| Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Aṅguttara Nikāya, English translation |
Show IAST transliterationអង្គុត្តរ និកាយ ៤។១៩២
Numbered Discourses 4.192
២០។ មហាវគ្គ
20. The Great Chapter
ឋានសុត្ត
Facts
“ចត្តារិមានិ, ភិក្ខវេ, ឋានានិ ចតូហិ ឋានេហិ វេទិតព្ពានិ។ កតមានិ ចត្តារិ?
“Bhikkhus, these four things can be known in four situations. What four?
សំវាសេន, ភិក្ខវេ, សីលំ វេទិតព្ពំ, តញ្ច ខោ ទីឃេន អទ្ធុនា, ន ឥត្តរំ; មនសិករោតា, នោ អមនសិករោតា; បញ្ញវតា, នោ ទុប្បញ្ញេន។
You can get to know a person’s ethics by living with them. But only after a long time, not casually; only when attentive, not when inattentive; and only by the wise, not the witless.
សំវោហារេន, ភិក្ខវេ, សោចេយ្យំ វេទិតព្ពំ, តញ្ច ខោ ទីឃេន អទ្ធុនា, ន ឥត្តរំ; មនសិករោតា, នោ អមនសិករោតា; បញ្ញវតា, នោ ទុប្បញ្ញេន។
You can get to know a person’s purity by dealing with them. …
អាបទាសុ, ភិក្ខវេ, ថាមោ វេទិតព្ពោ, សោ ច ខោ ទីឃេន អទ្ធុនា, ន ឥត្តរំ; មនសិករោតា, នោ អមនសិករោតា; បញ្ញវតា, នោ ទុប្បញ្ញេន។
You can get to know a person’s resilience in times of trouble. …
សាកច្ឆាយ, ភិក្ខវេ, បញ្ញា វេទិតព្ពា, សា ច ខោ ទីឃេន អទ្ធុនា, ន ឥត្តរំ; មនសិករោតា, នោ អមនសិករោតា; បញ្ញវតា, នោ ទុប្បញ្ញេនាតិ។
You can get to know a person’s wisdom by discussion. But only after a long time, not casually; only when attentive, not when inattentive; and only by the wise, not the witless.
‘សំវាសេន, ភិក្ខវេ, សីលំ វេទិតព្ពំ, តញ្ច ខោ ទីឃេន អទ្ធុនា, ន ឥត្តរំ; មនសិករោតា, នោ អមនសិករោតា; បញ្ញវតា, នោ ទុប្បញ្ញេនាៜតិ, ឥតិ ខោ បនេតំ វុត្តំ។ កិញ្ចេតំ បដិច្ច វុត្តំ? ឥធ, ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ បុគ្គលេន សទ្ធិំ សំវសមានោ ឯវំ ជានាតិ: ‘ទីឃរត្តំ ខោ អយមាយស្មា ខណ្ឌការី ឆិទ្ទការី សពលការី កម្មាសការី, ន សន្តតការី ន សន្តតវុត្តិ; សីលេសុ ទុស្សីលោ អយមាយស្មា, នាយមាយស្មា សីលវាៜតិ។
‘You can get to know a person’s ethics by living with them. But only after a long time, not casually; only when attentive, not when inattentive; and only by the wise, not the witless.’ That’s what I said, but why did I say it? Take a person who’s living with someone else. They come to know: ‘For a long time this venerable’s deeds have been broken, tainted, spotty, and marred. Their deeds and behavior are inconsistent. This venerable is unethical, not ethical.’
ឥធ បន, ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ បុគ្គលេន សទ្ធិំ សំវសមានោ ឯវំ ជានាតិ: ‘ទីឃរត្តំ ខោ អយមាយស្មា អខណ្ឌការី អច្ឆិទ្ទការី អសពលការី អកម្មាសការី សន្តតការី សន្តតវុត្តិ; សីលេសុ សីលវា អយមាយស្មា, នាយមាយស្មា ទុស្សីលោៜតិ។ ‘សំវាសេន, ភិក្ខវេ, សីលំ វេទិតព្ពំ, តញ្ច ខោ ទីឃេន អទ្ធុនា, ន ឥត្តរំ; មនសិករោតា, នោ អមនសិករោតា; បញ្ញវតា, នោ ទុប្បញ្ញេនាៜតិ, ឥតិ យំ តំ វុត្តំ ឥទមេតំ បដិច្ច វុត្តំ។
Take another person who’s living with someone else. They come to know: ‘For a long time this venerable’s deeds have been unbroken, impeccable, spotless, and unmarred. Their deeds and behavior are consistent. This venerable is ethical, not unethical.’ That’s why I said that you can get to know a person’s ethics by living with them. But only after a long time, not a short time; only when attentive, not when inattentive; and only by the wise, not the witless.
‘សំវោហារេន, ភិក្ខវេ, សោចេយ្យំ វេទិតព្ពំ, តញ្ច ខោ ទីឃេន អទ្ធុនា, ន ឥត្តរំ; មនសិករោតា, នោ អមនសិករោតា; បញ្ញវតា, នោ ទុប្បញ្ញេនាៜតិ, ឥតិ ខោ បនេតំ វុត្តំ។ កិញ្ចេតំ បដិច្ច វុត្តំ? ឥធ, ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ បុគ្គលេន សទ្ធិំ សំវោហរមានោ ឯវំ ជានាតិ: ‘អញ្ញថា ខោ អយមាយស្មា ឯកេន ឯកោ វោហរតិ, អញ្ញថា ទ្វីហិ, អញ្ញថា តីហិ, អញ្ញថា សម្ពហុលេហិ; វោក្កមតិ អយមាយស្មា បុរិមវោហារា បច្ឆិមវោហារំ; អបរិសុទ្ធវោហារោ អយមាយស្មា, នាយមាយស្មា បរិសុទ្ធវោហារោៜតិ។
‘You can get to know a person’s purity by dealing with them. …’ That’s what I said, but why did I say it? Take a person who has dealings with someone else. They come to know: ‘This venerable deals with one person in one way. Then they deal with two, three, or many people each in different ways. They’re not consistent from one deal to the next. This venerable’s dealings are impure, not pure.’
ឥធ បន, ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ បុគ្គលេន សទ្ធិំ សំវោហរមានោ ឯវំ ជានាតិ: ‘យថេវ ខោ អយមាយស្មា ឯកេន ឯកោ វោហរតិ, តថា ទ្វីហិ, តថា តីហិ, តថា សម្ពហុលេហិ។ នាយមាយស្មា វោក្កមតិ បុរិមវោហារា បច្ឆិមវោហារំ; បរិសុទ្ធវោហារោ អយមាយស្មា, នាយមាយស្មា អបរិសុទ្ធវោហារោៜតិ។ ‘សំវោហារេន, ភិក្ខវេ, សោចេយ្យំ វេទិតព្ពំ, តញ្ច ខោ ទីឃេន អទ្ធុនា, ន ឥត្តរំ; មនសិករោតា, នោ អមនសិករោតា; បញ្ញវតា, នោ ទុប្បញ្ញេនាៜតិ, ឥតិ យំ តំ វុត្តំ ឥទមេតំ បដិច្ច វុត្តំ។
Take another person who has dealings with someone else. They come to know: ‘This venerable deals with one person in one way. Then they deal with two, three, or many people each in the same way. They’re consistent from one deal to the next. This venerable’s dealings are pure, not impure.’ That’s why I said that you can get to know a person’s purity by dealing with them. …
‘អាបទាសុ, ភិក្ខវេ, ថាមោ វេទិតព្ពោ, សោ ច ខោ ទីឃេន អទ្ធុនា, ន ឥត្តរំ; មនសិករោតា, នោ អមនសិករោតា; បញ្ញវតា, នោ ទុប្បញ្ញេនាៜតិ, ឥតិ ខោ បនេតំ វុត្តំ។ កិញ្ចេតំ បដិច្ច វុត្តំ? ឥធ, ភិក្ខវេ, ឯកច្ចោ ញាតិព្យសនេន វា ផុដ្ឋោ សមានោ, ភោគព្យសនេន វា ផុដ្ឋោ សមានោ, រោគព្យសនេន វា ផុដ្ឋោ សមានោ ន ឥតិ បដិសញ្ចិក្ខតិ: ‘តថាភូតោ ខោ អយំ លោកសន្និវាសោ តថាភូតោ អយំ អត្តភាវបដិលាភោ យថាភូតេ លោកសន្និវាសេ យថាភូតេ អត្តភាវបដិលាភេ អដ្ឋ លោកធម្មា លោកំ អនុបរិវត្តន្តិ លោកោ ច អដ្ឋ លោកធម្មេ អនុបរិវត្តតិ—លាភោ ច, អលាភោ ច, យសោ ច, អយសោ ច, និន្ទា ច, បសំសា ច, សុខញ្ច, ទុក្ខញ្ចាៜតិ។ សោ ញាតិព្យសនេន វា ផុដ្ឋោ សមានោ ភោគព្យសនេន វា ផុដ្ឋោ សមានោ រោគព្យសនេន វា ផុដ្ឋោ សមានោ សោចតិ កិលមតិ បរិទេវតិ, ឧរត្តាឡិំ កន្ទតិ, សម្មោហំ អាបជ្ជតិ។
‘You can get to know a person’s resilience in times of trouble. …’ That’s what I said, but why did I say it? Take a person who experiences loss of family, wealth, or health. But they don’t reflect: ‘The world’s like that. Reincarnation’s like that. That’s why the eight worldly conditions revolve around the world, and the world revolves around the eight worldly conditions: gain and loss, fame and disgrace, blame and praise, pleasure and pain.’ They sorrow and wail and lament, beating their breast and falling into confusion.
ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ឯកច្ចោ ញាតិព្យសនេន វា ផុដ្ឋោ សមានោ ភោគព្យសនេន វា ផុដ្ឋោ សមានោ រោគព្យសនេន វា ផុដ្ឋោ សមានោ ឥតិ បដិសញ្ចិក្ខតិ: ‘តថាភូតោ ខោ អយំ លោកសន្និវាសោ តថាភូតោ អយំ អត្តភាវបដិលាភោ យថាភូតេ លោកសន្និវាសេ យថាភូតេ អត្តភាវបដិលាភេ អដ្ឋ លោកធម្មា លោកំ អនុបរិវត្តន្តិ លោកោ ច អដ្ឋ លោកធម្មេ អនុបរិវត្តតិ—លាភោ ច, អលាភោ ច, យសោ ច, អយសោ ច, និន្ទា ច, បសំសា ច, សុខញ្ច, ទុក្ខញ្ចាៜតិ។ សោ ញាតិព្យសនេន វា ផុដ្ឋោ សមានោ ភោគព្យសនេន វា ផុដ្ឋោ សមានោ រោគព្យសនេន វា ផុដ្ឋោ សមានោ ន សោចតិ ន កិលមតិ ន បរិទេវតិ, ន ឧរត្តាឡិំ កន្ទតិ, ន សម្មោហំ អាបជ្ជតិ។ ‘អាបទាសុ, ភិក្ខវេ, ថាមោ វេទិតព្ពោ, សោ ច ខោ ទីឃេន អទ្ធុនា, ន ឥត្តរំ; មនសិករោតា, នោ អមនសិករោតា; បញ្ញវតា, នោ ទុប្បញ្ញេនាៜតិ, ឥតិ យំ តំ វុត្តំ ឥទមេតំ បដិច្ច វុត្តំ។
Take another person who experiences loss of family, wealth, or health. But they reflect: ‘The world’s like that. Reincarnation’s like that. That’s why the eight worldly conditions revolve around the world, and the world revolves around the eight worldly conditions: gain and loss, fame and disgrace, blame and praise, pleasure and pain.’ They don’t sorrow or wail or lament, beating their breast and falling into confusion. That’s why I said that you can get to know a person’s resilience in times of trouble. …
‘សាកច្ឆាយ, ភិក្ខវេ, បញ្ញា វេទិតព្ពា, សា ច ខោ ទីឃេន អទ្ធុនា, ន ឥត្តរំ; មនសិករោតា, នោ អមនសិករោតា; បញ្ញវតា, នោ ទុប្បញ្ញេនាៜតិ, ឥតិ ខោ បនេតំ វុត្តំ។ កិញ្ចេតំ បដិច្ច វុត្តំ? ឥធ, ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ បុគ្គលេន សទ្ធិំ សាកច្ឆាយមានោ ឯវំ ជានាតិ: ‘យថា ខោ ឥមស្ស អាយស្មតោ ឧម្មគ្គោ យថា ច អភិនីហារោ យថា ច បញ្ហាសមុទាហារោ, ទុប្បញ្ញោ អយមាយស្មា, នាយមាយស្មា បញ្ញវា។ តំ កិស្ស ហេតុ? តថា ហិ អយមាយស្មា ន ចេវ គម្ភីរំ អត្ថបទំ ឧទាហរតិ សន្តំ បណីតំ អតក្កាវចរំ និបុណំ បណ្ឌិតវេទនីយំ។ យញ្ច អយមាយស្មា ធម្មំ ភាសតិ តស្ស ច នប្បដិពលោ សង្ខិត្តេន វា វិត្ថារេន វា អត្ថំ អាចិក្ខិតុំ ទេសេតុំ បញ្ញាបេតុំ បដ្ឋបេតុំ វិវរិតុំ វិភជិតុំ ឧត្តានីកាតុំ។ ទុប្បញ្ញោ អយមាយស្មា, នាយមាយស្មា បញ្ញវាៜតិ។
‘You can get to know a person’s wisdom by discussion. But only after a long time, not casually; only when attentive, not when inattentive; and only by the wise, not the witless.’ That’s what I said, but why did I say it? Take a person who is discussing with someone else. They come to know: ‘Judging by this venerable’s approach, by what they’re getting at, and by how they discuss a question, they’re witless, not wise. Why is that? This venerable does not bring up a deep and meaningful saying that is peaceful, sublime, beyond the scope of logic, subtle, comprehensible to the astute. When this venerable speaks on Dhamma they’re not able to explain the meaning, either briefly or in detail. They can’t teach it, assert it, establish it, clarify it, analyze it, or reveal it. This venerable is witless, not wise.’
សេយ្យថាបិ, ភិក្ខវេ, ចក្ខុមា បុរិសោ ឧទករហទស្ស តីរេ ឋិតោ បស្សេយ្យ បរិត្តំ មច្ឆំ ឧម្មុជ្ជមានំ។ តស្ស ឯវមស្ស: ‘យថា ខោ ឥមស្ស មច្ឆស្ស ឧម្មគ្គោ យថា ច ឩមិឃាតោ យថា ច វេគាយិតត្តំ, បរិត្តោ អយំ មច្ឆោ, នាយំ មច្ឆោ មហន្តោៜតិ។ ឯវមេវំ ខោ, ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ បុគ្គលេន សទ្ធិំ សាកច្ឆាយមានោ ឯវំ ជានាតិ: ‘យថា ខោ ឥមស្ស អាយស្មតោ ឧម្មគ្គោ យថា ច អភិនីហារោ យថា ច បញ្ហាសមុទាហារោ, ទុប្បញ្ញោ អយមាយស្មា, នាយមាយស្មា បញ្ញវា។ តំ កិស្ស ហេតុ? តថា ហិ អយមាយស្មា ន ចេវ គម្ភីរំ អត្ថបទំ ឧទាហរតិ សន្តំ បណីតំ អតក្កាវចរំ និបុណំ បណ្ឌិតវេទនីយំ។ យញ្ច អយមាយស្មា ធម្មំ ភាសតិ, តស្ស ច ន បដិពលោ សង្ខិត្តេន វា វិត្ថារេន វា អត្ថំ អាចិក្ខិតុំ ទេសេតុំ បញ្ញាបេតុំ បដ្ឋបេតុំ វិវរិតុំ វិភជិតុំ ឧត្តានីកាតុំ។ ទុប្បញ្ញោ អយមាយស្មា, នាយមាយស្មា បញ្ញវាៜតិ។
Suppose a person with clear eyes was standing on the bank of a lake. They’d see a little fish rising, and think: ‘Judging by this fish’s approach, by the ripples it makes, and by its force, it’s a little fish, not a big one.’ In the same way, a person who is discussing with someone else would come to know: ‘Judging by this venerable’s approach, by what they’re getting at, and by how they discuss a question, they’re witless, not wise. …’
ឥធ បន, ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ បុគ្គលេន សទ្ធិំ សាកច្ឆាយមានោ ឯវំ ជានាតិ: ‘យថា ខោ ឥមស្ស អាយស្មតោ ឧម្មគ្គោ យថា ច អភិនីហារោ យថា ច បញ្ហាសមុទាហារោ, បញ្ញវា អយមាយស្មា, នាយមាយស្មា ទុប្បញ្ញោ។ តំ កិស្ស ហេតុ? តថា ហិ អយមាយស្មា គម្ភីរញ្ចេវ អត្ថបទំ ឧទាហរតិ សន្តំ បណីតំ អតក្កាវចរំ និបុណំ បណ្ឌិតវេទនីយំ។ យញ្ច អយមាយស្មា ធម្មំ ភាសតិ, តស្ស ច បដិពលោ សង្ខិត្តេន វា វិត្ថារេន វា អត្ថំ អាចិក្ខិតុំ ទេសេតុំ បញ្ញាបេតុំ បដ្ឋបេតុំ វិវរិតុំ វិភជិតុំ ឧត្តានីកាតុំ។ បញ្ញវា អយមាយស្មា, នាយមាយស្មា ទុប្បញ្ញោៜតិ។
Take another person who is discussing with someone else. They come to know: ‘Judging by this venerable’s approach, by what they’re getting at, and by how they discuss a question, they’re wise, not witless. Why is that? This venerable brings up a deep and meaningful saying that is peaceful, sublime, beyond the scope of logic, subtle, comprehensible to the astute. When this venerable speaks on Dhamma they’re able to explain the meaning, either briefly or in detail. They teach it, assert it, establish it, clarify it, analyze it, and reveal it. This venerable is wise, not witless.’
សេយ្យថាបិ, ភិក្ខវេ, ចក្ខុមា បុរិសោ ឧទករហទស្ស តីរេ ឋិតោ បស្សេយ្យ មហន្តំ មច្ឆំ ឧម្មុជ្ជមានំ។ តស្ស ឯវមស្ស: ‘យថា ខោ ឥមស្ស មច្ឆស្ស ឧម្មគ្គោ យថា ច ឩមិឃាតោ យថា ច វេគាយិតត្តំ, មហន្តោ អយំ មច្ឆោ, នាយំ មច្ឆោ បរិត្តោៜតិ។ ឯវមេវំ ខោ, ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ បុគ្គលេន សទ្ធិំ សាកច្ឆាយមានោ ឯវំ ជានាតិ: ‘យថា ខោ ឥមស្ស អាយស្មតោ ឧម្មគ្គោ យថា ច អភិនីហារោ យថា ច បញ្ហាសមុទាហារោ, បញ្ញវា អយមាយស្មា, នាយមាយស្មា ទុប្បញ្ញោ។ តំ កិស្ស ហេតុ? តថា ហិ អយមាយស្មា គម្ភីរញ្ចេវ អត្ថបទំ ឧទាហរតិ សន្តំ បណីតំ អតក្កាវចរំ និបុណំ បណ្ឌិតវេទនីយំ។ យញ្ច អយមាយស្មា ធម្មំ ភាសតិ, តស្ស ច បដិពលោ សង្ខិត្តេន វា វិត្ថារេន វា អត្ថំ អាចិក្ខិតុំ ទេសេតុំ បញ្ញាបេតុំ បដ្ឋបេតុំ វិវរិតុំ វិភជិតុំ ឧត្តានីកាតុំ។ បញ្ញវា អយមាយស្មា, នាយមាយស្មា ទុប្បញ្ញោៜតិ។
Suppose a man with clear eyes was standing on the bank of a lake. He’d see a big fish rising, and think: ‘Judging by this fish’s approach, by the ripples it makes, and by its force, it’s a big fish, not a little one.’ In the same way, a person who is discussing with someone else would come to know: ‘Judging by this venerable’s approach, by what they’re getting at, and by how they articulate a question, they’re wise, not witless. …’
‘សាកច្ឆាយ, ភិក្ខវេ, បញ្ញា វេទិតព្ពា, សា ច ខោ ទីឃេន អទ្ធុនា, ន ឥត្តរំ; មនសិករោតា, នោ អមនសិករោតា; បញ្ញវតា, នោ ទុប្បញ្ញេនាៜតិ, ឥតិ យំ តំ វុត្តំ ឥទមេតំ បដិច្ច វុត្តំ។
That’s why I said that you can get to know a person’s wisdom by discussion. But only after a long time, not casually; only when attentive, not when inattentive; and only by the wise, not the witless.
ឥមានិ ខោ, ភិក្ខវេ, ចត្តារិ ឋានានិ ឥមេហិ ចតូហិ ឋានេហិ វេទិតព្ពានី”តិ។
These are the four things that can be known in four situations.”
ទុតិយំ។
The authoritative text of the Aṅguttara Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]
