| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය (ටීකා) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
3. පරිබ්‌බාජකවග්‌ගො
3. Paribbājakavaggo
1. තෙවිජ්‌ජවච්‌ඡසුත්‌තවණ්‌ණනා
1. Tevijjavacchasuttavaṇṇanā
185. තත්‌ථාති එකපුණ්‌ඩරීකසඤ්‌ඤිතෙ පරිබ්‌බාජකාරාමෙ. අනාගතපුබ්‌බො ලොකියසමුදාහාරවසෙන ‘‘චිරස්‌සං ඛො, භන්‌තෙ’’තිආදිනා වුච්‌චති, අයං පනෙත්‌ථ ආගතපුබ්‌බතං උපාදාය තථා වුත්‌තො. භගවා හි කෙසඤ්‌චි විමුත්‌තිජනනත්‌ථං, කෙසඤ්‌චි ඉන්‌ද්‍රියපරිපාකත්‌ථං, කෙසඤ්‌චි විසෙසාධිගමත්‌ථං කදාචි තිත්‌ථියාරාමං උපගච්‌ඡති. අනනුඤ්‌ඤාය ඨත්‌වාති අනනුජානිතබ්‌බෙ ඨත්‌වා. අනුජානිතබ්‌බං සියා අනඤ්‌ඤාතස්‌ස ඤෙය්‍යස්‌ස අභාවතො. යාවතකඤ්‌හි ඤෙය්‍යං, තාවතකං භගවතො ඤාණං, යාවතකඤ්‌ච භගවතො ඤාණං තාවතකං ඤෙය්‍යං. තෙනෙවාහ – ‘‘න තස්‌ස අදිට්‌ඨමිධත්‌ථි කිඤ්‌චි, අථො අවිඤ්‌ඤාතමජානිතබ්‌බ’’න්‌තිආදි (මහානි. 156; චූළනි. ධොතකමාණවපුච්‌ඡානිද්‌දෙස 32; පටි. ම. 1.121). සබ්‌බඤ්‌ඤුතඤ්‌ඤාණෙන හි භගවා ආවජ්‌ජෙත්‌වා පජානාති. වුත්‌තඤ්‌හෙතං ‘‘ආවජ්‌ජනපටිබද්‌ධං බුද්‌ධස්‌ස භගවතො ඤාණ’’න්‌ති (මි. ප. 4.1.2). යදි එවං ‘‘චරං සමාහිතො නාගො, තිට්‌ඨං නාගො සමාහිතො’’ති (අ. නි. 6.43) ඉදං සුත්‌තපදං කථන්‌ති? වික්‌ඛෙපාභාවදීපනපදමෙතං, න අනාවජ්‌ජනෙනපි ඤාණානං පවත්‌තිපරිදීපනං. යං පනෙත්‌ථ වත්‌තබ්‌බං, තං හෙට්‌ඨා විත්‌ථාරතො වුත්‌තමෙව.
185.Tatthāti ekapuṇḍarīkasaññite paribbājakārāme. Anāgatapubbo lokiyasamudāhāravasena ‘‘cirassaṃ kho, bhante’’tiādinā vuccati, ayaṃ panettha āgatapubbataṃ upādāya tathā vutto. Bhagavā hi kesañci vimuttijananatthaṃ, kesañci indriyaparipākatthaṃ, kesañci visesādhigamatthaṃ kadāci titthiyārāmaṃ upagacchati. Ananuññāya ṭhatvāti ananujānitabbe ṭhatvā. Anujānitabbaṃ siyā anaññātassa ñeyyassa abhāvato. Yāvatakañhi ñeyyaṃ, tāvatakaṃ bhagavato ñāṇaṃ, yāvatakañca bhagavato ñāṇaṃ tāvatakaṃ ñeyyaṃ. Tenevāha – ‘‘na tassa adiṭṭhamidhatthi kiñci, atho aviññātamajānitabba’’ntiādi (mahāni. 156; cūḷani. dhotakamāṇavapucchāniddesa 32; paṭi. ma. 1.121). Sabbaññutaññāṇena hi bhagavā āvajjetvā pajānāti. Vuttañhetaṃ ‘‘āvajjanapaṭibaddhaṃ buddhassa bhagavato ñāṇa’’nti (mi. pa. 4.1.2). Yadi evaṃ ‘‘caraṃ samāhito nāgo, tiṭṭhaṃ nāgo samāhito’’ti (a. ni. 6.43) idaṃ suttapadaṃ kathanti? Vikkhepābhāvadīpanapadametaṃ, na anāvajjanenapi ñāṇānaṃ pavattiparidīpanaṃ. Yaṃ panettha vattabbaṃ, taṃ heṭṭhā vitthārato vuttameva.
186. යාවදෙවාති ඉදං යථාරුචි පවත්‌ති විය අපරාපරුප්‌පත්‌තිපි ඉච්‌ඡිතබ්‌බාති තදභාවං දස්‌සෙන්‌තො ආහ – ‘‘සකිං ඛීණානං ආසවානං පුන ඛෙපෙතබ්‌බාභාවා’’ති. පච්‌චුප්‌පන්‌නජානනගුණන්‌ති ඉදං දිබ්‌බචක්‌ඛුඤාණස්‌ස පරිභණ්‌ඩඤාණං අනාගතංසඤාණං අනාදියිත්‌වා වුත්‌තං, තස්‌ස පන වසෙන අනාගතංසඤාණගුණං දස්‌සෙතීති වත්‌තබ්‌බං සියා.
186.Yāvadevāti idaṃ yathāruci pavatti viya aparāparuppattipi icchitabbāti tadabhāvaṃ dassento āha – ‘‘sakiṃ khīṇānaṃ āsavānaṃ puna khepetabbābhāvā’’ti. Paccuppannajānanaguṇanti idaṃ dibbacakkhuñāṇassa paribhaṇḍañāṇaṃ anāgataṃsañāṇaṃ anādiyitvā vuttaṃ, tassa pana vasena anāgataṃsañāṇaguṇaṃ dassetīti vattabbaṃ siyā.
ගිහිපරික්‌ඛාරෙසූති වත්‌ථාභරණාදිධනධඤ්‌ඤාදිගිහිපරික්‌ඛාරෙසු. ගිහිලිඞ්‌ගං පන අප්‌පමාණං, තස්‌මා ගිහිබන්‌ධනං ඡින්‌දිත්‌වා දුක්‌ඛස්‌සන්‌තකරා හොන්‌තියෙව. සති පන දුක්‌ඛස්‌සන්‌තකිරියාය ගිහිලිඞ්‌ගෙ තෙ න තිට්‌ඨන්‌තියෙවාති දස්‌සෙන්‌තො ‘‘යෙපී’’තිආදිමාහ. සුක්‌ඛාපෙත්‌වා සමුච්‌ඡින්‌දිත්‌වා. අරහත්‌තං පත්‌තදිවසෙයෙව පබ්‌බජනං වා පරිනිබ්‌බානං වාති අයං නයො න සබ්‌බසාධාරණොති ආහ ‘‘භූමදෙවතා පන තිට්‌ඨන්‌තී’’ති. තත්‌ථ කාරණවචනං ‘‘නිලීයනොකාසස්‌ස අත්‌ථිතායා’’ති. අරඤ්‌ඤපබ්‌බතාදිපවිවෙකට්‌ඨානං නිලීයනොකාසො. සෙසකාමභවෙති කාමලොකෙ. ලළිතජනස්‌සාති ආභරණාලඞ්‌කාරනච්‌චගීතාදිවසෙන විලාසයුත්‌තජනස්‌ස.
Gihiparikkhāresūti vatthābharaṇādidhanadhaññādigihiparikkhāresu. Gihiliṅgaṃ pana appamāṇaṃ, tasmā gihibandhanaṃ chinditvā dukkhassantakarā hontiyeva. Sati pana dukkhassantakiriyāya gihiliṅge te na tiṭṭhantiyevāti dassento ‘‘yepī’’tiādimāha. Sukkhāpetvā samucchinditvā. Arahattaṃ pattadivaseyeva pabbajanaṃ vā parinibbānaṃ vāti ayaṃ nayo na sabbasādhāraṇoti āha ‘‘bhūmadevatā pana tiṭṭhantī’’ti. Tattha kāraṇavacanaṃ ‘‘nilīyanokāsassa atthitāyā’’ti. Araññapabbatādipavivekaṭṭhānaṃ nilīyanokāso. Sesakāmabhaveti kāmaloke. Laḷitajanassāti ābharaṇālaṅkāranaccagītādivasena vilāsayuttajanassa.
සොපීති ‘‘සො අඤ්‌ඤත්‍ර එකෙනා’’ති වුත්‌තො සොපි. කරතො න කරීයති පාපන්‌ති එවං න කිරියං පටිබාහති. යදි අත්‌තානංයෙව ගහෙත්‌වා කථෙති, අථ කස්‌මා මහාසත්‌තො තදා ආජීවකපබ්‌බජ්‌ජං උපගච්‌ඡීති ආහ ‘‘තදා කිරා’’තිආදි. තස්‌සපීති න කෙවලං අඤ්‌ඤෙසං එව පාසණ්‌ඩානං, තස්‌සපි. වීරියං න හාපෙසීති තපොජිගුච්‌ඡවාදං සමාදියිත්‌වා ඨිතො විරාගත්‌ථාය තං සමාදිණ්‌ණවත්‌තං න පරිච්‌චජි, සත්‌ථුසාසනං න ඡඩ්‌ඩෙසි. තෙනාහ – ‘‘කිරියවාදී හුත්‌වා සග්‌ගෙ නිබ්‌බත්‌තතී’’ති.
Sopīti ‘‘so aññatra ekenā’’ti vutto sopi. Karato na karīyati pāpanti evaṃ na kiriyaṃ paṭibāhati. Yadi attānaṃyeva gahetvā katheti, atha kasmā mahāsatto tadā ājīvakapabbajjaṃ upagacchīti āha ‘‘tadā kirā’’tiādi. Tassapīti na kevalaṃ aññesaṃ eva pāsaṇḍānaṃ, tassapi. Vīriyaṃ na hāpesīti tapojigucchavādaṃ samādiyitvā ṭhito virāgatthāya taṃ samādiṇṇavattaṃ na pariccaji, satthusāsanaṃ na chaḍḍesi. Tenāha – ‘‘kiriyavādī hutvā sagge nibbattatī’’ti.
තෙවිජ්‌ජවච්‌ඡසුත්‌තවණ්‌ණනාය ලීනත්‌ථප්‌පකාසනා සමත්‌තා.
Tevijjavacchasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය • Majjhimanikāya / 1. තෙවිජ්‌ජවච්‌ඡසුත්‌තං • 1. Tevijjavacchasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / 1. තෙවිජ්‌ජවච්‌ඡසුත්‌තවණ්‌ණනා • 1. Tevijjavacchasuttavaṇṇanā
