Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഇതിവുത്തക-അട്ഠകഥാ • Itivuttaka-aṭṭhakathā

    ൧൦. തേവിജ്ജസുത്തവണ്ണനാ

    10. Tevijjasuttavaṇṇanā

    ൯൯. ദസമേ ധമ്മേനാതി ഞായേന, സമ്മാപടിപത്തിസങ്ഖാതേന ഹേതുനാ കാരണേന. യായ ഹി പടിപദായ തേവിജ്ജോ ഹോതി, സാ പടിപദാ ഇധ ധമ്മോതി വേദിതബ്ബാ. കാ പന സാ പടിപദാതി? ചരണസമ്പദാ ച വിജ്ജാസമ്പദാ ച. തേവിജ്ജന്തി പുബ്ബേനിവാസാനുസ്സതിഞാണാദീഹി തീഹി വിജ്ജാഹി സമന്നാഗതം. ബ്രാഹ്മണന്തി ബാഹിതപാപബ്രാഹ്മണം. പഞ്ഞാപേമീതി ‘‘ബ്രാഹ്മണോ’’തി ജാനാപേമി പതിട്ഠപേമി. നാഞ്ഞം ലപിതലാപനമത്തേനാതി അഞ്ഞം ജാതിമത്തബ്രാഹ്മണം അട്ഠകാദീഹി ലപിതമത്തവിപ്പലപനമത്തേന ബ്രാഹ്മണം ന പഞ്ഞാപേമീതി. അഥ വാ ലപിതലാപനമത്തേനാതി മന്താനം അജ്ഝേനഅജ്ഝാപനമത്തേന. ഉഭയഥാപി യം പന ബ്രാഹ്മണാ സാമവേദാദിവേദത്തയഅജ്ഝേനേന തേവിജ്ജം ബ്രാഹ്മണം വദന്തി, തം പടിക്ഖിപതി. ഭഗവതാ ഹി ‘‘പരമത്ഥതോ അതേവിജ്ജം ബ്രാഹ്മണംയേവ ചേതേ ഭോവാദിനോ അവിജ്ജാനിവുതാ ‘തേവിജ്ജോ ബ്രാഹ്മണോ’തി വദന്തി, ഏവം പന തേവിജ്ജോ ബ്രാഹ്മണോ ഹോതീ’’തി ദസ്സനത്ഥം തഥാ ബുജ്ഝനകാനം പുഗ്ഗലാനം അജ്ഝാസയേന അയം ദേസനാ ആരദ്ധാ.

    99. Dasame dhammenāti ñāyena, sammāpaṭipattisaṅkhātena hetunā kāraṇena. Yāya hi paṭipadāya tevijjo hoti, sā paṭipadā idha dhammoti veditabbā. Kā pana sā paṭipadāti? Caraṇasampadā ca vijjāsampadā ca. Tevijjanti pubbenivāsānussatiñāṇādīhi tīhi vijjāhi samannāgataṃ. Brāhmaṇanti bāhitapāpabrāhmaṇaṃ. Paññāpemīti ‘‘brāhmaṇo’’ti jānāpemi patiṭṭhapemi. Nāññaṃ lapitalāpanamattenāti aññaṃ jātimattabrāhmaṇaṃ aṭṭhakādīhi lapitamattavippalapanamattena brāhmaṇaṃ na paññāpemīti. Atha vā lapitalāpanamattenāti mantānaṃ ajjhenaajjhāpanamattena. Ubhayathāpi yaṃ pana brāhmaṇā sāmavedādivedattayaajjhenena tevijjaṃ brāhmaṇaṃ vadanti, taṃ paṭikkhipati. Bhagavatā hi ‘‘paramatthato atevijjaṃ brāhmaṇaṃyeva cete bhovādino avijjānivutā ‘tevijjo brāhmaṇo’ti vadanti, evaṃ pana tevijjo brāhmaṇo hotī’’ti dassanatthaṃ tathā bujjhanakānaṃ puggalānaṃ ajjhāsayena ayaṃ desanā āraddhā.

    തത്ഥ യസ്മാ വിജ്ജാസമ്പന്നോ ചരണസമ്പന്നോയേവ ഹോതി ചരണസമ്പദായ വിനാ വിജ്ജാസമ്പത്തിയാ അഭാവതോ, തസ്മാ ചരണസമ്പദം അന്തോഗധം കത്വാ വിജ്ജാസീസേനേവ ബ്രാഹ്മണം പഞ്ഞാപേതുകാമോ ‘‘ധമ്മേനാഹം, ഭിക്ഖവേ, തേവിജ്ജം ബ്രാഹ്മണം പഞ്ഞാപേമീ’’തി ദേസനം സമുട്ഠാപേത്വാ ‘‘കഥഞ്ചാഹം, ഭിക്ഖവേ, ധമ്മേന തേവിജ്ജം ബ്രാഹ്മണം പഞ്ഞാപേമീ’’തി കഥേതുകമ്യതായ പുച്ഛം കത്വാ പുഗ്ഗലാധിട്ഠാനായ ദേസനായ വിജ്ജത്തയം വിഭജന്തോ ‘‘ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖൂ’’തിആദിമാഹ.

    Tattha yasmā vijjāsampanno caraṇasampannoyeva hoti caraṇasampadāya vinā vijjāsampattiyā abhāvato, tasmā caraṇasampadaṃ antogadhaṃ katvā vijjāsīseneva brāhmaṇaṃ paññāpetukāmo ‘‘dhammenāhaṃ, bhikkhave, tevijjaṃ brāhmaṇaṃ paññāpemī’’ti desanaṃ samuṭṭhāpetvā ‘‘kathañcāhaṃ, bhikkhave, dhammena tevijjaṃ brāhmaṇaṃ paññāpemī’’ti kathetukamyatāya pucchaṃ katvā puggalādhiṭṭhānāya desanāya vijjattayaṃ vibhajanto ‘‘idha, bhikkhave, bhikkhū’’tiādimāha.

    തത്ഥ അനേകവിഹിതന്തി അനേകവിധം, അനേകേഹി വാ പകാരേഹി പവത്തിതം, സംവണ്ണിതന്തി അത്ഥോ. പുബ്ബേനിവാസന്തി സമനന്തരാതീതഭവം ആദിം കത്വാ തത്ഥ തത്ഥ നിവുത്ഥക്ഖന്ധസന്താനം. നിവുത്ഥന്തി അജ്ഝാവുത്ഥം അനുഭൂതം, അത്തനോ സന്താനേ ഉപ്പജ്ജിത്വാ നിരുദ്ധം, നിവുത്ഥധമ്മം വാ നിവുത്ഥം, ഗോചരനിവാസേന നിവുത്ഥം, അത്തനോ വിഞ്ഞാണേന വിഞ്ഞാതം പരവിഞ്ഞാണവിഞ്ഞാതമ്പി വാ ഛിന്നവടുമകാനുസ്സരണാദീസു. അനുസ്സരതീതി ‘‘ഏകമ്പി ജാതിം ദ്വേപി ജാതിയോ’’തി ഏവം ജാതിപടിപാടിവസേന അനുഗന്ത്വാ സരതി, അനുദേവ വാ സരതി, ചിത്തേ അഭിനിന്നാമിതേ പരികമ്മസമനന്തരം സരതി.

    Tattha anekavihitanti anekavidhaṃ, anekehi vā pakārehi pavattitaṃ, saṃvaṇṇitanti attho. Pubbenivāsanti samanantarātītabhavaṃ ādiṃ katvā tattha tattha nivutthakkhandhasantānaṃ. Nivutthanti ajjhāvutthaṃ anubhūtaṃ, attano santāne uppajjitvā niruddhaṃ, nivutthadhammaṃ vā nivutthaṃ, gocaranivāsena nivutthaṃ, attano viññāṇena viññātaṃ paraviññāṇaviññātampi vā chinnavaṭumakānussaraṇādīsu. Anussaratīti ‘‘ekampi jātiṃ dvepi jātiyo’’ti evaṃ jātipaṭipāṭivasena anugantvā sarati, anudeva vā sarati, citte abhininnāmite parikammasamanantaraṃ sarati.

    സേയ്യഥിദന്തി ആരദ്ധപ്പകാരദസ്സനത്ഥേ നിപാതോ. തേനേവ യ്വായം പുബ്ബേനിവാസോ ആരദ്ധോ ഹോതി, തസ്സ പകാരം ദസ്സേന്തോ ‘‘ഏകമ്പി ജാതി’’ന്തിആദിമാഹ. തത്ഥ ഏകമ്പി ജാതിന്തി ഏകമ്പി പടിസന്ധിമൂലകം ചുതിപരിയോസാനം ഏകഭവപരിയാപന്നം ഖന്ധസന്താനം. ഏസ നയോ ദ്വേപി ജാതിയോതിആദീസു. അനേകേപി സംവട്ടകപ്പേതിആദീസു പന പരിഹായമാനോ കപ്പോ സംവട്ടകപ്പോ , വഡ്ഢമാനോ വിവട്ടകപ്പോ. തത്ഥ സംവട്ടേന സംവട്ടട്ഠായീ ഗഹിതോ ഹോതി തമ്മൂലകത്താ, വിവട്ടേന ച വിവട്ടട്ഠായീ. ഏവഞ്ഹി സതി യാനി താനി ‘‘ചത്താരിമാനി, ഭിക്ഖവേ, കപ്പസ്സ അസങ്ഖ്യേയ്യാനി. കതമാനി ചത്താരി? സംവട്ടോ, സംവട്ടട്ഠായീ, വിവട്ടോ, വിവട്ടട്ഠായീ’’തി (അ॰ നി॰ ൪.൧൫൬) വുത്താനി ചത്താരി അസങ്ഖ്യേയ്യാനി, താനി പരിഗ്ഗഹിതാനി ഹോന്തി.

    Seyyathidanti āraddhappakāradassanatthe nipāto. Teneva yvāyaṃ pubbenivāso āraddho hoti, tassa pakāraṃ dassento ‘‘ekampi jāti’’ntiādimāha. Tattha ekampi jātinti ekampi paṭisandhimūlakaṃ cutipariyosānaṃ ekabhavapariyāpannaṃ khandhasantānaṃ. Esa nayo dvepi jātiyotiādīsu. Anekepi saṃvaṭṭakappetiādīsu pana parihāyamāno kappo saṃvaṭṭakappo , vaḍḍhamāno vivaṭṭakappo. Tattha saṃvaṭṭena saṃvaṭṭaṭṭhāyī gahito hoti tammūlakattā, vivaṭṭena ca vivaṭṭaṭṭhāyī. Evañhi sati yāni tāni ‘‘cattārimāni, bhikkhave, kappassa asaṅkhyeyyāni. Katamāni cattāri? Saṃvaṭṭo, saṃvaṭṭaṭṭhāyī, vivaṭṭo, vivaṭṭaṭṭhāyī’’ti (a. ni. 4.156) vuttāni cattāri asaṅkhyeyyāni, tāni pariggahitāni honti.

    തത്ഥ തയോ സംവട്ടാ – തേജോസംവട്ടോ, ആപോസംവട്ടോ, വായോസംവട്ടോതി. തിസ്സോ സംവട്ടസീമാ – ആഭസ്സരാ, സുഭകിണ്ഹാ, വേഹപ്ഫലാതി. യദാ കപ്പോ തേജേന സംവട്ടതി, ആഭസ്സരതോ ഹേട്ഠാ അഗ്ഗിനാ ഡയ്ഹതി. യദാ ഉദകേന സംവട്ടതി, സുഭകിണ്ഹതോ ഹേട്ഠാ ഉദകേന വിലീയതി. യദാ വാതേന സംവട്ടതി, വേഹപ്ഫലതോ ഹേട്ഠാ വാതേന വിദ്ധംസിയതി. വിത്ഥാരതോ പന കോടിസതസഹസ്സചക്കവാളം ഏകതോ വിനസ്സതി. ഇതി ഏവരൂപോ അയം പുബ്ബേനിവാസം അനുസ്സരന്തോ ഭിക്ഖു അനേകേപി സംവട്ടകപ്പേ അനേകേപി വിവട്ടകപ്പേ അനേകേപി സംവട്ടവിവട്ടകപ്പേ അനുസ്സരതി. കഥം? അമുത്രാസിന്തിആദിനാ നയേന.

    Tattha tayo saṃvaṭṭā – tejosaṃvaṭṭo, āposaṃvaṭṭo, vāyosaṃvaṭṭoti. Tisso saṃvaṭṭasīmā – ābhassarā, subhakiṇhā, vehapphalāti. Yadā kappo tejena saṃvaṭṭati, ābhassarato heṭṭhā agginā ḍayhati. Yadā udakena saṃvaṭṭati, subhakiṇhato heṭṭhā udakena vilīyati. Yadā vātena saṃvaṭṭati, vehapphalato heṭṭhā vātena viddhaṃsiyati. Vitthārato pana koṭisatasahassacakkavāḷaṃ ekato vinassati. Iti evarūpo ayaṃ pubbenivāsaṃ anussaranto bhikkhu anekepi saṃvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe anussarati. Kathaṃ? Amutrāsintiādinā nayena.

    തത്ഥ അമുത്രാസിന്തി അമുമ്ഹി സംവട്ടകപ്പേ അമുമ്ഹി ഭവേ വാ യോനിയാ വാ ഗതിയാ വാ വിഞ്ഞാണട്ഠിതിയാ വാ സത്താവാസേ വാ സത്തനികായേ വാ അഹമഹോസിം. ഏവംനാമോതി തിസ്സോ വാ ഫുസ്സോ വാ. ഏവംഗോത്തോതി ഗോതമോ വാ കസ്സപോ വാ. ഏവംവണ്ണോതി ഓദാതോ വാ സാമോ വാ. ഏവമാഹാരോതി സാലിമംസോദനാഹാരോ വാ പവത്തഫലഭോജനോ വാ. ഏവംസുഖദുക്ഖപ്പടിസംവേദീതി അനേകപ്പകാരാനം കായികചേതസികാനം സാമിസനിരാമിസാദിപ്പഭേദാനം വാ സുഖദുക്ഖാനം പടിസംവേദീ. ഏവമായുപരിയന്തോതി ഏവം വസ്സസതപരിമാണായുപരിയന്തോ വാ ചതുരാസീതികപ്പസതസഹസ്സപരിമാണായുപരിയന്തോ വാ. സോ തതോ ചുതോ അമുത്ര ഉദപാദിന്തി സോഹം തതോ ഭവതോ യോനിതോ ഗതിതോ വിഞ്ഞാണട്ഠിതിതോ സത്താവാസതോ സത്തനികായതോ വാ ചുതോ പുന അമുകസ്മിം നാമ ഭവേ യോനിയാ ഗതിയാ വിഞ്ഞാണട്ഠിതിയാ സത്താവാസേ സത്തനികായേ വാ ഉദപാദിം. തത്രാപാസിന്തി അഥ തത്രപി ഭവേ യോനിയാ ഗതിയാ വിഞ്ഞാണട്ഠിതിയാ സത്താവാസേ സത്തനികായേ വാ പുന അഹോസിം. ഏവംനാമോതിആദി വുത്തനയമേവ.

    Tattha amutrāsinti amumhi saṃvaṭṭakappe amumhi bhave vā yoniyā vā gatiyā vā viññāṇaṭṭhitiyā vā sattāvāse vā sattanikāye vā ahamahosiṃ. Evaṃnāmoti tisso vā phusso vā. Evaṃgottoti gotamo vā kassapo vā. Evaṃvaṇṇoti odāto vā sāmo vā. Evamāhāroti sālimaṃsodanāhāro vā pavattaphalabhojano vā. Evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedīti anekappakārānaṃ kāyikacetasikānaṃ sāmisanirāmisādippabhedānaṃ vā sukhadukkhānaṃ paṭisaṃvedī. Evamāyupariyantoti evaṃ vassasataparimāṇāyupariyanto vā caturāsītikappasatasahassaparimāṇāyupariyanto vā. So tato cuto amutra udapādinti sohaṃ tato bhavato yonito gatito viññāṇaṭṭhitito sattāvāsato sattanikāyato vā cuto puna amukasmiṃ nāma bhave yoniyā gatiyā viññāṇaṭṭhitiyā sattāvāse sattanikāye vā udapādiṃ. Tatrāpāsinti atha tatrapi bhave yoniyā gatiyā viññāṇaṭṭhitiyā sattāvāse sattanikāye vā puna ahosiṃ. Evaṃnāmotiādi vuttanayameva.

    അഥ വാ യസ്മാ ‘‘അമുത്രാസി’’ന്തി ഇദം അനുപുബ്ബേന ആരോഹന്തസ്സ അത്തനോ അഭിനീഹാരാനുരൂപം യഥാബലം സരണം, ‘‘സോ തതോ ചുതോ’’തി പടിനിവത്തന്തസ്സ പച്ചവേക്ഖണം, തസ്മാ ‘‘ഇധൂപപന്നോ’’തി ഇമിസ്സാ ഇധൂപപത്തിയാ അനന്തരം ‘‘അമുത്ര ഉദപാദി’’ന്തി വുത്തം. തത്രാപാസിന്തി തത്രപി ഭവേ…പേ॰… സത്തനികായേ വാ ആസിം. ഏവംനാമോതി ദത്തോ വാ മിത്തോ വാ, ഏവംഗോത്തോതി വാസേട്ഠോ വാ കസ്സപോ വാ. ഏവംവണ്ണോതി കാളോ വാ ഓദാതോ വാ. ഏവമാഹാരോതി സുധാഹാരോ വാ സാലിഓദനാദിആഹാരോ വാ. ഏവംസുഖദുക്ഖപ്പടിസംവേദീതി ദിബ്ബസുഖപ്പടിസംവേദീ വാ മാനുസസുഖദുക്ഖപ്പടിസംവേദീ വാ. ഏവമായുപരിയന്തോതി ഏവം തംതംപരമായുപരിയന്തോ. സോ തതോ ചുതോതി സോഹം തതോ ഭവാദിതോ ചുതോ. ഇധൂപപന്നോതി ഇധ ഇമസ്മിം ചരിമഭവേ മനുസ്സോ ഹുത്വാ ഉപപന്നോ നിബ്ബത്തോ.

    Atha vā yasmā ‘‘amutrāsi’’nti idaṃ anupubbena ārohantassa attano abhinīhārānurūpaṃ yathābalaṃ saraṇaṃ, ‘‘so tato cuto’’ti paṭinivattantassa paccavekkhaṇaṃ, tasmā ‘‘idhūpapanno’’ti imissā idhūpapattiyā anantaraṃ ‘‘amutra udapādi’’nti vuttaṃ. Tatrāpāsinti tatrapi bhave…pe… sattanikāye vā āsiṃ. Evaṃnāmoti datto vā mitto vā, evaṃgottoti vāseṭṭho vā kassapo vā. Evaṃvaṇṇoti kāḷo vā odāto vā. Evamāhāroti sudhāhāro vā sāliodanādiāhāro vā. Evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedīti dibbasukhappaṭisaṃvedī vā mānusasukhadukkhappaṭisaṃvedī vā. Evamāyupariyantoti evaṃ taṃtaṃparamāyupariyanto. So tato cutoti sohaṃ tato bhavādito cuto. Idhūpapannoti idha imasmiṃ carimabhave manusso hutvā upapanno nibbatto.

    ഇതീതി ഏവം. സാകാരം സഉദ്ദേസന്തി നാമഗോത്താദിവസേന സഉദ്ദേസം, വണ്ണാദിവസേന സാകാരം. നാമഗോത്തേന ഹി സത്താ ‘‘തിസ്സോ ഗോതമോ’’തി ഉദ്ദിസീയന്തി, വണ്ണാദീഹി ‘‘സാമോ ഓദാതോ’’തി നാനത്തതോ പഞ്ഞായന്തി. തസ്മാ നാമഗോത്തം ഉദ്ദേസോ, ഇതരേ ആകാരാ. അയമസ്സ പഠമാ വിജ്ജാ അധിഗതാതി അയം ഇമിനാ ഭിക്ഖുനാ പഠമം അധിഗമവസേന പഠമാ, വിദിതകരണട്ഠേന വിജ്ജാ അധിഗതാ സച്ഛികതാ ഹോതി. കിം പനായം വിദിതം കരോതി? പുബ്ബേനിവാസം. അവിജ്ജാതി തസ്സേവ പുബ്ബേനിവാസസ്സ അവിദിതകരണട്ഠേന തസ്സ പടിച്ഛാദകമോഹോ വുച്ചതി. തമോതി സ്വേവ മോഹോ പടിച്ഛാദകട്ഠേന തമോതി വുച്ചതി. ആലോകോതി സാ ഏവ വിജ്ജാ ഓഭാസകരണട്ഠേന ആലോകോ. ഏത്ഥ ച വിജ്ജാ അധിഗതാതി അയം അത്ഥോ, സേസം പസംസാവചനം. യോജനാ പനേത്ഥ – അയം ഖോ തേന ഭിക്ഖുനാ വിജ്ജാ അധിഗതാ, തസ്സ അധിഗതവിജ്ജസ്സ അവിജ്ജാ വിഹതാ, വിനട്ഠാതി അത്ഥോ. കസ്മാ? യസ്മാ വിജ്ജാ ഉപ്പന്നാതി. സേസപദദ്വയേപി ഏസേവ നയോ.

    Itīti evaṃ. Sākāraṃ sauddesanti nāmagottādivasena sauddesaṃ, vaṇṇādivasena sākāraṃ. Nāmagottena hi sattā ‘‘tisso gotamo’’ti uddisīyanti, vaṇṇādīhi ‘‘sāmo odāto’’ti nānattato paññāyanti. Tasmā nāmagottaṃ uddeso, itare ākārā. Ayamassa paṭhamā vijjā adhigatāti ayaṃ iminā bhikkhunā paṭhamaṃ adhigamavasena paṭhamā, viditakaraṇaṭṭhena vijjā adhigatā sacchikatā hoti. Kiṃ panāyaṃ viditaṃ karoti? Pubbenivāsaṃ. Avijjāti tasseva pubbenivāsassa aviditakaraṇaṭṭhena tassa paṭicchādakamoho vuccati. Tamoti sveva moho paṭicchādakaṭṭhena tamoti vuccati. Ālokoti sā eva vijjā obhāsakaraṇaṭṭhena āloko. Ettha ca vijjā adhigatāti ayaṃ attho, sesaṃ pasaṃsāvacanaṃ. Yojanā panettha – ayaṃ kho tena bhikkhunā vijjā adhigatā, tassa adhigatavijjassa avijjā vihatā, vinaṭṭhāti attho. Kasmā? Yasmā vijjā uppannāti. Sesapadadvayepi eseva nayo.

    യഥാ തന്തി ഏത്ഥ യഥാതി ഓപമ്മത്ഥേ, ന്തി നിപാതമത്തം. സതിയാ അവിപ്പവാസേന അപ്പമത്തസ്സ. വീരിയാതാപേന ആതാപിനോ. കായേ ച ജീവിതേ ച അനപേക്ഖതായ പഹിതത്തസ്സ പേസിതചിത്തസ്സാതി അത്ഥോ. ഇദം വുത്തം ഹോതി – യഥാ അപ്പമത്തസ്സ ആതാപിനോ പഹിതത്തസ്സ വിഹരതോ അവിജ്ജാ വിഹഞ്ഞേയ്യ, വിജ്ജാ ഉപ്പജ്ജേയ്യ, തമോ വിഹഞ്ഞേയ്യ, ആലോകോ ഉപ്പജ്ജേയ്യ; ഏവമേവ തസ്സ ഭിക്ഖുനോ അവിജ്ജാ വിഹതാ, വിജ്ജാ ഉപ്പന്നാ , തമോ വിഹതോ, ആലോകോ ഉപ്പന്നോ, തസ്സ പധാനാനുയോഗസ്സ അനുരൂപമേവ ഫലം ലഭിത്വാ വിഹരതീതി.

    Yathā tanti ettha yathāti opammatthe, tanti nipātamattaṃ. Satiyā avippavāsena appamattassa. Vīriyātāpena ātāpino. Kāye ca jīvite ca anapekkhatāya pahitattassa pesitacittassāti attho. Idaṃ vuttaṃ hoti – yathā appamattassa ātāpino pahitattassa viharato avijjā vihaññeyya, vijjā uppajjeyya, tamo vihaññeyya, āloko uppajjeyya; evameva tassa bhikkhuno avijjā vihatā, vijjā uppannā , tamo vihato, āloko uppanno, tassa padhānānuyogassa anurūpameva phalaṃ labhitvā viharatīti.

    ദിബ്ബേന ചക്ഖുനാതി ഏത്ഥ യം വത്തബ്ബം, തം ഹേട്ഠാ വുത്തമേവ. വിസുദ്ധേനാതി ചുതൂപപാതദസ്സനേന ദിട്ഠിവിസുദ്ധിഹേതുഭാവതോ വിസുദ്ധം. യോ ഹി ചുതിമത്തമേവ പസ്സതി ന ഉപപാതം, സോ ഉച്ഛേദദിട്ഠിം ഗണ്ഹാതി. യോ ഉപപാതമത്തമേവ പസ്സതി ന ചുതിം, സോ നവസത്തപാതുഭാവദിട്ഠിം ഗണ്ഹാതി. യോ പന തദുഭയം പസ്സതി, സോ യസ്മാ ദുവിധമ്പി തം ദിട്ഠിഗതം അതിവത്തതി, തസ്മാസ്സ തം ദസ്സനം ദിട്ഠിവിസുദ്ധിഹേതു ഹോതി, തദുഭയമ്പായം ബുദ്ധപുത്തോ പസ്സതി. തേന വുത്തം ‘‘ചുതൂപപാതദസ്സനേന ദിട്ഠിവിസുദ്ധിഹേതുഭാവതോ വിസുദ്ധ’’ന്തി. ഏകാദസഉപക്കിലേസവിരഹതോ വാ വിസുദ്ധം. യഥാഹ ‘‘വിചികിച്ഛാ ചിത്തസ്സ ഉപക്കിലേസോതി – ഇതി വിദിത്വാ വിചികിച്ഛം ചിത്തസ്സ ഉപക്കിലേസം പജഹിം, അമനസികാരോ…പേ॰… ഥിനമിദ്ധം, ഛമ്ഭിതത്തം, ഉപ്പില്ലം, ദുട്ഠുല്ലം, അച്ചാരദ്ധവീരിയം, അതിലീനവീരിയം, അഭിജപ്പാ, നാനത്തസഞ്ഞാ, അതിനിജ്ഝായിതത്തം രൂപാനം ചിത്തസ്സ ഉപക്കിലേസോ’’തി (മ॰ നി॰ ൩.൨൪൨) ഏവം വുത്തേഹി ഏകാദസഹി ഉപക്കിലേസേഹി അനുപക്കിലിട്ഠത്താ വിസുദ്ധം. മനുസ്സൂപചാരം അതിക്കമിത്വാ രൂപദസ്സനേന അതിക്കന്തമാനുസകം, മംസചക്ഖും വാ അതിക്കന്തത്താ അതിക്കന്തമാനുസകം. തേന ദിബ്ബേന ചക്ഖുനാ വിസുദ്ധേന അതിക്കന്തമാനുസകേന. സത്തേ പസ്സതീതി മനുസ്സമംസചക്ഖുനാ വിയ സത്തേ പസ്സതി ദക്ഖതി ആലോകേതി.

    Dibbenacakkhunāti ettha yaṃ vattabbaṃ, taṃ heṭṭhā vuttameva. Visuddhenāti cutūpapātadassanena diṭṭhivisuddhihetubhāvato visuddhaṃ. Yo hi cutimattameva passati na upapātaṃ, so ucchedadiṭṭhiṃ gaṇhāti. Yo upapātamattameva passati na cutiṃ, so navasattapātubhāvadiṭṭhiṃ gaṇhāti. Yo pana tadubhayaṃ passati, so yasmā duvidhampi taṃ diṭṭhigataṃ ativattati, tasmāssa taṃ dassanaṃ diṭṭhivisuddhihetu hoti, tadubhayampāyaṃ buddhaputto passati. Tena vuttaṃ ‘‘cutūpapātadassanena diṭṭhivisuddhihetubhāvato visuddha’’nti. Ekādasaupakkilesavirahato vā visuddhaṃ. Yathāha ‘‘vicikicchā cittassa upakkilesoti – iti viditvā vicikicchaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahiṃ, amanasikāro…pe… thinamiddhaṃ, chambhitattaṃ, uppillaṃ, duṭṭhullaṃ, accāraddhavīriyaṃ, atilīnavīriyaṃ, abhijappā, nānattasaññā, atinijjhāyitattaṃ rūpānaṃ cittassa upakkileso’’ti (ma. ni. 3.242) evaṃ vuttehi ekādasahi upakkilesehi anupakkiliṭṭhattā visuddhaṃ. Manussūpacāraṃ atikkamitvā rūpadassanena atikkantamānusakaṃ, maṃsacakkhuṃ vā atikkantattā atikkantamānusakaṃ. Tena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena. Satte passatīti manussamaṃsacakkhunā viya satte passati dakkhati āloketi.

    ചവമാനേ ഉപപജ്ജമാനേതി ഏത്ഥ ചുതിക്ഖണേ ഉപപത്തിക്ഖണേ വാ ദിബ്ബചക്ഖുനാപി ദട്ഠും ന സക്കാ. യേ പന ആസന്നചുതികാ ഇദാനി ചവിസ്സന്തി, തേ ചവമാനാ. യേ ച ഗഹിതപടിസന്ധികാ സമ്പതിനിബ്ബത്താ വാ, തേ ഉപപജ്ജമാനാതി അധിപ്പേതാ. തേ ഏവരൂപേ ചവമാനേ ഉപപജ്ജമാനേ ച പസ്സതീതി ദസ്സേതി. ഹീനേതി മോഹനിസ്സന്ദയുത്തത്താ ഹീനാനം ജാതികുലഭോഗാദീനം വസേന ഹീളിതേ പരിഭൂതേ. പണീതേതി അമോഹനിസ്സന്ദയുത്തത്താ തബ്ബിപരീതേ. സുവണ്ണേതി അദോസനിസ്സന്ദയുത്തത്താ ഇട്ഠകന്തമനാപവണ്ണയുത്തേ. ദുബ്ബണ്ണേതി ദോസനിസ്സന്ദയുത്തത്താ അനിട്ഠഅകന്താമനാപവണ്ണയുത്തേ. അഭിരൂപേ വിരൂപേതിപി അത്ഥോ. സുഗതേതി സുഗതിഗതേ, അലോഭനിസ്സന്ദയുത്തത്താ വാ അഡ്ഢേ മഹദ്ധനേ. ദുഗ്ഗതേതി ദുഗ്ഗതിഗതേ, ലോഭനിസ്സന്ദയുത്തത്താ വാ ദലിദ്ദേ അപ്പന്നപാനഭോജനേ. യഥാകമ്മൂപഗേതി യം യം കമ്മം ഉപചിതം, തേന തേന ഉപഗതേ . തത്ഥ പുരിമേഹി ‘‘ചവമാനേ’’തിആദീഹി ദിബ്ബചക്ഖുകിച്ചം വുത്തം, ഇമിനാ പന പദേന യഥാകമ്മൂപഗഞാണകിച്ചം.

    Cavamāne upapajjamāneti ettha cutikkhaṇe upapattikkhaṇe vā dibbacakkhunāpi daṭṭhuṃ na sakkā. Ye pana āsannacutikā idāni cavissanti, te cavamānā. Ye ca gahitapaṭisandhikā sampatinibbattā vā, te upapajjamānāti adhippetā. Te evarūpe cavamāne upapajjamāne ca passatīti dasseti. Hīneti mohanissandayuttattā hīnānaṃ jātikulabhogādīnaṃ vasena hīḷite paribhūte. Paṇīteti amohanissandayuttattā tabbiparīte. Suvaṇṇeti adosanissandayuttattā iṭṭhakantamanāpavaṇṇayutte. Dubbaṇṇeti dosanissandayuttattā aniṭṭhaakantāmanāpavaṇṇayutte. Abhirūpe virūpetipi attho. Sugateti sugatigate, alobhanissandayuttattā vā aḍḍhe mahaddhane. Duggateti duggatigate, lobhanissandayuttattā vā dalidde appannapānabhojane. Yathākammūpageti yaṃ yaṃ kammaṃ upacitaṃ, tena tena upagate . Tattha purimehi ‘‘cavamāne’’tiādīhi dibbacakkhukiccaṃ vuttaṃ, iminā pana padena yathākammūpagañāṇakiccaṃ.

    തസ്സ ച ഞാണസ്സ അയം ഉപ്പത്തിക്കമോ – ഇധ ഭിക്ഖു ഹേട്ഠാ നിരയാഭിമുഖം ആലോകം വഡ്ഢേത്വാ നേരയികേ സത്തേ പസ്സതി മഹന്തം ദുക്ഖം അനുഭവമാനേ, ഇദം ദസ്സനം ദിബ്ബചക്ഖുഞാണകിച്ചമേവ. സോ ച ഏവം മനസി കരോതി ‘‘കിം നു ഖോ കമ്മം കത്വാ ഇമേ സത്താ ഏതം ദുക്ഖം അനുഭവന്തീ’’തി, അഥസ്സ ‘‘ഇദം നാമ കത്വാ’’തി തംകമ്മാരമ്മണം ഞാണം ഉപ്പജ്ജതി. തഥാ ഉപരി ദേവലോകാഭിമുഖം ആലോകം വഡ്ഢേത്വാ നന്ദനവനമിസ്സകവനഫാരുസകവനാദീസു സത്തേ പസ്സതി ദിബ്ബസമ്പത്തിം അനുഭവമാനേ, ഇദമ്പി ദസ്സനം ദിബ്ബചക്ഖുഞാണകിച്ചമേവ. സോ ഏവം മനസി കരോതി ‘‘കിം നു ഖോ കമ്മം കത്വാ ഇമേ സത്താ ഏതം സമ്പത്തിം അനുഭവന്തീ’’തി? അഥസ്സ ‘‘ഇദം നാമ കത്വാ’’തി തംകമ്മാരമ്മണം ഞാണം ഉപ്പജ്ജതി, ഇദം യഥാകമ്മൂപഗഞാണം നാമ. ഇമസ്സ വിസും പരികമ്മം നാമ നത്ഥി. യഥാ ചിമസ്സ, ഏവം അനാഗതംസഞാണസ്സപി. ദിബ്ബചക്ഖുപാദകാനേവ ഹി ഇമാനി ദിബ്ബചക്ഖുനാ സഹേവ ഇജ്ഝന്തി. കായദുച്ചരിതേനാതിആദീസു യം വത്തബ്ബം, തം ഹേട്ഠാ വുത്തനയമേവ. ഇധ വിജ്ജാതി ദിബ്ബചക്ഖുഞാണവിജ്ജാ. അവിജ്ജാതി സത്താനം ചുതിപടിസന്ധിച്ഛാദികാ അവിജ്ജാ. സേസം വുത്തനയമേവ.

    Tassa ca ñāṇassa ayaṃ uppattikkamo – idha bhikkhu heṭṭhā nirayābhimukhaṃ ālokaṃ vaḍḍhetvā nerayike satte passati mahantaṃ dukkhaṃ anubhavamāne, idaṃ dassanaṃ dibbacakkhuñāṇakiccameva. So ca evaṃ manasi karoti ‘‘kiṃ nu kho kammaṃ katvā ime sattā etaṃ dukkhaṃ anubhavantī’’ti, athassa ‘‘idaṃ nāma katvā’’ti taṃkammārammaṇaṃ ñāṇaṃ uppajjati. Tathā upari devalokābhimukhaṃ ālokaṃ vaḍḍhetvā nandanavanamissakavanaphārusakavanādīsu satte passati dibbasampattiṃ anubhavamāne, idampi dassanaṃ dibbacakkhuñāṇakiccameva. So evaṃ manasi karoti ‘‘kiṃ nu kho kammaṃ katvā ime sattā etaṃ sampattiṃ anubhavantī’’ti? Athassa ‘‘idaṃ nāma katvā’’ti taṃkammārammaṇaṃ ñāṇaṃ uppajjati, idaṃ yathākammūpagañāṇaṃ nāma. Imassa visuṃ parikammaṃ nāma natthi. Yathā cimassa, evaṃ anāgataṃsañāṇassapi. Dibbacakkhupādakāneva hi imāni dibbacakkhunā saheva ijjhanti. Kāyaduccaritenātiādīsu yaṃ vattabbaṃ, taṃ heṭṭhā vuttanayameva. Idha vijjāti dibbacakkhuñāṇavijjā. Avijjāti sattānaṃ cutipaṭisandhicchādikā avijjā. Sesaṃ vuttanayameva.

    തതിയവാരേ വിജ്ജാതി അരഹത്തമഗ്ഗഞാണവിജ്ജാ. അവിജ്ജാതി ചതുസച്ചപ്പടിച്ഛാദികാ അവിജ്ജാ. സേസം ഹേട്ഠാ വുത്തനയത്താ സുവിഞ്ഞേയ്യമേവ. ഏവം ഖോതിആദി നിഗമനം.

    Tatiyavāre vijjāti arahattamaggañāṇavijjā. Avijjāti catusaccappaṭicchādikā avijjā. Sesaṃ heṭṭhā vuttanayattā suviññeyyameva. Evaṃ khotiādi nigamanaṃ.

    ഗാഥാസു അയം സങ്ഖേപത്ഥോ – യോ യഥാവുത്തം പുബ്ബേനിവാസം അവേതി അവഗച്ഛതി, വുത്തനയേന പാകടം കത്വാ ജാനാതി. ‘‘യോവേദീ’’തിപി പാഠോ, യോ അവേദി വിദിതം കത്വാ ഠിതോതി അത്ഥോ. ഛബ്ബീസതിദേവലോകസങ്ഖാതം സഗ്ഗം ചതുബ്ബിധം അപായഞ്ച വുത്തനയേനേവ ദിബ്ബചക്ഖുനാ പസ്സതി. അഥോതി തതോ പരം ജാതിക്ഖയസങ്ഖാതം അരഹത്തം നിബ്ബാനമേവ വാ പത്തോ അധിഗതോ. തതോ ഏവ അഭിഞ്ഞാ അഭിവിസിട്ഠായ മഗ്ഗപഞ്ഞായ ജാനിതബ്ബം ചതുസച്ചധമ്മം ജാനിത്വാ കിച്ചവോസാനേന വോസിതോ നിട്ഠാനപ്പത്തോ. മോനേയ്യധമ്മസമന്നാഗമേന മുനി, ഖീണാസവോ യസ്മാ ഏതാഹി യഥാവുത്താഹി തീഹി വിജ്ജാഹി സമന്നാഗതത്താ തതോ തതിയവിജ്ജായ സബ്ബഥാ ബാഹിതപാപത്താ ച തേവിജ്ജോ ബ്രാഹ്മണോ നാമ ഹോതി. തസ്മാ തമേവ അഹം തേവിജ്ജം ബ്രാഹ്മണം വദാമി, അഞ്ഞം പന ലപിതലാപനം യജുആദിമന്തപദാനം അജ്ഝാപനപരം തേവിജ്ജം ബ്രാഹ്മണം ന വദാമി, തേവിജ്ജോതി തം ന കഥേമീതി.

    Gāthāsu ayaṃ saṅkhepattho – yo yathāvuttaṃ pubbenivāsaṃ aveti avagacchati, vuttanayena pākaṭaṃ katvā jānāti. ‘‘Yovedī’’tipi pāṭho, yo avedi viditaṃ katvā ṭhitoti attho. Chabbīsatidevalokasaṅkhātaṃ saggaṃ catubbidhaṃ apāyañca vuttanayeneva dibbacakkhunā passati. Athoti tato paraṃ jātikkhayasaṅkhātaṃ arahattaṃ nibbānameva vā patto adhigato. Tato eva abhiññā abhivisiṭṭhāya maggapaññāya jānitabbaṃ catusaccadhammaṃ jānitvā kiccavosānena vosito niṭṭhānappatto. Moneyyadhammasamannāgamena muni, khīṇāsavo yasmā etāhi yathāvuttāhi tīhi vijjāhi samannāgatattā tato tatiyavijjāya sabbathā bāhitapāpattā ca tevijjo brāhmaṇo nāma hoti. Tasmā tameva ahaṃ tevijjaṃ brāhmaṇaṃ vadāmi, aññaṃ pana lapitalāpanaṃ yajuādimantapadānaṃ ajjhāpanaparaṃ tevijjaṃ brāhmaṇaṃ na vadāmi, tevijjoti taṃ na kathemīti.

    ഇതി ഇമസ്മിം വഗ്ഗേ ദുതിയസുത്തേ വട്ടം കഥിതം, പഞ്ചമഅട്ഠമദസമസുത്തേസു വിവട്ടം കഥിതം, ഇതരേസു വട്ടവിവട്ടം കഥിതന്തി വേദിതബ്ബം.

    Iti imasmiṃ vagge dutiyasutte vaṭṭaṃ kathitaṃ, pañcamaaṭṭhamadasamasuttesu vivaṭṭaṃ kathitaṃ, itaresu vaṭṭavivaṭṭaṃ kathitanti veditabbaṃ.

    ദസമസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Dasamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.

    പഞ്ചമവഗ്ഗവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Pañcamavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.

    പരമത്ഥദീപനിയാ ഖുദ്ദകനികായ-അട്ഠകഥായ

    Paramatthadīpaniyā khuddakanikāya-aṭṭhakathāya

    ഇതിവുത്തകസ്സ തികനിപാതവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Itivuttakassa tikanipātavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ഇതിവുത്തകപാളി • Itivuttakapāḷi / ൧൦. തേവിജ്ജസുത്തം • 10. Tevijjasuttaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact