Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ජාතකපාළි • Jātakapāḷi |
නමො තස්ස භගවතො අරහතො සම්මාසම්බුද්ධස්ස
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
ඛුද්දකනිකායෙ
Khuddakanikāye
ජාතකපාළි
Jātakapāḷi
(දුතියො භාගො)
(Dutiyo bhāgo)
17. චත්තාලීසනිපාතො
17. Cattālīsanipāto
521. තෙසකුණජාතකං (1)
521. Tesakuṇajātakaṃ (1)
1.
1.
‘‘වෙස්සන්තරං තං පුච්ඡාමි, සකුණ භද්දමත්ථු තෙ;
‘‘Vessantaraṃ taṃ pucchāmi, sakuṇa bhaddamatthu te;
රජ්ජං කාරෙතුකාමෙන, කිං සු කිච්චං කතං වරං’’.
Rajjaṃ kāretukāmena, kiṃ su kiccaṃ kataṃ varaṃ’’.
2.
2.
‘‘චිරස්සං වත මං තාතො, කංසො බාරාණසිග්ගහො;
‘‘Cirassaṃ vata maṃ tāto, kaṃso bārāṇasiggaho;
පමත්තො අප්පමත්තං මං, පිතා පුත්තං අචොදයි.
Pamatto appamattaṃ maṃ, pitā puttaṃ acodayi.
3.
3.
‘‘පඨමෙනෙව විතථං, කොධං හාසං නිවාරයෙ;
‘‘Paṭhameneva vitathaṃ, kodhaṃ hāsaṃ nivāraye;
තතො කිච්චානි කාරෙය්ය, තං වතං ආහු ඛත්තිය.
Tato kiccāni kāreyya, taṃ vataṃ āhu khattiya.
4.
4.
රත්තො දුට්ඨො ච යං කයිරා, න තං කයිරා තතො පුන 3.
Ratto duṭṭho ca yaṃ kayirā, na taṃ kayirā tato puna 4.
5.
5.
‘‘ඛත්තියස්ස පමත්තස්ස, රට්ඨස්මිං රට්ඨවඩ්ඪන;
‘‘Khattiyassa pamattassa, raṭṭhasmiṃ raṭṭhavaḍḍhana;
සබ්බෙ භොගා විනස්සන්ති, රඤ්ඤො තං වුච්චතෙ අඝං.
Sabbe bhogā vinassanti, rañño taṃ vuccate aghaṃ.
6.
6.
7.
7.
‘‘උසූයකෙ දුහදයෙ, පුරිසෙ කම්මදුස්සකෙ;
‘‘Usūyake duhadaye, purise kammadussake;
8.
8.
‘‘සො ත්වං සබ්බෙසු සුහදයො 11, සබ්බෙසං රක්ඛිතො භව;
‘‘So tvaṃ sabbesu suhadayo 12, sabbesaṃ rakkhito bhava;
අලක්ඛිං නුද මහාරාජ, ලක්ඛ්යා භව නිවෙසනං.
Alakkhiṃ nuda mahārāja, lakkhyā bhava nivesanaṃ.
9.
9.
‘‘ස ලක්ඛීධිතිසම්පන්නො, පුරිසො හි මහග්ගතො;
‘‘Sa lakkhīdhitisampanno, puriso hi mahaggato;
අමිත්තානං කාසිපති, මූලං අග්ගඤ්ච ඡින්දති.
Amittānaṃ kāsipati, mūlaṃ aggañca chindati.
10.
10.
‘‘සක්කොපි හි භූතපති, උට්ඨානෙ නප්පමජ්ජති;
‘‘Sakkopi hi bhūtapati, uṭṭhāne nappamajjati;
ස කල්යාණෙ ධිතිං කත්වා, උට්ඨානෙ කුරුතෙ මනො.
Sa kalyāṇe dhitiṃ katvā, uṭṭhāne kurute mano.
11.
11.
12.
12.
‘‘සො අප්පමත්තො අක්කුද්ධො 19, තාත කිච්චානි කාරය;
‘‘So appamatto akkuddho 20, tāta kiccāni kāraya;
වායමස්සු ච කිච්චෙසු, නාලසො වින්දතෙ සුඛං.
Vāyamassu ca kiccesu, nālaso vindate sukhaṃ.
13.
13.
14.
14.
රජ්ජං කාරෙතුකාමෙන, කිං සු කිච්චං කතං වරං’’.
Rajjaṃ kāretukāmena, kiṃ su kiccaṃ kataṃ varaṃ’’.
15.
15.
‘‘ද්වෙව තාත පදකානි, යත්ථ 29 සබ්බං පතිට්ඨිතං;
‘‘Dveva tāta padakāni, yattha 30 sabbaṃ patiṭṭhitaṃ;
අලද්ධස්ස ච යො ලාභො, ලද්ධස්ස චානුරක්ඛණා.
Aladdhassa ca yo lābho, laddhassa cānurakkhaṇā.
16.
16.
‘‘අමච්චෙ තාත ජානාහි, ධීරෙ අත්ථස්ස කොවිදෙ;
‘‘Amacce tāta jānāhi, dhīre atthassa kovide;
අනක්ඛා කිතවෙ තාත, අසොණ්ඩෙ අවිනාසකෙ.
Anakkhā kitave tāta, asoṇḍe avināsake.
17.
17.
‘‘යො ච තං තාත රක්ඛෙය්ය, ධනං යඤ්චෙව තෙ සියා;
‘‘Yo ca taṃ tāta rakkheyya, dhanaṃ yañceva te siyā;
සූතොව රථං සඞ්ගණ්හෙ, සො තෙ කිච්චානි කාරයෙ.
Sūtova rathaṃ saṅgaṇhe, so te kiccāni kāraye.
18.
18.
‘‘සුසඞ්ගහිතන්තජනො, සයං විත්තං අවෙක්ඛිය;
‘‘Susaṅgahitantajano, sayaṃ vittaṃ avekkhiya;
නිධිඤ්ච ඉණදානඤ්ච, න කරෙ පරපත්තියා.
Nidhiñca iṇadānañca, na kare parapattiyā.
19.
19.
නිග්ගණ්හෙ නිග්ගහාරහං, පග්ගණ්හෙ පග්ගහාරහං.
Niggaṇhe niggahārahaṃ, paggaṇhe paggahārahaṃ.
20.
20.
‘‘සයං ජානපදං අත්ථං, අනුසාස රථෙසභ;
‘‘Sayaṃ jānapadaṃ atthaṃ, anusāsa rathesabha;
මා තෙ අධම්මිකා යුත්තා, ධනං රට්ඨඤ්ච නාසයුං.
Mā te adhammikā yuttā, dhanaṃ raṭṭhañca nāsayuṃ.
21.
21.
වෙගසා හි කතං කම්මං, මන්දො පච්ඡානුතප්පති.
Vegasā hi kataṃ kammaṃ, mando pacchānutappati.
22.
22.
කොධසා හි බහූ ඵීතා, කුලා අකුලතං ගතා.
Kodhasā hi bahū phītā, kulā akulataṃ gatā.
23.
23.
‘‘මා තාත ඉස්සරොම්හීති, අනත්ථාය පතාරයි;
‘‘Mā tāta issaromhīti, anatthāya patārayi;
ඉත්ථීනං පුරිසානඤ්ච, මා තෙ ආසි දුඛුද්රයො.
Itthīnaṃ purisānañca, mā te āsi dukhudrayo.
24.
24.
‘‘අපෙතලොමහංසස්ස, රඤ්ඤො කාමානුසාරිනො;
‘‘Apetalomahaṃsassa, rañño kāmānusārino;
සබ්බෙ භොගා විනස්සන්ති, රඤ්ඤො තං වුච්චතෙ අඝං.
Sabbe bhogā vinassanti, rañño taṃ vuccate aghaṃ.
25.
25.
‘‘තත්ථෙව තෙ වත්තපදා, එසාව අනුසාසනී;
‘‘Tattheva te vattapadā, esāva anusāsanī;
දක්ඛස්සුදානි පුඤ්ඤකරො, අසොණ්ඩො අවිනාසකො;
Dakkhassudāni puññakaro, asoṇḍo avināsako;
26.
26.
‘‘අපුච්ඡිම්හ කොසියගොත්තං 41, කුණ්ඩලිනිං තථෙව ච;
‘‘Apucchimha kosiyagottaṃ 42, kuṇḍaliniṃ tatheva ca;
ත්වං දානි වදෙහි ජම්බුක 43, බලානං බලමුත්තමං’’.
Tvaṃ dāni vadehi jambuka 44, balānaṃ balamuttamaṃ’’.
27.
27.
‘‘බලං පඤ්චවිධං ලොකෙ, පුරිසස්මිං මහග්ගතෙ;
‘‘Balaṃ pañcavidhaṃ loke, purisasmiṃ mahaggate;
තත්ථ බාහුබලං නාම, චරිමං වුච්චතෙ බලං.
Tattha bāhubalaṃ nāma, carimaṃ vuccate balaṃ.
28.
28.
‘‘භොගබලඤ්ච දීඝාවු, දුතියං වුච්චතෙ බලං;
‘‘Bhogabalañca dīghāvu, dutiyaṃ vuccate balaṃ;
අමච්චබලඤ්ච දීඝාවු, තතියං වුච්චතෙ බලං.
Amaccabalañca dīghāvu, tatiyaṃ vuccate balaṃ.
29.
29.
‘‘අභිජච්චබලං චෙව, තං චතුත්ථං අසංසයං;
‘‘Abhijaccabalaṃ ceva, taṃ catutthaṃ asaṃsayaṃ;
යානි චෙතානි සබ්බානි, අධිගණ්හාති පණ්ඩිතො.
Yāni cetāni sabbāni, adhigaṇhāti paṇḍito.
30.
30.
‘‘තං බලානං බලං සෙට්ඨං, අග්ගං පඤ්ඤාබං බලං 45;
‘‘Taṃ balānaṃ balaṃ seṭṭhaṃ, aggaṃ paññābaṃ balaṃ 46;
පඤ්ඤාබලෙනුපත්ථද්ධො, අත්ථං වින්දති පණ්ඩිතො.
Paññābalenupatthaddho, atthaṃ vindati paṇḍito.
31.
31.
‘‘අපි චෙ ලභති මන්දො, ඵීතං ධරණිමුත්තමං;
‘‘Api ce labhati mando, phītaṃ dharaṇimuttamaṃ;
අකාමස්ස පසය්හං වා, අඤ්ඤො තං පටිපජ්ජති.
Akāmassa pasayhaṃ vā, añño taṃ paṭipajjati.
32.
32.
‘‘අභිජාතොපි චෙ හොති, රජ්ජං ලද්ධාන ඛත්තියො;
‘‘Abhijātopi ce hoti, rajjaṃ laddhāna khattiyo;
දුප්පඤ්ඤො හි කාසිපති, සබ්බෙනපි න ජීවති.
Duppañño hi kāsipati, sabbenapi na jīvati.
33.
33.
පඤ්ඤාසහිතො නරො ඉධ, අපි දුක්ඛෙ සුඛානි වින්දති.
Paññāsahito naro idha, api dukkhe sukhāni vindati.
34.
34.
‘‘පඤ්ඤඤ්ච ඛො අසුස්සූසං, න කොචි අධිගච්ඡති;
‘‘Paññañca kho asussūsaṃ, na koci adhigacchati;
බහුස්සුතං අනාගම්ම, ධම්මට්ඨං අවිනිබ්භුජං.
Bahussutaṃ anāgamma, dhammaṭṭhaṃ avinibbhujaṃ.
35.
35.
‘‘යො ච ධම්මවිභඞ්ගඤ්ඤූ 51, කාලුට්ඨායී මතන්දිතො;
‘‘Yo ca dhammavibhaṅgaññū 52, kāluṭṭhāyī matandito;
36.
36.
න නිබ්බින්දියකාරිස්ස, සම්මදත්ථො විපච්චති.
Na nibbindiyakārissa, sammadattho vipaccati.
37.
37.
‘‘අජ්ඣත්තඤ්ච පයුත්තස්ස, තථායතනසෙවිනො;
‘‘Ajjhattañca payuttassa, tathāyatanasevino;
අනිබ්බින්දියකාරිස්ස, සම්මදත්ථො විපච්චති.
Anibbindiyakārissa, sammadattho vipaccati.
38.
38.
‘‘යොගප්පයොගසඞ්ඛාතං, සම්භතස්සානුරක්ඛණං;
‘‘Yogappayogasaṅkhātaṃ, sambhatassānurakkhaṇaṃ;
තානි ත්වං තාත සෙවස්සු, මා අකම්මාය රන්ධයි;
Tāni tvaṃ tāta sevassu, mā akammāya randhayi;
අකම්මුනා හි දුම්මෙධො, නළාගාරංව සීදති’’.
Akammunā hi dummedho, naḷāgāraṃva sīdati’’.
39.
39.
‘‘ධම්මං චර මහාරාජ, මාතාපිතූසු ඛත්තිය;
‘‘Dhammaṃ cara mahārāja, mātāpitūsu khattiya;
ඉධ ධම්මං චරිත්වාන, රාජ සග්ගං ගමිස්සසි.
Idha dhammaṃ caritvāna, rāja saggaṃ gamissasi.
40.
40.
‘‘ධම්මං චර මහාරාජ, පුත්තදාරෙසු ඛත්තිය;
‘‘Dhammaṃ cara mahārāja, puttadāresu khattiya;
ඉධ ධම්මං චරිත්වාන, රාජ සග්ගං ගමිස්සසි.
Idha dhammaṃ caritvāna, rāja saggaṃ gamissasi.
41.
41.
‘‘ධම්මං චර මහාරාජ, මිත්තාමච්චෙසු ඛත්තිය;
‘‘Dhammaṃ cara mahārāja, mittāmaccesu khattiya;
ඉධ ධම්මං චරිත්වාන, රාජ සග්ගං ගමිස්සසි.
Idha dhammaṃ caritvāna, rāja saggaṃ gamissasi.
42.
42.
‘‘ධම්මං චර මහාරාජ, වාහනෙසු බලෙසු ච;
‘‘Dhammaṃ cara mahārāja, vāhanesu balesu ca;
ඉධ ධම්මං චරිත්වාන, රාජ සග්ගං ගමිස්සසි.
Idha dhammaṃ caritvāna, rāja saggaṃ gamissasi.
43.
43.
‘‘ධම්මං චර මහාරාජ, ගාමෙසු නිගමෙසු ච…පෙ.….
‘‘Dhammaṃ cara mahārāja, gāmesu nigamesu ca…pe….
44.
44.
‘‘ධම්මං චර මහාරාජ, රට්ඨෙසු 59 ජනපදෙසු ච…පෙ.….
‘‘Dhammaṃ cara mahārāja, raṭṭhesu 60 janapadesu ca…pe….
45.
45.
‘‘ධම්මං චර මහාරාජ, සමණ 61 බ්රාහ්මණෙසු ච…පෙ.….
‘‘Dhammaṃ cara mahārāja, samaṇa 62 brāhmaṇesu ca…pe….
46.
46.
‘‘ධම්මං චර මහාරාජ, මිගපක්ඛීසු ඛත්තිය;
‘‘Dhammaṃ cara mahārāja, migapakkhīsu khattiya;
ඉධ ධම්මං චරිත්වාන, රාජ සග්ගං ගමිස්සසි.
Idha dhammaṃ caritvāna, rāja saggaṃ gamissasi.
47.
47.
ඉධ ධම්මං චරිත්වාන, රාජ සග්ගං ගමිස්සසි.
Idha dhammaṃ caritvāna, rāja saggaṃ gamissasi.
48.
48.
‘‘ධම්මං චර මහාරාජ, සඉන්දා 65 දෙවා සබ්රහ්මකා;
‘‘Dhammaṃ cara mahārāja, saindā 66 devā sabrahmakā;
49.
49.
සප්පඤ්ඤසෙවී කල්යාණී, සමත්තං සාම 73 තං විදූ’’ති.
Sappaññasevī kalyāṇī, samattaṃ sāma 74 taṃ vidū’’ti.
තෙසකුණජාතකං පඨමං.
Tesakuṇajātakaṃ paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්තපිටක (අට්ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ඛුද්දකනිකාය (අට්ඨකථා) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ජාතක-අට්ඨකථා • Jātaka-aṭṭhakathā / [521] 1. තෙසකුණජාතකවණ්ණනා • [521] 1. Tesakuṇajātakavaṇṇanā