| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
೩. ಪರಿಬ್ಬಾಜಕವಗ್ಗೋ
3. Paribbājakavaggo
೧. ತೇವಿಜ್ಜವಚ್ಛಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
1. Tevijjavacchasuttavaṇṇanā
೧೮೫. ತತ್ಥಾತಿ ಏಕಪುಣ್ಡರೀಕಸಞ್ಞಿತೇ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾರಾಮೇ। ಅನಾಗತಪುಬ್ಬೋ ಲೋಕಿಯಸಮುದಾಹಾರವಸೇನ ‘‘ಚಿರಸ್ಸಂ ಖೋ, ಭನ್ತೇ’’ತಿಆದಿನಾ ವುಚ್ಚತಿ, ಅಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಆಗತಪುಬ್ಬತಂ ಉಪಾದಾಯ ತಥಾ ವುತ್ತೋ। ಭಗವಾ ಹಿ ಕೇಸಞ್ಚಿ ವಿಮುತ್ತಿಜನನತ್ಥಂ, ಕೇಸಞ್ಚಿ ಇನ್ದ್ರಿಯಪರಿಪಾಕತ್ಥಂ, ಕೇಸಞ್ಚಿ ವಿಸೇಸಾಧಿಗಮತ್ಥಂ ಕದಾಚಿ ತಿತ್ಥಿಯಾರಾಮಂ ಉಪಗಚ್ಛತಿ। ಅನನುಞ್ಞಾಯ ಠತ್ವಾತಿ ಅನನುಜಾನಿತಬ್ಬೇ ಠತ್ವಾ। ಅನುಜಾನಿತಬ್ಬಂ ಸಿಯಾ ಅನಞ್ಞಾತಸ್ಸ ಞೇಯ್ಯಸ್ಸ ಅಭಾವತೋ। ಯಾವತಕಞ್ಹಿ ಞೇಯ್ಯಂ, ತಾವತಕಂ ಭಗವತೋ ಞಾಣಂ, ಯಾವತಕಞ್ಚ ಭಗವತೋ ಞಾಣಂ ತಾವತಕಂ ಞೇಯ್ಯಂ। ತೇನೇವಾಹ – ‘‘ನ ತಸ್ಸ ಅದಿಟ್ಠಮಿಧತ್ಥಿ ಕಿಞ್ಚಿ, ಅಥೋ ಅವಿಞ್ಞಾತಮಜಾನಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿಆದಿ (ಮಹಾನಿ॰ ೧೫೬; ಚೂಳನಿ॰ ಧೋತಕಮಾಣವಪುಚ್ಛಾನಿದ್ದೇಸ ೩೨; ಪಟಿ॰ ಮ॰ ೧.೧೨೧)। ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣೇನ ಹಿ ಭಗವಾ ಆವಜ್ಜೇತ್ವಾ ಪಜಾನಾತಿ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ‘‘ಆವಜ್ಜನಪಟಿಬದ್ಧಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಞಾಣ’’ನ್ತಿ (ಮಿ॰ ಪ॰ ೪.೧.೨)। ಯದಿ ಏವಂ ‘‘ಚರಂ ಸಮಾಹಿತೋ ನಾಗೋ, ತಿಟ್ಠಂ ನಾಗೋ ಸಮಾಹಿತೋ’’ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೬.೪೩) ಇದಂ ಸುತ್ತಪದಂ ಕಥನ್ತಿ? ವಿಕ್ಖೇಪಾಭಾವದೀಪನಪದಮೇತಂ, ನ ಅನಾವಜ್ಜನೇನಪಿ ಞಾಣಾನಂ ಪವತ್ತಿಪರಿದೀಪನಂ। ಯಂ ಪನೇತ್ಥ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ತಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವಿತ್ಥಾರತೋ ವುತ್ತಮೇವ।
185.Tatthāti ekapuṇḍarīkasaññite paribbājakārāme. Anāgatapubbo lokiyasamudāhāravasena ‘‘cirassaṃ kho, bhante’’tiādinā vuccati, ayaṃ panettha āgatapubbataṃ upādāya tathā vutto. Bhagavā hi kesañci vimuttijananatthaṃ, kesañci indriyaparipākatthaṃ, kesañci visesādhigamatthaṃ kadāci titthiyārāmaṃ upagacchati. Ananuññāya ṭhatvāti ananujānitabbe ṭhatvā. Anujānitabbaṃ siyā anaññātassa ñeyyassa abhāvato. Yāvatakañhi ñeyyaṃ, tāvatakaṃ bhagavato ñāṇaṃ, yāvatakañca bhagavato ñāṇaṃ tāvatakaṃ ñeyyaṃ. Tenevāha – ‘‘na tassa adiṭṭhamidhatthi kiñci, atho aviññātamajānitabba’’ntiādi (mahāni. 156; cūḷani. dhotakamāṇavapucchāniddesa 32; paṭi. ma. 1.121). Sabbaññutaññāṇena hi bhagavā āvajjetvā pajānāti. Vuttañhetaṃ ‘‘āvajjanapaṭibaddhaṃ buddhassa bhagavato ñāṇa’’nti (mi. pa. 4.1.2). Yadi evaṃ ‘‘caraṃ samāhito nāgo, tiṭṭhaṃ nāgo samāhito’’ti (a. ni. 6.43) idaṃ suttapadaṃ kathanti? Vikkhepābhāvadīpanapadametaṃ, na anāvajjanenapi ñāṇānaṃ pavattiparidīpanaṃ. Yaṃ panettha vattabbaṃ, taṃ heṭṭhā vitthārato vuttameva.
೧೮೬. ಯಾವದೇವಾತಿ ಇದಂ ಯಥಾರುಚಿ ಪವತ್ತಿ ವಿಯ ಅಪರಾಪರುಪ್ಪತ್ತಿಪಿ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬಾತಿ ತದಭಾವಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ – ‘‘ಸಕಿಂ ಖೀಣಾನಂ ಆಸವಾನಂ ಪುನ ಖೇಪೇತಬ್ಬಾಭಾವಾ’’ತಿ। ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಜಾನನಗುಣನ್ತಿ ಇದಂ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಞಾಣಸ್ಸ ಪರಿಭಣ್ಡಞಾಣಂ ಅನಾಗತಂಸಞಾಣಂ ಅನಾದಿಯಿತ್ವಾ ವುತ್ತಂ, ತಸ್ಸ ಪನ ವಸೇನ ಅನಾಗತಂಸಞಾಣಗುಣಂ ದಸ್ಸೇತೀತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ ಸಿಯಾ।
186.Yāvadevāti idaṃ yathāruci pavatti viya aparāparuppattipi icchitabbāti tadabhāvaṃ dassento āha – ‘‘sakiṃ khīṇānaṃ āsavānaṃ puna khepetabbābhāvā’’ti. Paccuppannajānanaguṇanti idaṃ dibbacakkhuñāṇassa paribhaṇḍañāṇaṃ anāgataṃsañāṇaṃ anādiyitvā vuttaṃ, tassa pana vasena anāgataṃsañāṇaguṇaṃ dassetīti vattabbaṃ siyā.
ಗಿಹಿಪರಿಕ್ಖಾರೇಸೂತಿ ವತ್ಥಾಭರಣಾದಿಧನಧಞ್ಞಾದಿಗಿಹಿಪರಿಕ್ಖಾರೇಸು। ಗಿಹಿಲಿಙ್ಗಂ ಪನ ಅಪ್ಪಮಾಣಂ, ತಸ್ಮಾ ಗಿಹಿಬನ್ಧನಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸನ್ತಕರಾ ಹೋನ್ತಿಯೇವ। ಸತಿ ಪನ ದುಕ್ಖಸ್ಸನ್ತಕಿರಿಯಾಯ ಗಿಹಿಲಿಙ್ಗೇ ತೇ ನ ತಿಟ್ಠನ್ತಿಯೇವಾತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಯೇಪೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಸುಕ್ಖಾಪೇತ್ವಾ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ। ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ತದಿವಸೇಯೇವ ಪಬ್ಬಜನಂ ವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ವಾತಿ ಅಯಂ ನಯೋ ನ ಸಬ್ಬಸಾಧಾರಣೋತಿ ಆಹ ‘‘ಭೂಮದೇವತಾ ಪನ ತಿಟ್ಠನ್ತೀ’’ತಿ। ತತ್ಥ ಕಾರಣವಚನಂ ‘‘ನಿಲೀಯನೋಕಾಸಸ್ಸ ಅತ್ಥಿತಾಯಾ’’ತಿ। ಅರಞ್ಞಪಬ್ಬತಾದಿಪವಿವೇಕಟ್ಠಾನಂ ನಿಲೀಯನೋಕಾಸೋ। ಸೇಸಕಾಮಭವೇತಿ ಕಾಮಲೋಕೇ। ಲಳಿತಜನಸ್ಸಾತಿ ಆಭರಣಾಲಙ್ಕಾರನಚ್ಚಗೀತಾದಿವಸೇನ ವಿಲಾಸಯುತ್ತಜನಸ್ಸ।
Gihiparikkhāresūti vatthābharaṇādidhanadhaññādigihiparikkhāresu. Gihiliṅgaṃ pana appamāṇaṃ, tasmā gihibandhanaṃ chinditvā dukkhassantakarā hontiyeva. Sati pana dukkhassantakiriyāya gihiliṅge te na tiṭṭhantiyevāti dassento ‘‘yepī’’tiādimāha. Sukkhāpetvā samucchinditvā. Arahattaṃ pattadivaseyeva pabbajanaṃ vā parinibbānaṃ vāti ayaṃ nayo na sabbasādhāraṇoti āha ‘‘bhūmadevatā pana tiṭṭhantī’’ti. Tattha kāraṇavacanaṃ ‘‘nilīyanokāsassa atthitāyā’’ti. Araññapabbatādipavivekaṭṭhānaṃ nilīyanokāso. Sesakāmabhaveti kāmaloke. Laḷitajanassāti ābharaṇālaṅkāranaccagītādivasena vilāsayuttajanassa.
ಸೋಪೀತಿ ‘‘ಸೋ ಅಞ್ಞತ್ರ ಏಕೇನಾ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ಸೋಪಿ। ಕರತೋ ನ ಕರೀಯತಿ ಪಾಪನ್ತಿ ಏವಂ ನ ಕಿರಿಯಂ ಪಟಿಬಾಹತಿ। ಯದಿ ಅತ್ತಾನಂಯೇವ ಗಹೇತ್ವಾ ಕಥೇತಿ, ಅಥ ಕಸ್ಮಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ತದಾ ಆಜೀವಕಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಉಪಗಚ್ಛೀತಿ ಆಹ ‘‘ತದಾ ಕಿರಾ’’ತಿಆದಿ। ತಸ್ಸಪೀತಿ ನ ಕೇವಲಂ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಏವ ಪಾಸಣ್ಡಾನಂ, ತಸ್ಸಪಿ। ವೀರಿಯಂ ನ ಹಾಪೇಸೀತಿ ತಪೋಜಿಗುಚ್ಛವಾದಂ ಸಮಾದಿಯಿತ್ವಾ ಠಿತೋ ವಿರಾಗತ್ಥಾಯ ತಂ ಸಮಾದಿಣ್ಣವತ್ತಂ ನ ಪರಿಚ್ಚಜಿ, ಸತ್ಥುಸಾಸನಂ ನ ಛಡ್ಡೇಸಿ। ತೇನಾಹ – ‘‘ಕಿರಿಯವಾದೀ ಹುತ್ವಾ ಸಗ್ಗೇ ನಿಬ್ಬತ್ತತೀ’’ತಿ।
Sopīti ‘‘so aññatra ekenā’’ti vutto sopi. Karato na karīyati pāpanti evaṃ na kiriyaṃ paṭibāhati. Yadi attānaṃyeva gahetvā katheti, atha kasmā mahāsatto tadā ājīvakapabbajjaṃ upagacchīti āha ‘‘tadā kirā’’tiādi. Tassapīti na kevalaṃ aññesaṃ eva pāsaṇḍānaṃ, tassapi. Vīriyaṃ na hāpesīti tapojigucchavādaṃ samādiyitvā ṭhito virāgatthāya taṃ samādiṇṇavattaṃ na pariccaji, satthusāsanaṃ na chaḍḍesi. Tenāha – ‘‘kiriyavādī hutvā sagge nibbattatī’’ti.
ತೇವಿಜ್ಜವಚ್ಛಸುತ್ತವಣ್ಣನಾಯ ಲೀನತ್ಥಪ್ಪಕಾಸನಾ ಸಮತ್ತಾ।
Tevijjavacchasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya / ೧. ತೇವಿಜ್ಜವಚ್ಛಸುತ್ತಂ • 1. Tevijjavacchasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ೧. ತೇವಿಜ್ಜವಚ್ಛಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 1. Tevijjavacchasuttavaṇṇanā
