| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अपदान-अट्ठकथा • Apadāna-aṭṭhakathā |
२. थम्भारोपकत्थेरअपदानवण्णना
2. Thambhāropakattheraapadānavaṇṇanā
निब्बुते लोकनाथम्हीतिआदिकं आयस्मतो थम्भारोपकत्थेरस्स अपदानं। अयम्पि पुरिमबुद्धेसु कताधिकारो तत्थ तत्थ भवे विवट्टूपनिस्सयानि पुञ्ञानि उपचिनन्तो धम्मदस्सिस्स भगवतो काले कुलगेहे निब्बत्तो सद्धो पसन्नो परिनिब्बुते भगवति तस्स भगवतो धातुगब्भमाळके थम्भं निखनित्वा धजं आरोपेसि। बहूनि जातिसुमनपुप्फानि गन्थित्वा निस्सेणिया आरोहित्वा पूजेसि।
Nibbutelokanāthamhītiādikaṃ āyasmato thambhāropakattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto dhammadassissa bhagavato kāle kulagehe nibbatto saddho pasanno parinibbute bhagavati tassa bhagavato dhātugabbhamāḷake thambhaṃ nikhanitvā dhajaṃ āropesi. Bahūni jātisumanapupphāni ganthitvā nisseṇiyā ārohitvā pūjesi.
५. सो यावतायुकं ठत्वा कालं कत्वा देवमनुस्सेसु संसरन्तो उभयसम्पत्तियो अनुभवित्वा सब्बत्थ पूजितो इमस्मिं बुद्धुप्पादे एकस्मिं कुलगेहे निब्बत्तो दहरकालतो पभुति पूजनीयो सासने बद्धसद्धो पब्बजित्वा सह पटिसम्भिदाहि अरहत्तं पत्तो अत्तनो पुब्बकम्मं सरित्वा सोमनस्सजातो पुब्बचरितापदानं पकासेन्तो निब्बुते लोकनाथम्हीतिआदिमाह। तत्थ निब्बुते लोकनाथम्हीति सकललोकस्स नाथे पधानभूते पटिसरणे च सत्थरि खन्धपरिनिब्बानेन निब्बुते निब्बुतदीपसिखा विय अदस्सनं गतेति अत्थो। धम्मदस्सीनरासभेति चतुसच्चधम्मं पस्सतीति धम्मदस्सी, अथ वा सतिपट्ठानादिके सत्ततिंसबोधिपक्खियधम्मे दस्सनसीलो पस्सनसीलोति धम्मदस्सी, नरानं आसभो पवरो उत्तमोति नरासभो, धम्मदस्सी च सो नरासभो चेति धम्मदस्सीनरासभो, तस्मिं धम्मदस्सीनरासभे। आरोपेसिं धजं थम्भन्ति चेतियमाळके थम्भं निखनित्वा तत्थ धजं आरोपेसिं बन्धित्वा ठपेसिन्ति अत्थो।
5. So yāvatāyukaṃ ṭhatvā kālaṃ katvā devamanussesu saṃsaranto ubhayasampattiyo anubhavitvā sabbattha pūjito imasmiṃ buddhuppāde ekasmiṃ kulagehe nibbatto daharakālato pabhuti pūjanīyo sāsane baddhasaddho pabbajitvā saha paṭisambhidāhi arahattaṃ patto attano pubbakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento nibbute lokanāthamhītiādimāha. Tattha nibbute lokanāthamhīti sakalalokassa nāthe padhānabhūte paṭisaraṇe ca satthari khandhaparinibbānena nibbute nibbutadīpasikhā viya adassanaṃ gateti attho. Dhammadassīnarāsabheti catusaccadhammaṃ passatīti dhammadassī, atha vā satipaṭṭhānādike sattatiṃsabodhipakkhiyadhamme dassanasīlo passanasīloti dhammadassī, narānaṃ āsabho pavaro uttamoti narāsabho, dhammadassī ca so narāsabho ceti dhammadassīnarāsabho, tasmiṃ dhammadassīnarāsabhe. Āropesiṃ dhajaṃ thambhanti cetiyamāḷake thambhaṃ nikhanitvā tattha dhajaṃ āropesiṃ bandhitvā ṭhapesinti attho.
६. निस्सेणिं मापयित्वानाति निस्साय तं इणन्ति गच्छन्ति आरोहन्ति उपरीति निस्सेणि, तं निस्सेणिं मापयित्वा कारेत्वा बन्धित्वा थूपसेट्ठं समारुहिन्ति सम्बन्धो। जातिपुप्फं गहेत्वानाति जायमानमेव जनानं सुन्दरं मनं करोतीति जातिसुमनं, जातिसुमनमेव पुप्फं ‘‘जातिसुमनपुप्फ’’न्ति वत्तब्बे गाथाबन्धसुखत्थं सुमनसद्दस्स लोपं कत्वा ‘‘जातिपुप्फ’’न्ति वुत्तं, तं जातिसुमनपुप्फं गहेत्वा गन्थित्वा थूपम्हि आरोपयिं, आरोपेत्वा पूजेसिन्ति अत्थो। सेसं सुविञ्ञेय्यमेवाति।
6.Nisseṇiṃ māpayitvānāti nissāya taṃ iṇanti gacchanti ārohanti uparīti nisseṇi, taṃ nisseṇiṃ māpayitvā kāretvā bandhitvā thūpaseṭṭhaṃ samāruhinti sambandho. Jātipupphaṃ gahetvānāti jāyamānameva janānaṃ sundaraṃ manaṃ karotīti jātisumanaṃ, jātisumanameva pupphaṃ ‘‘jātisumanapuppha’’nti vattabbe gāthābandhasukhatthaṃ sumanasaddassa lopaṃ katvā ‘‘jātipuppha’’nti vuttaṃ, taṃ jātisumanapupphaṃ gahetvā ganthitvā thūpamhi āropayiṃ, āropetvā pūjesinti attho. Sesaṃ suviññeyyamevāti.
थम्भारोपकत्थेरअपदानवण्णना समत्ता।
Thambhāropakattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / अपदानपाळि • Apadānapāḷi / २. थम्भारोपकत्थेरअपदानं • 2. Thambhāropakattheraapadānaṃ
