Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / చరియాపిటక-అట్ఠకథా • Cariyāpiṭaka-aṭṭhakathā

    ౬. తేమియచరియావణ్ణనా

    6. Temiyacariyāvaṇṇanā

    ౪౮. ఛట్ఠే కాసిరాజస్స అత్రజోతి కాసిరఞ్ఞో అత్రజో పుత్తో యదా హోమి, తదా మూగపక్ఖోతి నామేన, తేమియోతి వదన్తి మన్తి తేమియోతి నామేన మూగపక్ఖవతాధిట్ఠానేన ‘‘మూగపక్ఖో’’తి మాతాపితరో ఆదిం కత్వా సబ్బేవ మం వదన్తీతి సమ్బన్ధో. మహాసత్తస్స హి జాతదివసే సకలకాసిరట్ఠే దేవో వస్సి, యస్మా చ సో రఞ్ఞో చేవ అమచ్చాదీనఞ్చ హదయం ఉళారేన పీతిసినేహేన తేమయమానో ఉప్పన్నో, తస్మా ‘‘తేమియకుమారో’’తి నామం అహోసి.

    48. Chaṭṭhe kāsirājassa atrajoti kāsirañño atrajo putto yadā homi, tadā mūgapakkhoti nāmena, temiyoti vadanti manti temiyoti nāmena mūgapakkhavatādhiṭṭhānena ‘‘mūgapakkho’’ti mātāpitaro ādiṃ katvā sabbeva maṃ vadantīti sambandho. Mahāsattassa hi jātadivase sakalakāsiraṭṭhe devo vassi, yasmā ca so rañño ceva amaccādīnañca hadayaṃ uḷārena pītisinehena temayamāno uppanno, tasmā ‘‘temiyakumāro’’ti nāmaṃ ahosi.

    ౪౯. సోళసిత్థిసహస్సానన్తి సోళసన్నం కాసిరఞ్ఞో ఇత్థాగారసహస్సానం. న విజ్జతి పుమోతి పుత్తో న లబ్భతి. న కేవలఞ్చ పుత్తో ఏవ, ధీతాపిస్స నత్థి ఏవ. అహోరత్తానం అచ్చయేన, నిబ్బత్తో అహమేకకోతి అపుత్తకస్సేవ తస్స రఞ్ఞో బహూనం సంవచ్ఛరానం అతీతత్తా అనేకేసం అహోరత్తానం అపగమనేన సక్కదత్తియో అహమేకకోవ బోధిపరియేసనం చరమానో, తదా తస్స పుత్తో హుత్వా ఉప్పన్నోతి సత్థా వదతి.

    49.Soḷasitthisahassānanti soḷasannaṃ kāsirañño itthāgārasahassānaṃ. Na vijjati pumoti putto na labbhati. Na kevalañca putto eva, dhītāpissa natthi eva. Ahorattānaṃ accayena, nibbatto ahamekakoti aputtakasseva tassa rañño bahūnaṃ saṃvaccharānaṃ atītattā anekesaṃ ahorattānaṃ apagamanena sakkadattiyo ahamekakova bodhipariyesanaṃ caramāno, tadā tassa putto hutvā uppannoti satthā vadati.

    తత్రాయం అనుపుబ్బికథా – అతీతే బారాణసియం కాసిరాజా రజ్జం కారేసి. తస్స సోళససహస్సా ఇత్థియో అహేసుం. తాసు ఏకాపి పుత్తం వా ధీతరం వా న లభతి. నాగరా ‘‘అమ్హాకం రఞ్ఞో వంసానురక్ఖకో ఏకోపి పుత్తో నత్థీ’’తి విప్పటిసారీ జాతా సన్నిపతిత్వా రాజానం ‘‘పుత్తం పత్థేహీ’’తి ఆహంసు. రాజా సోళససహస్సా ఇత్థియో ‘‘పుత్తం పత్థేథా’’తి ఆణాపేసి. తా చన్దాదీనం ఉపట్ఠానాదీని కత్వా పత్థేన్తియోపి న లభింసు. అగ్గమహేసీ పనస్స మద్దరాజధీతా చన్దాదేవీ నామ సీలసమ్పన్నా అహోసి. రాజా ‘‘త్వమ్పి పుత్తం పత్థేహీ’’తి ఆహ. సా పుణ్ణమదివసే ఉపోసథికా హుత్వా అత్తనో సీలం ఆవజ్జేత్వా ‘‘సచాహం అఖణ్డసీలా, ఇమినా మే సచ్చేన పుత్తో ఉప్పజ్జతూ’’తి సచ్చకిరియమకాసి. తస్సా సీలతేజేన సక్కస్స ఆసనం ఉణ్హాకారం దస్సేసి. సక్కో ఆవజ్జేన్తో తం కారణం ఞత్వా ‘‘చన్దాదేవియా పుత్తపటిలాభస్స ఉపాయం కరిస్సామీ’’తి తస్సా అనుచ్ఛవికం పుత్తం ఉపధారేన్తో బోధిసత్తం తావతింసభవనే నిబ్బత్తిత్వా తత్థ యావతాయుకం ఠత్వా తతో చవిత్వా ఉపరిదేవలోకే ఉప్పజ్జితుకామం దిస్వా తస్స సన్తికం గన్త్వా ‘‘సమ్మ, తయి మనుస్సలోకే ఉప్పన్నే పారమియో చ తే పూరేస్సన్తి, మహాజనస్స చ వుడ్ఢి భవిస్సతి, అయం కాసిరఞ్ఞో చన్దా నామ అగ్గమహేసీ పుత్తం పత్థేతి, తస్సా కుచ్ఛియం ఉప్పజ్జాహీ’’తి ఆహ.

    Tatrāyaṃ anupubbikathā – atīte bārāṇasiyaṃ kāsirājā rajjaṃ kāresi. Tassa soḷasasahassā itthiyo ahesuṃ. Tāsu ekāpi puttaṃ vā dhītaraṃ vā na labhati. Nāgarā ‘‘amhākaṃ rañño vaṃsānurakkhako ekopi putto natthī’’ti vippaṭisārī jātā sannipatitvā rājānaṃ ‘‘puttaṃ patthehī’’ti āhaṃsu. Rājā soḷasasahassā itthiyo ‘‘puttaṃ patthethā’’ti āṇāpesi. Tā candādīnaṃ upaṭṭhānādīni katvā patthentiyopi na labhiṃsu. Aggamahesī panassa maddarājadhītā candādevī nāma sīlasampannā ahosi. Rājā ‘‘tvampi puttaṃ patthehī’’ti āha. Sā puṇṇamadivase uposathikā hutvā attano sīlaṃ āvajjetvā ‘‘sacāhaṃ akhaṇḍasīlā, iminā me saccena putto uppajjatū’’ti saccakiriyamakāsi. Tassā sīlatejena sakkassa āsanaṃ uṇhākāraṃ dassesi. Sakko āvajjento taṃ kāraṇaṃ ñatvā ‘‘candādeviyā puttapaṭilābhassa upāyaṃ karissāmī’’ti tassā anucchavikaṃ puttaṃ upadhārento bodhisattaṃ tāvatiṃsabhavane nibbattitvā tattha yāvatāyukaṃ ṭhatvā tato cavitvā uparidevaloke uppajjitukāmaṃ disvā tassa santikaṃ gantvā ‘‘samma, tayi manussaloke uppanne pāramiyo ca te pūressanti, mahājanassa ca vuḍḍhi bhavissati, ayaṃ kāsirañño candā nāma aggamahesī puttaṃ pattheti, tassā kucchiyaṃ uppajjāhī’’ti āha.

    సో ‘‘సాధూ’’తి పటిస్సుణిత్వా తస్సా కుచ్ఛియం పటిసన్ధిం గణ్హి. తస్స సహాయా పఞ్చసతా దేవపుత్తా ఖీణాయుకా దేవలోకా చవిత్వా తస్సేవ రఞ్ఞో అమచ్చభరియానం కుచ్ఛీసు పటిసన్ధిం గణ్హింసు. దేవీ గబ్భస్స పతిట్ఠితభావం ఞత్వా రఞ్ఞో ఆరోచేసి. రాజా గబ్భపరిహారం దాపేసి. సా పరిపుణ్ణగబ్భా ధఞ్ఞపుఞ్ఞలక్ఖణసమ్పన్నం పుత్తం విజాయి. తందివసమేవ అమచ్చగేహేసు పఞ్చకుమారసతాని విజాయింసు. ఉభయమ్పి సుత్వా రాజా ‘‘మమ పుత్తస్స పరివారా ఏతే’’తి పఞ్చన్నం దారకసతానం పఞ్చధాతిసతాని పేసేత్వా కుమారపసాధనాని చ పేసేసి. మహాసత్తస్స పన అతిదీఘాదిదోసవివజ్జితా అలమ్బత్థనా మధురథఞ్ఞా చతుసట్ఠిధాతియో దత్వా మహన్తం సక్కారం కత్వా చన్దాదేవియాపి వరం అదాసి. సా గహితకం కత్వా ఠపేసి. దారకో మహతా పరివారేన వడ్ఢతి. అథ నం ఏకమాసికం అలఙ్కరిత్వా రఞ్ఞో సన్తికం ఆనయింసు. రాజా పియపుత్తం ఓలోకేత్వా ఆలిఙ్గిత్వా అఙ్కే నిసీదాపేత్వా రమయమానో నిసీది.

    So ‘‘sādhū’’ti paṭissuṇitvā tassā kucchiyaṃ paṭisandhiṃ gaṇhi. Tassa sahāyā pañcasatā devaputtā khīṇāyukā devalokā cavitvā tasseva rañño amaccabhariyānaṃ kucchīsu paṭisandhiṃ gaṇhiṃsu. Devī gabbhassa patiṭṭhitabhāvaṃ ñatvā rañño ārocesi. Rājā gabbhaparihāraṃ dāpesi. Sā paripuṇṇagabbhā dhaññapuññalakkhaṇasampannaṃ puttaṃ vijāyi. Taṃdivasameva amaccagehesu pañcakumārasatāni vijāyiṃsu. Ubhayampi sutvā rājā ‘‘mama puttassa parivārā ete’’ti pañcannaṃ dārakasatānaṃ pañcadhātisatāni pesetvā kumārapasādhanāni ca pesesi. Mahāsattassa pana atidīghādidosavivajjitā alambatthanā madhurathaññā catusaṭṭhidhātiyo datvā mahantaṃ sakkāraṃ katvā candādeviyāpi varaṃ adāsi. Sā gahitakaṃ katvā ṭhapesi. Dārako mahatā parivārena vaḍḍhati. Atha naṃ ekamāsikaṃ alaṅkaritvā rañño santikaṃ ānayiṃsu. Rājā piyaputtaṃ oloketvā āliṅgitvā aṅke nisīdāpetvā ramayamāno nisīdi.

    ౫౦. తస్మిం ఖణే చత్తారో చోరా ఆనీతా. రాజా తేసు ఏకస్స సకణ్టకాహి కసాహి పహారసహస్సం ఆణాపేసి, ఏకస్స సఙ్ఖలికాయ బన్ధిత్వా బన్ధనాగారప్పవేసనం, ఏకస్స సరీరే సత్తిప్పహారదానం, ఏకస్స సూలారోపనం. మహాసత్తో పితు కథం సుత్వా సంవేగప్పత్తో హుత్వా ‘‘అహో మమ పితా రజ్జం నిస్సాయ భారియం నిరయగామికమ్మం కరోతీ’’తి చిన్తేసి. పునదివసే నం సేతచ్ఛత్తస్స హేట్ఠా అలఙ్కతసిరిసయనే నిపజ్జాపేసుం.

    50. Tasmiṃ khaṇe cattāro corā ānītā. Rājā tesu ekassa sakaṇṭakāhi kasāhi pahārasahassaṃ āṇāpesi, ekassa saṅkhalikāya bandhitvā bandhanāgārappavesanaṃ, ekassa sarīre sattippahāradānaṃ, ekassa sūlāropanaṃ. Mahāsatto pitu kathaṃ sutvā saṃvegappatto hutvā ‘‘aho mama pitā rajjaṃ nissāya bhāriyaṃ nirayagāmikammaṃ karotī’’ti cintesi. Punadivase naṃ setacchattassa heṭṭhā alaṅkatasirisayane nipajjāpesuṃ.

    సో థోకం నిద్దాయిత్వా పటిబుద్ధో అక్ఖీని ఉమ్మీలేత్వా సేతచ్ఛత్తం ఓలోకేన్తో మహన్తం సిరివిభవం పస్సి. అథస్స పకతియాపి సంవేగప్పత్తస్స అతిరేకతరం భయం ఉప్పజ్జి. సో ‘‘కుతో ను ఖో అహం ఇమం రాజగేహం ఆగతో’’తి ఉపధారేన్తో జాతిస్సరఞాణేన దేవలోకతో ఆగతభావం ఞత్వా తతో పరం ఓలోకేన్తో ఉస్సదనిరయే పక్కభావం పస్సి. తతో పరం ఓలోకేన్తో తస్మింయేవ నగరే రాజభావం పస్సి. అథ సో ‘‘అహం వీసతివస్సాని రజ్జం కారేత్వా అసీతివస్ససహస్సాని ఉస్సదనిరయే పచ్చిం, ఇదాని పునపి ఇమస్మిం చోరగేహే నిబ్బత్తోస్మి, పితాపి మే హియ్యో చతూసు చోరేసు ఆనీతేసు తథారూపం ఫరుసం నిరయసంవత్తనికం కథం కథేసి. న మే ఇమినా అవిదితవిపులానత్థావహేన రజ్జేన అత్థో, కథం ను ఖో ఇమమ్హా చోరగేహా ముచ్చేయ్య’’న్తి చిన్తేన్తో నిపజ్జి. అథ నం ఏకా దేవధీతా ‘‘తాత తేమియకుమార, మా భాయి, తీణి అఙ్గాని అధిట్ఠహిత్వా తవ సోత్థి భవిస్సతీ’’తి సమస్సాసేసి. తం సుత్వా మహాసత్తో రజ్జసఙ్ఖాతా అనత్థతో ముచ్చితుకామో సోళససంవచ్ఛరాని తీణి అఙ్గాని అచలాధిట్ఠానవసేన అధిట్ఠహి. తేన వుత్తం ‘‘కిచ్ఛాలద్ధం పియం పుత్త’’న్తిఆది.

    So thokaṃ niddāyitvā paṭibuddho akkhīni ummīletvā setacchattaṃ olokento mahantaṃ sirivibhavaṃ passi. Athassa pakatiyāpi saṃvegappattassa atirekataraṃ bhayaṃ uppajji. So ‘‘kuto nu kho ahaṃ imaṃ rājagehaṃ āgato’’ti upadhārento jātissarañāṇena devalokato āgatabhāvaṃ ñatvā tato paraṃ olokento ussadaniraye pakkabhāvaṃ passi. Tato paraṃ olokento tasmiṃyeva nagare rājabhāvaṃ passi. Atha so ‘‘ahaṃ vīsativassāni rajjaṃ kāretvā asītivassasahassāni ussadaniraye pacciṃ, idāni punapi imasmiṃ coragehe nibbattosmi, pitāpi me hiyyo catūsu coresu ānītesu tathārūpaṃ pharusaṃ nirayasaṃvattanikaṃ kathaṃ kathesi. Na me iminā aviditavipulānatthāvahena rajjena attho, kathaṃ nu kho imamhā coragehā mucceyya’’nti cintento nipajji. Atha naṃ ekā devadhītā ‘‘tāta temiyakumāra, mā bhāyi, tīṇi aṅgāni adhiṭṭhahitvā tava sotthi bhavissatī’’ti samassāsesi. Taṃ sutvā mahāsatto rajjasaṅkhātā anatthato muccitukāmo soḷasasaṃvaccharāni tīṇi aṅgāni acalādhiṭṭhānavasena adhiṭṭhahi. Tena vuttaṃ ‘‘kicchāladdhaṃ piyaṃ putta’’ntiādi.

    తత్థ కిచ్ఛాలద్ధన్తి కిచ్ఛేన కసిరేన చిరకాలపత్థనాయ లద్ధం. అభిజాతన్తి జాతిసమ్పన్నం. కాయజుతియా చేవ ఞాణజుతియా చ సమన్నాగతత్తా జుతిన్ధరం. సేతచ్ఛత్తం ధారయిత్వాన, సయనే పోసేతి మం పితాతి పితా మే కాసిరాజా ‘‘మా నం కుమారం రజో వా ఉస్సావో వా’’తి జాతకాలతో పట్ఠాయ సేతచ్ఛత్తస్స హేట్ఠా సిరిసయనే సయాపేత్వా మహన్తేన పరివారేన మం పోసేతి.

    Tattha kicchāladdhanti kicchena kasirena cirakālapatthanāya laddhaṃ. Abhijātanti jātisampannaṃ. Kāyajutiyā ceva ñāṇajutiyā ca samannāgatattā jutindharaṃ. Setacchattaṃ dhārayitvāna, sayane poseti maṃ pitāti pitā me kāsirājā ‘‘mā naṃ kumāraṃ rajo vā ussāvo vā’’ti jātakālato paṭṭhāya setacchattassa heṭṭhā sirisayane sayāpetvā mahantena parivārena maṃ poseti.

    ౫౧. నిద్దాయమానో సయనవరే పబుజ్ఝిత్వా అహం ఓలోకేన్తో పణ్డరం సేతచ్ఛత్తం అద్దసం. యేనాహం నిరయం గతోతి యేన సేతచ్ఛత్తేన తతో తతియే అత్తభావే అహం నిరయం గతో, సేతచ్ఛత్తసీసేన రజ్జం వదతి.

    51.Niddāyamāno sayanavare pabujjhitvā ahaṃ olokento paṇḍaraṃ setacchattaṃ addasaṃ. Yenāhaṃ nirayaṃ gatoti yena setacchattena tato tatiye attabhāve ahaṃ nirayaṃ gato, setacchattasīsena rajjaṃ vadati.

    ౫౨. సహ దిట్ఠస్స మే ఛత్తన్తి తం సేతచ్ఛత్తం దిట్ఠస్స దిట్ఠవతో మే సహ తేన దస్సనేన, దస్సనసమకాలమేవాతి అత్థో. తాసో ఉప్పజ్జి భేరవోతి సుపరివిదితాదీనవత్తా భయానకో చిత్తుత్రాసో ఉదపాది. వినిచ్ఛయం సమాపన్నో, కథాహం ఇమం ముఞ్చిస్సన్తి కథం ను ఖో అహం ఇమం రజ్జం కాళకణ్ణిం ముఞ్చేయ్యన్తి ఏవం విచారణం ఆపజ్జిం.

    52.Saha diṭṭhassa me chattanti taṃ setacchattaṃ diṭṭhassa diṭṭhavato me saha tena dassanena, dassanasamakālamevāti attho. Tāso uppajji bheravoti suparividitādīnavattā bhayānako cittutrāso udapādi. Vinicchayaṃ samāpanno, kathāhaṃ imaṃ muñcissanti kathaṃ nu kho ahaṃ imaṃ rajjaṃ kāḷakaṇṇiṃ muñceyyanti evaṃ vicāraṇaṃ āpajjiṃ.

    ౫౩. పుబ్బసాలోహితా మయ్హన్తి పుబ్బే ఏకస్మిం అత్తభావే మమ మాతుభూతపుబ్బా తస్మిం ఛత్తే అధివత్థా దేవతా మయ్హం అత్థకామినీ హితేసినీ. సా మం దిస్వాన దుక్ఖితం, తీసు ఠానేసు యోజయీతి సా దేవతా మం తథా చేతోదుక్ఖేన దుక్ఖితం దిస్వా మూగపక్ఖబధిరభావసఙ్ఖాతేసు తీసు రజ్జదుక్ఖతో నిక్ఖమనకారణేసు యోజేసి.

    53.Pubbasālohitā mayhanti pubbe ekasmiṃ attabhāve mama mātubhūtapubbā tasmiṃ chatte adhivatthā devatā mayhaṃ atthakāminī hitesinī. Sā maṃ disvāna dukkhitaṃ, tīsu ṭhānesu yojayīti sā devatā maṃ tathā cetodukkhena dukkhitaṃ disvā mūgapakkhabadhirabhāvasaṅkhātesu tīsu rajjadukkhato nikkhamanakāraṇesu yojesi.

    ౫౪. పణ్డిచ్చయన్తి పణ్డిచ్చం, అయమేవ వా పాఠో. మా విభావయాతి మా పకాసేహి. బాలమతోతి బాలోతి ఞాతో. సబ్బోతి సకలో అన్తోజనో చేవ బహిజనో చ. ఓచినాయతూతి నీహరథేతం కాళకణ్ణిన్తి అవజానాతు. ఏవం తవ అత్థో భవిస్సతీతి ఏవం యథావుత్తనయేన అవజానితబ్బభావే సతి తుయ్హం గేహతో నిక్ఖమనేన హితం పారమిపరిపూరణం భవిస్సతి.

    54.Paṇḍiccayanti paṇḍiccaṃ, ayameva vā pāṭho. Mā vibhāvayāti mā pakāsehi. Bālamatoti bāloti ñāto. Sabboti sakalo antojano ceva bahijano ca. Ocināyatūti nīharathetaṃ kāḷakaṇṇinti avajānātu. Evaṃ tava attho bhavissatīti evaṃ yathāvuttanayena avajānitabbabhāve sati tuyhaṃ gehato nikkhamanena hitaṃ pāramiparipūraṇaṃ bhavissati.

    ౫౫. తేతం వచనన్తి తే ఏతం తీణి అఙ్గాని అధిట్ఠాహీతి వచనం. అత్థకామాసి మే అమ్మాతి అమ్మ దేవతే, మమ అత్థకామా అసి. హితకామాతి తస్సేవ పరియాయవచనం. అత్థోతి వా ఏత్థ సుఖం వేదితబ్బం. హితన్తి తస్స కారణభూతం పుఞ్ఞం.

    55.Tetaṃvacananti te etaṃ tīṇi aṅgāni adhiṭṭhāhīti vacanaṃ. Atthakāmāsi me ammāti amma devate, mama atthakāmā asi. Hitakāmāti tasseva pariyāyavacanaṃ. Atthoti vā ettha sukhaṃ veditabbaṃ. Hitanti tassa kāraṇabhūtaṃ puññaṃ.

    ౫౬. సాగరేవ థలం లభిన్తి చోరగేహే వతాహం జాతో, అహు మే మహావతానత్థోతి సోకసాగరే ఓసీదన్తో తస్సా దేవతాయ అహం వచనం సుత్వా సాగరే ఓసీదన్తో వియ థలం పతిట్ఠం అలభిం, రజ్జకులతో నిక్ఖమనోపాయం అలభిన్తి అత్థో. తయో అఙ్గే అధిట్ఠహిన్తి యావ గేహతో నిక్ఖమిం, తావ తీణి అఙ్గాని కారణాని అధిట్ఠహిం.

    56.Sāgareva thalaṃ labhinti coragehe vatāhaṃ jāto, ahu me mahāvatānatthoti sokasāgare osīdanto tassā devatāya ahaṃ vacanaṃ sutvā sāgare osīdanto viya thalaṃ patiṭṭhaṃ alabhiṃ, rajjakulato nikkhamanopāyaṃ alabhinti attho. Tayo aṅge adhiṭṭhahinti yāva gehato nikkhamiṃ, tāva tīṇi aṅgāni kāraṇāni adhiṭṭhahiṃ.

    ౫౭. ఇదాని తాని సరూపతో దస్సేతుం ‘‘మూగో అహోసి’’న్తి గాథమాహ. తత్థ పక్ఖోతి పీఠసప్పి. సేసం సువిఞ్ఞేయ్యమేవ.

    57. Idāni tāni sarūpato dassetuṃ ‘‘mūgo ahosi’’nti gāthamāha. Tattha pakkhoti pīṭhasappi. Sesaṃ suviññeyyameva.

    ఏవం పన మహాసత్తే దేవతాయ దిన్ననయే ఠత్వా జాతవస్సతో పట్ఠాయ మూగాదిభావేన అత్తానం దస్సేన్తే మాతాపితరో ధాతిఆదయో చ ‘‘మూగానం హనుపరియోసానం నామ ఏవరూపం న హోతి, బధిరానం కణ్ణసోతం నామ ఏవరూపం న హోతి, పీఠసప్పీనం హత్థపాదా నామ ఏవరూపా న హోన్తి, భవితబ్బమేత్థ కారణేన, వీమంసిస్సామ న’’న్తి చిన్తేత్వా ‘‘ఖీరేన తావ వీమంసిస్సామా’’తి సకలదివసం ఖీరం న దేన్తి. సో సుస్సన్తోపి ఖీరత్థాయ సద్దం న కరోతి.

    Evaṃ pana mahāsatte devatāya dinnanaye ṭhatvā jātavassato paṭṭhāya mūgādibhāvena attānaṃ dassente mātāpitaro dhātiādayo ca ‘‘mūgānaṃ hanupariyosānaṃ nāma evarūpaṃ na hoti, badhirānaṃ kaṇṇasotaṃ nāma evarūpaṃ na hoti, pīṭhasappīnaṃ hatthapādā nāma evarūpā na honti, bhavitabbamettha kāraṇena, vīmaṃsissāma na’’nti cintetvā ‘‘khīrena tāva vīmaṃsissāmā’’ti sakaladivasaṃ khīraṃ na denti. So sussantopi khīratthāya saddaṃ na karoti.

    అథస్స మాతా ‘‘పుత్తో మే ఛాతో, ఖీరమస్స దేథా’’తి ఖీరం దాపేసి. ఏవం అన్తరన్తరా ఖీరం అదత్వా ఏకసంవచ్ఛరం వీమంసన్తాపి అన్తరం న పస్సింసు. తతో ‘‘కుమారకా నామ పూవఖజ్జకం పియాయన్తి, ఫలాఫలం పియాయన్తి, కీళనభణ్డకం పియాయన్తి, భోజనం పియాయన్తీ’’తి తాని తాని పలోభనీయాని ఉపనేత్వా వీమంసనవసేన పలోభేన్తా యావ పఞ్చవస్సకాలా అన్తరం న పస్సింసు. అథ నం ‘‘దారకా నామ అగ్గితో భాయన్తి, మత్తహత్థితో భాయన్తి, సప్పతో భాయన్తి, ఉక్ఖిత్తాసికపురిసతో భాయన్తి, తేహి వీమంసిస్సామా’’తి యథా తేహిస్స అనత్థో న జాయతి, తథా పురిమమేవ సంవిదహిత్వా అతిభయానకాకారేన ఉపగచ్ఛన్తే కారేసుం.

    Athassa mātā ‘‘putto me chāto, khīramassa dethā’’ti khīraṃ dāpesi. Evaṃ antarantarā khīraṃ adatvā ekasaṃvaccharaṃ vīmaṃsantāpi antaraṃ na passiṃsu. Tato ‘‘kumārakā nāma pūvakhajjakaṃ piyāyanti, phalāphalaṃ piyāyanti, kīḷanabhaṇḍakaṃ piyāyanti, bhojanaṃ piyāyantī’’ti tāni tāni palobhanīyāni upanetvā vīmaṃsanavasena palobhentā yāva pañcavassakālā antaraṃ na passiṃsu. Atha naṃ ‘‘dārakā nāma aggito bhāyanti, mattahatthito bhāyanti, sappato bhāyanti, ukkhittāsikapurisato bhāyanti, tehi vīmaṃsissāmā’’ti yathā tehissa anattho na jāyati, tathā purimameva saṃvidahitvā atibhayānakākārena upagacchante kāresuṃ.

    మహాసత్తో నిరయభయం ఆవజ్జేత్వా ‘‘ఇతో సతగుణేన సహస్సగుణేన సతసహస్సగుణేన నిరయో భాయితబ్బో’’తి నిచ్చలోవ హోతి. ఏవమ్పి వీమంసిత్వా అన్తరం న పస్సన్తా పున ‘‘దారకా నామ సమజ్జత్థికా హోన్తీ’’తి సమజ్జం కారేత్వాపి మహాసత్తం సాణియా పరిక్ఖిపిత్వా అజానన్తస్సేవ చతూసు పస్సేసు సఙ్ఖసద్దేహి భేరిసద్దేహి చ సహసా ఏకనిన్నాదం కారేత్వాపి అన్ధకారే ఘటేహి దీపం ఉపనేత్వా సహసా ఆలోకం దస్సేత్వాపి సకలసరీరం ఫాణితేన మక్ఖేత్వా బహుమక్ఖికే ఠానే నిపజ్జాపేత్వాపి న్హాపనాదీని అకత్వా ఉచ్చారపస్సావమత్థకే నిపన్నం అజ్ఝుపేక్ఖిత్వాపి తత్థ చ పలిపన్నం సయమానం పరిహాసేహి అక్కోసనేహి చ ఘట్టేత్వాపి హేట్ఠామఞ్చే అగ్గికపల్లం కత్వా ఉణ్హసన్తాపేన పీళేత్వాపీతి ఏవం నానావిధేహి ఉపాయేహి వీమంసన్తాపిస్స అన్తరం న పస్సింసు.

    Mahāsatto nirayabhayaṃ āvajjetvā ‘‘ito sataguṇena sahassaguṇena satasahassaguṇena nirayo bhāyitabbo’’ti niccalova hoti. Evampi vīmaṃsitvā antaraṃ na passantā puna ‘‘dārakā nāma samajjatthikā hontī’’ti samajjaṃ kāretvāpi mahāsattaṃ sāṇiyā parikkhipitvā ajānantasseva catūsu passesu saṅkhasaddehi bherisaddehi ca sahasā ekaninnādaṃ kāretvāpi andhakāre ghaṭehi dīpaṃ upanetvā sahasā ālokaṃ dassetvāpi sakalasarīraṃ phāṇitena makkhetvā bahumakkhike ṭhāne nipajjāpetvāpi nhāpanādīni akatvā uccārapassāvamatthake nipannaṃ ajjhupekkhitvāpi tattha ca palipannaṃ sayamānaṃ parihāsehi akkosanehi ca ghaṭṭetvāpi heṭṭhāmañce aggikapallaṃ katvā uṇhasantāpena pīḷetvāpīti evaṃ nānāvidhehi upāyehi vīmaṃsantāpissa antaraṃ na passiṃsu.

    మహాసత్తో హి సబ్బత్థ నిరయభయమేవ ఆవజ్జేత్వా అధిట్ఠానం అవికోపేన్తో నిచ్చలోవ అహోసి. ఏవం పన్నరసవస్సాని వీమంసిత్వా అథ సోళసవస్సకాలే ‘‘పీఠసప్పినో వా హోన్తు మూగబధిరా వా రజనీయేసు అరజ్జన్తా దుస్సనీయేసు అదుస్సన్తా నామ నత్థీతి నాటకానిస్స పచ్చుపట్ఠపేత్వా వీమంసిస్సామా’’తి కుమారం గన్ధోదకేన న్హాపేత్వా దేవపుత్తం వియ అలఙ్కరిత్వా దేవవిమానకప్పం పుప్ఫగన్ధదామాదీహి ఏకామోదపమోదం పాసాదం ఆరోపేత్వా ఉత్తమరూపధరా భావవిలాససమ్పన్నా దేవచ్ఛరాపటిభాగా ఇత్థియో ఉపట్ఠపేసుం – ‘‘గచ్ఛథ నచ్చాదీహి కుమారం అభిరమాపేథా’’తి. తా ఉపగన్త్వా తథా కాతుం వాయమింసు. సో బుద్ధిసమ్పన్నతాయ ‘‘ఇమా మే సరీరసమ్ఫస్సం మా విన్దింసూ’’తి అస్సాసపస్సాసే నిరున్ధి. తా తస్స సరీరసమ్ఫస్సం అవిన్దన్తియో ‘‘థద్ధసరీరో ఏస, నాయం మనుస్సో, యక్ఖో భవిస్సతీ’’తి పక్కమింసు.

    Mahāsatto hi sabbattha nirayabhayameva āvajjetvā adhiṭṭhānaṃ avikopento niccalova ahosi. Evaṃ pannarasavassāni vīmaṃsitvā atha soḷasavassakāle ‘‘pīṭhasappino vā hontu mūgabadhirā vā rajanīyesu arajjantā dussanīyesu adussantā nāma natthīti nāṭakānissa paccupaṭṭhapetvā vīmaṃsissāmā’’ti kumāraṃ gandhodakena nhāpetvā devaputtaṃ viya alaṅkaritvā devavimānakappaṃ pupphagandhadāmādīhi ekāmodapamodaṃ pāsādaṃ āropetvā uttamarūpadharā bhāvavilāsasampannā devaccharāpaṭibhāgā itthiyo upaṭṭhapesuṃ – ‘‘gacchatha naccādīhi kumāraṃ abhiramāpethā’’ti. Tā upagantvā tathā kātuṃ vāyamiṃsu. So buddhisampannatāya ‘‘imā me sarīrasamphassaṃ mā vindiṃsū’’ti assāsapassāse nirundhi. Tā tassa sarīrasamphassaṃ avindantiyo ‘‘thaddhasarīro esa, nāyaṃ manusso, yakkho bhavissatī’’ti pakkamiṃsu.

    ఏవం సోళస వస్సాని సోళసహి మహావీమంసాహి అనేకాహి చ ఖుద్దకవీమంసాహి పరిగ్గణ్హితుం అసక్కుణిత్వా మాతాపితరో ‘‘తాత, తేమియకుమార, మయం తవ అమూగాదిభావం జానామ, న హి తేసం ఏవరూపాని ముఖకణ్ణసోతపాదాని హోన్తి, త్వం అమ్హేహి పత్థేత్వా లద్ధపుత్తకో, మా నో నాసేహి, సకలజమ్బుదీపే రాజూనం సన్తికా గరహతో మోచేహీ’’తి సహ విసుం విసుఞ్చ అనేకవారం యాచింసు. సో తేహి ఏవం యాచియమానోపి అసుణన్తో వియ హుత్వా నిపజ్జి.

    Evaṃ soḷasa vassāni soḷasahi mahāvīmaṃsāhi anekāhi ca khuddakavīmaṃsāhi pariggaṇhituṃ asakkuṇitvā mātāpitaro ‘‘tāta, temiyakumāra, mayaṃ tava amūgādibhāvaṃ jānāma, na hi tesaṃ evarūpāni mukhakaṇṇasotapādāni honti, tvaṃ amhehi patthetvā laddhaputtako, mā no nāsehi, sakalajambudīpe rājūnaṃ santikā garahato mocehī’’ti saha visuṃ visuñca anekavāraṃ yāciṃsu. So tehi evaṃ yāciyamānopi asuṇanto viya hutvā nipajji.

    ౫౮. అథ రాజా మహాసత్తస్స ఉభో పాదే కణ్ణసోతే జివ్హం ఉభో చ హత్థే కుసలేహి పురిసేహి వీమంసాపేత్వా ‘‘యదిపి అపీఠసప్పిఆదీనం వియస్స పాదాదయో, తథాపి అయం పీఠసప్పి మూగబధిరో మఞ్ఞే, ఈదిసే కాళకణ్ణిపురిసే ఇమస్మిం గేహే వసన్తే తయో అన్తరాయా పఞ్ఞాయన్తి జీవితస్స వా ఛత్తస్స వా మహేసియా వా’’తి లక్ఖణపాఠకేహి ఇదాని కథితం. జాతదివసే పన ‘‘తుమ్హాకం దోమనస్సపరిహరణత్థం ‘ధఞ్ఞపుఞ్ఞలక్ఖణో’తి వుత్త’’న్తి అమచ్చేహి ఆరోచితం సుత్వా అన్తరాయభయేన భీతో ‘‘గచ్ఛథ నం అవమఙ్గలరథే నిపజ్జాపేత్వా పచ్ఛిమద్వారేన నీహరాపేత్వా ఆమకసుసానే నిఖణథా’’తి ఆణాపేసి. తం సుత్వా మహాసత్తో హట్ఠో ఉదగ్గో అహోసి – ‘‘చిరస్సం వత మే మనోరథో మత్థకం పాపుణిస్సతీ’’తి. తేన వుత్తం ‘‘తతో మే హత్థపాదే చా’’తిఆది.

    58. Atha rājā mahāsattassa ubho pāde kaṇṇasote jivhaṃ ubho ca hatthe kusalehi purisehi vīmaṃsāpetvā ‘‘yadipi apīṭhasappiādīnaṃ viyassa pādādayo, tathāpi ayaṃ pīṭhasappi mūgabadhiro maññe, īdise kāḷakaṇṇipurise imasmiṃ gehe vasante tayo antarāyā paññāyanti jīvitassa vā chattassa vā mahesiyā vā’’ti lakkhaṇapāṭhakehi idāni kathitaṃ. Jātadivase pana ‘‘tumhākaṃ domanassapariharaṇatthaṃ ‘dhaññapuññalakkhaṇo’ti vutta’’nti amaccehi ārocitaṃ sutvā antarāyabhayena bhīto ‘‘gacchatha naṃ avamaṅgalarathe nipajjāpetvā pacchimadvārena nīharāpetvā āmakasusāne nikhaṇathā’’ti āṇāpesi. Taṃ sutvā mahāsatto haṭṭho udaggo ahosi – ‘‘cirassaṃ vata me manoratho matthakaṃ pāpuṇissatī’’ti. Tena vuttaṃ ‘‘tato me hatthapāde cā’’tiādi.

    తత్థ మద్దియాతి మద్దనవసేన వీమంసిత్వా. అనూనతన్తి హత్థాదీహి అవికలతం. నిన్దిసున్తి ‘‘ఏవం అనూనావయవోపి సమానో మూగాది వియ దిస్సమానో ‘‘రజ్జం కారేతుం అభబ్బో, కాళకణ్ణిపురిసో అయ’’న్తి గరహింసు. ‘‘నిద్దిసు’’న్తిపి పాఠో, వదింసూతి అత్థో.

    Tattha maddiyāti maddanavasena vīmaṃsitvā. Anūnatanti hatthādīhi avikalataṃ. Nindisunti ‘‘evaṃ anūnāvayavopi samāno mūgādi viya dissamāno ‘‘rajjaṃ kāretuṃ abhabbo, kāḷakaṇṇipuriso aya’’nti garahiṃsu. ‘‘Niddisu’’ntipi pāṭho, vadiṃsūti attho.

    ౫౯. ఛడ్డనం అనుమోదిసున్తి రాజదస్సనత్థం ఆగతా సబ్బేపి జనపదవాసినో సేనాపతిపురోహితప్పముఖా రాజపురిసా తే సబ్బేపి ఏకమనా సమానచిత్తా హుత్వా అన్తరాయపరిహరణత్థం రఞ్ఞా ఆణత్తా భూమియం నిఖణనవసేన మమ ఛడ్డనం ముఖసఙ్కోచం అకత్వా అభిముఖభావేన సాధు సుట్ఠు ఇదం కత్తబ్బమేవాతి అనుమోదింసు.

    59.Chaḍḍanaṃ anumodisunti rājadassanatthaṃ āgatā sabbepi janapadavāsino senāpatipurohitappamukhā rājapurisā te sabbepi ekamanā samānacittā hutvā antarāyapariharaṇatthaṃ raññā āṇattā bhūmiyaṃ nikhaṇanavasena mama chaḍḍanaṃ mukhasaṅkocaṃ akatvā abhimukhabhāvena sādhu suṭṭhu idaṃ kattabbamevāti anumodiṃsu.

    ౬౦. సో మే అత్థో సమిజ్ఝథాతి యస్సత్థాయ యదత్థం తతో మూగాదిభావాధిట్ఠానవసేన దుక్కరచరణం చిణ్ణం చరితం, సో అత్థో మమ సమిజ్ఝతి. తేసం మమ మాతాపితుఆదీనం మతిం అధిప్పాయం సుత్వా సో అహం మమ అధిప్పాయసమిజ్ఝనేన హట్ఠో అనుపధారేత్వా భూమియం నిఖణనానుజాననేన సంవిగ్గమానసోవ అహోసిన్తి వచనసేసేన సమ్బన్ధో వేదితబ్బో.

    60.So me attho samijjhathāti yassatthāya yadatthaṃ tato mūgādibhāvādhiṭṭhānavasena dukkaracaraṇaṃ ciṇṇaṃ caritaṃ, so attho mama samijjhati. Tesaṃ mama mātāpituādīnaṃ matiṃ adhippāyaṃ sutvā so ahaṃ mama adhippāyasamijjhanena haṭṭho anupadhāretvā bhūmiyaṃ nikhaṇanānujānanena saṃviggamānasova ahosinti vacanasesena sambandho veditabbo.

    ౬౧. ఏవం కుమారస్స భూమియం నిఖణనే రఞ్ఞా ఆణత్తే చన్దాదేవీ తం పవత్తిం సుత్వా రాజానం ఉపసఙ్కమిత్వా, ‘‘దేవ, తుమ్హేహి మయ్హం వరో దిన్నో, మయా చ గహితకం కత్వా ఠపితో, తం మే ఇదాని దేథా’’తి. ‘‘గణ్హ, దేవీ’’తి. ‘‘పుత్తస్స మే రజ్జం దేథా’’తి. ‘‘పుత్తో తే కాళకణ్ణీ, న సక్కా దాతు’’న్తి. ‘‘తేన హి, దేవ, యావజీవం అదేన్తో సత్త వస్సాని దేథా’’తి. ‘‘తమ్పి న సక్కా’’తి. ‘‘ఛ వస్సాని, పఞ్చచత్తారితీణిద్వేఏకం వస్సం, సత్త మాసే, ఛపఞ్చచత్తారోతయోద్వేఏకం మాసంఅద్ధమాసంసత్తాహం దేథా’’తి. సాధు గణ్హాతి.

    61. Evaṃ kumārassa bhūmiyaṃ nikhaṇane raññā āṇatte candādevī taṃ pavattiṃ sutvā rājānaṃ upasaṅkamitvā, ‘‘deva, tumhehi mayhaṃ varo dinno, mayā ca gahitakaṃ katvā ṭhapito, taṃ me idāni dethā’’ti. ‘‘Gaṇha, devī’’ti. ‘‘Puttassa me rajjaṃ dethā’’ti. ‘‘Putto te kāḷakaṇṇī, na sakkā dātu’’nti. ‘‘Tena hi, deva, yāvajīvaṃ adento satta vassāni dethā’’ti. ‘‘Tampi na sakkā’’ti. ‘‘Cha vassāni, pañcacattāritīṇidveekaṃ vassaṃ, satta māse, chapañcacattārotayodveekaṃ māsaṃaddhamāsaṃsattāhaṃ dethā’’ti. Sādhu gaṇhāti.

    సా పుత్తం అలఙ్కారాపేత్వా ‘‘తేమియకుమారస్స ఇదం రజ్జ’’న్తి నగరే భేరిం చరాపేత్వా నగరం అలఙ్కారాపేత్వా పుత్తం హత్థిక్ఖన్ధం ఆరోపేత్వా సేతచ్ఛత్తం మత్థకే కారాపేత్వా నగరం పదక్ఖిణం కత్వా ఆగతం అలఙ్కతసిరిసయనే నిపజ్జాపేత్వా సబ్బరత్తిం యాచి – ‘‘తాత తేమియ, తం నిస్సాయ సోళస వస్సాని నిద్దం అలభిత్వా రోదమానాయ మే అక్ఖీని ఉప్పక్కాని, సోకేన హదయం భిజ్జతి వియ, తవ అపీఠసప్పిఆదిభావం జానామి, మా మం అనాథం కరీ’’తి. ఇమినా నియామేన ఛ దివసే యాచి. ఛట్ఠే దివసే రాజా సునన్దం నామ సారథిం పక్కోసాపేత్వా ‘‘స్వే పాతోవ అవమఙ్గలరథేన కుమారం నీహరిత్వా ఆమకసుసానే భూమియం నిఖణిత్వా పథవివడ్ఢనకకమ్మం కత్వా ఏహీ’’తి ఆహ. తం సుత్వా దేవీ ‘‘తాత, కాసిరాజా తం స్వే ఆమకసుసానే నిఖణితుం ఆణాపేసి. స్వే మరణం పాపుణిస్సతీ’’తి ఆహ.

    Sā puttaṃ alaṅkārāpetvā ‘‘temiyakumārassa idaṃ rajja’’nti nagare bheriṃ carāpetvā nagaraṃ alaṅkārāpetvā puttaṃ hatthikkhandhaṃ āropetvā setacchattaṃ matthake kārāpetvā nagaraṃ padakkhiṇaṃ katvā āgataṃ alaṅkatasirisayane nipajjāpetvā sabbarattiṃ yāci – ‘‘tāta temiya, taṃ nissāya soḷasa vassāni niddaṃ alabhitvā rodamānāya me akkhīni uppakkāni, sokena hadayaṃ bhijjati viya, tava apīṭhasappiādibhāvaṃ jānāmi, mā maṃ anāthaṃ karī’’ti. Iminā niyāmena cha divase yāci. Chaṭṭhe divase rājā sunandaṃ nāma sārathiṃ pakkosāpetvā ‘‘sve pātova avamaṅgalarathena kumāraṃ nīharitvā āmakasusāne bhūmiyaṃ nikhaṇitvā pathavivaḍḍhanakakammaṃ katvā ehī’’ti āha. Taṃ sutvā devī ‘‘tāta, kāsirājā taṃ sve āmakasusāne nikhaṇituṃ āṇāpesi. Sve maraṇaṃ pāpuṇissatī’’ti āha.

    మహాసత్తో తం సుత్వా ‘‘తేమియ, సోళస వస్సాని తయా కతో వాయామో మత్థకం పత్తో’’తి హట్ఠో ఉదగ్గో అహోసి. మాతుయా పనస్స హదయం భిజ్జనాకారం వియ అహోసి. అథ తస్సా రత్తియా అచ్చయేన పాతోవ సారథి రథం ఆదాయ ద్వారే ఠపేత్వా సిరిగబ్భం పవిసిత్వా ‘‘దేవి, మా మయ్హం కుజ్ఝి, రఞ్ఞో ఆణా’’తి పుత్తం ఆలిఙ్గిత్వా నిపన్నం దేవిం పిట్ఠిహత్థేన అపనేత్వా కుమారం ఉక్ఖిపిత్వా పాసాదా ఓతరి. దేవీ ఉరం పహరిత్వా మహాసద్దేన పరిదేవిత్వా మహాతలే ఓహీయి.

    Mahāsatto taṃ sutvā ‘‘temiya, soḷasa vassāni tayā kato vāyāmo matthakaṃ patto’’ti haṭṭho udaggo ahosi. Mātuyā panassa hadayaṃ bhijjanākāraṃ viya ahosi. Atha tassā rattiyā accayena pātova sārathi rathaṃ ādāya dvāre ṭhapetvā sirigabbhaṃ pavisitvā ‘‘devi, mā mayhaṃ kujjhi, rañño āṇā’’ti puttaṃ āliṅgitvā nipannaṃ deviṃ piṭṭhihatthena apanetvā kumāraṃ ukkhipitvā pāsādā otari. Devī uraṃ paharitvā mahāsaddena paridevitvā mahātale ohīyi.

    అథ నం మహాసత్తో ఓలోకేత్వా ‘‘మయి అకథేన్తే మాతు సోకో బలవా భవిస్సతీ’’తి కథేతుకామో హుత్వాపి ‘‘సచే కథేస్సామి సోళస వస్సాని కతో వాయామో మోఘో భవిస్సతి, అకథేన్తో పనాహం అత్తనో చ మాతాపితూనఞ్చ పచ్చయో భవిస్సామీ’’తి అధివాసేసి. సారథి ‘‘మహాసత్తం రథం ఆరోపేత్వా పచ్ఛిమద్వారాభిముఖం రథం పేసేస్సామీ’’తి పాచీనద్వారాభిముఖం పేసేసి. రథో నగరా నిక్ఖమిత్వా దేవతానుభావేన తియోజనట్ఠానం గతో. మహాసత్తో సుట్ఠుతరం తుట్ఠచిత్తో అహోసి. తత్థ వనఘటం సారథిస్స ఆమకసుసానం వియ ఉపట్ఠాసి. సో ‘‘ఇదం ఠానం సున్దర’’న్తి రథం ఓక్కమాపేత్వా మగ్గపస్సే ఠపేత్వా రథా ఓరుయ్హ మహాసత్తస్స ఆభరణభణ్డం ఓముఞ్చిత్వా భణ్డికం కత్వా ఠపేత్వా కుదాలం ఆదాయ అవిదూరే ఆవాటం ఖణితుం ఆరభి. తేన వుత్తం ‘‘న్హాపేత్వా అనులిమ్పిత్వా’’తిఆది.

    Atha naṃ mahāsatto oloketvā ‘‘mayi akathente mātu soko balavā bhavissatī’’ti kathetukāmo hutvāpi ‘‘sace kathessāmi soḷasa vassāni kato vāyāmo mogho bhavissati, akathento panāhaṃ attano ca mātāpitūnañca paccayo bhavissāmī’’ti adhivāsesi. Sārathi ‘‘mahāsattaṃ rathaṃ āropetvā pacchimadvārābhimukhaṃ rathaṃ pesessāmī’’ti pācīnadvārābhimukhaṃ pesesi. Ratho nagarā nikkhamitvā devatānubhāvena tiyojanaṭṭhānaṃ gato. Mahāsatto suṭṭhutaraṃ tuṭṭhacitto ahosi. Tattha vanaghaṭaṃ sārathissa āmakasusānaṃ viya upaṭṭhāsi. So ‘‘idaṃ ṭhānaṃ sundara’’nti rathaṃ okkamāpetvā maggapasse ṭhapetvā rathā oruyha mahāsattassa ābharaṇabhaṇḍaṃ omuñcitvā bhaṇḍikaṃ katvā ṭhapetvā kudālaṃ ādāya avidūre āvāṭaṃ khaṇituṃ ārabhi. Tena vuttaṃ ‘‘nhāpetvā anulimpitvā’’tiādi.

    తత్థ న్హాపేత్వాతి సోళసహి గన్ధోదకఘటేహి న్హాపేత్వా. అనులిమ్పిత్వాతి సురభివిలేపనేన విలిమ్పేత్వా. వేఠేత్వా రాజవేఠనన్తి కాసిరాజూనం పవేణియాగతం రాజమకుటం సీసే పటిముఞ్చిత్వా. అభిసిఞ్చిత్వాతి తస్మిం రాజకులే రాజాభిసేకనియామేన అభిసిఞ్చిత్వా. ఛత్తేన కారేసుం పురం పదక్ఖిణన్తి సేతచ్ఛత్తేన ధారియమానేన మం నగరం పదక్ఖిణం కారేసుం.

    Tattha nhāpetvāti soḷasahi gandhodakaghaṭehi nhāpetvā. Anulimpitvāti surabhivilepanena vilimpetvā. Veṭhetvā rājaveṭhananti kāsirājūnaṃ paveṇiyāgataṃ rājamakuṭaṃ sīse paṭimuñcitvā. Abhisiñcitvāti tasmiṃ rājakule rājābhisekaniyāmena abhisiñcitvā. Chattena kāresuṃ puraṃ padakkhiṇanti setacchattena dhāriyamānena maṃ nagaraṃ padakkhiṇaṃ kāresuṃ.

    ౬౨. సత్తాహం ధారయిత్వానాతి మయ్హం మాతు చన్దాదేవియా వరలాభనవసేన లద్ధం సత్తాహం మమ సేతచ్ఛత్తం ధారయిత్వా. ఉగ్గతే రవిమణ్డలేతి తతో పునదివసే సూరియమణ్డలే ఉగ్గతమత్తే అవమఙ్గలరథేన మం నగరతో నీహరిత్వా భూమియం నిఖణనత్థం సారథి సునన్దో వనముపగచ్ఛి.

    62.Sattāhaṃ dhārayitvānāti mayhaṃ mātu candādeviyā varalābhanavasena laddhaṃ sattāhaṃ mama setacchattaṃ dhārayitvā. Uggate ravimaṇḍaleti tato punadivase sūriyamaṇḍale uggatamatte avamaṅgalarathena maṃ nagarato nīharitvā bhūmiyaṃ nikhaṇanatthaṃ sārathi sunando vanamupagacchi.

    ౬౩. సజ్జస్సన్తి సన్నద్ధో అస్సం, యుగే యోజితస్సం మే రథం మగ్గతో ఉక్కమాపనవసేన ఏకోకాసే కత్వా. హత్థముచ్చితోతి ముచ్చితహత్థో, రథపాచనతో ముత్తహత్థోతి అత్థో. అథ వా హత్థముచ్చితోతి హత్థముత్తో మమ హత్థతో ముచ్చిత్వాతి అత్థో. కాసున్తి ఆవాటం. నిఖాతున్తి నిఖణితుం.

    63.Sajjassanti sannaddho assaṃ, yuge yojitassaṃ me rathaṃ maggato ukkamāpanavasena ekokāse katvā. Hatthamuccitoti muccitahattho, rathapācanato muttahatthoti attho. Atha vā hatthamuccitoti hatthamutto mama hatthato muccitvāti attho. Kāsunti āvāṭaṃ. Nikhātunti nikhaṇituṃ.

    ౬౪-౫. ఇదాని యదత్థం మయా సోళస వస్సాని మూగవతాదిఅధిట్ఠానేన దుక్కరచరియా అధిట్ఠితా, తం దస్సేతుం ‘‘అధిట్ఠితమధిట్ఠాన’’న్తి గాథాద్వయమాహ.

    64-5. Idāni yadatthaṃ mayā soḷasa vassāni mūgavatādiadhiṭṭhānena dukkaracariyā adhiṭṭhitā, taṃ dassetuṃ ‘‘adhiṭṭhitamadhiṭṭhāna’’nti gāthādvayamāha.

    తత్థ తజ్జేన్తో వివిధకారణాతి ద్విమాసికకాలతో పట్ఠాయ యావ సోళససంవచ్ఛరా థఞ్ఞపటిసేధనాదీహి వివిధేహి నానప్పకారేహి కారణేహి తజ్జయన్తో భయవిద్ధంసనవసేన విహేఠియమానో. సేసం సువిఞ్ఞేయ్యమేవ.

    Tattha tajjento vividhakāraṇāti dvimāsikakālato paṭṭhāya yāva soḷasasaṃvaccharā thaññapaṭisedhanādīhi vividhehi nānappakārehi kāraṇehi tajjayanto bhayaviddhaṃsanavasena viheṭhiyamāno. Sesaṃ suviññeyyameva.

    అథ మహాసత్తో సునన్దే కాసుం ఖణన్తే ‘‘అయం మే వాయామకాలో’’తి ఉట్ఠాయ అత్తనో హత్థపాదే సమ్బాహిత్వా రథా ఓతరితుం మే బలం అత్థీతి ఞత్వా చిత్తం ఉప్పాదేసి. తావదేవస్స పాదపతిట్ఠానట్ఠానం వాతపుణ్ణభస్తచమ్మం వియ ఉగ్గన్త్వా రథస్స పచ్ఛిమన్తం ఆహచ్చ అట్ఠాసి. సో ఓతరిత్వా కతిపయే వారే అపరాపరం చఙ్కమిత్వా ‘‘యోజనసతమ్పి గన్తుం మే బలం అత్థీ’’తి ఞత్వా రథం పచ్ఛిమన్తే గహేత్వా కుమారకానం కీళనయానకం వియ ఉక్ఖిపిత్వా ‘‘సచే సారథి మయా సద్ధిం పటివిరుజ్ఝేయ్య, అత్థి మే పటివిరుజ్ఝితుం బల’’న్తి సల్లక్ఖేత్వా పసాధనత్థాయ చిత్తం ఉప్పాదేసి. తఙ్ఖణఞ్ఞేవ సక్కస్స భవనం ఉణ్హాకారం దస్సేసి. సక్కో తం కారణం ఞత్వా విస్సకమ్మం ఆణాపేసి – ‘‘గచ్ఛ కాసిరాజపుత్తం అలఙ్కరోహీ’’తి. సో ‘‘సాధూ’’తి వత్వా దిబ్బేహి చ మానుసేహి చ అలఙ్కారేహి సక్కం వియ తం అలఙ్కరి. సో దేవరాజలీళాయ సారథిస్స ఖణనోకాసం గన్త్వా ఆవాటతీరే ఠత్వా –

    Atha mahāsatto sunande kāsuṃ khaṇante ‘‘ayaṃ me vāyāmakālo’’ti uṭṭhāya attano hatthapāde sambāhitvā rathā otarituṃ me balaṃ atthīti ñatvā cittaṃ uppādesi. Tāvadevassa pādapatiṭṭhānaṭṭhānaṃ vātapuṇṇabhastacammaṃ viya uggantvā rathassa pacchimantaṃ āhacca aṭṭhāsi. So otaritvā katipaye vāre aparāparaṃ caṅkamitvā ‘‘yojanasatampi gantuṃ me balaṃ atthī’’ti ñatvā rathaṃ pacchimante gahetvā kumārakānaṃ kīḷanayānakaṃ viya ukkhipitvā ‘‘sace sārathi mayā saddhiṃ paṭivirujjheyya, atthi me paṭivirujjhituṃ bala’’nti sallakkhetvā pasādhanatthāya cittaṃ uppādesi. Taṅkhaṇaññeva sakkassa bhavanaṃ uṇhākāraṃ dassesi. Sakko taṃ kāraṇaṃ ñatvā vissakammaṃ āṇāpesi – ‘‘gaccha kāsirājaputtaṃ alaṅkarohī’’ti. So ‘‘sādhū’’ti vatvā dibbehi ca mānusehi ca alaṅkārehi sakkaṃ viya taṃ alaṅkari. So devarājalīḷāya sārathissa khaṇanokāsaṃ gantvā āvāṭatīre ṭhatvā –

    ‘‘కిన్ను సన్తరమానోవ, కాసుం ఖణసి సారథి;

    ‘‘Kinnu santaramānova, kāsuṃ khaṇasi sārathi;

    పుట్ఠో మే సమ్మ అక్ఖాహి, కిం కాసుయా కరిస్ససీ’’తి. (జా॰ ౨.౨౨.౩) –

    Puṭṭho me samma akkhāhi, kiṃ kāsuyā karissasī’’ti. (jā. 2.22.3) –

    ఆహ.

    Āha.

    తేన ఉద్ధం అనోలోకేత్వావ –

    Tena uddhaṃ anoloketvāva –

    ‘‘రఞ్ఞో మూగో చ పక్ఖో చ, పుత్తో జాతో అచేతసో;

    ‘‘Rañño mūgo ca pakkho ca, putto jāto acetaso;

    సోమ్హి రఞ్ఞా సమజ్ఝిట్ఠో, పుత్తం మే నిఖణం వనే’’తి. (జా॰ ౨.౨౨.౪) –

    Somhi raññā samajjhiṭṭho, puttaṃ me nikhaṇaṃ vane’’ti. (jā. 2.22.4) –

    వుత్తే మహాసత్తో –

    Vutte mahāsatto –

    ‘‘న బధిరో న మూగోస్మి, న పక్ఖో న చ వీకలో;

    ‘‘Na badhiro na mūgosmi, na pakkho na ca vīkalo;

    అధమ్మం సారథి కయిరా, మం చే త్వం నిఖణం వనే.

    Adhammaṃ sārathi kayirā, maṃ ce tvaṃ nikhaṇaṃ vane.

    ‘‘ఊరూ బాహుఞ్చ మే పస్స, భాసితఞ్చ సుణోహి మే;

    ‘‘Ūrū bāhuñca me passa, bhāsitañca suṇohi me;

    అధమ్మం సారథి కయిరా, మం చే త్వం నిఖణం వనే’’తి. (జా॰ ౨.౨౨.౫-౬) –

    Adhammaṃ sārathi kayirā, maṃ ce tvaṃ nikhaṇaṃ vane’’ti. (jā. 2.22.5-6) –

    వత్వా పున తేన ఆవాటఖణనం పహాయ ఉద్ధం ఓలోకేత్వా తస్స రూపసమ్పత్తిం దిస్వా ‘‘మనుస్సో వా దేవో వా’’తి అజానన్తేన –

    Vatvā puna tena āvāṭakhaṇanaṃ pahāya uddhaṃ oloketvā tassa rūpasampattiṃ disvā ‘‘manusso vā devo vā’’ti ajānantena –

    ‘‘దేవతా నుసి గన్ధబ్బో, అదు సక్కో పురిన్దదో;

    ‘‘Devatā nusi gandhabbo, adu sakko purindado;

    కో వా త్వం కస్స వా పుత్తో, కథం జానేము తం మయ’’న్తి. (జా॰ ౨.౨౨.౭) –

    Ko vā tvaṃ kassa vā putto, kathaṃ jānemu taṃ maya’’nti. (jā. 2.22.7) –

    వుత్తే –

    Vutte –

    ‘‘నమ్హి దేవో న గన్ధబ్బో, నాపి సక్కో పురిన్దదో;

    ‘‘Namhi devo na gandhabbo, nāpi sakko purindado;

    కాసిరఞ్ఞో అహం పుత్తో, యం కాసుయా నిఖఞ్ఞసి.

    Kāsirañño ahaṃ putto, yaṃ kāsuyā nikhaññasi.

    ‘‘తస్స రఞ్ఞో అహం పుత్తో, యం త్వం సమ్మూపజీవసి;

    ‘‘Tassa rañño ahaṃ putto, yaṃ tvaṃ sammūpajīvasi;

    అధమ్మం సారథి కయిరా, మం చే త్వం నిఖణం వనే.

    Adhammaṃ sārathi kayirā, maṃ ce tvaṃ nikhaṇaṃ vane.

    ‘‘యస్స రుక్ఖస్స ఛాయాయ, నిసీదేయ్య సయేయ్య వా;

    ‘‘Yassa rukkhassa chāyāya, nisīdeyya sayeyya vā;

    న తస్స సాఖం భఞ్జేయ్య, మిత్తదుబ్భో హి పాపకో.

    Na tassa sākhaṃ bhañjeyya, mittadubbho hi pāpako.

    ‘‘యథా రుక్ఖో తథా రాజా, యథా సాఖా తథా అహం;

    ‘‘Yathā rukkho tathā rājā, yathā sākhā tathā ahaṃ;

    యథా ఛాయూపగో పోసో, ఏవం త్వమసి సారథి;

    Yathā chāyūpago poso, evaṃ tvamasi sārathi;

    అధమ్మం సారథి కయిరా, మం చే త్వం నిఖణం వనే’’తి. (జా॰ ౨.౨౨.౮-౧౧) –

    Adhammaṃ sārathi kayirā, maṃ ce tvaṃ nikhaṇaṃ vane’’ti. (jā. 2.22.8-11) –

    ఆదినా నయేన ధమ్మం దేసేత్వా తేన నివత్తనత్థం యాచితో అనివత్తనకారణం పబ్బజ్జాఛన్దం తస్స చ హేతు నిరయభయాదికం అతీతభవే అత్తనో పవత్తిం విత్థారేన కథేత్వా తాయ ధమ్మకథాయ తాయ చ పటిపత్తియా తస్మిమ్పి పబ్బజితుకామే జాతే రఞ్ఞో ఇమం –

    Ādinā nayena dhammaṃ desetvā tena nivattanatthaṃ yācito anivattanakāraṇaṃ pabbajjāchandaṃ tassa ca hetu nirayabhayādikaṃ atītabhave attano pavattiṃ vitthārena kathetvā tāya dhammakathāya tāya ca paṭipattiyā tasmimpi pabbajitukāme jāte rañño imaṃ –

    ‘‘రథం నియ్యాతయిత్వాన, అనణో ఏహి సారథి;

    ‘‘Rathaṃ niyyātayitvāna, anaṇo ehi sārathi;

    అనణస్స హి పబ్బజ్జా, ఏతం ఇసీహి వణ్ణిత’’న్తి. (జా॰ ౨.౨౨.౪౪) –

    Anaṇassa hi pabbajjā, etaṃ isīhi vaṇṇita’’nti. (jā. 2.22.44) –

    వత్వా తం విస్సజ్జేసి.

    Vatvā taṃ vissajjesi.

    సో రథం ఆభరణాని చ గహేత్వా రఞ్ఞో సన్తికం గన్త్వా తమత్థం ఆరోచేసి. రాజా తావదేవ ‘‘మహాసత్తస్స సన్తికం గమిస్సామీ’’తి నగరతో నిగ్గచ్ఛి సద్ధిం చతురఙ్గినియా సేనాయ ఇత్థాగారేహి నాగరజానపదేహి చ. మహాసత్తోపి ఖో సారథిం ఉయ్యోజేత్వా పబ్బజితుకామో జాతో. తస్స చిత్తం ఞత్వా సక్కో విస్సకమ్మం పేసేసి – ‘‘తేమియపణ్డితో పబ్బజితుకామో, తస్స అస్సమపదం పబ్బజితపరిక్ఖారే చ మాపేహీ’’తి. సో గన్త్వా తియోజనికే వనసణ్డే అస్సమం మాపేత్వా రత్తిట్ఠానదివాట్ఠానచఙ్కమనపోక్ఖరణీఫలరుక్ఖసమ్పన్నం కత్వా సబ్బే చ పబ్బజితపరిక్ఖారే మాపేత్వా సకట్ఠానమేవ గతో. బోధిసత్తో తం దిస్వా సక్కదత్తియభావం ఞత్వా పణ్ణసాలం పవిసిత్వా వత్థాని అపనేత్వా తాపసవేసం గహేత్వా కట్ఠత్థరే నిసిన్నో అట్ఠ సమాపత్తియో, పఞ్చ చ అభిఞ్ఞాయో నిబ్బత్తేత్వా పబ్బజ్జాసుఖేన అస్సమే నిసీది.

    So rathaṃ ābharaṇāni ca gahetvā rañño santikaṃ gantvā tamatthaṃ ārocesi. Rājā tāvadeva ‘‘mahāsattassa santikaṃ gamissāmī’’ti nagarato niggacchi saddhiṃ caturaṅginiyā senāya itthāgārehi nāgarajānapadehi ca. Mahāsattopi kho sārathiṃ uyyojetvā pabbajitukāmo jāto. Tassa cittaṃ ñatvā sakko vissakammaṃ pesesi – ‘‘temiyapaṇḍito pabbajitukāmo, tassa assamapadaṃ pabbajitaparikkhāre ca māpehī’’ti. So gantvā tiyojanike vanasaṇḍe assamaṃ māpetvā rattiṭṭhānadivāṭṭhānacaṅkamanapokkharaṇīphalarukkhasampannaṃ katvā sabbe ca pabbajitaparikkhāre māpetvā sakaṭṭhānameva gato. Bodhisatto taṃ disvā sakkadattiyabhāvaṃ ñatvā paṇṇasālaṃ pavisitvā vatthāni apanetvā tāpasavesaṃ gahetvā kaṭṭhatthare nisinno aṭṭha samāpattiyo, pañca ca abhiññāyo nibbattetvā pabbajjāsukhena assame nisīdi.

    కాసిరాజాపి సారథినా దస్సితమగ్గేన గన్త్వా అస్సమం పవిసిత్వా మహాసత్తేన సహ సమాగన్త్వా కతపటిసన్థారో రజ్జేన నిమన్తేసి. తేమియపణ్డితో తం పటిక్ఖిపిత్వా అనేకాకారవోకారం అనిచ్చతాదిపటిసంయుత్తాయ చ కామాదీనవపటిసంయుత్తాయ చ ధమ్మియా కథాయ రాజానం సంవేజేసి. సో సంవిగ్గమానసో ఘరావాసే ఉక్కణ్ఠితో పబ్బజితుకామో హుత్వా అమచ్చే ఇత్థాగారే చ పుచ్ఛి. తేపి పబ్బజితుకామా అహేసుం. అథ రాజా చన్దాదేవిం ఆదిం కత్వా సోళస సహస్సే ఓరోధే చ అమచ్చాదికే చ పబ్బజితుకామే ఞత్వా నగరే భేరిం చరాపేసి – ‘‘యే మమ పుత్తస్స సన్తికే పబ్బజితుకామా, తే పబ్బజన్తూ’’తి. సువణ్ణకోట్ఠాగారాదీని చ వివరాపేత్వా విస్సజ్జాపేసి. నాగరా చ యథాపసారితేయేవ ఆపణే వివటద్వారానేవ గేహాని చ పహాయ రఞ్ఞో సన్తికం అగమంసు. రాజా మహాజనేన సద్ధిం మహాసత్తస్స సన్తికే పబ్బజి. సక్కదత్తియం తియోజనికం అస్సమపదం పరిపూరి.

    Kāsirājāpi sārathinā dassitamaggena gantvā assamaṃ pavisitvā mahāsattena saha samāgantvā katapaṭisanthāro rajjena nimantesi. Temiyapaṇḍito taṃ paṭikkhipitvā anekākāravokāraṃ aniccatādipaṭisaṃyuttāya ca kāmādīnavapaṭisaṃyuttāya ca dhammiyā kathāya rājānaṃ saṃvejesi. So saṃviggamānaso gharāvāse ukkaṇṭhito pabbajitukāmo hutvā amacce itthāgāre ca pucchi. Tepi pabbajitukāmā ahesuṃ. Atha rājā candādeviṃ ādiṃ katvā soḷasa sahasse orodhe ca amaccādike ca pabbajitukāme ñatvā nagare bheriṃ carāpesi – ‘‘ye mama puttassa santike pabbajitukāmā, te pabbajantū’’ti. Suvaṇṇakoṭṭhāgārādīni ca vivarāpetvā vissajjāpesi. Nāgarā ca yathāpasāriteyeva āpaṇe vivaṭadvārāneva gehāni ca pahāya rañño santikaṃ agamaṃsu. Rājā mahājanena saddhiṃ mahāsattassa santike pabbaji. Sakkadattiyaṃ tiyojanikaṃ assamapadaṃ paripūri.

    సామన్తరాజానో ‘‘కాసిరాజా పబ్బజితో’’తి సుత్వా ‘‘బారాణసిరజ్జం గహేస్సామా’’తి నగరం పవిసిత్వా దేవనగరసదిసం నగరం సత్తరతనభరితం దేవవిమానకప్పం రాజనివేసనఞ్చ దిస్వా ‘‘ఇమం ధనం నిస్సాయ భయేన భవితబ్బ’’న్తి తావదేవ నిక్ఖమిత్వా పాయాసుం. తేసం ఆగమనం సుత్వా మహాసత్తో వనన్తం గన్త్వా ఆకాసే నిసీదిత్వా ధమ్మం దేసేసి. తే సబ్బే సద్ధిం పరిసాయ తస్స సన్తికే పబ్బజింసు. ఏవం అపరేపి అపరేపీతి మహాసమాగమో అహోసి. సబ్బే ఫలాఫలాని పరిభుఞ్జిత్వా సమణధమ్మం కరోన్తి. యో కామాదివితక్కం వితక్కేతి, తస్స చిత్తం ఞత్వా మహాసత్తో తత్థ గన్త్వా ఆకాసే నిసీదిత్వా ధమ్మం దేసేతి.

    Sāmantarājāno ‘‘kāsirājā pabbajito’’ti sutvā ‘‘bārāṇasirajjaṃ gahessāmā’’ti nagaraṃ pavisitvā devanagarasadisaṃ nagaraṃ sattaratanabharitaṃ devavimānakappaṃ rājanivesanañca disvā ‘‘imaṃ dhanaṃ nissāya bhayena bhavitabba’’nti tāvadeva nikkhamitvā pāyāsuṃ. Tesaṃ āgamanaṃ sutvā mahāsatto vanantaṃ gantvā ākāse nisīditvā dhammaṃ desesi. Te sabbe saddhiṃ parisāya tassa santike pabbajiṃsu. Evaṃ aparepi aparepīti mahāsamāgamo ahosi. Sabbe phalāphalāni paribhuñjitvā samaṇadhammaṃ karonti. Yo kāmādivitakkaṃ vitakketi, tassa cittaṃ ñatvā mahāsatto tattha gantvā ākāse nisīditvā dhammaṃ deseti.

    సో ధమ్మస్సవనసప్పాయం లభిత్వా సమాపత్తియో అభిఞ్ఞాయో చ నిబ్బత్తేతి. ఏవం అపరోపి అపరోపీతి సబ్బేపి జీవితపరియోసానే బ్రహ్మలోకపరాయనా అహేసుం. తిరచ్ఛానగతాపి మహాసత్తే ఇసిగణేపి చిత్తం పసాదేత్వా ఛసు కామసగ్గేసు నిబ్బత్తింసు. మహాసత్తస్స బ్రహ్మచరియం చిరం దీఘమద్ధానం పవత్తిత్థ. తదా ఛత్తే అధివత్థా దేవతా ఉప్పలవణ్ణా అహోసి, సారథి సారిపుత్తత్థేరో, మాతాపితరో మహారాజకులాని, పరిసా బుద్ధపరిసా, తేమియపణ్డితో లోకనాథో.

    So dhammassavanasappāyaṃ labhitvā samāpattiyo abhiññāyo ca nibbatteti. Evaṃ aparopi aparopīti sabbepi jīvitapariyosāne brahmalokaparāyanā ahesuṃ. Tiracchānagatāpi mahāsatte isigaṇepi cittaṃ pasādetvā chasu kāmasaggesu nibbattiṃsu. Mahāsattassa brahmacariyaṃ ciraṃ dīghamaddhānaṃ pavattittha. Tadā chatte adhivatthā devatā uppalavaṇṇā ahosi, sārathi sāriputtatthero, mātāpitaro mahārājakulāni, parisā buddhaparisā, temiyapaṇḍito lokanātho.

    తస్స అధిట్ఠానపారమీ ఇధ మత్థకం పత్తా, సేసపారమియోపి యథారహం నిద్ధారేతబ్బా. తథా మాసజాతకాలతో పట్ఠాయ నిరయభయం పాపభీరుతా రజ్జజిగుచ్ఛా నేక్ఖమ్మనిమిత్తం మూగాదిభావాధిట్ఠానం తత్థ చ విరోధిప్పచ్చయసమోధానేపి నిచ్చలభావోతి ఏవమాదయో గుణానుభావా విభావేతబ్బాతి.

    Tassa adhiṭṭhānapāramī idha matthakaṃ pattā, sesapāramiyopi yathārahaṃ niddhāretabbā. Tathā māsajātakālato paṭṭhāya nirayabhayaṃ pāpabhīrutā rajjajigucchā nekkhammanimittaṃ mūgādibhāvādhiṭṭhānaṃ tattha ca virodhippaccayasamodhānepi niccalabhāvoti evamādayo guṇānubhāvā vibhāvetabbāti.

    తేమియచరియావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Temiyacariyāvaṇṇanā niṭṭhitā.

    అధిట్ఠానపారమీ నిట్ఠితా.

    Adhiṭṭhānapāramī niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / చరియాపిటకపాళి • Cariyāpiṭakapāḷi / ౬. తేమియచరియా • 6. Temiyacariyā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact