| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / දීඝ නිකාය (අට්‌ඨකථා) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) |
13. තෙවිජ්‌ජසුත්‌තවණ්‌ණනා
13. Tevijjasuttavaṇṇanā
518. එවං මෙ සුතං…පෙ.… කොසලෙසූති තෙවිජ්‌ජසුත්‌තං. තත්‍රායං අනුත්‌තානපදවණ්‌ණනා. මනසාකටන්‌ති තස්‌ස ගාමස්‌ස නාමං. උත්‌තරෙන මනසාකටස්‌සාති මනසාකටතො අවිදූරෙ උත්‌තරපස්‌සෙ. අම්‌බවනෙති තරුණඅම්‌බරුක්‌ඛසණ්‌ඩෙ, රමණීයො කිර සො භූමිභාගො, හෙට්‌ඨා රජතපට්‌ටසදිසා වාලිකා විප්‌පකිණ්‌ණා, උපරි මණිවිතානං විය ඝනසාඛාපත්‌තං අම්‌බවනං. තස්‌මිං බුද්‌ධානං අනුච්‌ඡවිකෙ පවිවෙකසුඛෙ අම්‌බවනෙ විහරතීති අත්‌ථො.
518.Evaṃme sutaṃ…pe… kosalesūti tevijjasuttaṃ. Tatrāyaṃ anuttānapadavaṇṇanā. Manasākaṭanti tassa gāmassa nāmaṃ. Uttarena manasākaṭassāti manasākaṭato avidūre uttarapasse. Ambavaneti taruṇaambarukkhasaṇḍe, ramaṇīyo kira so bhūmibhāgo, heṭṭhā rajatapaṭṭasadisā vālikā vippakiṇṇā, upari maṇivitānaṃ viya ghanasākhāpattaṃ ambavanaṃ. Tasmiṃ buddhānaṃ anucchavike pavivekasukhe ambavane viharatīti attho.
519. අභිඤ්‌ඤාතා අභිඤ්‌ඤාතාති කුලචාරිත්‌තාදිසම්‌පත්‌තියා තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌ඤාතා. චඞ්‌කීතිආදීනි තෙසං නාමානි. තත්‌ථ චඞ්‌කී ඔපාසාදවාසිකො. තාරුක්‌ඛො ඉච්‌ඡානඞ්‌ගලවාසිකො. පොක්‌ඛරසාතී උක්‌කට්‌ඨවාසිකො. ජාණුසොණී සාවත්‌ථිවාසිකො. තොදෙය්‍යො තුදිගාමවාසිකො. අඤ්‌ඤෙ චාති අඤ්‌ඤෙ ච බහුජනා. අත්‌තනො අත්‌තනො නිවාසට්‌ඨානෙහි ආගන්‌ත්‌වා මන්‌තසජ්‌ඣායකරණත්‌ථං තත්‌ථ පටිවසන්‌ති. මනසාකටස්‌ස කිර රමණීයතාය තෙ බ්‍රාහ්‌මණා තත්‌ථ නදීතීරෙ ගෙහානි කාරෙත්‌වා පරික්‌ඛිපාපෙත්‌වා අඤ්‌ඤෙසං බහූනං පවෙසනං නිවාරෙත්‌වා අන්‌තරන්‌තරා තත්‌ථ ගන්‌ත්‌වා වසන්‌ති.
519.Abhiññātā abhiññātāti kulacārittādisampattiyā tattha tattha paññātā. Caṅkītiādīni tesaṃ nāmāni. Tattha caṅkī opāsādavāsiko. Tārukkho icchānaṅgalavāsiko. Pokkharasātī ukkaṭṭhavāsiko. Jāṇusoṇī sāvatthivāsiko. Todeyyo tudigāmavāsiko. Aññe cāti aññe ca bahujanā. Attano attano nivāsaṭṭhānehi āgantvā mantasajjhāyakaraṇatthaṃ tattha paṭivasanti. Manasākaṭassa kira ramaṇīyatāya te brāhmaṇā tattha nadītīre gehāni kāretvā parikkhipāpetvā aññesaṃ bahūnaṃ pavesanaṃ nivāretvā antarantarā tattha gantvā vasanti.
520-521. වාසෙට්‌ඨභාරද්‌වාජානන්‌ති වාසෙට්‌ඨස්‌ස ච පොක්‌ඛරසාතිනො අන්‌තෙවාසිකස්‌ස, භාරද්‌වාජස්‌ස ච තාරුක්‌ඛන්‌තෙවාසිකස්‌ස. එතෙ කිර ද්‌වෙ ජාතිසම්‌පන්‌නා තිණ්‌ණං වෙදානං පාරගූ අහෙසුං. ජඞ්‌ඝවිහාරන්‌ති අතිචිරනිසජ්‌ජපච්‌චයා කිලමථවිනොදනත්‌ථාය ජඞ්‌ඝචාරං. තෙ කිර දිවසං සජ්‌ඣායං කත්‌වා සායන්‌හෙ වුට්‌ඨාය න්‌හානීයසම්‌භාරගන්‌ධමාලතෙලධොතවත්‌ථානි ගාහාපෙත්‌වා අත්‌තනො පරිජනපරිවුතා න්‌හායිතුකාමා නදීතීරං ගන්‌ත්‌වා රජතපට්‌ටවණ්‌ණෙ වාලිකාසණ්‌ඩෙ අපරාපරං චඞ්‌කමිංසු. එකං චඞ්‌කමන්‌තං ඉතරො අනුචඞ්‌කමි, පුන ඉතරං ඉතරොති. තෙන වුත්‌තං ‘‘අනුචඞ්‌කමන්‌තානං අනුවිචරන්‌තාන’’න්‌ති. මග්‌ගාමග්‌ගෙති මග්‌ගෙ ච අමග්‌ගෙ ච. කතමං නු ඛො පටිපදං පූරෙත්‌වා කතමෙන මග්‌ගෙන සක්‌කා සුඛං බ්‍රහ්‌මලොකං ගන්‌තුන්‌ති එවං මග්‌ගාමග්‌ගං ආරබ්‌භ කථං සමුට්‌ඨාපෙසුන්‌ති අත්‌ථො. අඤ්‌ජසායනොති උජුමග්‌ගස්‌සෙතං වෙවචනං, අඤ්‌ජසා වා උජුකමෙව එතෙන ආයන්‌ති ආගච්‌ඡන්‌තීති අඤ්‌ජසායනො නිය්‍යානිකො නිය්‍යාතීති නිය්‍යායන්‌තො නිය්‍යාති, ගච්‌ඡන්‌තො ගච්‌ඡතීති අත්‌ථො.
520-521.Vāseṭṭhabhāradvājānanti vāseṭṭhassa ca pokkharasātino antevāsikassa, bhāradvājassa ca tārukkhantevāsikassa. Ete kira dve jātisampannā tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū ahesuṃ. Jaṅghavihāranti aticiranisajjapaccayā kilamathavinodanatthāya jaṅghacāraṃ. Te kira divasaṃ sajjhāyaṃ katvā sāyanhe vuṭṭhāya nhānīyasambhāragandhamālateladhotavatthāni gāhāpetvā attano parijanaparivutā nhāyitukāmā nadītīraṃ gantvā rajatapaṭṭavaṇṇe vālikāsaṇḍe aparāparaṃ caṅkamiṃsu. Ekaṃ caṅkamantaṃ itaro anucaṅkami, puna itaraṃ itaroti. Tena vuttaṃ ‘‘anucaṅkamantānaṃ anuvicarantāna’’nti. Maggāmaggeti magge ca amagge ca. Katamaṃ nu kho paṭipadaṃ pūretvā katamena maggena sakkā sukhaṃ brahmalokaṃ gantunti evaṃ maggāmaggaṃ ārabbha kathaṃ samuṭṭhāpesunti attho. Añjasāyanoti ujumaggassetaṃ vevacanaṃ, añjasā vā ujukameva etena āyanti āgacchantīti añjasāyano niyyāniko niyyātīti niyyāyanto niyyāti, gacchanto gacchatīti attho.
තක්‌කරස්‌ස බ්‍රහ්‌මසහබ්‍යතායාති යො තං මග්‌ගං කරොති පටිපජ්‌ජති, තස්‌ස බ්‍රහ්‌මුනා සද්‌ධිං සහභාවාය, එකට්‌ඨානෙ පාතුභාවාය ගච්‌ඡතීති අත්‌ථො. ය්‌වායන්‌ති යො අයං. අක්‌ඛාතොති කථිතො දීපිතො. බ්‍රාහ්‌මණෙන පොක්‌ඛරසාතිනාති අත්‌තනො ආචරියං අපදිසති. ඉති වාසෙට්‌ඨො සකමෙව ආචරියවාදං ථොමෙත්‌වා පග්‌ගණ්‌හිත්‌වා විචරති. භාරද්‌වාජොපි සකමෙවාති. තෙන වුත්‌තං ‘‘නෙව ඛො අසක්‌ඛි වාසෙට්‌ඨො’’තිආදි.
Takkarassa brahmasahabyatāyāti yo taṃ maggaṃ karoti paṭipajjati, tassa brahmunā saddhiṃ sahabhāvāya, ekaṭṭhāne pātubhāvāya gacchatīti attho. Yvāyanti yo ayaṃ. Akkhātoti kathito dīpito. Brāhmaṇena pokkharasātināti attano ācariyaṃ apadisati. Iti vāseṭṭho sakameva ācariyavādaṃ thometvā paggaṇhitvā vicarati. Bhāradvājopi sakamevāti. Tena vuttaṃ ‘‘neva kho asakkhi vāseṭṭho’’tiādi.
තතො වාසෙට්‌ඨො ‘‘උභින්‌නම්‌පි අම්‌හාකං කථා අනිය්‍යානිකාව, ඉමස්‌මිඤ්‌ච ලොකෙ මග්‌ගකුසලො නාම භොතා ගොතමෙන සදිසො නත්‌ථි, භවඤ්‌ච ගොතමො අවිදූරෙ වසති, සො නො තුලං ගහෙත්‌වා නිසින්‌නවාණිජො විය කඞ්‌ඛං ඡින්‌දිස්‌සතී’’ති චින්‌තෙත්‌වා තමත්‌ථං භාරද්‌වාජස්‌ස ආරොචෙත්‌වා උභොපි ගන්‌ත්‌වා අත්‌තනො කථං භගවතො ආරොචෙසුං. තෙන වුත්‌තං ‘‘අථ ඛො වාසෙට්‌ඨො…පෙ.… ය්‌වායං අක්‌ඛාතො බ්‍රාහ්‌මණෙන තාරුක්‌ඛෙනා’’ති.
Tato vāseṭṭho ‘‘ubhinnampi amhākaṃ kathā aniyyānikāva, imasmiñca loke maggakusalo nāma bhotā gotamena sadiso natthi, bhavañca gotamo avidūre vasati, so no tulaṃ gahetvā nisinnavāṇijo viya kaṅkhaṃ chindissatī’’ti cintetvā tamatthaṃ bhāradvājassa ārocetvā ubhopi gantvā attano kathaṃ bhagavato ārocesuṃ. Tena vuttaṃ ‘‘atha kho vāseṭṭho…pe… yvāyaṃ akkhāto brāhmaṇena tārukkhenā’’ti.
522. එත්‌ථ භො ගොතමාති එතස්‌මිං මග්‌ගාමග්‌ගෙ. විග්‌ගහො විවාදොතිආදීසු පුබ්‌බුප්‌පත්‌තිකො විග්‌ගහො. අපරභාගෙ විවාදො. දුවිධොපි එසො නානාආචරියානං වාදතො නානාවාදො.
522.Ettha bho gotamāti etasmiṃ maggāmagge. Viggaho vivādotiādīsu pubbuppattiko viggaho. Aparabhāge vivādo. Duvidhopi eso nānāācariyānaṃ vādato nānāvādo.
523. අථ කිස්‌මිං පන වොති ත්‌වම්‌පි අයමෙව මග්‌ගොති අත්‌තනො ආචරියවාදමෙව පග්‌ගය්‌හ තිට්‌ඨසි, භාරද්‌වාජොපි අත්‌තනො ආචරියවාදමෙව, එකස්‌සාපි එකස්‌මිං සංසයො නත්‌ථි. එවං සති කිස්‌මිං වො විග්‌ගහොති පුච්‌ඡති.
523.Atha kismiṃ pana voti tvampi ayameva maggoti attano ācariyavādameva paggayha tiṭṭhasi, bhāradvājopi attano ācariyavādameva, ekassāpi ekasmiṃ saṃsayo natthi. Evaṃ sati kismiṃ vo viggahoti pucchati.
524. මග්‌ගාමග්‌ගෙ , භො ගොතමාති මග්‌ගෙ භො ගොතම අමග්‌ගෙ ච, උජුමග්‌ගෙ ච අනුජුමග්‌ගෙ චාති අත්‌ථො. එස කිර එකබ්‍රාහ්‌මණස්‌සාපි මග්‌ගං ‘‘න මග්‌ගො’’ති න වදති. යථා පන අත්‌තනො ආචරියස්‌ස මග්‌ගො උජුමග්‌ගො, න එවං අඤ්‌ඤෙසං අනුජානාති, තස්‌මා තමෙවත්‌ථං දීපෙන්‌තො ‘‘කිඤ්‌චාපි භො ගොතමා’’තිආදිමාහ.
524.Maggāmagge, bho gotamāti magge bho gotama amagge ca, ujumagge ca anujumagge cāti attho. Esa kira ekabrāhmaṇassāpi maggaṃ ‘‘na maggo’’ti na vadati. Yathā pana attano ācariyassa maggo ujumaggo, na evaṃ aññesaṃ anujānāti, tasmā tamevatthaṃ dīpento ‘‘kiñcāpi bho gotamā’’tiādimāha.
සබ්‌බානි තානීති ලිඞ්‌ගවිපල්‌ලාසෙන වදති, සබ්‌බෙ තෙති වුත්‌තං හොති. බහූනීති අට්‌ඨ වා දස වා. නානාමග්‌ගානීති මහන්‌තාමහන්‌තජඞ්‌ඝමග්‌ගසකටමග්‌ගාදිවසෙන නානාවිධානි සාමන්‌තා ගාමනදීතළාකඛෙත්‌තාදීහි ආගන්‌ත්‌වා ගාමං පවිසනමග්‌ගානි.
Sabbāni tānīti liṅgavipallāsena vadati, sabbe teti vuttaṃ hoti. Bahūnīti aṭṭha vā dasa vā. Nānāmaggānīti mahantāmahantajaṅghamaggasakaṭamaggādivasena nānāvidhāni sāmantā gāmanadītaḷākakhettādīhi āgantvā gāmaṃ pavisanamaggāni.
525-526. ‘‘නිය්‍යන්‌තීති වාසෙට්‌ඨ වදෙසී’’ති භගවා තික්‌ඛත්‌තුං වචීභෙදං කත්‌වා පටිඤ්‌ඤං කාරාපෙසි. කස්‌මා? තිත්‌ථියා හි පටිජානිත්‌වා පච්‌ඡා නිග්‌ගය්‌හමානා අවජානන්‌ති. සො තථා කාතුං න සක්‌ඛිස්‌සතීති.
525-526.‘‘Niyyantīti vāseṭṭha vadesī’’ti bhagavā tikkhattuṃ vacībhedaṃ katvā paṭiññaṃ kārāpesi. Kasmā? Titthiyā hi paṭijānitvā pacchā niggayhamānā avajānanti. So tathā kātuṃ na sakkhissatīti.
527-529. තෙව තෙවිජ්‌ජාති තෙ තෙවිජ්‌ජා. වකාරො ආගමසන්‌ධිමත්‌තං. අන්‌ධවෙණීති අන්‌ධපවෙණී, එකෙන චක්‌ඛුමතා ගහිතයට්‌ඨියා කොටිං එකො අන්‌ධො ගණ්‌හති, තං අන්‌ධං අඤ්‌ඤො තං අඤ්‌ඤොති එවං පණ්‌ණාසසට්‌ඨි අන්‌ධා පටිපාටියා ඝටිතා අන්‌ධවෙණීති වුච්‌චති. පරම්‌පරසංසත්‌තාති අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං ලග්‌ගා, යට්‌ඨිගාහකෙනපි චක්‌ඛුමතා විරහිතාති අත්‌ථො. එකො කිර ධුත්‌තො අන්‌ධගණං දිස්‌වා ‘‘අසුකස්‌මිං නාම ගාමෙ ඛජ්‌ජභොජ්‌ජං සුලභ’’න්‌ති උස්‌සාහෙත්‌වා ‘‘තෙන හි තත්‌ථ නො සාමි නෙහි, ඉදං නාම තෙ දෙමා’’ති වුත්‌තෙ, ලඤ්‌ජං ගහෙත්‌වා අන්‌තරාමග්‌ගෙ මග්‌ගා ඔක්‌කම්‌ම මහන්‌තං ගච්‌ඡං අනුපරිගන්‌ත්‌වා පුරිමස්‌ස හත්‌ථෙන පච්‌ඡිමස්‌ස කච්‌ඡං ගණ්‌හාපෙත්‌වා ‘‘කිඤ්‌චි කම්‌මං අත්‌ථි, ගච්‌ඡථ තාව තුම්‌හෙ’’ති වත්‌වා පලායි, තෙ දිවසම්‌පි ගන්‌ත්‌වා මග්‌ගං අවින්‌දමානා ‘‘කුහිං නො චක්‌ඛුමා, කුහිං මග්‌ගො’’ති පරිදෙවිත්‌වා මග්‌ගං අවින්‌දමානා තත්‌ථෙව මරිංසු. තෙ සන්‌ධාය වුත්‌තං ‘‘පරම්‌පරසංසත්‌තා’’ති. පුරිමොපීති පුරිමෙසු දසසු බ්‍රාහ්‌මණෙසු එකොපි. මජ්‌ඣිමොපීති මජ්‌ඣිමෙසු ආචරියපාචරියෙසු එකොපි. පච්‌ඡිමොපීති ඉදානි තෙවිජ්‌ජෙසු බ්‍රාහ්‌මණෙසු එකොපි. හස්‌සකඤ්‌ඤෙවාති හසිතබ්‌බමෙව. නාමකඤ්‌ඤෙවාති ලාමකංයෙව. තදෙතං අත්‌ථාභාවෙන රිත්‌තකං, රිත්‌තකත්‌තායෙව තුච්‌ඡකං. ඉදානි බ්‍රහ්‌මලොකො තාව තිට්‌ඨතු, යො තෙවිජ්‌ජෙහි න දිට්‌ඨපුබ්‌බොව. යෙපි චන්‌දිමසූරියෙ තෙවිජ්‌ජා පස්‌සන්‌ති, තෙසම්‌පි සහබ්‍යතාය මග්‌ගං දෙසෙතුං නප්‌පහොන්‌තීති දස්‌සනත්‌ථං ‘‘තං කිං මඤ්‌ඤසී’’තිආදිමාහ.
527-529.Teva tevijjāti te tevijjā. Vakāro āgamasandhimattaṃ. Andhaveṇīti andhapaveṇī, ekena cakkhumatā gahitayaṭṭhiyā koṭiṃ eko andho gaṇhati, taṃ andhaṃ añño taṃ aññoti evaṃ paṇṇāsasaṭṭhi andhā paṭipāṭiyā ghaṭitā andhaveṇīti vuccati. Paramparasaṃsattāti aññamaññaṃ laggā, yaṭṭhigāhakenapi cakkhumatā virahitāti attho. Eko kira dhutto andhagaṇaṃ disvā ‘‘asukasmiṃ nāma gāme khajjabhojjaṃ sulabha’’nti ussāhetvā ‘‘tena hi tattha no sāmi nehi, idaṃ nāma te demā’’ti vutte, lañjaṃ gahetvā antarāmagge maggā okkamma mahantaṃ gacchaṃ anuparigantvā purimassa hatthena pacchimassa kacchaṃ gaṇhāpetvā ‘‘kiñci kammaṃ atthi, gacchatha tāva tumhe’’ti vatvā palāyi, te divasampi gantvā maggaṃ avindamānā ‘‘kuhiṃ no cakkhumā, kuhiṃ maggo’’ti paridevitvā maggaṃ avindamānā tattheva mariṃsu. Te sandhāya vuttaṃ ‘‘paramparasaṃsattā’’ti. Purimopīti purimesu dasasu brāhmaṇesu ekopi. Majjhimopīti majjhimesu ācariyapācariyesu ekopi. Pacchimopīti idāni tevijjesu brāhmaṇesu ekopi. Hassakaññevāti hasitabbameva. Nāmakaññevāti lāmakaṃyeva. Tadetaṃ atthābhāvena rittakaṃ, rittakattāyeva tucchakaṃ. Idāni brahmaloko tāva tiṭṭhatu, yo tevijjehi na diṭṭhapubbova. Yepi candimasūriye tevijjā passanti, tesampi sahabyatāya maggaṃ desetuṃ nappahontīti dassanatthaṃ ‘‘taṃ kiṃ maññasī’’tiādimāha.
530. තත්‌ථ යතො චන්‌දිමසූරියා උග්‌ගච්‌ඡන්‌තීති යස්‌මිං කාලෙ උග්‌ගච්‌ඡන්‌ති. යත්‌ථ ච ඔග්‌ගච්‌ඡන්‌තීති යස්‌මිං කාලෙ අත්‌ථමෙන්‌ති, උග්‌ගමනකාලෙ ච අත්‌ථඞ්‌ගමනකාලෙ ච පස්‌සන්‌තීති අත්‌ථො. ආයාචන්‌තීති ‘‘උදෙහි භවං චන්‌ද, උදෙහි භවං සූරියා’’ති එවං ආයාචන්‌ති. ථොමයන්‌තීති ‘‘සොම්‌මො චන්‌දො, පරිමණ්‌ඩලො චන්‌දො, සප්‌පභො චන්‌දො’’තිආදීනි වදන්‌තා පසංසන්‌ති. පඤ්‌ජලිකාති පග්‌ගහිතඅඤ්‌ජලිකා. නමස්‌සමානාති ‘‘නමො නමො’’ති වදමානා.
530. Tattha yato candimasūriyā uggacchantīti yasmiṃ kāle uggacchanti. Yattha ca oggacchantīti yasmiṃ kāle atthamenti, uggamanakāle ca atthaṅgamanakāle ca passantīti attho. Āyācantīti ‘‘udehi bhavaṃ canda, udehi bhavaṃ sūriyā’’ti evaṃ āyācanti. Thomayantīti ‘‘sommo cando, parimaṇḍalo cando, sappabho cando’’tiādīni vadantā pasaṃsanti. Pañjalikāti paggahitaañjalikā. Namassamānāti ‘‘namo namo’’ti vadamānā.
531-532. යං පස්‌සන්‌තීති එත්‌ථ යන්‌ති නිපාතමත්‌තං. කිං පන න කිරාති එත්‌ථ ඉධ පන කිං වත්‌තබ්‌බං. යත්‌ථ කිර තෙවිජ්‌ජෙහි බ්‍රාහ්‌මණෙහි න බ්‍රහ්‌මා සක්‌ඛිදිට්‌ඨොති එවමත්‌ථො දට්‌ඨබ්‌බො.
531-532.Yaṃ passantīti ettha yanti nipātamattaṃ. Kiṃ pana na kirāti ettha idha pana kiṃ vattabbaṃ. Yattha kira tevijjehi brāhmaṇehi na brahmā sakkhidiṭṭhoti evamattho daṭṭhabbo.
අචිරවතීනදීඋපමාකථා
Aciravatīnadīupamākathā
542. සමතිත්‌තිකාති සමභරිතා. කාකපෙය්‍යාති යත්‌ථ කත්‌ථචි තීරෙ ඨිතෙන කාකෙන සක්‌කා පාතුන්‌ති කාකපෙය්‍යා. පාරං තරිතුකාමොති නදිං අතික්‌කමිත්‌වා පරතීරං ගන්‌තුකාමො. අව්‌හෙය්‍යාති පක්‌කොසෙය්‍ය. එහි පාරාපාරන්‌ති අම්‌භො පාර අපාරං එහි, අථ මං සහසාව ගහෙත්‌වා ගමිස්‌සසි, අත්‌ථි මෙ අච්‌චායිකකම්‌මන්‌ති අත්‌ථො.
542.Samatittikāti samabharitā. Kākapeyyāti yattha katthaci tīre ṭhitena kākena sakkā pātunti kākapeyyā. Pāraṃ taritukāmoti nadiṃ atikkamitvā paratīraṃ gantukāmo. Avheyyāti pakkoseyya. Ehi pārāpāranti ambho pāra apāraṃ ehi, atha maṃ sahasāva gahetvā gamissasi, atthi me accāyikakammanti attho.
544. යෙ ධම්‌මා බ්‍රාහ්‌මණකාරකාති එත්‌ථ පඤ්‌චසීලදසකුසලකම්‌මපථභෙදා ධම්‌මා බ්‍රාහ්‌මණකාරකාති වෙදිතබ්‌බා , තබ්‌බිපරීතා අබ්‍රාහ්‌මණකාරකා. ඉන්‌දමව්‌හායාමාති ඉන්‌දං අව්‌හායාම පක්‌කොසාම. එවං බ්‍රාහ්‌මණානං අව්‌හායනස්‌ස නිරත්‌ථකතං දස්‌සෙත්‌වා පුනපි භගවා අණ්‌ණවකුච්‌ඡියං සූරියො විය ජලමානො පඤ්‌චසතභික්‌ඛුපරිවුතො අචිරවතියා තීරෙ නිසින්‌නො අපරම්‌පි නදීඋපමංයෙව ආහරන්‌තො ‘‘සෙය්‍යථාපී’’තිආදිමාහ.
544.Ye dhammā brāhmaṇakārakāti ettha pañcasīladasakusalakammapathabhedā dhammā brāhmaṇakārakāti veditabbā , tabbiparītā abrāhmaṇakārakā. Indamavhāyāmāti indaṃ avhāyāma pakkosāma. Evaṃ brāhmaṇānaṃ avhāyanassa niratthakataṃ dassetvā punapi bhagavā aṇṇavakucchiyaṃ sūriyo viya jalamāno pañcasatabhikkhuparivuto aciravatiyā tīre nisinno aparampi nadīupamaṃyeva āharanto ‘‘seyyathāpī’’tiādimāha.
546. කාමගුණාති කාමයිතබ්‌බට්‌ඨෙන කාමා, බන්‌ධනට්‌ඨෙන ගුණා. ‘‘අනුජානාමි භික්‌ඛවෙ, අහතානං වත්‌ථානං දිගුණං සඞ්‌ඝාටි’’න්‌ති (මහාව. 348) එත්‌ථ හි පටලට්‌ඨො ගුණට්‌ඨො. ‘‘අච්‌චෙන්‌ති කාලා තරයන්‌ති රත්‌තියො, වයොගුණා අනුපුබ්‌බං ජහන්‌තී’’ති එත්‌ථ රාසට්‌ඨො ගුණට්‌ඨො. ‘‘සතගුණා දක්‌ඛිණා පාටිකඞ්‌ඛිතබ්‌බා’’ති (ම. නි. 3.379) එත්‌ථ ආනිසංසට්‌ඨො ගුණට්‌ඨො. ‘‘අන්‌තං අන්‌තගුණං (ඛු. පා. 3.1) කයිරා මාලාගුණෙ බහූ’’ති (ධ. ප. 53) ච එත්‌ථ බන්‌ධනට්‌ඨො ගුණට්‌ඨො. ඉධාපි එසෙව අධිප්‌පෙතො. තෙන වුත්‌තං ‘‘බන්‌ධනට්‌ඨෙන ගුණා’’ති. චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යාති චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණෙන පස්‌සිතබ්‌බා. එතෙනුපායෙන සොතවිඤ්‌ඤෙය්‍යාදීසුපි අත්‌ථො වෙදිතබ්‌බො. ඉට්‌ඨාති පරියිට්‌ඨා වා හොන්‌තු, මා වා, ඉට්‌ඨාරම්‌මණභූතාති අත්‌ථො. කන්‌තාති කාමනීයා. මනාපාති මනවඩ්‌ඪනකා. පියරූපාති පියජාතිකා. කාමූපසඤ්‌හිතාති ආරම්‌මණං කත්‌වා උප්‌පජ්‌ජමානෙන කාමෙන උපසඤ්‌හිතා. රජනීයාති රඤ්‌ජනීයා, රාගුප්‌පත්‌තිකාරණභූතාති අත්‌ථො.
546.Kāmaguṇāti kāmayitabbaṭṭhena kāmā, bandhanaṭṭhena guṇā. ‘‘Anujānāmi bhikkhave, ahatānaṃ vatthānaṃ diguṇaṃ saṅghāṭi’’nti (mahāva. 348) ettha hi paṭalaṭṭho guṇaṭṭho. ‘‘Accenti kālā tarayanti rattiyo, vayoguṇā anupubbaṃ jahantī’’ti ettha rāsaṭṭho guṇaṭṭho. ‘‘Sataguṇā dakkhiṇā pāṭikaṅkhitabbā’’ti (ma. ni. 3.379) ettha ānisaṃsaṭṭho guṇaṭṭho. ‘‘Antaṃ antaguṇaṃ (khu. pā. 3.1) kayirā mālāguṇe bahū’’ti (dha. pa. 53) ca ettha bandhanaṭṭho guṇaṭṭho. Idhāpi eseva adhippeto. Tena vuttaṃ ‘‘bandhanaṭṭhena guṇā’’ti. Cakkhuviññeyyāti cakkhuviññāṇena passitabbā. Etenupāyena sotaviññeyyādīsupi attho veditabbo. Iṭṭhāti pariyiṭṭhā vā hontu, mā vā, iṭṭhārammaṇabhūtāti attho. Kantāti kāmanīyā. Manāpāti manavaḍḍhanakā. Piyarūpāti piyajātikā. Kāmūpasañhitāti ārammaṇaṃ katvā uppajjamānena kāmena upasañhitā. Rajanīyāti rañjanīyā, rāguppattikāraṇabhūtāti attho.
ගධිතාති ගෙධෙන අභිභූතා හුත්‌වා. මුච්‌ඡිතාති මුච්‌ඡාකාරප්‌පත්‌තාය අධිමත්‌තකාය තණ්‌හාය අභිභූතා. අජ්‌ඣොපන්‌නාති අධිඔපන්‌නා ඔගාළ්‌හා ‘‘ඉදං සාර’’න්‌ති පරිනිට්‌ඨානප්‌පත්‌තා හුත්‌වා. අනාදීනවදස්‌සාවිනොති ආදීනවං අපස්‌සන්‌තා. අනිස්‌සරණපඤ්‌ඤාති ඉදමෙත්‌ථ නිස්‌සරණන්‌ති, එවං පරිජානනපඤ්‌ඤාවිරහිතා, පච්‌චවෙක්‌ඛණපරිභොගවිරහිතාති අත්‌ථො.
Gadhitāti gedhena abhibhūtā hutvā. Mucchitāti mucchākārappattāya adhimattakāya taṇhāya abhibhūtā. Ajjhopannāti adhiopannā ogāḷhā ‘‘idaṃ sāra’’nti pariniṭṭhānappattā hutvā. Anādīnavadassāvinoti ādīnavaṃ apassantā. Anissaraṇapaññāti idamettha nissaraṇanti, evaṃ parijānanapaññāvirahitā, paccavekkhaṇaparibhogavirahitāti attho.
548. ආවරණාතිආදීසු ආවරන්‌තීති ආවරණා. නිවාරෙන්‌තීති නීවරණා. ඔනන්‌ධන්‌තීති ඔනාහනා. පරියොනන්‌ධන්‌තීති පරියොනාහනා. කාමච්‌ඡන්‌දාදීනං විත්‌ථාරකථා විසුද්‌ධිමග්‌ගතො ගහෙතබ්‌බා.
548.Āvaraṇātiādīsu āvarantīti āvaraṇā. Nivārentīti nīvaraṇā. Onandhantīti onāhanā. Pariyonandhantīti pariyonāhanā. Kāmacchandādīnaṃ vitthārakathā visuddhimaggato gahetabbā.
549-550. ආවුතා නිවුතා ඔනද්‌ධා පරියොනද්‌ධාති පදානි ආවරණාදීනං වසෙන වුත්‌තානි. සපරිග්‌ගහොති ඉත්‌ථිපරිග්‌ගහෙන සපරිග්‌ගහොති පුච්‌ඡති. අපරිග්‌ගහො භො ගොතමාතිආදීසුපි කාමච්‌ඡන්‌දස්‌ස අභාවතො ඉත්‌ථිපරිග්‌ගහෙන අපරිග්‌ගහො. බ්‍යාපාදස්‌ස අභාවතො කෙනචි සද්‌ධිං වෙරචිත්‌තෙන අවෙරො. ථිනමිද්‌ධස්‌ස අභාවතො චිත්‌තගෙලඤ්‌ඤසඞ්‌ඛාතෙන බ්‍යාපජ්‌ජෙන අබ්‍යාපජ්‌ජො. උද්‌ධච්‌චකුක්‌කුච්‌චාභාවතො උද්‌ධච්‌චකුක්‌කුච්‌චාදීහි සංකිලෙසෙහි අසංකිලිට්‌ඨචිත්‌තො සුපරිසුද්‌ධමානසො. විචිකිච්‌ඡාය අභාවතො චිත්‌තං වසෙ වත්‌තෙති. යථා ච බ්‍රාහ්‌මණා චිත්‌තගතිකා හොන්‌තීති, චිත්‌තස්‌ස වසෙන වත්‌තන්‌ති, න තාදිසොති වසවත්‌තී.
549-550.Āvutā nivutā onaddhā pariyonaddhāti padāni āvaraṇādīnaṃ vasena vuttāni. Sapariggahoti itthipariggahena sapariggahoti pucchati. Apariggaho bho gotamātiādīsupi kāmacchandassa abhāvato itthipariggahena apariggaho. Byāpādassa abhāvato kenaci saddhiṃ veracittena avero. Thinamiddhassa abhāvato cittagelaññasaṅkhātena byāpajjena abyāpajjo. Uddhaccakukkuccābhāvato uddhaccakukkuccādīhi saṃkilesehi asaṃkiliṭṭhacitto suparisuddhamānaso. Vicikicchāya abhāvato cittaṃ vase vatteti. Yathā ca brāhmaṇā cittagatikā hontīti, cittassa vasena vattanti, na tādisoti vasavattī.
552. ඉධ ඛො පනාති ඉධ බ්‍රහ්‌මලොකමග්‌ගෙ. ආසීදිත්‌වාති අමග්‌ගමෙව ‘‘මග්‌ගො’’ති උපගන්‌ත්‌වා. සංසීදන්‌තීති ‘‘සමතල’’න්‌ති සඤ්‌ඤාය පඞ්‌කං ඔතිණ්‌ණා විය අනුප්‌පවිසන්‌ති. සංසීදිත්‌වා විසාරං පාපුණන්‌තීති එවං පඞ්‌කෙ විය සංසීදිත්‌වා විසාරං අඞ්‌ගමඞ්‌ගසංභඤ්‌ජනං පාපුණන්‌ති. සුක්‌ඛතරං මඤ්‌ඤෙ තරන්‌තීති මරීචිකාය වඤ්‌චෙත්‌වා ‘‘කාකපෙය්‍යා නදී’’ති සඤ්‌ඤාය ‘‘තරිස්‌සාමා’’ති හත්‌ථෙහි ච පාදෙහි ච වායමමානා සුක්‌ඛතරණං මඤ්‌ඤෙ තරන්‌ති. තස්‌මා යථා හත්‌ථපාදාදීනං සංභඤ්‌ජනං පරිභඤ්‌ජනං, එවං අපායෙසු සංභඤ්‌ජනං පරිභඤ්‌ජනං පාපුණන්‌ති. ඉධෙව ච සුඛං වා සාතං වා න ලභන්‌ති. තස්‌මා ඉදං තෙවිජ්‌ජානං බ්‍රාහ්‌මණානන්‌ති තස්‌මා ඉදං බ්‍රහ්‌මසහබ්‍යතාය මග්‌ගදීපකං තෙවිජ්‌ජකං පාවචනං තෙවිජ්‌ජානං බ්‍රාහ්‌මණානං. තෙවිජ්‌ජාඉරිණන්‌ති තෙවිජ්‌ජාඅරඤ්‌ඤං ඉරිණන්‌ති හි අගාමකං මහාඅරඤ්‌ඤං වුච්‌චති. තෙවිජ්‌ජාවිවනන්‌ති පුප්‌ඵඵලෙහි අපරිභොගරුක්‌ඛෙහි සඤ්‌ඡන්‌නං නිරුදකං අරඤ්‌ඤං . යත්‌ථ මග්‌ගතො උක්‌කමිත්‌වා පරිවත්‌තිතුම්‌පි න සක්‌කා හොන්‌ති, තං සන්‌ධායාහ ‘‘තෙවිජ්‌ජාවිවනන්‌තිපි වුච්‌චතී’’ති. තෙවිජ්‌ජාබ්‍යසනන්‌ති තෙවිජ්‌ජානං පඤ්‌චවිධබ්‍යසනසදිසමෙතං. යථා හි ඤාතිරොගභොග දිට්‌ඨි සීලබ්‍යසනප්‌පත්‌තස්‌ස සුඛං නාම නත්‌ථි, එවං තෙවිජ්‌ජානං තෙවිජ්‌ජකං පාවචනං ආගම්‌ම සුඛං නාම නත්‌ථීති දස්‌සෙති.
552.Idhakho panāti idha brahmalokamagge. Āsīditvāti amaggameva ‘‘maggo’’ti upagantvā. Saṃsīdantīti ‘‘samatala’’nti saññāya paṅkaṃ otiṇṇā viya anuppavisanti. Saṃsīditvā visāraṃ pāpuṇantīti evaṃ paṅke viya saṃsīditvā visāraṃ aṅgamaṅgasaṃbhañjanaṃ pāpuṇanti. Sukkhataraṃ maññe tarantīti marīcikāya vañcetvā ‘‘kākapeyyā nadī’’ti saññāya ‘‘tarissāmā’’ti hatthehi ca pādehi ca vāyamamānā sukkhataraṇaṃ maññe taranti. Tasmā yathā hatthapādādīnaṃ saṃbhañjanaṃ paribhañjanaṃ, evaṃ apāyesu saṃbhañjanaṃ paribhañjanaṃ pāpuṇanti. Idheva ca sukhaṃ vā sātaṃ vā na labhanti. Tasmā idaṃ tevijjānaṃ brāhmaṇānanti tasmā idaṃ brahmasahabyatāya maggadīpakaṃ tevijjakaṃ pāvacanaṃ tevijjānaṃ brāhmaṇānaṃ. Tevijjāiriṇanti tevijjāaraññaṃ iriṇanti hi agāmakaṃ mahāaraññaṃ vuccati. Tevijjāvivananti pupphaphalehi aparibhogarukkhehi sañchannaṃ nirudakaṃ araññaṃ . Yattha maggato ukkamitvā parivattitumpi na sakkā honti, taṃ sandhāyāha ‘‘tevijjāvivanantipi vuccatī’’ti. Tevijjābyasananti tevijjānaṃ pañcavidhabyasanasadisametaṃ. Yathā hi ñātirogabhoga diṭṭhi sīlabyasanappattassa sukhaṃ nāma natthi, evaṃ tevijjānaṃ tevijjakaṃ pāvacanaṃ āgamma sukhaṃ nāma natthīti dasseti.
554. ජාතසංවඩ්‌ඪොති ජාතො ච වඩ්‌ඪිතො ච, යො හි කෙවලං තත්‌ථ ජාතොව හොති, අඤ්‌ඤත්‌ථ වඩ්‌ඪිතො, තස්‌ස සමන්‌තා ගාමමග්‌ගා න සබ්‌බසො පච්‌චක්‌ඛා හොන්‌ති, තස්‌මා ජාතසංවඩ්‌ඪොති ආහ. ජාතසංවඩ්‌ඪොපි යො චිරනික්‌ඛන්‌තො, තස්‌ස න සබ්‌බසො පච්‌චක්‌ඛා හොන්‌ති. තස්‌මා ‘‘තාවදෙව අවසට’’න්‌ති ආහ, තඞ්‌ඛණමෙව නික්‌ඛන්‌තන්‌ති අත්‌ථො. දන්‌ධායිතත්‌තන්‌ති අයං නු ඛො මග්‌ගො, අයං න නුඛොති කඞ්‌ඛාවසෙන චිරායිතත්‌තං. විත්‌ථායිතත්‌තන්‌ති යථා සුඛුමං අත්‌ථජාතං සහසා පුච්‌ඡිතස්‌ස කස්‌සචි සරීරං ථද්‌ධභාවං ගණ්‌හාති, එවං ථද්‌ධභාවග්‌ගහණං. න ත්‌වෙවාති ඉමිනා සබ්‌බඤ්‌ඤුතඤ්‌ඤාණස්‌ස අප්‌පටිහතභාවං දස්‌සෙති. තස්‌ස හි පුරිසස්‌ස මාරාවට්‌ටනාදිවසෙන සියා ඤාණස්‌ස පටිඝාතො. තෙන සො දන්‌ධායෙය්‍ය වා විත්‌ථායෙය්‍ය වා. සබ්‌බඤ්‌ඤුතඤ්‌ඤාණං පන අප්‌පටිහතං, න සක්‌කා තස්‌ස කෙනචි අන්‌තරායො කාතුන්‌ති දීපෙති.
554.Jātasaṃvaḍḍhoti jāto ca vaḍḍhito ca, yo hi kevalaṃ tattha jātova hoti, aññattha vaḍḍhito, tassa samantā gāmamaggā na sabbaso paccakkhā honti, tasmā jātasaṃvaḍḍhoti āha. Jātasaṃvaḍḍhopi yo ciranikkhanto, tassa na sabbaso paccakkhā honti. Tasmā ‘‘tāvadeva avasaṭa’’nti āha, taṅkhaṇameva nikkhantanti attho. Dandhāyitattanti ayaṃ nu kho maggo, ayaṃ na nukhoti kaṅkhāvasena cirāyitattaṃ. Vitthāyitattanti yathā sukhumaṃ atthajātaṃ sahasā pucchitassa kassaci sarīraṃ thaddhabhāvaṃ gaṇhāti, evaṃ thaddhabhāvaggahaṇaṃ. Na tvevāti iminā sabbaññutaññāṇassa appaṭihatabhāvaṃ dasseti. Tassa hi purisassa mārāvaṭṭanādivasena siyā ñāṇassa paṭighāto. Tena so dandhāyeyya vā vitthāyeyya vā. Sabbaññutaññāṇaṃ pana appaṭihataṃ, na sakkā tassa kenaci antarāyo kātunti dīpeti.
555. උල්‌ලුම්‌පතු භවං ගොතමොති උද්‌ධරතු භවං ගොතමො. බ්‍රාහ්‌මණිං පජන්‌ති බ්‍රාහ්‌මණදාරකං, භවං ගොතමො මම බ්‍රාහ්‌මණපුත්‌තං අපායමග්‌ගතො උද්‌ධරිත්‌වා බ්‍රහ්‌මලොකමග්‌ගෙ පතිට්‌ඨපෙතූති අත්‌ථො. අථස්‌ස භගවා බුද්‌ධුප්‌පාදං දස්‌සෙත්‌වා සද්‌ධිං පුබ්‌බභාගපටිපදාය මෙත්‌තාවිහාරාදිබ්‍රහ්‌මලොකගාමිමග්‌ගං දෙසෙතුකාමො ‘‘තෙන හි වාසෙට්‌ඨා’’තිආදිමාහ. තත්‌ථ ‘‘ඉධ තථාගතො’’තිආදි සාමඤ්‌ඤඵලෙ විත්‌ථාරිතං. මෙත්‌තාසහගතෙනාතිආදීසු යං වත්‌තබ්‌බං, තං සබ්‌බං විසුද්‌ධිමග්‌ගෙ බ්‍රහ්‌මවිහාරකම්‌මට්‌ඨානකථායං වුත්‌තං. සෙය්‍යථාපි වාසෙට්‌ඨ බලවා සඞ්‌ඛධමොතිආදි පන ඉධ අපුබ්‌බං. තත්‌ථ බලවාති බලසම්‌පන්‌නො. සඞ්‌ඛධමොති සඞ්‌ඛධමකො. අප්‌පකසිරෙනාති අකිච්‌ඡෙන අදුක්‌ඛෙන. දුබ්‌බලො හි සඞ්‌ඛධමො සඞ්‌ඛං ධමන්‌තොපි න සක්‌කොති චතස්‌සො දිසා සරෙන විඤ්‌ඤාපෙතුං, නාස්‌ස සඞ්‌ඛසද්‌දො සබ්‌බතො ඵරති. බලවතො පන විප්‌ඵාරිකො හොති, තස්‌මා ‘‘බලවා’’තිආදිමාහ. මෙත්‌තාය චෙතොවිමුත්‌තියාති එත්‌ථ මෙත්‌තාති වුත්‌තෙ උපචාරොපි අප්‌පනාපි වට්‌ටති, ‘‘චෙත්‌තොවිමුත්‌තී’’ති වුත්‌තෙ පන අප්‌පනාව වට්‌ටති. යං පමාණකතං කම්‌මන්‌ති පමාණකතං කම්‌මං නාම කාමාවචරං වුච්‌චති. අප්‌පමාණකතං කම්‌මං නාම රූපාරූපාවචරං. තඤ්‌හි පමාණං අතික්‌කමිත්‌වා ඔදිස්‌සකඅනොදිස්‌සකදිසාඵරණවසෙන වඩ්‌ඪෙත්‌වා කතත්‌තා අප්‌පමාණකතන්‌ති වුච්‌චති. න තං තත්‍රාවසිස්‌සති න තං තත්‍රාවතිට්‌ඨතීති තං කාමාවචරකම්‌මං තස්‌මිං රූපාවචරාරූපාවචරකම්‌මෙ න ඔහීයති, න තිට්‌ඨති. කිං වුත්‌තං හොති – තං කාමාවචරකම්‌මං තස්‌ස රූපාරූපාවචරකම්‌මස්‌ස අන්‌තරා ලග්‌ගිතුං වා ඨාතුං වා රූපාරූපාවචරකම්‌මං ඵරිත්‌වා පරියාදියිත්‌වා අත්‌තනො ඔකාසං ගහෙත්‌වා පතිට්‌ඨාතුං න සක්‌කොති. අථ ඛො රූපාවචරාරූපාවචරකම්‌මමෙව කාමාවචරං මහොඝො විය පරිත්‌තං උදකං ඵරිත්‌වා පරියාදියිත්‌වා අත්‌තනො ඔකාසං ගහෙත්‌වා තිට්‌ඨති. තස්‌ස විපාකං පටිබාහිත්‌වා සයමෙව බ්‍රහ්‌මසහබ්‍යතං උපනෙතීති. එවංවිහාරීති එවං මෙත්‌තාදිවිහාරී.
555.Ullumpatu bhavaṃ gotamoti uddharatu bhavaṃ gotamo. Brāhmaṇiṃ pajanti brāhmaṇadārakaṃ, bhavaṃ gotamo mama brāhmaṇaputtaṃ apāyamaggato uddharitvā brahmalokamagge patiṭṭhapetūti attho. Athassa bhagavā buddhuppādaṃ dassetvā saddhiṃ pubbabhāgapaṭipadāya mettāvihārādibrahmalokagāmimaggaṃ desetukāmo ‘‘tena hi vāseṭṭhā’’tiādimāha. Tattha ‘‘idha tathāgato’’tiādi sāmaññaphale vitthāritaṃ. Mettāsahagatenātiādīsu yaṃ vattabbaṃ, taṃ sabbaṃ visuddhimagge brahmavihārakammaṭṭhānakathāyaṃ vuttaṃ. Seyyathāpi vāseṭṭha balavā saṅkhadhamotiādi pana idha apubbaṃ. Tattha balavāti balasampanno. Saṅkhadhamoti saṅkhadhamako. Appakasirenāti akicchena adukkhena. Dubbalo hi saṅkhadhamo saṅkhaṃ dhamantopi na sakkoti catasso disā sarena viññāpetuṃ, nāssa saṅkhasaddo sabbato pharati. Balavato pana vipphāriko hoti, tasmā ‘‘balavā’’tiādimāha. Mettāya cetovimuttiyāti ettha mettāti vutte upacāropi appanāpi vaṭṭati, ‘‘cettovimuttī’’ti vutte pana appanāva vaṭṭati. Yaṃ pamāṇakataṃ kammanti pamāṇakataṃ kammaṃ nāma kāmāvacaraṃ vuccati. Appamāṇakataṃ kammaṃ nāma rūpārūpāvacaraṃ. Tañhi pamāṇaṃ atikkamitvā odissakaanodissakadisāpharaṇavasena vaḍḍhetvā katattā appamāṇakatanti vuccati. Na taṃ tatrāvasissati na taṃ tatrāvatiṭṭhatīti taṃ kāmāvacarakammaṃ tasmiṃ rūpāvacarārūpāvacarakamme na ohīyati, na tiṭṭhati. Kiṃ vuttaṃ hoti – taṃ kāmāvacarakammaṃ tassa rūpārūpāvacarakammassa antarā laggituṃ vā ṭhātuṃ vā rūpārūpāvacarakammaṃ pharitvā pariyādiyitvā attano okāsaṃ gahetvā patiṭṭhātuṃ na sakkoti. Atha kho rūpāvacarārūpāvacarakammameva kāmāvacaraṃ mahogho viya parittaṃ udakaṃ pharitvā pariyādiyitvā attano okāsaṃ gahetvā tiṭṭhati. Tassa vipākaṃ paṭibāhitvā sayameva brahmasahabyataṃ upanetīti. Evaṃvihārīti evaṃ mettādivihārī.
559. එතෙ මයං භවන්‌තං ගොතමන්‌ති ඉදං තෙසං දුතියං සරණගමනං. පඨමමෙව හෙතෙ මජ්‌ඣිමපණ්‌ණාසකෙ වාසෙට්‌ඨසුත්‌තං සුත්‌වා සරණං ගතා, ඉමං පන තෙවිජ්‌ජසුත්‌තං සුත්‌වා දුතියම්‌පි සරණං ගතා. කතිපාහච්‌චයෙන පබ්‌බජිත්‌වා අග්‌ගඤ්‌ඤසුත්‌තෙ උපසම්‌පදඤ්‌චෙව අරහත්‌තඤ්‌ච අලත්‌ථුං. සෙසං සබ්‌බත්‌ථ උත්‌තානමෙවාති.
559.Etemayaṃ bhavantaṃ gotamanti idaṃ tesaṃ dutiyaṃ saraṇagamanaṃ. Paṭhamameva hete majjhimapaṇṇāsake vāseṭṭhasuttaṃ sutvā saraṇaṃ gatā, imaṃ pana tevijjasuttaṃ sutvā dutiyampi saraṇaṃ gatā. Katipāhaccayena pabbajitvā aggaññasutte upasampadañceva arahattañca alatthuṃ. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
ඉති සුමඞ්‌ගලවිලාසිනියා දීඝනිකායට්‌ඨකථායං
Iti sumaṅgalavilāsiniyā dīghanikāyaṭṭhakathāyaṃ
තෙවිජ්‌ජසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Tevijjasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
නිට්‌ඨිතා ච තෙරසසුත්‌තපටිමණ්‌ඩිතස්‌ස සීලක්‌ඛන්‌ධවග්‌ගස්‌ස
Niṭṭhitā ca terasasuttapaṭimaṇḍitassa sīlakkhandhavaggassa
අත්‌ථවණ්‌ණනාති.
Atthavaṇṇanāti.
සීලක්‌ඛන්‌ධවග්‌ගට්‌ඨකථා නිට්‌ඨිතා.
Sīlakkhandhavaggaṭṭhakathā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / දීඝනිකාය • Dīghanikāya / 13. තෙවිජ්‌ජසුත්‌තං • 13. Tevijjasuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / දීඝනිකාය (ටීකා) • Dīghanikāya (ṭīkā) / 13. තෙවිජ්‌ජසුත්‌තවණ්‌ණනා • 13. Tevijjasuttavaṇṇanā
