Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਥੇਰਗਾਥਾ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Theragāthā-aṭṭhakathā |
੩. ਤੇਲਕਾਨਿਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ
3. Telakānittheragāthāvaṇṇanā
ਚਿਰਰਤ੍ਤਂ વਤਾਤਾਪੀਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਤੇਲਕਾਨਿਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ। ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭવੇ વਿવਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਕੁਸਲਂ ਉਪਚਿਨਿਤ੍વਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਸਤ੍ਥੁ ਅਭਿਜਾਤਿਤੋ ਪੁਰੇਤਰਂਯੇવ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਤੇਲਕਾਨੀਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ વਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤਾਯ ਕਾਮੇ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਘਰਾવਾਸਂ ਪਹਾਯ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ વਿવਟ੍ਟਜ੍ਝਾਸਯੋ ‘‘ਕੋ ਸੋ ਪਾਰਙ੍ਗਤੋ ਲੋਕੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ વਿਮੋਕ੍ਖਪਰਿਯੇਸਨਂ ਚਰਮਾਨੋ ਤੇ ਤੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ, ਤੇ ਨ ਸਮ੍ਪਾਯਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਤੇਨ ਅਨਾਰਾਧਿਤਚਿਤ੍ਤੋ વਿਚਰਤਿ। ਅਥ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਗવਤਿ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਪવਤ੍ਤਿਤવਰਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕੇ ਲੋਕਹਿਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇ ਏਕਦਿવਸਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍વਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇવ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਿ। ਸੋ ਏਕਦਿવਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਧਿਗਤવਿਸੇਸਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਤਦਨੁਸਾਰੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਤ੍વਾ ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ –
Cirarattaṃ vatātāpītiādikā āyasmato telakānittherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ upacinitvā imasmiṃ buddhuppāde satthu abhijātito puretaraṃyeva sāvatthiyaṃ aññatarasmiṃ brāhmaṇakule nibbattitvā telakānīti laddhanāmo vayappatto hetusampannatāya kāme jigucchanto gharāvāsaṃ pahāya paribbājakapabbajjaṃ pabbajitvā vivaṭṭajjhāsayo ‘‘ko so pāraṅgato loke’’tiādinā vimokkhapariyesanaṃ caramāno te te samaṇabrāhmaṇe upasaṅkamitvā pañhaṃ pucchati, te na sampāyanti. So tena anārādhitacitto vicarati. Atha amhākaṃ bhagavati loke uppajjitvā pavattitavaradhammacakke lokahitaṃ karonte ekadivasaṃ satthāraṃ upasaṅkamitvā dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā vipassanāya kammaṃ karonto nacirasseva arahatte patiṭṭhāti. So ekadivasaṃ bhikkhūhi saddhiṃ nisinno attanā adhigatavisesaṃ paccavekkhitvā tadanusārena attano paṭipattiṃ anussaritvā taṃ sabbaṃ bhikkhūnaṃ ācikkhanto –
੭੪੭.
747.
‘‘ਚਿਰਰਤ੍ਤਂ વਤਾਤਾਪੀ, ਧਮ੍ਮਂ ਅਨੁવਿਚਿਨ੍ਤਯਂ।
‘‘Cirarattaṃ vatātāpī, dhammaṃ anuvicintayaṃ;
ਸਮਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਾਲਤ੍ਥਂ, ਪੁਚ੍ਛਂ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ॥
Samaṃ cittassa nālatthaṃ, pucchaṃ samaṇabrāhmaṇe.
੭੪੮.
748.
‘‘ਕੋ ਸੋ ਪਾਰਙ੍ਗਤੋ ਲੋਕੇ, ਕੋ ਪਤ੍ਤੋ ਅਮਤੋਗਧਂ।
‘‘Ko so pāraṅgato loke, ko patto amatogadhaṃ;
ਕਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਮਿ, ਪਰਮਤ੍ਥવਿਜਾਨਨਂ॥
Kassa dhammaṃ paṭicchāmi, paramatthavijānanaṃ.
੭੪੯.
749.
‘‘ਅਨ੍ਤੋવਙ੍ਕਗਤੋ ਆਸਿ, ਮਚ੍ਛੋવ ਘਸਮਾਮਿਸਂ।
‘‘Antovaṅkagato āsi, macchova ghasamāmisaṃ;
ਬਦ੍ਧੋ ਮਹਿਨ੍ਦਪਾਸੇਨ, વੇਪਚਿਤ੍ਯਸੁਰੋ ਯਥਾ॥
Baddho mahindapāsena, vepacityasuro yathā.
੭੫੦.
750.
‘‘ਅਞ੍ਛਾਮਿ ਨਂ ਨ ਮੁਞ੍ਚਾਮਿ, ਅਸ੍ਮਾ ਸੋਕਪਰਿਦ੍ਦવਾ।
‘‘Añchāmi naṃ na muñcāmi, asmā sokapariddavā;
ਕੋ ਮੇ ਬਨ੍ਧਂ ਮੁਞ੍ਚਂ ਲੋਕੇ, ਸਮ੍ਬੋਧਿਂ વੇਦਯਿਸ੍ਸਤਿ॥
Ko me bandhaṃ muñcaṃ loke, sambodhiṃ vedayissati.
੭੫੧.
751.
‘‘ਸਮਣਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ વਾ ਕਂ, ਆਦਿਸਨ੍ਤਂ ਪਭਙ੍ਗੁਨਂ।
‘‘Samaṇaṃ brāhmaṇaṃ vā kaṃ, ādisantaṃ pabhaṅgunaṃ;
ਕਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਮਿ, ਜਰਾਮਚ੍ਚੁਪવਾਹਨਂ॥
Kassa dhammaṃ paṭicchāmi, jarāmaccupavāhanaṃ.
੭੫੨.
752.
‘‘વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਕਙ੍ਖਾਗਨ੍ਥਿਤਂ, ਸਾਰਮ੍ਭਬਲਸਞ੍ਞੁਤਂ।
‘‘Vicikicchākaṅkhāganthitaṃ, sārambhabalasaññutaṃ;
ਕੋਧਪ੍ਪਤ੍ਤਮਨਤ੍ਥਦ੍ਧਂ, ਅਭਿਜਪ੍ਪਪ੍ਪਦਾਰਣਂ॥
Kodhappattamanatthaddhaṃ, abhijappappadāraṇaṃ.
੭੫੩.
753.
‘‘ਤਣ੍ਹਾਧਨੁਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ, ਦ੍વੇ ਚ ਪਨ੍ਨਰਸਾਯੁਤਂ।
‘‘Taṇhādhanusamuṭṭhānaṃ, dve ca pannarasāyutaṃ;
ਪਸ੍ਸ ਓਰਸਿਕਂ ਬਾਲ਼੍ਹਂ, ਭੇਤ੍વਾਨ ਯਦਿ ਤਿਟ੍ਠਤਿ॥
Passa orasikaṃ bāḷhaṃ, bhetvāna yadi tiṭṭhati.
੭੫੪.
754.
‘‘ਅਨੁਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਅਪ੍ਪਹਾਨਂ, ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਪਰਤੇਜਿਤਂ।
‘‘Anudiṭṭhīnaṃ appahānaṃ, saṅkappaparatejitaṃ;
ਤੇਨ વਿਦ੍ਧੋ ਪવੇਧਾਮਿ, ਪਤ੍ਤਂવ ਮਾਲੁਤੇਰਿਤਂ॥
Tena viddho pavedhāmi, pattaṃva māluteritaṃ.
੭੫੫.
755.
‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਮੇ ਸਮੁਟ੍ਠਾਯ, ਖਿਪ੍ਪਂ ਪਚ੍ਚਤਿ ਮਾਮਕਂ।
‘‘Ajjhattaṃ me samuṭṭhāya, khippaṃ paccati māmakaṃ;
ਛਫਸ੍ਸਾਯਤਨੀ ਕਾਯੋ, ਯਤ੍ਥ ਸਰਤਿ ਸਬ੍ਬਦਾ॥
Chaphassāyatanī kāyo, yattha sarati sabbadā.
੭੫੬.
756.
‘‘ਤਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਤੇਕਿਚ੍ਛਂ, ਯੋ ਮੇਤਂ ਸਲ੍ਲਮੁਦ੍ਧਰੇ।
‘‘Taṃ na passāmi tekicchaṃ, yo metaṃ sallamuddhare;
ਨਾਨਾਰਜ੍ਜੇਨ ਸਤ੍ਥੇਨ, ਨਾਞ੍ਞੇਨ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਿਤਂ॥
Nānārajjena satthena, nāññena vicikicchitaṃ.
੭੫੭.
757.
‘‘ਕੋ ਮੇ ਅਸਤ੍ਥੋ ਅવਣੋ, ਸਲ੍ਲਮਬ੍ਭਨ੍ਤਰਪਸ੍ਸਯਂ।
‘‘Ko me asattho avaṇo, sallamabbhantarapassayaṃ;
ਅਹਿਂਸਂ ਸਬ੍ਬਗਤ੍ਤਾਨਿ, ਸਲ੍ਲਂ ਮੇ ਉਦ੍ਧਰਿਸ੍ਸਤਿ॥
Ahiṃsaṃ sabbagattāni, sallaṃ me uddharissati.
੭੫੮.
758.
‘‘ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਤਿ ਹਿ ਸੋ ਸੇਟ੍ਠੋ, વਿਸਦੋਸਪ੍ਪવਾਹਕੋ।
‘‘Dhammappati hi so seṭṭho, visadosappavāhako;
ਗਮ੍ਭੀਰੇ ਪਤਿਤਸ੍ਸ ਮੇ, ਥਲਂ ਪਾਣਿਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸਯੇ॥
Gambhīre patitassa me, thalaṃ pāṇiñca dassaye.
੭੫੯.
759.
‘‘ਰਹਦੇਹਮਸ੍ਮਿ ਓਗਾਲ਼੍ਹੋ, ਅਹਾਰਿਯਰਜਮਤ੍ਤਿਕੇ।
‘‘Rahadehamasmi ogāḷho, ahāriyarajamattike;
ਮਾਯਾਉਸੂਯਸਾਰਮ੍ਭ, ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਮਪਤ੍ਥਟੇ॥
Māyāusūyasārambha, thinamiddhamapatthaṭe.
੭੬੦.
760.
‘‘ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਮੇਘਥਨਿਤਂ, ਸਂਯੋਜਨવਲਾਹਕਂ।
‘‘Uddhaccameghathanitaṃ, saṃyojanavalāhakaṃ;
વਾਹਾ વਹਨ੍ਤਿ ਕੁਦ੍ਦਿਟ੍ਠਿਂ, ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾ ਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਾ॥
Vāhā vahanti kuddiṭṭhiṃ, saṅkappā rāganissitā.
੭੬੧.
761.
‘‘ਸવਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਧਿ ਸੋਤਾ, ਲਤਾ ਉਬ੍ਭਿਜ੍ਜ ਤਿਟ੍ਠਤਿ।
‘‘Savanti sabbadhi sotā, latā ubbhijja tiṭṭhati;
ਤੇ ਸੋਤੇ ਕੋ ਨਿવਾਰੇਯ੍ਯ, ਤਂ ਲਤਂ ਕੋ ਹਿ ਛੇਚ੍ਛਤਿ॥
Te sote ko nivāreyya, taṃ lataṃ ko hi checchati.
੭੬੨.
762.
‘‘વੇਲਂ ਕਰੋਥ ਭਦ੍ਦਨ੍ਤੇ, ਸੋਤਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿવਾਰਣਂ।
‘‘Velaṃ karotha bhaddante, sotānaṃ sannivāraṇaṃ;
ਮਾ ਤੇ ਮਨੋਮਯੋ ਸੋਤਾ, ਰੁਕ੍ਖਂવ ਸਹਸਾ ਲੁવੇ॥
Mā te manomayo sotā, rukkhaṃva sahasā luve.
੭੬੩.
763.
‘‘ਏવਂ ਮੇ ਭਯਜਾਤਸ੍ਸ, ਅਪਾਰਾ ਪਾਰਮੇਸਤੋ।
‘‘Evaṃ me bhayajātassa, apārā pāramesato;
ਤਾਣੋ ਪਞ੍ਞਾવੁਧੋ ਸਤ੍ਥਾ, ਇਸਿਸਙ੍ਘਨਿਸੇવਿਤੋ॥
Tāṇo paññāvudho satthā, isisaṅghanisevito.
੭੬੪.
764.
‘‘ਸੋਪਾਨਂ ਸੁਗਤਂ ਸੁਦ੍ਧਂ, ਧਮ੍ਮਸਾਰਮਯਂ ਦਲ਼੍ਹਂ।
‘‘Sopānaṃ sugataṃ suddhaṃ, dhammasāramayaṃ daḷhaṃ;
ਪਾਦਾਸਿ વੁਯ੍ਹਮਾਨਸ੍ਸ, ਮਾ ਭਾਯੀਤਿ ਚ ਮਬ੍ਰવਿ॥
Pādāsi vuyhamānassa, mā bhāyīti ca mabravi.
੭੬੫.
765.
‘‘ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਪਾਸਾਦਂ, ਆਰੁਯ੍ਹ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਿਸਂ।
‘‘Satipaṭṭhānapāsādaṃ, āruyha paccavekkhisaṃ;
ਯਂ ਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਮਞ੍ਞਿਸ੍ਸਂ, ਸਕ੍ਕਾਯਾਭਿਰਤਂ ਪਜਂ॥
Yaṃ taṃ pubbe amaññissaṃ, sakkāyābhirataṃ pajaṃ.
੭੬੬.
766.
‘‘ਯਦਾ ਚ ਮਗ੍ਗਮਦ੍ਦਕ੍ਖਿਂ, ਨਾવਾਯ ਅਭਿਰੂਹਨਂ।
‘‘Yadā ca maggamaddakkhiṃ, nāvāya abhirūhanaṃ;
ਅਨਧਿਟ੍ਠਾਯ ਅਤ੍ਤਾਨਂ, ਤਿਤ੍ਥਮਦ੍ਦਕ੍ਖਿਮੁਤ੍ਤਮਂ॥
Anadhiṭṭhāya attānaṃ, titthamaddakkhimuttamaṃ.
੭੬੭.
767.
‘‘ਸਲ੍ਲਂ ਅਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ, ਭવਨੇਤ੍ਤਿਪ੍ਪਭਾવਿਤਂ।
‘‘Sallaṃ attasamuṭṭhānaṃ, bhavanettippabhāvitaṃ;
ਏਤੇਸਂ ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਾਯ, ਦੇਸੇਸਿ ਮਗ੍ਗਮੁਤ੍ਤਮਂ॥
Etesaṃ appavattāya, desesi maggamuttamaṃ.
੭੬੮.
768.
‘‘ਦੀਘਰਤ੍ਤਾਨੁਸਯਿਤਂ , ਚਿਰਰਤ੍ਤਮਧਿਟ੍ਠਿਤਂ।
‘‘Dīgharattānusayitaṃ , cirarattamadhiṭṭhitaṃ;
ਬੁਦ੍ਧੋ ਮੇਪਾਨੁਦੀ ਗਨ੍ਥਂ, વਿਸਦੋਸਪ੍ਪવਾਹਨੋ’’ਤਿ॥ – ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ।
Buddho mepānudī ganthaṃ, visadosappavāhano’’ti. – imā gāthā abhāsi;
ਤਤ੍ਥ ਚਿਰਰਤ੍ਤਂ વਤਾਤਿ ਚਿਰਕਾਲਂ વਤ। ਆਤਾਪੀਤਿ વੀਰਿਯવਾ વਿਮੋਕ੍ਖਧਮ੍ਮਪਰਿਯੇਸਨੇ ਆਰਦ੍ਧવੀਰਿਯੋ। ਧਮ੍ਮਂ ਅਨੁવਿਚਿਨ੍ਤਯਨ੍ਤਿ ‘‘ਕੀਦਿਸੋ ਨੁ ਖੋ વਿਮੋਕ੍ਖਧਮ੍ਮੋ, ਕਥਂ વਾ ਅਧਿਗਨ੍ਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ વਿਮੁਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਂ ਅਨੁવਿਚਿਨਨ੍ਤੋ ਗવੇਸਨ੍ਤੋ। ਸਮਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਾਲਤ੍ਥਂ, ਪੁਚ੍ਛਂ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਤਿ ਤੇ ਤੇ ਨਾਨਾਤਿਤ੍ਥਿਯੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ વਿਮੁਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਪਕਤਿਯਾ ਅਨੁਪਸਨ੍ਤਸਭਾવਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮਂ વੂਪਸਮਭੂਤਂ વਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖવਿਸ੍ਸਰਣਂ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਂ ਨਾਲਤ੍ਥਂ ਨਾਧਿਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Tattha cirarattaṃ vatāti cirakālaṃ vata. Ātāpīti vīriyavā vimokkhadhammapariyesane āraddhavīriyo. Dhammaṃ anuvicintayanti ‘‘kīdiso nu kho vimokkhadhammo, kathaṃ vā adhigantabbo’’ti vimuttidhammaṃ anuvicinanto gavesanto. Samaṃ cittassa nālatthaṃ, pucchaṃ samaṇabrāhmaṇeti te te nānātitthiye samaṇabrāhmaṇe vimuttidhammaṃ pucchanto pakatiyā anupasantasabhāvassa cittassa samaṃ vūpasamabhūtaṃ vaṭṭadukkhavissaraṇaṃ ariyadhammaṃ nālatthaṃ nādhigacchanti attho.
ਕੋ ਸੋ ਪਾਰਙ੍ਗਤੋਤਿਆਦਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤਾਕਾਰਦਸ੍ਸਨਂ। ਤਤ੍ਥ ਕੋ ਸੋ ਪਾਰਙ੍ਗਤੋ ਲੋਕੇਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਤਿਤ੍ਥਕਾਰਪਟਿਞ੍ਞੇਸੁ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਸੁ ਕੋ ਨੁ ਖੋ ਸੋ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪਾਰਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਉਪਗਤੋ। ਕੋ ਪਤ੍ਤੋ ਅਮਤੋਗਧਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਤਿਟ੍ਠਂ વਿਮੋਕ੍ਖਮਗ੍ਗਂ ਕੋ ਪਤ੍ਤੋ ਅਧਿਗਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਕਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀਤਿ ਕਸ੍ਸ ਸਮਣਸ੍ਸ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ વਾ ਓવਾਦਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਮਿ ਪਟਿਪਜ੍ਜਾਮਿ। ਪਰਮਤ੍ਥવਿਜਾਨਨਨ੍ਤਿ ਪਰਮਤ੍ਥਸ੍ਸ વਿਜਾਨਨਂ, ਅવਿਪਰੀਤਪ੍ਪવਤ੍ਤਿਨਿવਤ੍ਤਿਯੋ ਪવੇਦੇਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Koso pāraṅgatotiādi pucchitākāradassanaṃ. Tattha ko so pāraṅgato loketi imasmiṃ loke titthakārapaṭiññesu samaṇabrāhmaṇesu ko nu kho so saṃsārassa pāraṃ nibbānaṃ upagato. Ko patto amatogadhanti nibbānapatiṭṭhaṃ vimokkhamaggaṃ ko patto adhigatoti attho. Kassa dhammaṃ paṭicchāmīti kassa samaṇassa vā brāhmaṇassa vā ovādadhammaṃ paṭiggaṇhāmi paṭipajjāmi. Paramatthavijānananti paramatthassa vijānanaṃ, aviparītappavattinivattiyo pavedentanti attho.
ਅਨ੍ਤੋવਙ੍ਕਗਤੋ ਆਸੀਤਿ વਙ੍ਕਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ ਮਨੋવਙ੍ਕਭਾવਤੋ, ਸਬ੍ਬੇਪਿ વਾ ਕਿਲੇਸਾ, ਅਨ੍ਤੋਤਿ ਪਨ ਹਦਯવਙ੍ਕਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ, ਹਦਯਬ੍ਭਨ੍ਤਰਗਤਕਿਲੇਸવਙ੍ਕੋ વਾ ਅਹੋਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਮਚ੍ਛੋવ ਘਸਮਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਆਮਿਸਂ ਘਸਨ੍ਤੋ ਖਾਦਨ੍ਤੋ ਮਚ੍ਛੋ વਿਯ, ਗਿਲਬਲ਼ਿਸੋ ਮਚ੍ਛੋ વਿਯਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਬਦ੍ਧੋ ਮਹਿਨ੍ਦਪਾਸੇਨ, વੇਪਚਿਤ੍ਯਸੁਰੋ ਯਥਾਤਿ ਮਹਿਨ੍ਦਸ੍ਸ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਪਾਸੇਨ ਬਦ੍ਧੋ ਯਥਾ વੇਪਚਿਤ੍ਤਿ ਅਸੁਰਿਨ੍ਦੋ ਅਸੇਰਿવਿਹਾਰੀ ਮਹਾਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਏવਮਹਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਿਲੇਸਪਾਸੇਨ ਬਦ੍ਧੋ ਆਸਿਂ, ਅਸੇਰਿવਿਹਾਰੀ ਮਹਾਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ।
Antovaṅkagato āsīti vaṅkaṃ vuccati diṭṭhigataṃ manovaṅkabhāvato, sabbepi vā kilesā, antoti pana hadayavaṅkassa anto, hadayabbhantaragatakilesavaṅko vā ahosīti attho. Macchova ghasamāmisanti āmisaṃ ghasanto khādanto maccho viya, gilabaḷiso maccho viyāti adhippāyo. Baddho mahindapāsena, vepacityasuro yathāti mahindassa sakkassa pāsena baddho yathā vepacitti asurindo aserivihārī mahādukkhappatto, evamahaṃ pubbe kilesapāsena baddho āsiṃ, aserivihārī mahādukkhappattoti adhippāyo.
ਅਞ੍ਛਾਮੀਤਿ ਆਕਡ੍ਢਾਮਿ। ਨਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸਪਾਸਂ। ਨ ਮੁਞ੍ਚਾਮੀਤਿ ਨ ਮੋਚੇਮਿ। ਅਸ੍ਮਾ ਸੋਕਪਰਿਦ੍ਦવਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਾ ਸੋਕਪਰਿਦੇવવਟ੍ਟਤੋ। ਇਦਂ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯਥਾਪਾਸੇਨ ਬਦ੍ਧੋ ਮਿਗੋ ਸੂਕਰੋ વਾ ਮੋਚਨੁਪਾਯਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਰਿਪ੍ਫਨ੍ਦਮਾਨੋ ਤਂ ਆવਿਞ੍ਛਨ੍ਤੋ ਬਨ੍ਧਨਂ ਦਲ਼੍ਹਂ ਕਰੋਤਿ, ਏવਂ ਅਹਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਿਲੇਸਪਾਸੇਨ ਪਟਿਮੁਕ੍ਕੋ ਮੋਚਨੁਪਾਯਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਕਾਯਸਞ੍ਚੇਤਨਾਦਿવਸੇਨ ਪਰਿਪ੍ਫਨ੍ਦਮਾਨੋ ਤਂ ਨ ਮੋਚੇਸਿਂ, ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਤਂ ਦਲ਼੍ਹਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸੋਕਾਦਿਨਾ ਪਰਂ ਕਿਲੇਸਂ ਏવ ਪਾਪੁਣਿਨ੍ਤਿ। ਕੋ ਮੇ ਬਨ੍ਧਂ ਮੁਞ੍ਚਂ ਲੋਕੇ, ਸਮ੍ਬੋਧਿਂ વੇਦਯਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਏਤਂ ਕਿਲੇਸਬਨ੍ਧਨੇਨ ਬਨ੍ਧਂ ਮੁਞ੍ਚਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ‘‘ਸਮ੍ਬੋਧੀ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮਂ વਿਮੋਕ੍ਖਮਗ੍ਗਂ ਕੋ ਮੇ વੇਦਯਿਸ੍ਸਤਿ ਆਚਿਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ‘‘ਬਨ੍ਧਮੁਞ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਠਨ੍ਤਿ, ਬਨ੍ਧਾ, ਬਨ੍ਧਸ੍ਸ વਾ ਮੋਚਕਂ ਸਮ੍ਬੋਧਿਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ।
Añchāmīti ākaḍḍhāmi. Nanti kilesapāsaṃ. Na muñcāmīti na mocemi. Asmā sokapariddavāti imasmā sokaparidevavaṭṭato. Idaṃ vuttaṃ hoti – yathāpāsena baddho migo sūkaro vā mocanupāyaṃ ajānanto paripphandamāno taṃ āviñchanto bandhanaṃ daḷhaṃ karoti, evaṃ ahaṃ pubbe kilesapāsena paṭimukko mocanupāyaṃ ajānanto kāyasañcetanādivasena paripphandamāno taṃ na mocesiṃ, aññadatthu taṃ daḷhaṃ karonto sokādinā paraṃ kilesaṃ eva pāpuṇinti. Ko me bandhaṃ muñcaṃ loke, sambodhiṃ vedayissatīti imasmiṃ loke etaṃ kilesabandhanena bandhaṃ muñcanto sambujjhati etenāti ‘‘sambodhī’’ti laddhanāmaṃ vimokkhamaggaṃ ko me vedayissati ācikkhissatīti attho. ‘‘Bandhamuñca’’ntipi paṭhanti, bandhā, bandhassa vā mocakaṃ sambodhinti yojanā.
ਆਦਿਸਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦੇਸੇਨ੍ਤਂ। ਪਭਙ੍ਗੁਨਨ੍ਤਿ ਪਭਞ੍ਜਨਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ વਿਦ੍ਧਂਸਨਂ , ਪਭਙ੍ਗੁਨਂ વਾ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪવਤ੍ਤਿਂ ਆਦਿਸਨ੍ਤਂ ਕਥੇਨ੍ਤਂ ਜਰਾਯ ਮਚ੍ਚੁਨੋ ਚ ਪવਾਹਨਂ ਕਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਮਿ। ‘‘ਪਟਿਪਜ੍ਜਾਮੀ’’ਤਿ વਾ ਪਾਠੋ, ਸੋ ਏવਤ੍ਥੋ। વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਕਙ੍ਖਾਗਨ੍ਥਿਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਹੋਸਿਂ ਨੁ ਖੋ ਅਹਮਤੀਤਮਦ੍ਧਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਯਪ੍ਪવਤ੍ਤਾਯ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੧੮; ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੨.੨੦) વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਆਸਪ੍ਪਨਪਰਿਸਪ੍ਪਨਾਕਾਰવੁਤ੍ਤਿਯਾ ਕਙ੍ਖਾਯ ਚ ਗਨ੍ਥਿਤਂ। ਸਾਰਮ੍ਭਬਲਸਞ੍ਞੁਤਨ੍ਤਿ ਕਰਣੁਤ੍ਤਰਿਯਕਰਣਲਕ੍ਖਣੇਨ ਬਲਪ੍ਪਤ੍ਤੇਨ ਸਾਰਮ੍ਭੇਨ ਯੁਤ੍ਤਂ। ਕੋਧਪ੍ਪਤ੍ਤਮਨਤ੍ਥਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਕੋਧੇਨ ਯੁਤ੍ਤਮਨਸਾ ਥਦ੍ਧਭਾવਂ ਗਤਂ ਅਭਿਜਪ੍ਪਪ੍ਪਦਾਰਣਂ। ਇਚ੍ਛਿਤਾਲਾਭਾਦਿવਸੇਨ ਹਿ ਤਣ੍ਹਾ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਦਾਲੇਨ੍ਤੀ વਿਯ ਪવਤ੍ਤਤਿ। ਦੂਰੇ ਠਿਤਸ੍ਸਾਪਿ વਿਜ੍ਝਨੁਪਾਯਤਾਯ ਤਣ੍ਹਾવ ਧਨੁ ਸਮੁਪਤਿਟ੍ਠਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਏਤਸ੍ਮਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾਧਨੁਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ, ਦਿਟ੍ਠਿਸਲ੍ਲਂ। ਤਂ ਪਨ ਯਸ੍ਮਾ વੀਸਤਿવਤ੍ਥੁਕਾ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ, ਦਸવਤ੍ਥੁਕਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਤਿਂਸਪ੍ਪਭੇਦਂ, ਤਸ੍ਮਾ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਦ੍વੇ ਚ ਪਨ੍ਨਰਸਾਯੁਤ’’ਨ੍ਤਿ, ਦ੍વਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਨ੍ਨਰਸਭੇਦવਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਸ੍ਸ ਓਰਸਿਕਂ ਬਾਲ਼੍ਹਂ, ਭੇਤ੍વਾਨ ਯਦਿ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਯਂ ਉਰਸਮ੍ਬਨ੍ਧਨੀਯਤਾਯ ਓਰਸਿਕਂ ਬਾਲ਼੍ਹਂ ਬਲવਤਰਂ ਭੇਤ੍વਾਨ ਹਦਯਂ વਿਨਿવਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਹਦਯੇ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਤਂ ਪਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਮੇવ ਆਲਪਤਿ।
Ādisantanti desentaṃ. Pabhaṅgunanti pabhañjanaṃ kilesānaṃ viddhaṃsanaṃ , pabhaṅgunaṃ vā dhammappavattiṃ ādisantaṃ kathentaṃ jarāya maccuno ca pavāhanaṃ kassa dhammaṃ paṭicchāmi. ‘‘Paṭipajjāmī’’ti vā pāṭho, so evattho. Vicikicchākaṅkhāganthitanti ‘‘ahosiṃ nu kho ahamatītamaddhāna’’ntiādinayappavattāya (ma. ni. 1.18; saṃ. ni. 2.20) vicikicchāya āsappanaparisappanākāravuttiyā kaṅkhāya ca ganthitaṃ. Sārambhabalasaññutanti karaṇuttariyakaraṇalakkhaṇena balappattena sārambhena yuttaṃ. Kodhappattamanatthaddhanti sabbattha kodhena yuttamanasā thaddhabhāvaṃ gataṃ abhijappappadāraṇaṃ. Icchitālābhādivasena hi taṇhā sattānaṃ cittaṃ padālentī viya pavattati. Dūre ṭhitassāpi vijjhanupāyatāya taṇhāva dhanu samupatiṭṭhati uppajjati etasmāti taṇhādhanusamuṭṭhānaṃ, diṭṭhisallaṃ. Taṃ pana yasmā vīsativatthukā sakkāyadiṭṭhi, dasavatthukā micchādiṭṭhīti tiṃsappabhedaṃ, tasmā vuttaṃ ‘‘dve ca pannarasāyuta’’nti, dvikkhattuṃ pannarasabhedavantanti attho. Passa orasikaṃ bāḷhaṃ, bhetvāna yadi tiṭṭhatīti yaṃ urasambandhanīyatāya orasikaṃ bāḷhaṃ balavataraṃ bhetvāna hadayaṃ vinivijjhitvā tasmiṃyeva hadaye tiṭṭhati, taṃ passāti attānameva ālapati.
ਅਨੁਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਅਪ੍ਪਹਾਨਨ੍ਤਿ ਅਨੁਦਿਟ੍ਠਿਭੂਤਾਨਂ ਸੇਸਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਅਪ੍ਪਹਾਨਕਾਰਣਂ। ਯਾવ ਹਿ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ ਸਨ੍ਤਾਨਤੋ ਨ વਿਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਾવ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਆਦੀਨਂ ਅਪ੍ਪਹਾਨਮੇવਾਤਿ। ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਪਰਤੇਜਿਤਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪੇਨ ਮਿਚ੍ਛਾવਿਤਕ੍ਕੇਨ ਪਰੇ ਪਰਜਨੇ ਨਿਸ੍ਸਯਲਕ੍ਖਣਂ ਪਤਿਪਤਿਤੇ ਤੇਜਿਤਂ ਉਸ੍ਸਾਹਿਤਂ। ਤੇਨ વਿਦ੍ਧੋ ਪવੇਧਾਮੀਤਿ ਤੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਸਲ੍ਲੇਨ ਯਥਾ ਹਦਯਂ ਆਹਚ੍ਚ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਏવਂ વਿਦ੍ਧੋ ਪવੇਧਾਮਿ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾਮਿ ਸਸ੍ਸਤੁਚ੍ਛੇਦਾਦਿવਸੇਨ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਪਰਿવਟ੍ਟਾਮਿ। ਪਤ੍ਤਂવ ਮਾਲੁਤੇਰਿਤਨ੍ਤਿ ਮਾਲੁਤੇਨ વਾਯੁਨਾ ਏਰਿਤਂ વਣ੍ਟਤੋ ਮੁਤ੍ਤਂ ਦੁਮਪਤ੍ਤਂ વਿਯ।
Anudiṭṭhīnaṃ appahānanti anudiṭṭhibhūtānaṃ sesadiṭṭhīnaṃ appahānakāraṇaṃ. Yāva hi sakkāyadiṭṭhi santānato na vigacchati, tāva sassatadiṭṭhiādīnaṃ appahānamevāti. Saṅkappaparatejitanti saṅkappena micchāvitakkena pare parajane nissayalakkhaṇaṃ patipatite tejitaṃ ussāhitaṃ. Tena viddho pavedhāmīti tena diṭṭhisallena yathā hadayaṃ āhacca tiṭṭhati, evaṃ viddho pavedhāmi saṅkappāmi sassatucchedādivasena ito cito ca parivaṭṭāmi. Pattaṃvamāluteritanti mālutena vāyunā eritaṃ vaṇṭato muttaṃ dumapattaṃ viya.
ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਮੇ ਸਮੁਟ੍ਠਾਯਾਤਿ ਯਥਾ ਲੋਕੇ ਸਲ੍ਲਂ ਨਾਮ ਬਾਹਿਰਤੋ ਉਟ੍ਠਾਯ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਨਿਮ੍ਮਥੇਤ੍વਾ ਬਾਧਤਿ, ਨ ਏવਮਿਦਂ। ਇਦਂ ਪਨ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਮੇ ਮਮ ਅਤ੍ਤਭਾવੇ ਸਮੁਟ੍ਠਾਯ ਸੋ ਅਤ੍ਤਭਾવਸਞ੍ਞਿਤੋ ਛਫਸ੍ਸਾਯਤਨਕਾਯੋ ਯਥਾ ਖਿਪ੍ਪਂ ਸੀਘਂ ਪਚ੍ਚਤਿ, ਡਯ੍ਹਤਿ। ਯਥਾ ਕਿਂ? ਅਗ੍ਗਿ વਿਯ ਸਨਿਸ੍ਸਯਡਾਹਕੋ ਤਂਯੇવ ਮਾਮਕਂ ਮਮ ਸਨ੍ਤਕਂ ਅਤ੍ਤਭਾવਂ ਡਹਨ੍ਤੋ ਯਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਤਤ੍ਥੇવ ਸਰਤਿ ਪવਤ੍ਤਤਿ।
Ajjhattaṃ me samuṭṭhāyāti yathā loke sallaṃ nāma bāhirato uṭṭhāya ajjhattaṃ nimmathetvā bādhati, na evamidaṃ. Idaṃ pana ajjhattaṃ me mama attabhāve samuṭṭhāya so attabhāvasaññito chaphassāyatanakāyo yathā khippaṃ sīghaṃ paccati, ḍayhati. Yathā kiṃ? Aggi viya sanissayaḍāhako taṃyeva māmakaṃ mama santakaṃ attabhāvaṃ ḍahanto yattha uppanno, tattheva sarati pavattati.
ਤਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਤੇਕਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਤਾਦਿਸਾਯ ਤਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਨਿਯੁਤ੍ਤਤਾਯ ਤੇਕਿਚ੍ਛਂ ਸਲ੍ਲਕਤ੍ਤਂ ਭਿਸਕ੍ਕਂ ਤਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਿ। ਯੋ ਮੇਤਂ ਸਲ੍ਲਮੁਦ੍ਧਰੇਤਿ ਯੋ ਭਿਸਕ੍ਕੋ ਏਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਲ੍ਲਂ ਕਿਲੇਸਸਲ੍ਲਞ੍ਚ ਉਦ੍ਧਰੇਯ੍ਯ, ਉਦ੍ਧਰਨ੍ਤੋ ਚ ਨਾਨਾਰਜ੍ਜੇਨ ਰਜ੍ਜੁਸਦਿਸਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਏਸਨਿਸਲਾਕਾਯ ਪવੇਸੇਤ੍વਾਨ ਸਤ੍ਥੇਨ ਕਨ੍ਤਿਤ੍વਾ ਨਾਞ੍ਞੇਨ ਮਨ੍ਤਾਗਦਪ੍ਪਯੋਗੇਨ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਿਤਂ ਸਲ੍ਲਂ ਤਿਕਿਚ੍ਛਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾਤਿ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ। વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਿਤਨ੍ਤਿ, ਚ ਨਿਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤਮੇਤਂ। ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਪਿ ਕਿਲੇਸਸਲ੍ਲਸ੍ਸ વਸੇਨ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
Taṃ na passāmi tekicchanti tādisāya tikicchāya niyuttatāya tekicchaṃ sallakattaṃ bhisakkaṃ taṃ na passāmi. Yo metaṃ sallamuddhareti yo bhisakko etaṃ diṭṭhisallaṃ kilesasallañca uddhareyya, uddharanto ca nānārajjena rajjusadisasaṅkhātāya esanisalākāya pavesetvāna satthena kantitvā nāññena mantāgadappayogena vicikicchitaṃ sallaṃ tikicchituṃ sakkāti āharitvā yojetabbaṃ. Vicikicchitanti, ca nidassanamattametaṃ. Sabbassapi kilesasallassa vasena attho veditabbo.
ਅਸਤ੍ਥੋਤਿ ਸਤ੍ਥਰਹਿਤੋ। ਅવਣੋਤਿ વਣੇਨ વਿਨਾ। ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਪਸ੍ਸਯਨ੍ਤਿ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਸਙ੍ਖਾਤਂ ਹਦਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਠਿਤਂ। ਅਹਿਂਸਨ੍ਤਿ ਅਪੀਲ਼ੇਨ੍ਤੋ। ‘‘ਅਹਿਂਸਾ’’ਤਿ ਚ ਪਾਠੋ, ਅਹਿਂਸਾਯ ਅਪੀਲ਼ਨੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ – ਕੋ ਨੁ ਖੋ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਤ੍ਥਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ વਣਞ੍ਚ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ ਤਤੋ ਏવ ਸਬ੍ਬਗਤ੍ਤਾਨਿ ਅਬਾਧੇਨ੍ਤੋ ਮਮ ਹਦਯਬ੍ਭਨ੍ਤਰਗਤਂ ਪੀਲ਼ਾਜਨਨਤੋ ਅਨ੍ਤੋ ਤੁਦਨਤੋ ਅਨ੍ਤੋ ਰੁਦ੍ਧਨਤੋ ਚ ਪਰਮਤ੍ਥੇਨੇવ ਸਲ੍ਲਭੂਤਂ ਕਿਲੇਸਸਲ੍ਲਂ ਉਦ੍ਧਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ।
Asatthoti sattharahito. Avaṇoti vaṇena vinā. Abbhantarapassayanti abbhantarasaṅkhātaṃ hadayaṃ nissāya ṭhitaṃ. Ahiṃsanti apīḷento. ‘‘Ahiṃsā’’ti ca pāṭho, ahiṃsāya apīḷanenāti attho. Ayañhettha saṅkhepattho – ko nu kho kiñci satthaṃ aggahetvā vaṇañca akaronto tato eva sabbagattāni abādhento mama hadayabbhantaragataṃ pīḷājananato anto tudanato anto ruddhanato ca paramattheneva sallabhūtaṃ kilesasallaṃ uddharissatīti.
ਏવਂ ਦਸਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਤ੍ਤਨਾ ਚਿਨ੍ਤਿਤਾਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਪੁਨਪਿ ਤਂ ਪਕਾਰਨ੍ਤਰੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਤਿ ਹਿ ਸੋ ਸੇਟ੍ਠੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮਹੇਤੁ। ਹੀਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ। ਸੋ ਸੇਟ੍ਠੋਤਿ ਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਉਤ੍ਤਮੋ। વਿਸਦੋਸਪ੍ਪવਾਹਕੋਤਿ ਯੋ ਮਯ੍ਹਂ ਰਾਗਾਦਿਕਿਲੇਸਸ੍ਸ ਪવਾਹਕੋ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਕੋ। ਗਮ੍ਭੀਰੇ ਪਤਿਤਸ੍ਸ ਮੇ, ਥਲਂ ਪਾਣਿਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸਯੇਤਿ ਕੋ ਨੁ ਖੋ ਅਤਿਗਮ੍ਭੀਰੇ ਸਂਸਾਰਮਹੋਘੇ ਪਤਿਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ ‘‘ਮਾ ਭਾਯੀ’’ਤਿ ਅਸ੍ਸਾਸੇਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਥਲਂ ਤਂਸਮ੍ਪਾਪਕਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਹਤ੍ਥਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਯ੍ਯ।
Evaṃ dasahi gāthāhi pubbe attanā cintitākāraṃ dassetvā punapi taṃ pakārantarena dassetuṃ ‘‘dhammappati hi so seṭṭho’’tiādimāha. Tattha dhammappatīti dhammanimittaṃ dhammahetu. Hīti nipātamattaṃ. So seṭṭhoti so puggalo uttamo. Visadosappavāhakoti yo mayhaṃ rāgādikilesassa pavāhako ucchinnako. Gambhīre patitassa me, thalaṃ pāṇiñca dassayeti ko nu kho atigambhīre saṃsāramahoghe patitassa mayhaṃ ‘‘mā bhāyī’’ti assāsento nibbānathalaṃ taṃsampāpakaṃ ariyamaggahatthañca dasseyya.
ਰਹਦੇਹਮਸ੍ਮਿ ਓਗਾਲ਼੍ਹੋਤਿ ਮਹਤਿ ਸਂਸਾਰਰਹਦੇ ਅਹਮਸ੍ਮਿ ਸਸੀਸਂ ਨਿਮੁਜ੍ਜਨવਸੇਨ ਓਤਿਣ੍ਣੋ ਅਨੁਪવਿਟ੍ਠੋ। ਅਹਾਰਿਯਰਜਮਤ੍ਤਿਕੇਤਿ ਅਪਨੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯੋ ਰਾਗਾਦਿਰਜੋ ਮਤ੍ਤਿਕਾ ਕਦ੍ਦਮੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਹਾਰਿਯਰਜਮਤ੍ਤਿਕੋ, ਰਹਦੋ। ਤਸ੍ਮਿਂ ਰਹਦਸ੍ਮਿਂ। ‘‘ਅਹਾਰਿਯਰਜਮਨ੍ਤਿਕੇ’’ਤਿ વਾ ਪਾਠੋ, ਅਨ੍ਤਿਕੇ ਠਿਤਰਾਗਾਦੀਸੁ ਦੁਨ੍ਨੀਹਰਣੀਯਰਾਗਾਦਿਰਜੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਨ੍ਤਦੋਸਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਲਕ੍ਖਣਾ ਮਾਯਾ, ਪਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਅਸਹਨਲਕ੍ਖਣਾ ਉਸੂਯਾ, ਕਰਣੁਤ੍ਤਰਿਯਕਰਣਲਕ੍ਖਣੋ ਸਾਰਮ੍ਭੋ, ਚਿਤ੍ਤਾਲਸਿਯਲਕ੍ਖਣਂ ਥਿਨਂ, ਕਾਯਾਲਸਿਯਲਕ੍ਖਣਂ ਮਿਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਇਮੇ ਪਾਪਧਮ੍ਮਾ ਪਤ੍ਥਟਾ ਯਂ ਰਹਦਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਮਾਯਾਉਸੂਯਸਾਰਮ੍ਭਥਿਨਮਿਦ੍ਧਮਪਤ੍ਥਟੇ, ਮਕਾਰੋ ਚੇਤ੍ਥ ਪਦਸਨ੍ਧਿਕਰੋ વੁਤ੍ਤੋ। ਯਥਾવੁਤ੍ਤੇਹਿ ਇਮੇਹਿ ਪਾਪਧਮ੍ਮੇਹਿ ਪਤ੍ਥਟੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Rahadehamasmiogāḷhoti mahati saṃsārarahade ahamasmi sasīsaṃ nimujjanavasena otiṇṇo anupaviṭṭho. Ahāriyarajamattiketi apanetuṃ asakkuṇeyyo rāgādirajo mattikā kaddamo etassāti ahāriyarajamattiko, rahado. Tasmiṃ rahadasmiṃ. ‘‘Ahāriyarajamantike’’ti vā pāṭho, antike ṭhitarāgādīsu dunnīharaṇīyarāgādirajeti attho. Santadosapaṭicchādanalakkhaṇā māyā, parasampattiasahanalakkhaṇā usūyā, karaṇuttariyakaraṇalakkhaṇo sārambho, cittālasiyalakkhaṇaṃ thinaṃ, kāyālasiyalakkhaṇaṃ middhanti ime pāpadhammā patthaṭā yaṃ rahadaṃ, tasmiṃ māyāusūyasārambhathinamiddhamapatthaṭe, makāro cettha padasandhikaro vutto. Yathāvuttehi imehi pāpadhammehi patthaṭeti attho.
ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਮੇਘਥਨਿਤਂ, ਸਂਯੋਜਨવਲਾਹਕਨ੍ਤਿ વਚਨવਿਪਲ੍ਲਾਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ, ਭਨ੍ਤਸਭਾવਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਮੇਘਥਨਿਤਂ ਮੇਘਗਜ੍ਜਿਤਂ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਮੇਘਥਨਿਤਾ। ਦਸવਿਧਾ ਸਂਯੋਜਨਾ ਏવ વਲਾਹਕਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਸਂਯੋਜਨવਲਾਹਕਾ। વਾਹਾ ਮਹਾਉਦਕવਾਹਸਦਿਸਾ ਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾ ਅਸੁਭਾਦੀਸੁ ਠਿਤਾ ਕੁਦ੍ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਮਂ વਹਨ੍ਤਿ ਅਪਾਯਸਮੁਦ੍ਦਮੇવ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਕਡ੍ਢਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Uddhaccameghathanitaṃ, saṃyojanavalāhakanti vacanavipallāsena vuttaṃ, bhantasabhāvaṃ uddhaccaṃ meghathanitaṃ meghagajjitaṃ etesanti uddhaccameghathanitā. Dasavidhā saṃyojanā eva valāhakā etesanti saṃyojanavalāhakā. Vāhā mahāudakavāhasadisā rāganissitā micchāsaṅkappā asubhādīsu ṭhitā kuddiṭṭhiṃ maṃ vahanti apāyasamuddameva uddissa kaḍḍhantīti attho.
ਸવਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਧਿ ਸੋਤਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾਸੋਤੋ, ਦਿਟ੍ਠਿਸੋਤੋ, ਮਾਨਸੋਤੋ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸੋਤੋ, ਕਿਲੇਸਸੋਤੋਤਿ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚਪਿਸੋਤਾ ਚਕ੍ਖੁਦ੍વਾਰਾਦੀਨਂ વਸੇਨ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਸવਨਤੋ ‘‘ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮਤਣ੍ਹਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (વਿਭ॰ ੨੦੪, ੨੩੨) ਸਬ੍ਬਭਾਗੇਹਿ વਾ ਸવਨਤੋ ਸਬ੍ਬਧਿ ਸવਨ੍ਤਿ। ਲਤਾਤਿ ਪਲਿવੇਠਨਟ੍ਠੇਨ ਸਂਸਿਬ੍ਬਨਟ੍ਠੇਨ ਲਤਾ વਿਯਾਤਿ ਲਤਾ, ਤਣ੍ਹਾ। ਉਬ੍ਭਿਜ੍ਜ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਛਹਿ ਦ੍વਾਰੇਹਿ ਉਬ੍ਭਿਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਤਿਟ੍ਠਤਿ। ਤੇ ਸੋਤੇਤਿ ਤਣ੍ਹਾਦਿਕੇ ਸੋਤੇ ਮਮ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਸਨ੍ਦਨ੍ਤੇ ਮਗ੍ਗਸੇਤੁਬਨ੍ਧਨੇਨ ਕੋ ਪੁਰਿਸવਿਸੇਸੋ ਨਿવਾਰੇਯ੍ਯ, ਤਂ ਲਤਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਾਲਤਂ, ਮਗ੍ਗਸਤ੍ਥੇਨ ਕੋ ਛੇਚ੍ਛਤਿ ਛਿਨ੍ਦਿਸ੍ਸਤਿ।
Savanti sabbadhi sotāti taṇhāsoto, diṭṭhisoto, mānasoto, avijjāsoto, kilesasototi ime pañcapisotā cakkhudvārādīnaṃ vasena sabbesu rūpādīsu ārammaṇesu savanato ‘‘rūpataṇhā…pe… dhammataṇhā’’tiādinā (vibha. 204, 232) sabbabhāgehi vā savanato sabbadhi savanti. Latāti paliveṭhanaṭṭhena saṃsibbanaṭṭhena latā viyāti latā, taṇhā. Ubbhijja tiṭṭhatīti chahi dvārehi ubbhijjitvā rūpādīsu ārammaṇesu tiṭṭhati. Te soteti taṇhādike sote mama santāne sandante maggasetubandhanena ko purisaviseso nivāreyya, taṃ latanti taṇhālataṃ, maggasatthena ko checchati chindissati.
વੇਲਂ ਕਰੋਥਾਤਿ ਤੇਸਂ ਸੋਤਾਨਂ વੇਲਂ ਸੇਤੁਂ ਕਰੋਥ ਸਨ੍ਨਿવਾਰਣਂ। ਭਦ੍ਦਨ੍ਤੇਤਿ ਆਲਪਨਾਕਾਰਦਸ੍ਸਨਂ। ਮਾ ਤੇ ਮਨੋਮਯੋ ਸੋਤੋਤਿ ਉਦਕਸੋਤੋ ਓਲ਼ਾਰਿਕੋ, ਤਸ੍ਸ ਬਾਲਮਹਾਜਨੇਨਪਿ ਸੇਤੁਂ ਕਤ੍વਾ ਨਿવਾਰਣਂ ਸਕ੍ਕਾ। ਅਯਂ ਪਨ ਮਨੋਮਯੋ ਸੋਤੋ ਸੁਖੁਮੋ ਦੁਨ੍ਨਿવਾਰਣੋ। ਸੋ ਯਥਾ ਉਦਕਸੋਤੋ વਡ੍ਢਨ੍ਤੋ ਕੂਲੇ ਠਿਤਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਪਾਤੇਤ੍વਾવ ਨਾਸੇਤਿ, ਏવਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਪਾਯਤੀਰੇ ਠਿਤੇ ਤਤ੍ਥ ਸਹਸਾ ਪਾਤੇਤ੍વਾ ਅਪਾਯਸਮੁਦ੍ਦਂ ਪਾਪੇਨ੍ਤੋ ਮਾ ਲੁવੇ ਮਾ વਿਨਾਸੇਯ੍ਯ ਮਾ ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਂ ਪਾਪੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Velaṃ karothāti tesaṃ sotānaṃ velaṃ setuṃ karotha sannivāraṇaṃ. Bhaddanteti ālapanākāradassanaṃ. Mā te manomayo sototi udakasoto oḷāriko, tassa bālamahājanenapi setuṃ katvā nivāraṇaṃ sakkā. Ayaṃ pana manomayo soto sukhumo dunnivāraṇo. So yathā udakasoto vaḍḍhanto kūle ṭhitaṃ rukkhaṃ pātetvāva nāseti, evaṃ tumhe apāyatīre ṭhite tattha sahasā pātetvā apāyasamuddaṃ pāpento mā luve mā vināseyya mā anayabyasanaṃ pāpeyyāti attho.
ਏવਂ ਅਯਂ ਥੇਰੋ ਪੁਰਿਮਤ੍ਤਭਾવੇ ਪਰਿਮਦ੍ਦਿਤਸਙ੍ਖਾਰਤ੍ਤਾ ਞਾਣਪਰਿਪਾਕਂ ਗਤਤ੍ਤਾ ਪવਤ੍ਤਿਦੁਕ੍ਖਂ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ਯਥਾ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਦਿਕੇ ਸਂਕਿਲੇਸਧਮ੍ਮੇ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿ, ਤਮਾਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਜਾਤਸਂવੇਗੋ ਕਿਂਕੁਸਲਗવੇਸੀ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਤੋ ਯਂ વਿਸੇਸਂ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਿ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਏવਂ ਮੇ ਭਯਜਾਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਏવਂ ਮੇ ਭਯਜਾਤਸ੍ਸਾਤਿ ਏવਂ વੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਸਂਸਾਰੇ ਜਾਤਭਯਸ੍ਸ ਅਪਾਰਾ ਓਰਿਮਤੀਰਤੋ ਸਪ੍ਪਟਿਭਯਤੋ ਸਂਸਾਰવਟ੍ਟਤੋ ‘‘ਕਥਂ ਨੁ ਖੋ ਮੁਞ੍ਚੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਰਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਏਸਤੋ ਗવੇਸਤੋ, ਤਾਣੋ ਸਦੇવਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਤਾਣਭੂਤੋ ਕਿਲੇਸਸਮੁਚ੍ਛੇਦਨੀ ਪਞ੍ਞਾ ਆવੁਧੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਪਞ੍ਞਾવੁਧੋ। ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਾਦਿਅਤ੍ਥੇਨ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਯਥਾਰਹਂ ਅਨੁਸਾਸਨਤੋ ਸਤ੍ਥਾ, ਇਸਿਸਙ੍ਘੇਨ ਅਗ੍ਗਸਾવਕਾਦਿਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲਸਮੂਹੇਨ ਨਿਸੇવਿਤੋ ਪਯਿਰੁਪਾਸਿਤੋ ਇਸਿਸਙ੍ਘਨਿਸੇવਿਤੋ, ਸੋਪਾਨਨ੍ਤਿ ਦੇਸਨਾਞਾਣੇਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਕਤਤ੍ਤਾ ਅਭਿਸਙ੍ਖਤਤ੍ਤਾ ਸੁਕਤਂ, ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸવਿਰਹਿਤਤੋ ਸੁਦ੍ਧਂ, ਸਦ੍ਧਾਪਞ੍ਞਾਦਿਸਾਰਭੂਤਂ ਧਮ੍ਮਸਾਰਮਯਂ ਪਟਿਪਕ੍ਖੇਹਿ ਅਚਲਨੀਯਤੋ ਦਲ਼੍ਹਂ, વਿਪਸ੍ਸਨਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸੋਪਾਨਂ ਮਹੋਘੇਨ વੁਯ੍ਹਮਾਨਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ ਸਤ੍ਥਾ ਪਾਦਾਸਿ, ਦਦਨ੍ਤੋ ਚ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਤੇ ਸੋਤ੍ਥਿ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਸਮਸ੍ਸਾਸੇਨ੍ਤੋ ਮਾ ਭਾਯੀਤਿ ਚ ਅਬ੍ਰવਿ, ਕਥੇਸਿ।
Evaṃ ayaṃ thero purimattabhāve parimadditasaṅkhārattā ñāṇaparipākaṃ gatattā pavattidukkhaṃ upadhārento yathā vicikicchādike saṃkilesadhamme pariggaṇhi, tamākāraṃ dassetvā idāni jātasaṃvego kiṃkusalagavesī satthu santikaṃ gato yaṃ visesaṃ adhimucci, taṃ dassento ‘‘evaṃ me bhayajātassā’’tiādimāha. Tattha evaṃ me bhayajātassāti evaṃ vuttappakārena saṃsāre jātabhayassa apārā orimatīrato sappaṭibhayato saṃsāravaṭṭato ‘‘kathaṃ nu kho muñceyya’’nti pāraṃ nibbānaṃ, esato gavesato, tāṇo sadevakassa lokassa tāṇabhūto kilesasamucchedanī paññā āvudho etassāti paññāvudho. Diṭṭhadhammikādiatthena sattānaṃ yathārahaṃ anusāsanato satthā, isisaṅghena aggasāvakādiariyapuggalasamūhena nisevito payirupāsito isisaṅghanisevito, sopānanti desanāñāṇena suṭṭhu katattā abhisaṅkhatattā sukataṃ, upakkilesavirahitato suddhaṃ, saddhāpaññādisārabhūtaṃ dhammasāramayaṃ paṭipakkhehi acalanīyato daḷhaṃ, vipassanāsaṅkhātaṃ sopānaṃ mahoghena vuyhamānassa mayhaṃ satthā pādāsi, dadanto ca ‘‘iminā te sotthi bhavissatī’’ti samassāsento mā bhāyīti ca abravi, kathesi.
ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਪਾਸਾਦਨ੍ਤਿ ਤੇਨ વਿਪਸ੍ਸਨਾਸੋਪਾਨੇਨ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਦਿਨਾ ਲਦ੍ਧਬ੍ਬਚਤੁਬ੍ਬਿਧਸਾਮਞ੍ਞਫਲવਿਸੇਸੇਨ ਚਤੁਭੂਮਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਪਾਸਾਦਂ ਆਰੁਹਿਤ੍વਾ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਿਸਂ ਚਤੁਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮਂ ਮਗ੍ਗਞਾਣੇਨ ਪਤਿਅવੇਕ੍ਖਿਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਿਂ। ਯਂ ਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਮਞ੍ਞਿਸ੍ਸਂ, ਸਕ੍ਕਾਯਾਭਿਰਤਂ ਪਜਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਪਟਿવਿਦ੍ਧਸਚ੍ਚੋ ਯਂ ਸਕ੍ਕਾਯੇ ‘‘ਅਹਂ ਮਮਾ’’ਤਿ ਅਭਿਰਤਂ ਪਜਂ ਤਿਤ੍ਥਿਯਜਨਂ ਤੇਨ ਪਰਿਕਪ੍ਪਿਤਅਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਪੁਬ੍ਬੇ ਸਾਰਤੋ ਅਮਞ੍ਞਿਸ੍ਸਂ। ਯਦਾ ਚ ਮਗ੍ਗਮਦ੍ਦਕ੍ਖਿਂ, ਨਾવਾਯ ਅਭਿਰੂਹਨਨ੍ਤਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਨਾવਾਯ ਅਭਿਰੁਹਨੂਪਾਯਭੂਤਂ ਯਦਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗਂ ਯਾਥਾવਤੋ ਅਦ੍ਦਕ੍ਖਿਂ। ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤਂ ਤਿਤ੍ਥਿਯਜਨਂ ਅਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਅਨਧਿਟ੍ਠਾਯ ਚਿਤ੍ਤੇ ਅਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਤਿਤ੍ਥਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਅਮਤਮਹਾਪਾਰਸ੍ਸ ਤਿਤ੍ਥਭੂਤਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਦਸ੍ਸਨਂ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਮਗ੍ਗੇਹਿ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਕੁਸਲਧਮ੍ਮੇਹਿ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਂ ਅਦ੍ਦਕ੍ਖਿਂ, ਯਾਥਾવਤੋ ਅਪਸ੍ਸਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Satipaṭṭhānapāsādanti tena vipassanāsopānena kāyānupassanādinā laddhabbacatubbidhasāmaññaphalavisesena catubhūmisampannaṃ satipaṭṭhānapāsādaṃ āruhitvā paccavekkhisaṃ catusaccadhammaṃ maggañāṇena patiavekkhiṃ paṭivijjhiṃ. Yaṃ taṃ pubbe amaññissaṃ, sakkāyābhirataṃ pajanti evaṃ paṭividdhasacco yaṃ sakkāye ‘‘ahaṃ mamā’’ti abhirataṃ pajaṃ titthiyajanaṃ tena parikappitaattānañca pubbe sārato amaññissaṃ. Yadā ca maggamaddakkhiṃ, nāvāya abhirūhananti ariyamagganāvāya abhiruhanūpāyabhūtaṃ yadā vipassanāmaggaṃ yāthāvato addakkhiṃ. Tato paṭṭhāya taṃ titthiyajanaṃ attānañca anadhiṭṭhāya citte aṭṭhapetvā aggahetvā titthaṃ nibbānasaṅkhātassa amatamahāpārassa titthabhūtaṃ ariyamaggadassanaṃ sabbehi maggehi sabbehi kusaladhammehi ukkaṭṭhaṃ addakkhiṃ, yāthāvato apassinti attho.
ਏવਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਮਗ੍ਗਾਧਿਗਮਂ ਪਕਾਸੇਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਤਸ੍ਸ ਦੇਸਕਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਥੋਮੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਲ੍ਲਂ ਅਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਸਲ੍ਲਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਮਾਨਾਦਿਕਿਲੇਸਸਲ੍ਲਂ। ਅਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ ਮਾਨਟ੍ਠਾਨਤਾਯ ‘‘ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਚ ਲਦ੍ਧਨਾਮੇ ਅਤ੍ਤਭਾવੇ ਸਮ੍ਭੂਤਂ। ਭવਨੇਤ੍ਤਿਪ੍ਪਭਾવਿਤਨ੍ਤਿ ਭવਤਣ੍ਹਾਸਮੁਟ੍ਠਿਤਂ ਭવਤਣ੍ਹਾਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਯਂ। ਸਾ ਹਿ ਦਿਟ੍ਠਿਮਾਨਾਦੀਨਂ ਸਮ੍ਭવੋ। ਏਤੇਸਂ ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਾਯਾਤਿ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਾਨਂ ਪਾਪਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਾਯ। ਦੇਸੇਸਿ ਮਗ੍ਗਮੁਤ੍ਤਮਨ੍ਤਿ ਉਤ੍ਤਮਂ ਸੇਟ੍ਠਂ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ, ਤਦੁਪਾਯਞ੍ਚ વਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗਂ ਕਥੇਸਿ।
Evaṃ attano anuttaraṃ maggādhigamaṃ pakāsetvā idāni tassa desakaṃ sammāsambuddhaṃ thomento ‘‘sallaṃ attasamuṭṭhāna’’ntiādimāha. Tattha sallanti diṭṭhimānādikilesasallaṃ. Attasamuṭṭhānanti ‘‘aha’’nti mānaṭṭhānatāya ‘‘attā’’ti ca laddhanāme attabhāve sambhūtaṃ. Bhavanettippabhāvitanti bhavataṇhāsamuṭṭhitaṃ bhavataṇhāsannissayaṃ. Sā hi diṭṭhimānādīnaṃ sambhavo. Etesaṃ appavattāyāti yathāvuttānaṃ pāpadhammānaṃ appavattiyā anuppādāya. Desesi maggamuttamanti uttamaṃ seṭṭhaṃ ariyaṃ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ, tadupāyañca vipassanāmaggaṃ kathesi.
ਦੀਘਰਤ੍ਤਾਨੁਸਯਿਤਨ੍ਤਿ ਅਨਮਤਗ੍ਗੇ ਸਂਸਾਰੇ ਚਿਰਕਾਲਂ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਅਨੁ ਅਨੁ ਸਯਿਤਂ ਕਾਰਣਲਾਭੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਾਰਹਭਾવੇਨ ਥਾਮਗਤਂ, ਤਤੋ ਚ ਚਿਰਰਤ੍ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਂ ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਅਜ੍ਝਾਰੁਯ੍ਹ ਠਿਤਂ। ਗਨ੍ਥਨ੍ਤਿ ਅਭਿਜ੍ਝਾਕਾਯਗਨ੍ਥਾਦਿਂ ਮਮ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਗਨ੍ਥਭੂਤਂ ਕਿਲੇਸવਿਸਦੋਸਂ ਪવਾਹਨੋ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗવਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦੇਸਨਾਨੁਭਾવੇਨ ਅਪਾਨੁਦੀ ਪਰਿਜਹਾਪੇਸਿ, ਗਨ੍ਥੇਸੁ ਹਿ ਅਨવਸੇਸਤੋ ਪਹੀਨੇਸੁ ਅਪ੍ਪਹੀਨੋ ਨਾਮ ਕਿਲੇਸੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ।
Dīgharattānusayitanti anamatagge saṃsāre cirakālaṃ santāne anu anu sayitaṃ kāraṇalābhena uppajjanārahabhāvena thāmagataṃ, tato ca cirarattaṃ adhiṭṭhitaṃ santānaṃ ajjhāruyha ṭhitaṃ. Ganthanti abhijjhākāyaganthādiṃ mama santāne ganthabhūtaṃ kilesavisadosaṃ pavāhano buddho bhagavā attano desanānubhāvena apānudī parijahāpesi, ganthesu hi anavasesato pahīnesu appahīno nāma kileso natthīti.
ਤੇਲਕਾਨਿਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Telakānittheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਥੇਰਗਾਥਾਪਾਲ਼ਿ • Theragāthāpāḷi / ੩. ਤੇਲਕਾਨਿਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾ • 3. Telakānittheragāthā