| Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Dīgha Nikāya, English translation |
Show IAST transliterationදීඝ නිකාය 13
Long Discourses 13
තේවිජ්ජසුත්ත
Experts in the Three Vedas
ඒවං මේ සුතං—ඒකං සමයං භගවා කෝසලේසු චාරිකං චරමානෝ මහතා භික්ඛුසඞ්ඝේන සද්ධිං පඤ්චමත්තේහි භික්ඛුසතේහි යේන මනසාකටං නාම කෝසලානං බ්‍රාහ්මණගාමෝ තදවසරි. තත්‍ර සුදං භගවා මනසාකටේ විහරති උත්තරේන මනසාකටස්ස අචිරවතියා නදියා තීරේ අම්බවනේ.
So I have heard. At one time the Buddha was wandering in the land of the Kosalans together with a large Saṅgha of five hundred bhikkhus when he arrived at a village of the Kosalan brahmins named Manasākaṭa. He stayed in a mango grove on a bank of the river Aciravatī to the north of Manasākaṭa.
තේන ඛෝ පන සමයේන සම්බහුලා අභිඤ්ඤාතා අභිඤ්ඤාතා බ්‍රාහ්මණමහාසාලා මනසාකටේ පටිවසන්ති, සේය්‍යථිදං—චඞ්කී බ්‍රාහ්මණෝ තාරුක්ඛෝ බ්‍රාහ්මණෝ පෝක්ඛරසාති බ්‍රාහ්මණෝ ජාණුසෝණි බ්‍රාහ්මණෝ තෝදේය්‍යෝ බ්‍රාහ්මණෝ අඤ්ඤේ ච අභිඤ්ඤාතා අභිඤ්ඤාතා බ්‍රාහ්මණමහාසාලා.
Now at that time several very well-known well-to-do brahmins were residing in Manasākaṭa. They included the brahmins Caṅkī, Tārukkha, Pokkharasādi, Jānussoṇi, Todeyya, and others.
අථ ඛෝ වාසේට්ඨභාරද්වාජානං මාණවානං ජඞ්ඝවිහාරං අනුචඞ්කමන්තානං අනුවිචරන්තානං මග්ගාමග්ගේ කථා උදපාදි.
Then as the students Vāseṭṭha and Bhāradvāja were going for a walk they began a discussion regarding the variety of paths.
අථ ඛෝ වාසේට්ඨෝ මාණවෝ ඒවමාහ: “අයමේව උජුමග්ගෝ, අයමඤ්ජසායනෝ නිය්‍යානිකෝ නිය්‍යාති තක්කරස්ස බ්‍රහ්මසහබ්‍යතාය, ය්වායං අක්ඛාතෝ බ්‍රාහ්මණේන පෝක්ඛරසාතිනා”ති.
Vāseṭṭha said this: “This is the only straight path, the direct route that leads someone who practices it to the company of Brahmā; namely, that explained by the brahmin Pokkharasādi.”
භාරද්වාජෝපි මාණවෝ ඒවමාහ: “අයමේව උජුමග්ගෝ, අයමඤ්ජසායනෝ නිය්‍යානිකෝ, නිය්‍යාති තක්කරස්ස බ්‍රහ්මසහබ්‍යතාය, ය්වායං අක්ඛාතෝ බ්‍රාහ්මණේන තාරුක්ඛේනා”ති.
Bhāradvāja said this: “This is the only straight path, the direct route that leads someone who practices it to the company of Brahmā; namely, that explained by the brahmin Tārukkha.”
නේව ඛෝ අසක්ඛි වාසේට්ඨෝ මාණවෝ භාරද්වාජං මාණවං සඤ්ඤාපේතුං, න පන අසක්ඛි භාරද්වාජෝ මාණවෝ වාසේට්ඨං මාණවං සඤ්ඤාපේතුං. අථ ඛෝ වාසේට්ඨෝ මාණවෝ භාරද්වාජං මාණවං ආමන්තේසි: “අයං ඛෝ, භාරද්වාජ, සමණෝ ගෝතමෝ සක්‍යපුත්තෝ සක්‍යකුලා පබ්බජිතෝ මනසාකටේ විහරති උත්තරේන මනසාකටස්ස අචිරවතියා නදියා තීරේ අම්බවනේ. තං ඛෝ පන භවන්තං ගෝතමං ඒවං කල්‍යාණෝ කිත්තිසද්දෝ අබ්භුග්ගතෝ: ‘ඉතිපි සෝ භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ විජ්ජාචරණසම්පන්නෝ සුගතෝ ලෝකවිදූ අනුත්තරෝ පුරිසදම්මසාරථි සත්ථා දේවමනුස්සානං බුද්ධෝ භගවා(අ)ති. ආයාම, භෝ භාරද්වාජ, යේන සමණෝ ගෝතමෝ තේනුපසඞ්කමිස්සාම; උපසඞ්කමිත්වා ඒතමත්ථං සමණං ගෝතමං පුච්ඡිස්සාම. යථා නෝ සමණෝ ගෝතමෝ බ්‍යාකරිස්සති, තථා නං ධාරේස්සාමා”ති.
But neither was able to persuade the other. So Vāseṭṭha said to Bhāradvāja, “Bhāradvāja, the ascetic Gotama—a Sakyan, gone forth from a Sakyan family—is staying in a mango grove on a bank of the river Aciravatī to the north of Manasākaṭa. He has this good reputation: ‘That Blessed One is perfected, a fully awakened Buddha, accomplished in knowledge and conduct, holy, knower of the world, supreme guide for those who wish to train, teacher of gods and humans, awakened, blessed.’ Come, let’s go to see him and ask him about this matter. As he answers, so we’ll remember it.”
“ඒවං, භෝ”ති ඛෝ භාරද්වාජෝ මාණවෝ වාසේට්ඨස්ස මාණවස්ස පච්චස්සෝසි.
“Yes, sir,” replied Bhāradvāja.
1. මග්ගාමග්ගකථා
1. The Variety of Paths
අථ ඛෝ වාසේට්ඨභාරද්වාජා මාණවා යේන භගවා තේනුපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා භගවතා සද්ධිං සම්මෝදිංසු. සම්මෝදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරේත්වා ඒකමන්තං නිසීදිංසු. ඒකමන්තං නිසින්නෝ ඛෝ වාසේට්ඨෝ මාණවෝ භගවන්තං ඒතදවෝච: “ඉධ, භෝ ගෝතම, අම්හාකං ජඞ්ඝවිහාරං අනුචඞ්කමන්තානං අනුවිචරන්තානං මග්ගාමග්ගේ කථා උදපාදි. අහං ඒවං වදාමි: ‘අයමේව උජුමග්ගෝ, අයමඤ්ජසායනෝ නිය්‍යානිකෝ නිය්‍යාති තක්කරස්ස බ්‍රහ්මසහබ්‍යතාය, ය්වායං අක්ඛාතෝ බ්‍රාහ්මණේන පෝක්ඛරසාතිනා(අ)ති. භාරද්වාජෝ මාණවෝ ඒවමාහ: ‘අයමේව උජුමග්ගෝ අයමඤ්ජසායනෝ නිය්‍යානිකෝ නිය්‍යාති තක්කරස්ස බ්‍රහ්මසහබ්‍යතාය, ය්වායං අක්ඛාතෝ බ්‍රාහ්මණේන තාරුක්ඛේනා(අ)ති. ඒත්ථ, භෝ ගෝතම, අත්ථේව විග්ගහෝ, අත්ථි විවාදෝ, අත්ථි නානාවාදෝ”ති.
So they went to the Buddha and exchanged greetings with him. When the greetings and polite conversation were over, they sat down to one side and Vāseṭṭha told him of their conversation, adding: “In this matter we have a dispute, a disagreement, a difference of opinion.”
“ඉති කිර, වාසේට්ඨ, ත්වං ඒවං වදේසි: ‘අයමේව උජුමග්ගෝ, අයමඤ්ජසායනෝ නිය්‍යානිකෝ නිය්‍යාති තක්කරස්ස බ්‍රහ්මසහබ්‍යතාය, ය්වායං අක්ඛාතෝ බ්‍රාහ්මණේන පෝක්ඛරසාතිනා(අ)ති. භාරද්වාජෝ මාණවෝ ඒවමාහ: ‘අයමේව උජුමග්ගෝ අයමඤ්ජසායනෝ නිය්‍යානිකෝ නිය්‍යාති තක්කරස්ස බ්‍රහ්මසහබ්‍යතාය, ය්වායං අක්ඛාතෝ බ්‍රාහ්මණේන තාරුක්ඛේනා(අ)ති. අථ කිස්මිං පන වෝ, වාසේට්ඨ, විග්ගහෝ, කිස්මිං විවාදෝ, කිස්මිං නානාවාදෝ”ති?
“So, Vāseṭṭha, it seems that you say that the straight path is that explained by Pokkharasādi, while Bhāradvāja says that the straight path is that explained by Tārukkha. But what exactly is your disagreement about?”
“මග්ගාමග්ගේ, භෝ ගෝතම. කිඤ්චාපි, භෝ ගෝතම, බ්‍රාහ්මණා නානාමග්ගේ පඤ්ඤාපේන්ති, අද්ධරියා බ්‍රාහ්මණා තිත්තිරියා බ්‍රාහ්මණා ඡන්දෝකා බ්‍රාහ්මණා බව්හාරිජ්ඣා බ්‍රාහ්මණා, අථ ඛෝ සබ්බානි තානි නිය්‍යානිකා නිය්‍යන්ති තක්කරස්ස බ්‍රහ්මසහබ්‍යතාය.
“About the variety of paths, Master Gotama. Even though brahmins describe different paths—the Addhariya brahmins, the Tittiriya brahmins, the Chandoka brahmins, and the Bavhadija brahmins—all of them lead someone who practices them to the company of Brahmā.
සේය්‍යථාපි, භෝ ගෝතම, ගාමස්ස වා නිගමස්ස වා අවිදූරේ බහූනි චේපි නානාමග්ගානි භවන්ති, අථ ඛෝ සබ්බානි තානි ගාමසමෝසරණානි භවන්ති; ඒවමේව ඛෝ, භෝ ගෝතම, කිඤ්චාපි බ්‍රාහ්මණා නානාමග්ගේ පඤ්ඤාපේන්ති, අද්ධරියා බ්‍රාහ්මණා තිත්තිරියා බ්‍රාහ්මණා ඡන්දෝකා බ්‍රාහ්මණා බව්හාරිජ්ඣා බ්‍රාහ්මණා, අථ ඛෝ සබ්බානි තානි නිය්‍යානිකා නිය්‍යන්ති තක්කරස්ස බ්‍රහ්මසහබ්‍යතායා”ති.
It’s like a village or town that has many different roads nearby, yet all of them meet at that village. In the same way, even though brahmins describe different paths—the Addhariya brahmins, the Tittiriya brahmins, the Chandoka brahmins, and the Bavhadija brahmins—all of them lead someone who practices them to the company of Brahmā.”
2. වාසේට්ඨමාණවානුයෝග
2. Questioning Vāseṭṭha
“නිය්‍යන්තීති, වාසේට්ඨ වදේසි”?
“Do you say, ‘they lead someone’, Vāseṭṭha?”
“නිය්‍යන්තීති, භෝ ගෝතම, වදාමි”.
“I do, Master Gotama.”
“නිය්‍යන්තීති, වාසේට්ඨ, වදේසි”?
“Do you say, ‘they lead someone’, Vāseṭṭha?”
“නිය්‍යන්තීති, භෝ ගෝතම, වදාමි”.
“I do, Master Gotama.”
“නිය්‍යන්තීති, වාසේට්ඨ, වදේසි”?
“Do you say, ‘they lead someone’, Vāseṭṭha?”
“නිය්‍යන්තීති, භෝ ගෝතම, වදාමි”.
“I do, Master Gotama.”
“කිං පන, වාසේට්ඨ, අත්ථි කෝචි තේවිජ්ජානං බ්‍රාහ්මණානං ඒකබ්‍රාහ්මණෝපි, යේන බ්‍රහ්මා සක්ඛිදිට්ඨෝ”ති?
“Well, of the brahmins who are proficient in the three Vedas, Vāseṭṭha, is there even a single one who has seen Brahmā with their own eyes?”
“නෝ හිදං, භෝ ගෝතම”.
“No, Master Gotama.”
“කිං පන, වාසේට්ඨ, අත්ථි කෝචි තේවිජ්ජානං බ්‍රාහ්මණානං ඒකාචරියෝපි, යේන බ්‍රහ්මා සක්ඛිදිට්ඨෝ”ති?
“Well, has even a single one of their teachers seen Brahmā with their own eyes?”
“නෝ හිදං, භෝ ගෝතම”.
“No, Master Gotama.”
“කිං පන, වාසේට්ඨ, අත්ථි කෝචි තේවිජ්ජානං බ්‍රාහ්මණානං ඒකාචරියපාචරියෝපි, යේන බ්‍රහ්මා සක්ඛිදිට්ඨෝ”ති?
“Well, has even a single one of their teachers’ teachers seen Brahmā with their own eyes?”
“නෝ හිදං, භෝ ගෝතම”.
“No, Master Gotama.”
“කිං පන, වාසේට්ඨ, අත්ථි කෝචි තේවිජ්ජානං බ්‍රාහ්මණානං යාව සත්තමා ආචරියාමහයුගා යේන බ්‍රහ්මා සක්ඛිදිට්ඨෝ”ති?
“Well, has anyone back to the seventh generation of teachers seen Brahmā with their own eyes?”
“නෝ හිදං, භෝ ගෝතම”.
“No, Master Gotama.”
“කිං පන, වාසේට්ඨ, යේපි තේවිජ්ජානං බ්‍රාහ්මණානං පුබ්බකා ඉසයෝ මන්තානං කත්තාරෝ මන්තානං පවත්තාරෝ, යේසමිදං ඒතරහි තේවිජ්ජා බ්‍රාහ්මණා පෝරාණං මන්තපදං ගීතං පවුත්තං සමිහිතං, තදනුගායන්ති, තදනුභාසන්ති, භාසිතමනුභාසන්ති, වාචිතමනුවාචේන්ති, සේය්‍යථිදං—අට්ඨකෝ වාමකෝ වාමදේවෝ වේස්සාමිත්තෝ යමතග්ගි අඞ්ගීරසෝ භාරද්වාජෝ වාසේට්ඨෝ කස්සපෝ භගු. තේපි ඒවමාහංසු: ‘මයමේතං ජානාම, මයමේතං පස්සාම, යත්ථ වා බ්‍රහ්මා, යේන වා බ්‍රහ්මා, යහිං වා බ්‍රහ්මා(අ)”ති?
“Well, what of the ancient seers of the brahmins proficient in the three Vedas, namely Aṭṭhaka, Vāmaka, Vāmadeva, Vessāmitta, Yamadaggi, Aṅgīrasa, Bhāradvāja, Vāseṭṭha, Kassapa, and Bhagu? They were the authors and propagators of the hymns. Their hymnal was sung and propagated and compiled in ancient times; and these days, brahmins continue to sing and chant it, chanting what was chanted and teaching what was taught. Did they say: ‘We know and see where Brahmā is or what way he lies’?”
“නෝ හිදං, භෝ ගෝතම”.
“No, Master Gotama.”
“ඉති කිර, වාසේට්ඨ, නත්ථි කෝචි තේවිජ්ජානං බ්‍රාහ්මණානං ඒකබ්‍රාහ්මණෝපි, යේන බ්‍රහ්මා සක්ඛිදිට්ඨෝ. නත්ථි කෝචි තේවිජ්ජානං බ්‍රාහ්මණානං ඒකාචරියෝපි, යේන බ්‍රහ්මා සක්ඛිදිට්ඨෝ. නත්ථි කෝචි තේවිජ්ජානං බ්‍රාහ්මණානං ඒකාචරියපාචරියෝපි, යේන බ්‍රහ්මා සක්ඛිදිට්ඨෝ. නත්ථි කෝචි තේවිජ්ජානං බ්‍රාහ්මණානං යාව සත්තමා ආචරියාමහයුගා යේන බ්‍රහ්මා සක්ඛිදිට්ඨෝ. යේපි කිර තේවිජ්ජානං බ්‍රාහ්මණානං පුබ්බකා ඉසයෝ මන්තානං කත්තාරෝ මන්තානං පවත්තාරෝ, යේසමිදං ඒතරහි තේවිජ්ජා බ්‍රාහ්මණා පෝරාණං මන්තපදං ගීතං පවුත්තං සමිහිතං, තදනුගායන්ති, තදනුභාසන්ති, භාසිතමනුභාසන්ති, වාචිතමනුවාචේන්ති, සේය්‍යථිදං—අට්ඨකෝ වාමකෝ වාමදේවෝ වේස්සාමිත්තෝ යමතග්ගි අඞ්ගීරසෝ භාරද්වාජෝ වාසේට්ඨෝ කස්සපෝ භගු, තේපි න ඒවමාහංසු: ‘මයමේතං ජානාම, මයමේතං පස්සාම, යත්ථ වා බ්‍රහ්මා, යේන වා බ්‍රහ්මා, යහිං වා බ්‍රහ්මා(අ)ති. තේව තේවිජ්ජා බ්‍රාහ්මණා ඒවමාහංසු: ‘යං න ජානාම, යං න පස්සාම, තස්ස සහබ්‍යතාය මග්ගං දේසේම. අයමේව උජුමග්ගෝ අයමඤ්ජසායනෝ නිය්‍යානිකෝ, නිය්‍යාති තක්කරස්ස බ්‍රහ්මසහබ්‍යතායා(අ)ති.
“So it seems that none of those brahmins have seen Brahmā with their own eyes, and not even the ancient seers claimed to know where he is. Yet the brahmins proficient in the three Vedas say: ‘We teach the path to the company of that which we neither know nor see. This is the only straight path, the direct route that leads someone who practices it to the company of Brahmā.’
තං කිං මඤ්ඤසි, වාසේට්ඨ, නනු ඒවං සන්තේ තේවිජ්ජානං බ්‍රාහ්මණානං අප්පාටිහීරකතං භාසිතං සම්පජ්ජතී”ති?
What do you think, Vāseṭṭha? This being so, doesn’t their statement turn out to have no demonstrable basis?”
“අද්ධා ඛෝ, භෝ ගෝතම, ඒවං සන්තේ තේවිජ්ජානං බ්‍රාහ්මණානං අප්පාටිහීරකතං භාසිතං සම්පජ්ජතී”ති.
“Clearly that’s the case, Master Gotama.”
“සාධු, වාසේට්ඨ, තේ වත, වාසේට්ඨ, තේවිජ්ජා බ්‍රාහ්මණා යං න ජානන්ති, යං න පස්සන්ති, තස්ස සහබ්‍යතාය මග්ගං දේසේස්සන්ති. ‘අයමේව උජුමග්ගෝ, අයමඤ්ජසායනෝ නිය්‍යානිකෝ, නිය්‍යාති තක්කරස්ස බ්‍රහ්මසහබ්‍යතායා(අ)ති, නේතං ඨානං විජ්ජති.
“Good, Vāseṭṭha. For it is impossible that they should teach the path to that which they neither know nor see.
සේය්‍යථාපි, වාසේට්ඨ, අන්ධවේණි පරම්පරසංසත්තා පුරිමෝපි න පස්සති, මජ්ඣිමෝපි න පස්සති, පච්ඡිමෝපි න පස්සති; ඒවමේව ඛෝ, වාසේට්ඨ, අන්ධවේණූපමං මඤ්ඤේ තේවිජ්ජානං බ්‍රාහ්මණානං භාසිතං, පුරිමෝපි න පස්සති, මජ්ඣිමෝපි න පස්සති, පච්ඡිමෝපි න පස්සති. තේසමිදං තේවිජ්ජානං බ්‍රාහ්මණානං භාසිතං හස්සකඤ්ඤේව සම්පජ්ජති, නාමකඤ්ඤේව සම්පජ්ජති, රිත්තකඤ්ඤේව සම්පජ්ජති, තුච්ඡකඤ්ඤේව සම්පජ්ජති.
Suppose there was a queue of blind men, each holding the one in front: the first one does not see, the middle one does not see, and the last one does not see. In the same way, it seems to me that the brahmins’ statement turns out to be comparable to a queue of blind men: the first one does not see, the middle one does not see, and the last one does not see. Their statement turns out to be a joke—mere words, void and hollow.
තං කිං මඤ්ඤසි, වාසේට්ඨ, පස්සන්ති තේවිජ්ජා බ්‍රාහ්මණා චන්දිමසූරියේ, අඤ්ඤේ චාපි බහුජනා, යතෝ ච චන්දිමසූරියා උග්ගච්ඡන්ති, යත්ථ ච ඕගච්ඡන්ති, ආයාචන්ති ථෝමයන්ති පඤ්ජලිකා නමස්සමානා අනුපරිවත්තන්තී”ති?
What do you think, Vāseṭṭha? Do the brahmins proficient in the three Vedas see the sun and moon just as other folk do? And do they pray to them and exalt them, following their course from where they rise to where they set with joined palms held in worship?”
“ඒවං, භෝ ගෝතම, පස්සන්ති තේවිජ්ජා බ්‍රාහ්මණා චන්දිමසූරියේ, අඤ්ඤේ චාපි බහුජනා, යතෝ ච චන්දිමසූරියා උග්ගච්ඡන්ති, යත්ථ ච ඕගච්ඡන්ති, ආයාචන්ති ථෝමයන්ති පඤ්ජලිකා නමස්සමානා අනුපරිවත්තන්තී”ති.
“Yes, Master Gotama.”
“තං කිං මඤ්ඤසි, වාසේට්ඨ, යං පස්සන්ති තේවිජ්ජා බ්‍රාහ්මණා චන්දිමසූරියේ, අඤ්ඤේ චාපි බහුජනා, යතෝ ච චන්දිමසූරියා උග්ගච්ඡන්ති, යත්ථ ච ඕගච්ඡන්ති, ආයාචන්ති ථෝමයන්ති පඤ්ජලිකා නමස්සමානා අනුපරිවත්තන්ති, පහෝන්ති තේවිජ්ජා බ්‍රාහ්මණා චන්දිමසූරියානං සහබ්‍යතාය මග්ගං දේසේතුං: ‘අයමේව උජුමග්ගෝ, අයමඤ්ජසායනෝ නිය්‍යානිකෝ, නිය්‍යාති තක්කරස්ස චන්දිමසූරියානං සහබ්‍යතායා(අ)”ති?
“What do you think, Vāseṭṭha? Though this is so, are the brahmins proficient in the three Vedas able to teach the path to the company of the sun and moon, saying: ‘This is the only straight path, the direct route that leads someone who practices it to the company of the sun and moon’?”
“නෝ හිදං, භෝ ගෝතම”.
“No, Master Gotama.”
“ඉති කිර, වාසේට්ඨ, යං පස්සන්ති තේවිජ්ජා බ්‍රාහ්මණා චන්දිමසූරියේ, අඤ්ඤේ චාපි බහුජනා, යතෝ ච චන්දිමසූරියා උග්ගච්ඡන්ති, යත්ථ ච ඕගච්ඡන්ති, ආයාචන්ති ථෝමයන්ති පඤ්ජලිකා නමස්සමානා අනුපරිවත්තන්ති, තේසම්පි නප්පහෝන්ති චන්දිමසූරියානං සහබ්‍යතාය මග්ගං දේසේතුං: ‘අයමේව උජුමග්ගෝ, අයමඤ්ජසායනෝ නිය්‍යානිකෝ, නිය්‍යාති තක්කරස්ස චන්දිමසූරියානං සහබ්‍යතායා(අ)ති.
“So it seems that even though the brahmins proficient in the three Vedas see the sun and moon, they are not able to teach the path to the company of the sun and moon.
ඉති පන න කිර තේවිජ්ජේහි බ්‍රාහ්මණේහි බ්‍රහ්මා සක්ඛිදිට්ඨෝ. නපි කිර තේවිජ්ජානං බ්‍රාහ්මණානං ආචරියේහි බ්‍රහ්මා සක්ඛිදිට්ඨෝ. නපි කිර තේවිජ්ජානං බ්‍රාහ්මණානං ආචරියපාචරියේහි බ්‍රහ්මා සක්ඛිදිට්ඨෝ. නපි කිර තේවිජ්ජානං බ්‍රාහ්මණානං යාව සත්තමා ආචරියාමහයුගේහි බ්‍රහ්මා සක්ඛිදිට්ඨෝ. යේපි කිර තේවිජ්ජානං බ්‍රාහ්මණානං පුබ්බකා ඉසයෝ මන්තානං කත්තාරෝ මන්තානං පවත්තාරෝ, යේසමිදං ඒතරහි තේවිජ්ජා බ්‍රාහ්මණා පෝරාණං මන්තපදං ගීතං පවුත්තං සමිහිතං, තදනුගායන්ති, තදනුභාසන්ති, භාසිතමනුභාසන්ති, වාචිතමනුවාචේන්ති, සේය්‍යථිදං—අට්ඨකෝ වාමකෝ වාමදේවෝ වේස්සාමිත්තෝ යමතග්ගි අඞ්ගීරසෝ භාරද්වාජෝ වාසේට්ඨෝ කස්සපෝ භගු, තේපි න ඒවමාහංසු: ‘මයමේතං ජානාම, මයමේතං පස්සාම, යත්ථ වා බ්‍රහ්මා, යේන වා බ්‍රහ්මා, යහිං වා බ්‍රහ්මා(අ)ති. තේව තේවිජ්ජා බ්‍රාහ්මණා ඒවමාහංසු: ‘යං න ජානාම, යං න පස්සාම, තස්ස සහබ්‍යතාය මග්ගං දේසේම—අයමේව උජුමග්ගෝ අයමඤ්ජසායනෝ නිය්‍යානිකෝ නිය්‍යාති තක්කරස්ස බ්‍රහ්මසහබ්‍යතායා(අ)ති.
But it seems that even though they have not seen Brahmā with their own eyes, they still claim to teach the path to the company of that which they neither know nor see.
තං කිං මඤ්ඤසි, වාසේට්ඨ, නනු ඒවං සන්තේ තේවිජ්ජානං බ්‍රාහ්මණානං අප්පාටිහීරකතං භාසිතං සම්පජ්ජතී”ති?
What do you think, Vāseṭṭha? This being so, doesn’t their statement turn out to have no demonstrable basis?”
“අද්ධා ඛෝ, භෝ ගෝතම, ඒවං සන්තේ තේවිජ්ජානං බ්‍රාහ්මණානං අප්පාටිහීරකතං භාසිතං සම්පජ්ජතී”ති.
“Clearly that’s the case, Master Gotama.”
“සාධු, වාසේට්ඨ, තේ වත, වාසේට්ඨ, තේවිජ්ජා බ්‍රාහ්මණා යං න ජානන්ති, යං න පස්සන්ති, තස්ස සහබ්‍යතාය මග්ගං දේසේස්සන්ති: ‘අයමේව උජුමග්ගෝ, අයමඤ්ජසායනෝ නිය්‍යානිකෝ, නිය්‍යාති තක්කරස්ස බ්‍රහ්මසහබ්‍යතායා(අ)ති, නේතං ඨානං විජ්ජති.
“Good, Vāseṭṭha. For it is impossible that they should teach the path to that which they neither know nor see.
2.1. ජනපදකල්‍යාණීඋපමා
2.1. The Simile of the Finest Lady in the Land
සේය්‍යථාපි, වාසේට්ඨ, පුරිසෝ ඒවං වදේය්‍ය: ‘අහං යා ඉමස්මිං ජනපදේ ජනපදකල්‍යාණී, තං ඉච්ඡාමි, තං කාමේමී(අ)ති.
Suppose a man were to say, ‘Whoever the finest lady in the land is, it is her that I want, her that I desire!’
තමේනං ඒවං වදේය්‍යුං: ‘අම්භෝ පුරිස, යං ත්වං ජනපදකල්‍යාණිං ඉච්ඡසි කාමේසි, ජානාසි තං ජනපදකල්‍යාණිං—ඛත්තියී වා බ්‍රාහ්මණී වා වේස්සී වා සුද්දී වා(අ)ති? ඉති පුට්ඨෝ ‘නෝ(අ)ති වදේය්‍ය.
They’d say to him, ‘Mister, that finest lady in the land who you desire—do you know whether she’s an aristocrat, a brahmin, a peasant, or a menial?’ Asked this, he’d say, ‘No.’
තමේනං ඒවං වදේය්‍යුං: ‘අම්භෝ පුරිස, යං ත්වං ජනපදකල්‍යාණිං ඉච්ඡසි කාමේසි, ජානාසි තං ජනපදකල්‍යාණිං—ඒවංනාමා ඒවඞ්ගෝත්තාති වා, දීඝා වා රස්සා වා මජ්ඣිමා වා කාළී වා සාමා වා මඞ්ගුරච්ඡවී වාති, අමුකස්මිං ගාමේ වා නිගමේ වා නගරේ වා(අ)ති?
They’d say to him, ‘Mister, that finest lady in the land who you desire—do you know her name or clan? Whether she’s tall or short or medium? Whether her skin is black, brown, or tawny? What village, town, or city she comes from?’
ඉති පුට්ඨෝ ‘නෝ(අ)ති වදේය්‍ය.
Asked this, he’d say, ‘No.’
තමේනං ඒවං වදේය්‍යුං: ‘අම්භෝ පුරිස, යං ත්වං න ජානාසි න පස්සසි, තං ත්වං ඉච්ඡසි කාමේසී(අ)ති?
They’d say to him, ‘Mister, do you desire someone who you’ve never even known or seen?’
ඉති පුට්ඨෝ ‘ආමා(අ)ති වදේය්‍ය.
Asked this, he’d say, ‘Yes.’
තං කිං මඤ්ඤසි, වාසේට්ඨ, නනු ඒවං සන්තේ තස්ස පුරිසස්ස අප්පාටිහීරකතං භාසිතං සම්පජ්ජතී”ති?
What do you think, Vāseṭṭha? This being so, doesn’t that man’s statement turn out to have no demonstrable basis?”
“අද්ධා ඛෝ, භෝ ගෝතම, ඒවං සන්තේ තස්ස පුරිසස්ස අප්පාටිහීරකතං භාසිතං සම්පජ්ජතී”ති.
“Clearly that’s the case, Master Gotama.”
“ඒවමේව ඛෝ, වාසේට්ඨ, න කිර තේවිජ්ජේහි බ්‍රාහ්මණේහි බ්‍රහ්මා සක්ඛිදිට්ඨෝ, නපි කිර තේවිජ්ජානං බ්‍රාහ්මණානං ආචරියේහි බ්‍රහ්මා සක්ඛිදිට්ඨෝ, නපි කිර තේවිජ්ජානං බ්‍රාහ්මණානං ආචරියපාචරියේහි බ්‍රහ්මා සක්ඛිදිට්ඨෝ. නපි කිර තේවිජ්ජානං බ්‍රාහ්මණානං යාව සත්තමා ආචරියාමහයුගේහි බ්‍රහ්මා සක්ඛිදිට්ඨෝ. යේපි කිර තේවිජ්ජානං බ්‍රාහ්මණානං පුබ්බකා ඉසයෝ මන්තානං කත්තාරෝ මන්තානං පවත්තාරෝ, යේසමිදං ඒතරහි තේවිජ්ජා බ්‍රාහ්මණා පෝරාණං මන්තපදං ගීතං පවුත්තං සමිහිතං, තදනුගායන්ති, තදනුභාසන්ති, භාසිතමනුභාසන්ති, වාචිතමනුවාචේන්ති, සේය්‍යථිදං—අට්ඨකෝ වාමකෝ වාමදේවෝ වේස්සාමිත්තෝ යමතග්ගි අඞ්ගීරසෝ භාරද්වාජෝ වාසේට්ඨෝ කස්සපෝ භගු, තේපි න ඒවමාහංසු: ‘මයමේතං ජානාම, මයමේතං පස්සාම, යත්ථ වා බ්‍රහ්මා, යේන වා බ්‍රහ්මා, යහිං වා බ්‍රහ්මා(අ)ති. තේව තේවිජ්ජා බ්‍රාහ්මණා ඒවමාහංසු: ‘යං න ජානාම, යං න පස්සාම, තස්ස සහබ්‍යතාය මග්ගං දේසේම—අයමේව උජුමග්ගෝ අයමඤ්ජසායනෝ නිය්‍යානිකෝ නිය්‍යාති තක්කරස්ස බ්‍රහ්මසහබ්‍යතායා(අ)ති. තං කිං මඤ්ඤසි, වාසේට්ඨ, නනු ඒවං සන්තේ තේවිජ්ජානං බ්‍රාහ්මණානං අප්පාටිහීරකතං භාසිතං සම්පජ්ජතී”ති?
“In the same way, doesn’t the statement of those brahmins turn out to have no demonstrable basis?”
“අද්ධා ඛෝ, භෝ ගෝතම, ඒවං සන්තේ තේවිජ්ජානං බ්‍රාහ්මණානං අප්පාටිහීරකතං භාසිතං සම්පජ්ජතී”ති.
“Clearly that’s the case, Master Gotama.”
“සාධු, වාසේට්ඨ, තේ වත, වාසේට්ඨ, තේවිජ්ජා බ්‍රාහ්මණා යං න ජානන්ති, යං න පස්සන්ති, තස්ස සහබ්‍යතාය මග්ගං දේසේස්සන්ති—අයමේව උජුමග්ගෝ අයමඤ්ජසායනෝ නිය්‍යානිකෝ නිය්‍යාති තක්කරස්ස බ්‍රහ්මසහබ්‍යතායාති නේතං ඨානං විජ්ජති.
“Good, Vāseṭṭha. For it is impossible that they should teach the path to that which they neither know nor see.
2.2. නිස්සේණීඋපමා
2.2. The Simile of the Ladder
සේය්‍යථාපි, වාසේට්ඨ, පුරිසෝ චාතුමහාපථේ නිස්සේණිං කරේය්‍ය පාසාදස්ස ආරෝහණාය.
Suppose a man was to build a ladder at the crossroads for climbing up to a stilt longhouse.
තමේනං ඒවං වදේය්‍යුං: ‘අම්භෝ පුරිස, යස්ස ත්වං පාසාදස්ස ආරෝහණාය නිස්සේණිං කරෝසි, ජානාසි තං පාසාදං—පුරත්ථිමාය වා දිසාය දක්ඛිණාය වා දිසාය පච්ඡිමාය වා දිසාය උත්තරාය වා දිසාය උච්චෝ වා නීචෝ වා මජ්ඣිමෝ වා(අ)ති?
They’d say to him, ‘Mister, that stilt longhouse that you’re building a ladder for—do you know whether it’s to the north, south, east, or west? Or whether it’s tall or short or medium?’
ඉති පුට්ඨෝ ‘නෝ(අ)ති වදේය්‍ය.
Asked this, he’d say, ‘No.’
තමේනං ඒවං වදේය්‍යුං: ‘අම්භෝ පුරිස, යං ත්වං න ජානාසි, න පස්සසි, තස්ස ත්වං පාසාදස්ස ආරෝහණාය නිස්සේණිං කරෝසී(අ)ති?
They’d say to him, ‘Mister, are you building a ladder for a longhouse that you’ve never even known or seen?’
ඉති පුට්ඨෝ ‘ආමා(අ)ති වදේය්‍ය.
Asked this, he’d say, ‘Yes.’
තං කිං මඤ්ඤසි, වාසේට්ඨ, නනු ඒවං සන්තේ තස්ස පුරිසස්ස අප්පාටිහීරකතං භාසිතං සම්පජ්ජතී”ති?
What do you think, Vāseṭṭha? This being so, doesn’t that man’s statement turn out to have no demonstrable basis?”
“අද්ධා ඛෝ, භෝ ගෝතම, ඒවං සන්තේ තස්ස පුරිසස්ස අප්පාටිහීරකතං භාසිතං සම්පජ්ජතී”ති.
“Clearly that’s the case, Master Gotama.”
“ඒවමේව ඛෝ, වාසේට්ඨ, න කිර තේවිජ්ජේහි බ්‍රාහ්මණේහි බ්‍රහ්මා සක්ඛිදිට්ඨෝ, නපි කිර තේවිජ්ජානං බ්‍රාහ්මණානං ආචරියේහි බ්‍රහ්මා සක්ඛිදිට්ඨෝ, නපි කිර තේවිජ්ජානං බ්‍රාහ්මණානං ආචරියපාචරියේහි බ්‍රහ්මා සක්ඛිදිට්ඨෝ, නපි කිර තේවිජ්ජානං බ්‍රාහ්මණානං යාව සත්තමා ආචරියාමහයුගේහි බ්‍රහ්මා සක්ඛිදිට්ඨෝ. යේපි කිර තේවිජ්ජානං බ්‍රාහ්මණානං පුබ්බකා ඉසයෝ මන්තානං කත්තාරෝ මන්තානං පවත්තාරෝ, යේසමිදං ඒතරහි තේවිජ්ජා බ්‍රාහ්මණා පෝරාණං මන්තපදං ගීතං පවුත්තං සමිහිතං, තදනුගායන්ති, තදනුභාසන්ති, භාසිතමනුභාසන්ති, වාචිතමනුවාචේන්ති, සේය්‍යථිදං—අට්ඨකෝ වාමකෝ වාමදේවෝ වේස්සාමිත්තෝ යමතග්ගි අඞ්ගීරසෝ භාරද්වාජෝ වාසේට්ඨෝ කස්සපෝ භගු, තේපි න ඒවමාහංසු—මයමේතං ජානාම, මයමේතං පස්සාම, යත්ථ වා බ්‍රහ්මා, යේන වා බ්‍රහ්මා, යහිං වා බ්‍රහ්මාති. තේව තේවිජ්ජා බ්‍රාහ්මණා ඒවමාහංසු: ‘යං න ජානාම, යං න පස්සාම, තස්ස සහබ්‍යතාය මග්ගං දේසේම, අයමේව උජුමග්ගෝ අයමඤ්ජසායනෝ නිය්‍යානිකෝ නිය්‍යාති තක්කරස්ස බ්‍රහ්මසහබ්‍යතායා(අ)ති. තං කිං මඤ්ඤසි, වාසේට්ඨ, නනු ඒවං සන්තේ තේවිජ්ජානං බ්‍රාහ්මණානං අප්පාටිහීරකතං භාසිතං සම්පජ්ජතී”ති?
“In the same way, doesn’t the statement of those brahmins turn out to have no demonstrable basis?”
“අද්ධා ඛෝ, භෝ ගෝතම, ඒවං සන්තේ තේවිජ්ජානං බ්‍රාහ්මණානං අප්පාටිහීරකතං භාසිතං සම්පජ්ජතී”ති.
“Clearly that’s the case, Master Gotama.”
“සාධු, වාසේට්ඨ, තේ වත, වාසේට්ඨ, තේවිජ්ජා බ්‍රාහ්මණා යං න ජානන්ති, යං න පස්සන්ති, තස්ස සහබ්‍යතාය මග්ගං දේසේස්සන්ති. අයමේව උජුමග්ගෝ අයමඤ්ජසායනෝ නිය්‍යානිකෝ නිය්‍යාති තක්කරස්ස බ්‍රහ්මසහබ්‍යතායාති, නේතං ඨානං විජ්ජති.
“Good, Vāseṭṭha. For it is impossible that they should teach the path to that which they neither know nor see.
2.3. අචිරවතීනදීඋපමා
2.3. The Simile of the River Aciravatī
සේය්‍යථාපි, වාසේට්ඨ, අයං අචිරවතී නදී පූරා උදකස්ස සමතිත්තිකා කාකපේය්‍යා. අථ පුරිසෝ ආගච්ඡේය්‍ය පාරත්ථිකෝ පාරගවේසී පාරගාමී පාරං තරිතුකාමෝ. සෝ ඕරිමේ තීරේ ඨිතෝ පාරිමං තීරං අව්හේය්‍ය: ‘ඒහි පාරාපාරං, ඒහි පාරාපාරන්(අ)ති.
Suppose the river Aciravatī was full to the brim so a crow could drink from it. Then along comes a person who wants to cross over to the far shore. Standing on the near shore, they’d call out to the far shore, ‘Come here, far shore! Come here, far shore!’
තං කිං මඤ්ඤසි, වාසේට්ඨ, අපි නු තස්ස පුරිසස්ස අව්හායනහේතු වා ආයාචනහේතු වා පත්ථනහේතු වා අභිනන්දනහේතු වා අචිරවතියා නදියා පාරිමං තීරං ඕරිමං තීරං ආගච්ඡේය්‍යා”ති?
What do you think, Vāseṭṭha? Would the far shore of the Aciravatī river come over to the near shore because of that man’s call, request, desire, or expectation?”
“නෝ හිදං, භෝ ගෝතම”.
“No, Master Gotama.”
“ඒවමේව ඛෝ, වාසේට්ඨ, තේවිජ්ජා බ්‍රාහ්මණා යේ ධම්මා බ්‍රාහ්මණකාරකා තේ ධම්මේ පහාය වත්තමානා, යේ ධම්මා අබ්‍රාහ්මණකාරකා තේ ධම්මේ සමාදාය වත්තමානා ඒවමාහංසු: ‘ඉන්දමව්හයාම, සෝමමව්හයාම, වරුණමව්හයාම, ඊසානමව්හයාම, පජාපතිමව්හයාම, බ්‍රහ්මමව්හයාම, මහිද්ධිමව්හයාම, යමමව්හයාමා(අ)ති.
“In the same way, Vāseṭṭha, the brahmins proficient in the three Vedas proceed having given up those things that make one a true brahmin, and having undertaken those things that make one not a true brahmin. Yet they say: ‘We call upon Indra! We call upon Soma! We call upon Varuṇa! We call upon Īsāna! We call upon the Progenitor! We call upon Brahmā! We call upon Mahinda! We call upon Yama!’
තේ වත, වාසේට්ඨ, තේවිජ්ජා බ්‍රාහ්මණා යේ ධම්මා බ්‍රාහ්මණකාරකා තේ ධම්මේ පහාය වත්තමානා, යේ ධම්මා අබ්‍රාහ්මණකාරකා තේ ධම්මේ සමාදාය වත්තමානා අව්හායනහේතු වා ආයාචනහේතු වා පත්ථනහේතු වා අභිනන්දනහේතු වා කායස්ස භේදා පරං මරණා බ්‍රහ්මානං සහබ්‍යූපගා භවිස්සන්තීති, නේතං ඨානං විජ්ජති.
So long as they proceed in this way it’s impossible that they will, when the body breaks up, after death, be reborn in the company of Brahmā.
සේය්‍යථාපි, වාසේට්ඨ, අයං අචිරවතී නදී පූරා උදකස්ස සමතිත්තිකා කාකපේය්‍යා. අථ පුරිසෝ ආගච්ඡේය්‍ය පාරත්ථිකෝ පාරගවේසී පාරගාමී පාරං තරිතුකාමෝ. සෝ ඕරිමේ තීරේ දළ්හාය අන්දුයා පච්ඡාබාහං ගාළ්හබන්ධනං බද්ධෝ.
Suppose the river Aciravatī was full to the brim so a crow could drink from it. Then along comes a person who wants to cross over to the far shore. But while still on the near shore, their arms are tied tightly behind their back with a strong chain.
තං කිං මඤ්ඤසි, වාසේට්ඨ, අපි නු සෝ පුරිසෝ අචිරවතියා නදියා ඕරිමා තීරා පාරිමං තීරං ගච්ඡේය්‍යා”ති?
What do you think, Vāseṭṭha? Could that person cross over to the far shore?”
“නෝ හිදං, භෝ ගෝතම”.
“No, Master Gotama.”
“ඒවමේව ඛෝ, වාසේට්ඨ, පඤ්චිමේ කාමගුණා අරියස්ස විනයේ අන්දූතිපි වුච්චන්ති, බන්ධනන්තිපි වුච්චන්ති. කතමේ පඤ්ච? චක්ඛුවිඤ්ඤේය්‍යා රූපා ඉට්ඨා කන්තා මනාපා පියරූපා කාමූපසංහිතා රජනීයා. සෝතවිඤ්ඤේය්‍යා සද්දා …පේ… ඝානවිඤ්ඤේය්‍යා ගන්ධා … ජිව්හාවිඤ්ඤේය්‍යා රසා … කායවිඤ්ඤේය්‍යා ඵෝට්ඨබ්බා ඉට්ඨා කන්තා මනාපා පියරූපා කාමූපසංහිතා රජනීයා.
“In the same way, the five kinds of sensual stimulation are called ‘chains’ and ‘fetters’ in the training of the Noble One. What five? Sights known by the eye that are likable, desirable, agreeable, pleasant, sensual, and arousing. Sounds known by the ear … Smells known by the nose … Tastes known by the tongue … Touches known by the body that are likable, desirable, agreeable, pleasant, sensual, and arousing.
ඉමේ ඛෝ, වාසේට්ඨ, පඤ්ච කාමගුණා අරියස්ස විනයේ අන්දූතිපි වුච්චන්ති, බන්ධනන්තිපි වුච්චන්ති. ඉමේ ඛෝ, වාසේට්ඨ, පඤ්ච කාමගුණේ තේවිජ්ජා බ්‍රාහ්මණා ගධිතා මුච්ඡිතා අජ්ඣෝපන්නා අනාදීනවදස්සාවිනෝ අනිස්සරණපඤ්ඤා පරිභුඤ්ජන්ති. තේ වත, වාසේට්ඨ, තේවිජ්ජා බ්‍රාහ්මණා යේ ධම්මා බ්‍රාහ්මණකාරකා, තේ ධම්මේ පහාය වත්තමානා, යේ ධම්මා අබ්‍රාහ්මණකාරකා, තේ ධම්මේ සමාදාය වත්තමානා පඤ්ච කාමගුණේ ගධිතා මුච්ඡිතා අජ්ඣෝපන්නා අනාදීනවදස්සාවිනෝ අනිස්සරණපඤ්ඤා පරිභුඤ්ජන්තා කාමන්දුබන්ධනබද්ධා කායස්ස භේදා පරං මරණා බ්‍රහ්මානං සහබ්‍යූපගා භවිස්සන්තීති, නේතං ඨානං විජ්ජති.
These are the five kinds of sensual stimulation that are called ‘chains’ and ‘fetters’ in the training of the Noble One. The brahmins proficient in the three Vedas enjoy these five kinds of sensual stimulation tied, infatuated, attached, blind to the drawbacks, and not understanding the escape. So long as they enjoy them it’s impossible that they will, when the body breaks up, after death, be reborn in the company of Brahmā.
සේය්‍යථාපි, වාසේට්ඨ, අයං අචිරවතී නදී පූරා උදකස්ස සමතිත්තිකා කාකපේය්‍යා. අථ පුරිසෝ ආගච්ඡේය්‍ය පාරත්ථිකෝ පාරගවේසී පාරගාමී පාරං තරිතුකාමෝ. සෝ ඕරිමේ තීරේ සසීසං පාරුපිත්වා නිපජ්ජේය්‍ය.
Suppose the river Aciravatī was full to the brim so a crow could drink from it. Then along comes a person who wants to cross over to the far shore. But they’d lie down wrapped in cloth from head to foot.
තං කිං මඤ්ඤසි, වාසේට්ඨ, අපි නු සෝ පුරිසෝ අචිරවතියා නදියා ඕරිමා තීරා පාරිමං තීරං ගච්ඡේය්‍යා”ති?
What do you think, Vāseṭṭha? Could that person cross over to the far shore?”
“නෝ හිදං, භෝ ගෝතම”.
“No, Master Gotama.”
“ඒවමේව ඛෝ, වාසේට්ඨ, පඤ්චිමේ නීවරණා අරියස්ස විනයේ ආවරණාතිපි වුච්චන්ති, නීවරණාතිපි වුච්චන්ති, ඕනාහනාතිපි වුච්චන්ති, පරියෝනාහනාතිපි වුච්චන්ති. කතමේ පඤ්ච? කාමච්ඡන්දනීවරණං, බ්‍යාපාදනීවරණං, ථිනමිද්ධනීවරණං, උද්ධච්චකුක්කුච්චනීවරණං, විචිකිච්ඡානීවරණං. ඉමේ ඛෝ, වාසේට්ඨ, පඤ්ච නීවරණා අරියස්ස විනයේ ආවරණාතිපි වුච්චන්ති, නීවරණාතිපි වුච්චන්ති, ඕනාහනාතිපි වුච්චන්ති, පරියෝනාහනාතිපි වුච්චන්ති.
“In the same way, the five hindrances are called ‘obstacles’ and ‘hindrances’ and ‘encasings’ and ‘shrouds’ in the training of the Noble One. What five? The hindrances of sensual desire, ill will, dullness and drowsiness, restlessness and remorse, and doubt. These five hindrances are called ‘obstacles’ and ‘hindrances’ and ‘encasings’ and ‘shrouds’ in the training of the Noble One.
ඉමේහි ඛෝ, වාසේට්ඨ, පඤ්චහි නීවරණේහි තේවිජ්ජා බ්‍රාහ්මණා ආවුටා නිවුතා ඕනද්ධා පරියෝනද්ධා. තේ වත, වාසේට්ඨ, තේවිජ්ජා බ්‍රාහ්මණා යේ ධම්මා බ්‍රාහ්මණකාරකා තේ ධම්මේ පහාය වත්තමානා, යේ ධම්මා අබ්‍රාහ්මණකාරකා තේ ධම්මේ සමාදාය වත්තමානා පඤ්චහි නීවරණේහි ආවුටා නිවුතා ඕනද්ධා පරියෝනද්ධා කායස්ස භේදා පරං මරණා බ්‍රහ්මානං සහබ්‍යූපගා භවිස්සන්තීති, නේතං ඨානං විජ්ජති.
The brahmins proficient in the three Vedas are obstructed, hindered, encased, and shrouded by these five hindrances. So long as they are so obstructed it’s impossible that they will, when the body breaks up, after death, be reborn in the company of Brahmā.
3. සංසන්දනකථා
3. Converging
තං කිං මඤ්ඤසි, වාසේට්ඨ, කින්ති තේ සුතං බ්‍රාහ්මණානං වුද්ධානං මහල්ලකානං ආචරියපාචරියානං භාසමානානං, සපරිග්ගහෝ වා බ්‍රහ්මා අපරිග්ගහෝ වා”ති?
What do you think, Vāseṭṭha? Have you heard that the brahmins who are elderly and senior, the teachers of teachers, say whether Brahmā is encumbered with possessions or not?”
“අපරිග්ගහෝ, භෝ ගෝතම”.
“That he is not, Master Gotama.”
“සවේරචිත්තෝ වා අවේරචිත්තෝ වා”ති?
“Is his heart full of enmity or not?”
“අවේරචිත්තෝ, භෝ ගෝතම”.
“It is not.”
“සබ්‍යාපජ්ජචිත්තෝ වා අබ්‍යාපජ්ජචිත්තෝ වා”ති?
“Is his heart full of ill will or not?”
“අබ්‍යාපජ්ජචිත්තෝ, භෝ ගෝතම”.
“It is not.”
“සඞ්කිලිට්ඨචිත්තෝ වා අසඞ්කිලිට්ඨචිත්තෝ වා”ති?
“Is his heart corrupted or not?”
“අසඞ්කිලිට්ඨචිත්තෝ, භෝ ගෝතම”.
“It is not.”
“වසවත්තී වා අවසවත්තී වා”ති?
“Does he wield power or not?”
“වසවත්තී, භෝ ගෝතම”.
“He does.”
“තං කිං මඤ්ඤසි, වාසේට්ඨ, සපරිග්ගහා වා තේවිජ්ජා බ්‍රාහ්මණා අපරිග්ගහා වා”ති?
“What do you think, Vāseṭṭha? Are the brahmins proficient in the three Vedas encumbered with possessions or not?”
“සපරිග්ගහා, භෝ ගෝතම”.
“They are.”
“සවේරචිත්තා වා අවේරචිත්තා වා”ති?
“Are their hearts full of enmity or not?”
“සවේරචිත්තා, භෝ ගෝතම”.
“They are.”
“සබ්‍යාපජ්ජචිත්තා වා අබ්‍යාපජ්ජචිත්තා වා”ති?
“Are their hearts full of ill will or not?”
“සබ්‍යාපජ්ජචිත්තා, භෝ ගෝතම”.
“They are.”
“සඞ්කිලිට්ඨචිත්තා වා අසඞ්කිලිට්ඨචිත්තා වා”ති?
“Are their hearts corrupted or not?”
“සඞ්කිලිට්ඨචිත්තා, භෝ ගෝතම”.
“They are.”
“වසවත්තී වා අවසවත්තී වා”ති?
“Do they wield power or not?”
“අවසවත්තී, භෝ ගෝතම”.
“They do not.”
“ඉති කිර, වාසේට්ඨ, සපරිග්ගහා තේවිජ්ජා බ්‍රාහ්මණා අපරිග්ගහෝ බ්‍රහ්මා. අපි නු ඛෝ සපරිග්ගහානං තේවිජ්ජානං බ්‍රාහ්මණානං අපරිග්ගහේන බ්‍රහ්මුනා සද්ධිං සංසන්දති සමේතී”ති?
“So it seems that the brahmins proficient in the three Vedas are encumbered with possessions, but Brahmā is not. But would brahmins who are encumbered with possessions come together and converge with Brahmā, who isn’t encumbered with possessions?”
“නෝ හිදං, භෝ ගෝතම”.
“No, Master Gotama.”
“සාධු, වාසේට්ඨ, තේ වත, වාසේට්ඨ, සපරිග්ගහා තේවිජ්ජා බ්‍රාහ්මණා කායස්ස භේදා පරං මරණා අපරිග්ගහස්ස බ්‍රහ්මුනෝ සහබ්‍යූපගා භවිස්සන්තීති, නේතං ඨානං විජ්ජති.
“Good, Vāseṭṭha! It’s impossible that the brahmins who are encumbered with possessions will, when the body breaks up, after death, be reborn in the company of Brahmā, who isn’t encumbered with possessions.
ඉති කිර, වාසේට්ඨ, සවේරචිත්තා තේවිජ්ජා බ්‍රාහ්මණා, අවේරචිත්තෝ බ්‍රහ්මා …පේ… සබ්‍යාපජ්ජචිත්තා තේවිජ්ජා බ්‍රාහ්මණා අබ්‍යාපජ්ජචිත්තෝ බ්‍රහ්මා … සඞ්කිලිට්ඨචිත්තා තේවිජ්ජා බ්‍රාහ්මණා අසඞ්කිලිට්ඨචිත්තෝ බ්‍රහ්මා … අවසවත්තී තේවිජ්ජා බ්‍රාහ්මණා වසවත්තී බ්‍රහ්මා, අපි නු ඛෝ අවසවත්තීනං තේවිජ්ජානං බ්‍රාහ්මණානං වසවත්තිනා බ්‍රහ්මුනා සද්ධිං සංසන්දති සමේතී”ති?
And it seems that the brahmins have enmity, ill will, corruption, and do not wield power, while Brahmā is the opposite in all these things. But would brahmins who are opposite to Brahmā in all things come together and converge with him?”
“නෝ හිදං, භෝ ගෝතම”.
“No, Master Gotama.”
“සාධු, වාසේට්ඨ, තේ වත, වාසේට්ඨ, අවසවත්තී තේවිජ්ජා බ්‍රාහ්මණා කායස්ස භේදා පරං මරණා වසවත්තිස්ස බ්‍රහ්මුනෝ සහබ්‍යූපගා භවිස්සන්තීති, නේතං ඨානං විජ්ජති.
“Good, Vāseṭṭha! It’s impossible that such brahmins will, when the body breaks up, after death, be reborn in the company of Brahmā.
ඉධ ඛෝ පන තේ, වාසේට්ඨ, තේවිජ්ජා බ්‍රාහ්මණා ආසීදිත්වා සංසීදන්ති, සංසීදිත්වා විසාරං පාපුණන්ති, සුක්ඛතරං මඤ්ඤේ තරන්ති. තස්මා ඉදං තේවිජ්ජානං බ්‍රාහ්මණානං තේවිජ්ජාඉරිණන්තිපි වුච්චති, තේවිජ්ජාවිවනන්තිපි වුච්චති, තේවිජ්ජාබ්‍යසනන්තිපි වුච්චතී”ති.
But here the brahmins proficient in the three Vedas sink down where they have sat, only to drift apart, while imagining they’re crossing over to drier ground. That’s why the three Vedas of the brahmins are called a ‘salted land’ and a ‘barren land’ and a ‘disaster’.”
ඒවං වුත්තේ, වාසේට්ඨෝ මාණවෝ භගවන්තං ඒතදවෝච: “සුතං මේතං, භෝ ගෝතම, සමණෝ ගෝතමෝ බ්‍රහ්මානං සහබ්‍යතාය මග්ගං ජානාතී”ති.
When he said this, Vāseṭṭha said to the Buddha, “I have heard, Master Gotama, that you know the path to company with Brahmā.”
“තං කිං මඤ්ඤසි, වාසේට්ඨ. ආසන්නේ ඉතෝ මනසාකටං, න ඉතෝ දූරේ මනසාකටන්”ති?
“What do you think, Vāseṭṭha? Is the village of Manasākaṭa nearby?”
“ඒවං, භෝ ගෝතම, ආසන්නේ ඉතෝ මනසාකටං, න ඉතෝ දූරේ මනසාකටන්”ති.
“Yes it is.”
“තං කිං මඤ්ඤසි, වාසේට්ඨ, ඉධස්ස පුරිසෝ මනසාකටේ ජාතසංවද්ධෝ. තමේනං මනසාකටතෝ තාවදේව අවසටං මනසාකටස්ස මග්ගං පුච්ඡේය්‍යුං. සියා නු ඛෝ, වාසේට්ඨ, තස්ස පුරිසස්ස මනසාකටේ ජාතසංවද්ධස්ස මනසාකටස්ස මග්ගං පුට්ඨස්ස දන්ධායිතත්තං වා විත්ථායිතත්තං වා”ති?
“What do you think, Vāseṭṭha? Suppose a person was born and raised in Manasākaṭa. And as soon as they left the town some people asked them for the road to Manasākaṭa. Would they be slow or hesitant to answer?”
“නෝ හිදං, භෝ ගෝතම”. “තං කිස්ස හේතු”? “අමු හි, භෝ ගෝතම, පුරිසෝ මනසාකටේ ජාතසංවද්ධෝ, තස්ස සබ්බානේව මනසාකටස්ස මග්ගානි සුවිදිතානී”ති.
“No, Master Gotama. Why is that? Because they were born and raised in Manasākaṭa. They’re well acquainted with all the roads to the village.”
“සියා ඛෝ, වාසේට්ඨ, තස්ස පුරිසස්ස මනසාකටේ ජාතසංවද්ධස්ස මනසාකටස්ස මග්ගං පුට්ඨස්ස දන්ධායිතත්තං වා විත්ථායිතත්තං වා, න ත්වේව තථාගතස්ස බ්‍රහ්මලෝකේ වා බ්‍රහ්මලෝකගාමිනියා වා පටිපදාය පුට්ඨස්ස දන්ධායිතත්තං වා විත්ථායිතත්තං වා. බ්‍රහ්මානඤ්චාහං, වාසේට්ඨ, පජානාමි බ්‍රහ්මලෝකඤ්ච බ්‍රහ්මලෝකගාමිනිඤ්ච පටිපදං, යථා පටිපන්නෝ ච බ්‍රහ්මලෝකං උපපන්නෝ, තඤ්ච පජානාමී”ති.
“Still, it’s possible they might be slow or hesitant to answer. But the Realized One is never slow or hesitant when questioned about the Brahmā realm or the practice that leads to the Brahmā realm. I understand Brahmā, the Brahmā realm, and the practice that leads to the Brahmā realm, practicing in accordance with which one is reborn in the Brahmā realm.”
ඒවං වුත්තේ, වාසේට්ඨෝ මාණවෝ භගවන්තං ඒතදවෝච: “සුතං මේතං, භෝ ගෝතම, සමණෝ ගෝතමෝ බ්‍රහ්මානං සහබ්‍යතාය මග්ගං දේසේතී”ති. “සාධු නෝ භවං ගෝතමෝ බ්‍රහ්මානං සහබ්‍යතාය මග්ගං දේසේතු උල්ලුම්පතු භවං ගෝතමෝ බ්‍රාහ්මණිං පජන්”ති.
When he said this, Vāseṭṭha said to the Buddha, “I have heard, Master Gotama, that you teach the path to company with Brahmā. Please teach us that path and elevate this generation of brahmins.”
“තේන හි, වාසේට්ඨ, සුණාහි; සාධුකං මනසි කරෝහි; භාසිස්සාමී”ති.
“Well then, Vāseṭṭha, listen and apply your mind well, I will speak.”
“ඒවං, භෝ”ති ඛෝ වාසේට්ඨෝ මාණවෝ භගවතෝ පච්චස්සෝසි.
“Yes, sir,” replied Vāseṭṭha.
4. බ්‍රහ්මලෝකමග්ගදේසනා
4. Teaching the Path to Brahmā
භගවා ඒතදවෝච:
The Buddha said this:
“ඉධ, වාසේට්ඨ, තථාගතෝ ලෝකේ උප්පජ්ජති අරහං, සම්මාසම්බුද්ධෝ …පේ… ඒවං ඛෝ, වාසේට්ඨ, භික්ඛු සීලසම්පන්නෝ හෝති …පේ… තස්සිමේ පඤ්ච නීවරණේ පහීනේ අත්තනි සමනුපස්සතෝ පාමෝජ්ජං ජායති, පමුදිතස්ස පීති ජායති, පීතිමනස්ස කායෝ පස්සම්භති, පස්සද්ධකායෝ සුඛං වේදේති, සුඛිනෝ චිත්තං සමාධියති.
“It’s when a Realized One arises in the world, perfected, a fully awakened Buddha … That’s how a bhikkhu is accomplished in ethics. … Seeing that the hindrances have been given up in them, joy springs up. Being joyful, rapture springs up. When the mind is full of rapture, the body becomes tranquil. When the body is tranquil, they feel bliss. And when blissful, the mind becomes immersed.
සෝ මේත්තාසහගතේන චේතසා ඒකං දිසං ඵරිත්වා විහරති. තථා දුතියං. තථා තතියං. තථා චතුත්ථං. ඉති උද්ධමධෝ තිරියං සබ්බධි සබ්බත්තතාය සබ්බාවන්තං ලෝකං මේත්තාසහගතේන චේතසා විපුලේන මහග්ගතේන අප්පමාණේන අවේරේන අබ්‍යාපජ්ජේන ඵරිත්වා විහරති.
They meditate spreading a heart full of love to one direction, and to the second, and to the third, and to the fourth. In the same way above, below, across, everywhere, all around, they spread a heart full of love to the whole world—abundant, expansive, limitless, free of enmity and ill will.
සේය්‍යථාපි, වාසේට්ඨ, බලවා සඞ්ඛධමෝ අප්පකසිරේනේව චතුද්දිසා විඤ්ඤාපේය්‍ය; ඒවමේව ඛෝ, වාසේට්ඨ, ඒවං භාවිතාය මේත්තාය චේතෝවිමුත්තියා යං පමාණකතං කම්මං න තං තත්‍රාවසිස්සති, න තං තත්‍රාවතිට්ඨති. අයම්පි ඛෝ, වාසේට්ඨ, බ්‍රහ්මානං සහබ්‍යතාය මග්ගෝ.
Suppose there was a powerful horn blower. They’d easily make themselves heard in the four quarters. In the same way, when the heart’s release by love has been developed like this, any limited deeds they’ve done don’t remain or persist there. This is a path to company with Brahmā.
පුන චපරං, වාසේට්ඨ, භික්ඛු කරුණාසහගතේන චේතසා …පේ…
Furthermore, a bhikkhu meditates spreading a heart full of compassion …
මුදිතාසහගතේන චේතසා …පේ…
They meditate spreading a heart full of rejoicing …
උපේක්ඛාසහගතේන චේතසා ඒකං දිසං ඵරිත්වා විහරති. තථා දුතියං. තථා තතියං. තථා චතුත්ථං. ඉති උද්ධමධෝ තිරියං සබ්බධි සබ්බත්තතාය සබ්බාවන්තං ලෝකං උපේක්ඛාසහගතේන චේතසා විපුලේන මහග්ගතේන අප්පමාණේන අවේරේන අබ්‍යාපජ්ජේන ඵරිත්වා විහරති.
They meditate spreading a heart full of equanimity to one direction, and to the second, and to the third, and to the fourth. In the same way above, below, across, everywhere, all around, they spread a heart full of equanimity to the whole world—abundant, expansive, limitless, free of enmity and ill will.
සේය්‍යථාපි, වාසේට්ඨ, බලවා සඞ්ඛධමෝ අප්පකසිරේනේව චතුද්දිසා විඤ්ඤාපේය්‍ය; ඒවමේව ඛෝ, වාසේට්ඨ, ඒවං භාවිතාය උපේක්ඛාය චේතෝවිමුත්තියා යං පමාණකතං කම්මං න තං තත්‍රාවසිස්සති, න තං තත්‍රාවතිට්ඨති. අයම්පි ඛෝ, වාසේට්ඨ, බ්‍රහ්මානං සහබ්‍යතාය මග්ගෝ.
Suppose there was a powerful horn blower. They’d easily make themselves heard in the four quarters. In the same way, when the heart’s release by equanimity has been developed and cultivated like this, any limited deeds they’ve done don’t remain or persist there. This too is a path to company with Brahmā.
තං කිං මඤ්ඤසි, වාසේට්ඨ, ඒවංවිහාරී භික්ඛු සපරිග්ගහෝ වා අපරිග්ගහෝ වා”ති?
What do you think, Vāseṭṭha? When a bhikkhu meditates like this, are they encumbered with possessions or not?”
“අපරිග්ගහෝ, භෝ ගෝතම”.
“They are not.”
“සවේරචිත්තෝ වා අවේරචිත්තෝ වා”ති?
“Is their heart full of enmity or not?”
“අවේරචිත්තෝ, භෝ ගෝතම”.
“It is not.”
“සබ්‍යාපජ්ජචිත්තෝ වා අබ්‍යාපජ්ජචිත්තෝ වා”ති?
“Is their heart full of ill will or not?”
“අබ්‍යාපජ්ජචිත්තෝ, භෝ ගෝතම”.
“It is not.”
“සඞ්කිලිට්ඨචිත්තෝ වා අසඞ්කිලිට්ඨචිත්තෝ වා”ති?
“Is their heart corrupted or not?”
“අසඞ්කිලිට්ඨචිත්තෝ, භෝ ගෝතම”.
“It is not.”
“වසවත්තී වා අවසවත්තී වා”ති?
“Do they wield power or not?”
“වසවත්තී, භෝ ගෝතම”.
“They do.”
“ඉති කිර, වාසේට්ඨ, අපරිග්ගහෝ භික්ඛු, අපරිග්ගහෝ බ්‍රහ්මා. අපි නු ඛෝ අපරිග්ගහස්ස භික්ඛුනෝ අපරිග්ගහේන බ්‍රහ්මුනා සද්ධිං සංසන්දති සමේතී”ති?
“So it seems that that bhikkhu is not encumbered with possessions, and neither is Brahmā. Would a bhikkhu who is not encumbered with possessions come together and converge with Brahmā, who isn’t encumbered with possessions?”
“ඒවං, භෝ ගෝතම”.
“Yes, Master Gotama.”
“සාධු, වාසේට්ඨ, සෝ වත වාසේට්ඨ අපරිග්ගහෝ භික්ඛු කායස්ස භේදා පරං මරණා අපරිග්ගහස්ස බ්‍රහ්මුනෝ සහබ්‍යූපගෝ භවිස්සතීති, ඨානමේතං විජ්ජති.
“Good, Vāseṭṭha! It’s quite possible that a bhikkhu who is not encumbered with possessions will, when the body breaks up, after death, be reborn in the company of Brahmā, who isn’t encumbered with possessions.
ඉති කිර, වාසේට්ඨ, අවේරචිත්තෝ භික්ඛු, අවේරචිත්තෝ බ්‍රහ්මා …පේ… අබ්‍යාපජ්ජචිත්තෝ භික්ඛු, අබ්‍යාපජ්ජචිත්තෝ බ්‍රහ්මා … අසඞ්කිලිට්ඨචිත්තෝ භික්ඛු, අසඞ්කිලිට්ඨචිත්තෝ බ්‍රහ්මා … වසවත්තී භික්ඛු, වසවත්තී බ්‍රහ්මා, අපි නු ඛෝ වසවත්තිස්ස භික්ඛුනෝ වසවත්තිනා බ්‍රහ්මුනා සද්ධිං සංසන්දති සමේතී”ති?
And it seems that that bhikkhu has no enmity, ill will, corruption, and does wield power, while Brahmā is the same in all these things. Would a bhikkhu who is the same as Brahmā in all things come together and converge with him?”
“ඒවං, භෝ ගෝතම”.
“Yes, Master Gotama.”
“සාධු, වාසේට්ඨ, සෝ වත, වාසේට්ඨ, වසවත්තී භික්ඛු කායස්ස භේදා පරං මරණා වසවත්තිස්ස බ්‍රහ්මුනෝ සහබ්‍යූපගෝ භවිස්සතීති, ඨානමේතං විජ්ජතී”ති.
“Good, Vāseṭṭha! It’s quite possible that that bhikkhu will, when the body breaks up, after death, be reborn in the company of Brahmā.”
ඒවං වුත්තේ, වාසේට්ඨභාරද්වාජා මාණවා භගවන්තං ඒතදවෝචුං: “අභික්කන්තං, භෝ ගෝතම, අභික්කන්තං, භෝ ගෝතම. සේය්‍යථාපි, භෝ ගෝතම, නික්කුජ්ජිතං වා උක්කුජ්ජේය්‍ය, පටිච්ඡන්නං වා විවරේය්‍ය, මූළ්හස්ස වා මග්ගං ආචික්ඛේය්‍ය, අන්ධකාරේ වා තේලපජ්ජෝතං ධාරේය්‍ය: ‘චක්ඛුමන්තෝ රූපානි දක්ඛන්තී(අ)ති; ඒවමේවං භෝතා ගෝතමේන අනේකපරියායේන ධම්මෝ පකාසිතෝ. ඒතේ මයං භවන්තං ගෝතමං සරණං ගච්ඡාම, ධම්මඤ්ච භික්ඛුසඞ්ඝඤ්ච. උපාසකේ නෝ භවං ගෝතමෝ ධාරේතු අජ්ජතග්ගේ පාණුපේතේ සරණං ගතේ”ති.
When he had spoken, Vāseṭṭha and Bhāradvāja said to him, “Excellent, Master Gotama! Excellent! As if he were righting the overturned, or revealing the hidden, or pointing out the path to the lost, or lighting a lamp in the dark so people with clear eyes can see what’s there, Master Gotama has made the teaching clear in many ways. We go for refuge to Master Gotama, to the teaching, and to the bhikkhu Saṅgha. From this day forth, may Master Gotama remember us as lay followers who have gone for refuge for life.”
තේවිජ්ජසුත්තං නිට්ඨිතං තේරසමං.
සීලක්ඛන්ධවග්ගෝ නිට්ඨිතෝ.
තස්සුද්දානං
බ්‍රහ්මාසාමඤ්ඤඅම්බට්ඨ, සෝණකූටමහාලිජාලිනී; සීහපෝට්ඨපාදසුභෝ කේවට්ටෝ, ලෝහිච්චතේවිජ්ජා තේරසාති.
සීලක්ඛන්ධවග්ගපාළි නිට්ඨිතා.
The authoritative text of the Dīgha Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]
