| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya |
២. ឋានសុត្តំ
2. Ṭhānasuttaṃ
១៩២. ‘‘ចត្តារិមានិ, ភិក្ខវេ, ឋានានិ ចតូហិ ឋានេហិ វេទិតព្ពានិ។ កតមានិ ចត្តារិ? សំវាសេន, ភិក្ខវេ, សីលំ វេទិតព្ពំ, តញ្ច ខោ ទីឃេន អទ្ធុនា, ន ឥត្តរំ; មនសិករោតា, នោ អមនសិករោតា; បញ្ញវតា, នោ ទុប្បញ្ញេន។ សំវោហារេន, ភិក្ខវេ, សោចេយ្យំ វេទិតព្ពំ, តញ្ច ខោ ទីឃេន អទ្ធុនា, ន ឥត្តរំ; មនសិករោតា, នោ អមនសិករោតា; បញ្ញវតា, នោ ទុប្បញ្ញេន។ អាបទាសុ, ភិក្ខវេ, ថាមោ វេទិតព្ពោ, សោ ច ខោ ទីឃេន អទ្ធុនា , ន ឥត្តរំ; មនសិករោតា, នោ អមនសិករោតា; បញ្ញវតា, នោ ទុប្បញ្ញេន។ សាកច្ឆាយ, ភិក្ខវេ, បញ្ញា វេទិតព្ពា, សា ច ខោ ទីឃេន អទ្ធុនា, ន ឥត្តរំ; មនសិករោតា, នោ អមនសិករោតា; បញ្ញវតា, នោ ទុប្បញ្ញេនាតិ។
192. ‘‘Cattārimāni, bhikkhave, ṭhānāni catūhi ṭhānehi veditabbāni. Katamāni cattāri? Saṃvāsena, bhikkhave, sīlaṃ veditabbaṃ, tañca kho dīghena addhunā, na ittaraṃ; manasikarotā, no amanasikarotā; paññavatā, no duppaññena. Saṃvohārena, bhikkhave, soceyyaṃ veditabbaṃ, tañca kho dīghena addhunā, na ittaraṃ; manasikarotā, no amanasikarotā; paññavatā, no duppaññena. Āpadāsu, bhikkhave, thāmo veditabbo, so ca kho dīghena addhunā , na ittaraṃ; manasikarotā, no amanasikarotā; paññavatā, no duppaññena. Sākacchāya, bhikkhave, paññā veditabbā, sā ca kho dīghena addhunā, na ittaraṃ; manasikarotā, no amanasikarotā; paññavatā, no duppaññenāti.
1 ‘‘‘សំវាសេន , ភិក្ខវេ, សីលំ វេទិតព្ពំ, តញ្ច ខោ ទីឃេន អទ្ធុនា, ន ឥត្តរំ; មនសិករោតា, នោ អមនសិករោតា; បញ្ញវតា, នោ ទុប្បញ្ញេនា’តិ, ឥតិ ខោ បនេតំ វុត្តំ។ កិញ្ចេតំ បដិច្ច វុត្តំ? ឥធ, ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ បុគ្គលេន សទ្ធិំ សំវសមានោ ឯវំ ជានាតិ – ‘ទីឃរត្តំ ខោ អយមាយស្មា ខណ្ឌការី ឆិទ្ទការី សពលការី កម្មាសការី, ន សន្តតការី ន សន្តតវុត្តិ 2; សីលេសុ ទុស្សីលោ អយមាយស្មា, នាយមាយស្មា សីលវា’’’តិ។
3 ‘‘‘Saṃvāsena , bhikkhave, sīlaṃ veditabbaṃ, tañca kho dīghena addhunā, na ittaraṃ; manasikarotā, no amanasikarotā; paññavatā, no duppaññenā’ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Idha, bhikkhave, puggalo puggalena saddhiṃ saṃvasamāno evaṃ jānāti – ‘dīgharattaṃ kho ayamāyasmā khaṇḍakārī chiddakārī sabalakārī kammāsakārī, na santatakārī na santatavutti 4; sīlesu dussīlo ayamāyasmā, nāyamāyasmā sīlavā’’’ti.
‘‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ បុគ្គលេន សទ្ធិំ សំវសមានោ ឯវំ ជានាតិ – ‘ទីឃរត្តំ ខោ អយមាយស្មា អខណ្ឌការី អច្ឆិទ្ទការី អសពលការី អកម្មាសការី សន្តតការី សន្តតវុត្តិ; សីលេសុ សីលវា អយមាយស្មា, នាយមាយស្មា ទុស្សីលោ’តិ។ ‘សំវាសេន, ភិក្ខវេ, សីលំ វេទិតព្ពំ, តញ្ច ខោ ទីឃេន អទ្ធុនា, ន ឥត្តរំ; មនសិករោតា, នោ អមនសិករោតា; បញ្ញវតា, នោ ទុប្បញ្ញេនា’តិ, ឥតិ យំ តំ វុត្តំ ឥទមេតំ បដិច្ច វុត្តំ។
‘‘‘Idha pana, bhikkhave, puggalo puggalena saddhiṃ saṃvasamāno evaṃ jānāti – ‘dīgharattaṃ kho ayamāyasmā akhaṇḍakārī acchiddakārī asabalakārī akammāsakārī santatakārī santatavutti; sīlesu sīlavā ayamāyasmā, nāyamāyasmā dussīlo’ti. ‘Saṃvāsena, bhikkhave, sīlaṃ veditabbaṃ, tañca kho dīghena addhunā, na ittaraṃ; manasikarotā, no amanasikarotā; paññavatā, no duppaññenā’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘‘សំវោហារេន, ភិក្ខវេ, សោចេយ្យំ វេទិតព្ពំ, តញ្ច ខោ ទីឃេន អទ្ធុនា, ន ឥត្តរំ; មនសិករោតា, នោ អមនសិករោតា; បញ្ញវតា, នោ ទុប្បញ្ញេនា’តិ, ឥតិ ខោ បនេតំ វុត្តំ។ កិញ្ចេតំ បដិច្ច វុត្តំ? ឥធ, ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ បុគ្គលេន សទ្ធិំ សំវោហរមានោ ឯវំ ជានាតិ – ‘អញ្ញថា ខោ អយមាយស្មា ឯកេន ឯកោ វោហរតិ, អញ្ញថា ទ្វីហិ, អញ្ញថា តីហិ, អញ្ញថា សម្ពហុលេហិ; វោក្កមតិ អយមាយស្មា បុរិមវោហារា បច្ឆិមវោហារំ; អបរិសុទ្ធវោហារោ អយមាយស្មា, នាយមាយស្មា បរិសុទ្ធវោហារោ’’’តិ។
‘‘‘Saṃvohārena, bhikkhave, soceyyaṃ veditabbaṃ, tañca kho dīghena addhunā, na ittaraṃ; manasikarotā, no amanasikarotā; paññavatā, no duppaññenā’ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Idha, bhikkhave, puggalo puggalena saddhiṃ saṃvoharamāno evaṃ jānāti – ‘aññathā kho ayamāyasmā ekena eko voharati, aññathā dvīhi, aññathā tīhi, aññathā sambahulehi; vokkamati ayamāyasmā purimavohārā pacchimavohāraṃ; aparisuddhavohāro ayamāyasmā, nāyamāyasmā parisuddhavohāro’’’ti.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ បុគ្គលេន សទ្ធិំ សំវោហរមានោ ឯវំ ជានាតិ – ‘យថេវ ខោ អយមាយស្មា ឯកេន ឯកោ វោហរតិ, តថា ទ្វីហិ, តថា តីហិ, តថា សម្ពហុលេហិ។ នាយមាយស្មា វោក្កមតិ បុរិមវោហារា បច្ឆិមវោហារំ; បរិសុទ្ធវោហារោ អយមាយស្មា, នាយមាយស្មា អបរិសុទ្ធវោហារោ’តិ ។ ‘សំវោហារេន, ភិក្ខវេ, សោចេយ្យំ វេទិតព្ពំ, តញ្ច ខោ ទីឃេន អទ្ធុនា, ន ឥត្តរំ; មនសិករោតា, នោ អមនសិករោតា; បញ្ញវតា, នោ ទុប្បញ្ញេនា’តិ, ឥតិ យំ តំ វុត្តំ ឥទមេតំ បដិច្ច វុត្តំ។
‘‘Idha pana, bhikkhave, puggalo puggalena saddhiṃ saṃvoharamāno evaṃ jānāti – ‘yatheva kho ayamāyasmā ekena eko voharati, tathā dvīhi, tathā tīhi, tathā sambahulehi. Nāyamāyasmā vokkamati purimavohārā pacchimavohāraṃ; parisuddhavohāro ayamāyasmā, nāyamāyasmā aparisuddhavohāro’ti . ‘Saṃvohārena, bhikkhave, soceyyaṃ veditabbaṃ, tañca kho dīghena addhunā, na ittaraṃ; manasikarotā, no amanasikarotā; paññavatā, no duppaññenā’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘‘អាបទាសុ, ភិក្ខវេ, ថាមោ វេទិតព្ពោ, សោ ច ខោ ទីឃេន អទ្ធុនា, ន ឥត្តរំ; មនសិករោតា, នោ អមនសិករោតា; បញ្ញវតា, នោ ទុប្បញ្ញេនា’តិ, ឥតិ ខោ បនេតំ វុត្តំ។ កិញ្ចេតំ បដិច្ច វុត្តំ? ឥធ, ភិក្ខវេ, ឯកច្ចោ ញាតិព្យសនេន វា ផុដ្ឋោ សមានោ, ភោគព្យសនេន វា ផុដ្ឋោ សមានោ, រោគព្យសនេន វា ផុដ្ឋោ សមានោ ន ឥតិ បដិសញ្ចិក្ខតិ – ‘តថាភូតោ ខោ អយំ លោកសន្និវាសោ តថាភូតោ អយំ អត្តភាវបដិលាភោ យថាភូតេ លោកសន្និវាសេ យថាភូតេ អត្តភាវបដិលាភេ អដ្ឋ លោកធម្មា លោកំ អនុបរិវត្តន្តិ លោកោ ច អដ្ឋ លោកធម្មេ អនុបរិវត្តតិ – លាភោ ច, អលាភោ ច, យសោ ច, អយសោ ច, និន្ទា ច, បសំសា ច, សុខញ្ច, ទុក្ខញ្ចា’តិ។ សោ ញាតិព្យសនេន វា ផុដ្ឋោ សមានោ ភោគព្យសនេន វា ផុដ្ឋោ សមានោ រោគព្យសនេន វា ផុដ្ឋោ សមានោ សោចតិ កិលមតិ បរិទេវតិ, ឧរត្តាឡិំ កន្ទតិ, សម្មោហំ អាបជ្ជតិ។
‘‘‘Āpadāsu, bhikkhave, thāmo veditabbo, so ca kho dīghena addhunā, na ittaraṃ; manasikarotā, no amanasikarotā; paññavatā, no duppaññenā’ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Idha, bhikkhave, ekacco ñātibyasanena vā phuṭṭho samāno, bhogabyasanena vā phuṭṭho samāno, rogabyasanena vā phuṭṭho samāno na iti paṭisañcikkhati – ‘tathābhūto kho ayaṃ lokasannivāso tathābhūto ayaṃ attabhāvapaṭilābho yathābhūte lokasannivāse yathābhūte attabhāvapaṭilābhe aṭṭha lokadhammā lokaṃ anuparivattanti loko ca aṭṭha lokadhamme anuparivattati – lābho ca, alābho ca, yaso ca, ayaso ca, nindā ca, pasaṃsā ca, sukhañca, dukkhañcā’ti. So ñātibyasanena vā phuṭṭho samāno bhogabyasanena vā phuṭṭho samāno rogabyasanena vā phuṭṭho samāno socati kilamati paridevati, urattāḷiṃ kandati, sammohaṃ āpajjati.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ឯកច្ចោ ញាតិព្យសនេន វា ផុដ្ឋោ សមានោ ភោគព្យសនេន វា ផុដ្ឋោ សមានោ រោគព្យសនេន វា ផុដ្ឋោ សមានោ ឥតិ បដិសញ្ចិក្ខតិ – ‘តថាភូតោ ខោ អយំ លោកសន្និវាសោ តថាភូតោ អយំ អត្តភាវបដិលាភោ យថាភូតេ លោកសន្និវាសេ យថាភូតេ អត្តភាវបដិលាភេ អដ្ឋ លោកធម្មា លោកំ អនុបរិវត្តន្តិ លោកោ ច អដ្ឋ លោកធម្មេ អនុបរិវត្តតិ – លាភោ ច, អលាភោ ច, យសោ ច, អយសោ ច, និន្ទា ច, បសំសា ច, សុខញ្ច, ទុក្ខញ្ចា’តិ។ សោ ញាតិព្យសនេន វា ផុដ្ឋោ សមានោ ភោគព្យសនេន វា ផុដ្ឋោ សមានោ រោគព្យសនេន វា ផុដ្ឋោ សមានោ ន សោចតិ ន កិលមតិ ន បរិទេវតិ, ន ឧរត្តាឡិំ កន្ទតិ, ន សម្មោហំ អាបជ្ជតិ។ ‘អាបទាសុ, ភិក្ខវេ, ថាមោ វេទិតព្ពោ, សោ ច ខោ ទីឃេន អទ្ធុនា, ន ឥត្តរំ; មនសិករោតា, នោ អមនសិករោតា; បញ្ញវតា, នោ ទុប្បញ្ញេនា’តិ, ឥតិ យំ តំ វុត្តំ ឥទមេតំ បដិច្ច វុត្តំ។
‘‘Idha pana, bhikkhave, ekacco ñātibyasanena vā phuṭṭho samāno bhogabyasanena vā phuṭṭho samāno rogabyasanena vā phuṭṭho samāno iti paṭisañcikkhati – ‘tathābhūto kho ayaṃ lokasannivāso tathābhūto ayaṃ attabhāvapaṭilābho yathābhūte lokasannivāse yathābhūte attabhāvapaṭilābhe aṭṭha lokadhammā lokaṃ anuparivattanti loko ca aṭṭha lokadhamme anuparivattati – lābho ca, alābho ca, yaso ca, ayaso ca, nindā ca, pasaṃsā ca, sukhañca, dukkhañcā’ti. So ñātibyasanena vā phuṭṭho samāno bhogabyasanena vā phuṭṭho samāno rogabyasanena vā phuṭṭho samāno na socati na kilamati na paridevati, na urattāḷiṃ kandati, na sammohaṃ āpajjati. ‘Āpadāsu, bhikkhave, thāmo veditabbo, so ca kho dīghena addhunā, na ittaraṃ; manasikarotā, no amanasikarotā; paññavatā, no duppaññenā’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘‘សាកច្ឆាយ, ភិក្ខវេ, បញ្ញា វេទិតព្ពា, សា ច ខោ ទីឃេន អទ្ធុនា, ន ឥត្តរំ; មនសិករោតា, នោ អមនសិករោតា; បញ្ញវតា, នោ ទុប្បញ្ញេនា’តិ , ឥតិ ខោ បនេតំ វុត្តំ។ កិញ្ចេតំ បដិច្ច វុត្តំ? ឥធ, ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ បុគ្គលេន សទ្ធិំ សាកច្ឆាយមានោ ឯវំ ជានាតិ – ‘យថា ខោ ឥមស្ស អាយស្មតោ ឧម្មគ្គោ យថា ច អភិនីហារោ យថា ច បញ្ហាសមុទាហារោ, ទុប្បញ្ញោ អយមាយស្មា, នាយមាយស្មា បញ្ញវា។ តំ កិស្ស ហេតុ? តថា ហិ អយមាយស្មា ន ចេវ គម្ភីរំ អត្ថបទំ ឧទាហរតិ សន្តំ បណីតំ អតក្កាវចរំ និបុណំ បណ្ឌិតវេទនីយំ។ យញ្ច អយមាយស្មា ធម្មំ ភាសតិ តស្ស ច នប្បដិពលោ សំខិត្តេន វា វិត្ថារេន វា អត្ថំ អាចិក្ខិតុំ ទេសេតុំ បញ្ញាបេតុំ បដ្ឋបេតុំ វិវរិតុំ វិភជិតុំ ឧត្តានីកាតុំ។ ទុប្បញ្ញោ អយមាយស្មា, នាយមាយស្មា បញ្ញវា’’’តិ។
‘‘‘Sākacchāya, bhikkhave, paññā veditabbā, sā ca kho dīghena addhunā, na ittaraṃ; manasikarotā, no amanasikarotā; paññavatā, no duppaññenā’ti , iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Idha, bhikkhave, puggalo puggalena saddhiṃ sākacchāyamāno evaṃ jānāti – ‘yathā kho imassa āyasmato ummaggo yathā ca abhinīhāro yathā ca pañhāsamudāhāro, duppañño ayamāyasmā, nāyamāyasmā paññavā. Taṃ kissa hetu? Tathā hi ayamāyasmā na ceva gambhīraṃ atthapadaṃ udāharati santaṃ paṇītaṃ atakkāvacaraṃ nipuṇaṃ paṇḍitavedanīyaṃ. Yañca ayamāyasmā dhammaṃ bhāsati tassa ca nappaṭibalo saṃkhittena vā vitthārena vā atthaṃ ācikkhituṃ desetuṃ paññāpetuṃ paṭṭhapetuṃ vivarituṃ vibhajituṃ uttānīkātuṃ. Duppañño ayamāyasmā, nāyamāyasmā paññavā’’’ti.
‘‘សេយ្យថាបិ, ភិក្ខវេ, ចក្ខុមា បុរិសោ ឧទករហទស្ស តីរេ ឋិតោ បស្សេយ្យ បរិត្តំ មច្ឆំ ឧម្មុជ្ជមានំ។ តស្ស ឯវមស្ស – ‘យថា ខោ ឥមស្ស មច្ឆស្ស ឧម្មគ្គោ យថា ច ឩមិឃាតោ យថា ច វេគាយិតត្តំ, បរិត្តោ អយំ មច្ឆោ, នាយំ មច្ឆោ មហន្តោ’តិ។ ឯវមេវំ ខោ, ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ បុគ្គលេន សទ្ធិំ សាកច្ឆាយមានោ ឯវំ ជានាតិ – ‘យថា ខោ ឥមស្ស អាយស្មតោ ឧម្មគ្គោ យថា ច អភិនីហារោ យថា ច បញ្ហាសមុទាហារោ, ទុប្បញ្ញោ អយមាយស្មា, នាយមាយស្មា បញ្ញវា។ តំ កិស្ស ហេតុ? តថា ហិ អយមាយស្មា ន ចេវ គម្ភីរំ អត្ថបទំ ឧទាហរតិ សន្តំ បណីតំ អតក្កាវចរំ និបុណំ បណ្ឌិតវេទនីយំ។ យញ្ច អយមាយស្មា ធម្មំ ភាសតិ, តស្ស ច ន បដិពលោ សំខិត្តេន វា វិត្ថារេន វា អត្ថំ អាចិក្ខិតុំ ទេសេតុំ បញ្ញាបេតុំ បដ្ឋបេតុំ វិវរិតុំ វិភជិតុំ ឧត្តានីកាតុំ។ ទុប្បញ្ញោ អយមាយស្មា, នាយមាយស្មា បញ្ញវា’’’តិ។
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, cakkhumā puriso udakarahadassa tīre ṭhito passeyya parittaṃ macchaṃ ummujjamānaṃ. Tassa evamassa – ‘yathā kho imassa macchassa ummaggo yathā ca ūmighāto yathā ca vegāyitattaṃ, paritto ayaṃ maccho, nāyaṃ maccho mahanto’ti. Evamevaṃ kho, bhikkhave, puggalo puggalena saddhiṃ sākacchāyamāno evaṃ jānāti – ‘yathā kho imassa āyasmato ummaggo yathā ca abhinīhāro yathā ca pañhāsamudāhāro, duppañño ayamāyasmā, nāyamāyasmā paññavā. Taṃ kissa hetu? Tathā hi ayamāyasmā na ceva gambhīraṃ atthapadaṃ udāharati santaṃ paṇītaṃ atakkāvacaraṃ nipuṇaṃ paṇḍitavedanīyaṃ. Yañca ayamāyasmā dhammaṃ bhāsati, tassa ca na paṭibalo saṃkhittena vā vitthārena vā atthaṃ ācikkhituṃ desetuṃ paññāpetuṃ paṭṭhapetuṃ vivarituṃ vibhajituṃ uttānīkātuṃ. Duppañño ayamāyasmā, nāyamāyasmā paññavā’’’ti.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ បុគ្គលេន សទ្ធិំ សាកច្ឆាយមានោ ឯវំ ជានាតិ – ‘យថា ខោ ឥមស្ស អាយស្មតោ ឧម្មគ្គោ យថា ច អភិនីហារោ យថា ច បញ្ហាសមុទាហារោ, បញ្ញវា អយមាយស្មា, នាយមាយស្មា ទុប្បញ្ញោ។ តំ កិស្ស ហេតុ? តថា ហិ អយមាយស្មា គម្ភីរញ្ចេវ អត្ថបទំ ឧទាហរតិ សន្តំ បណីតំ អតក្កាវចរំ និបុណំ បណ្ឌិតវេទនីយំ។ យញ្ច អយមាយស្មា ធម្មំ ភាសតិ, តស្ស ច បដិពលោ សំខិត្តេន វា វិត្ថារេន វា អត្ថំ អាចិក្ខិតុំ ទេសេតុំ បញ្ញាបេតុំ បដ្ឋបេតុំ វិវរិតុំ វិភជិតុំ ឧត្តានីកាតុំ។ បញ្ញវា អយមាយស្មា, នាយមាយស្មា ទុប្បញ្ញោ’’’តិ។
‘‘Idha pana, bhikkhave, puggalo puggalena saddhiṃ sākacchāyamāno evaṃ jānāti – ‘yathā kho imassa āyasmato ummaggo yathā ca abhinīhāro yathā ca pañhāsamudāhāro, paññavā ayamāyasmā, nāyamāyasmā duppañño. Taṃ kissa hetu? Tathā hi ayamāyasmā gambhīrañceva atthapadaṃ udāharati santaṃ paṇītaṃ atakkāvacaraṃ nipuṇaṃ paṇḍitavedanīyaṃ. Yañca ayamāyasmā dhammaṃ bhāsati, tassa ca paṭibalo saṃkhittena vā vitthārena vā atthaṃ ācikkhituṃ desetuṃ paññāpetuṃ paṭṭhapetuṃ vivarituṃ vibhajituṃ uttānīkātuṃ. Paññavā ayamāyasmā, nāyamāyasmā duppañño’’’ti.
‘‘សេយ្យថាបិ , ភិក្ខវេ, ចក្ខុមា បុរិសោ ឧទករហទស្ស តីរេ ឋិតោ បស្សេយ្យ មហន្តំ មច្ឆំ ឧម្មុជ្ជមានំ។ តស្ស ឯវមស្ស – ‘យថា ខោ ឥមស្ស មច្ឆស្ស ឧម្មគ្គោ យថា ច ឩមិឃាតោ យថា ច វេគាយិតត្តំ, មហន្តោ អយំ មច្ឆោ, នាយំ មច្ឆោ បរិត្តោ’តិ។ ឯវមេវំ ខោ, ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ បុគ្គលេន សទ្ធិំ សាកច្ឆាយមានោ ឯវំ ជានាតិ – ‘យថា ខោ ឥមស្ស អាយស្មតោ ឧម្មគ្គោ យថា ច អភិនីហារោ យថា ច បញ្ហាសមុទាហារោ, បញ្ញវា អយមាយស្មា, នាយមាយស្មា ទុប្បញ្ញោ។ តំ កិស្ស ហេតុ? តថា ហិ អយមាយស្មា គម្ភីរញ្ចេវ អត្ថបទំ ឧទាហរតិ សន្តំ បណីតំ អតក្កាវចរំ និបុណំ បណ្ឌិតវេទនីយំ។ យញ្ច អយមាយស្មា ធម្មំ ភាសតិ, តស្ស ច បដិពលោ សំខិត្តេន វា វិត្ថារេន វា អត្ថំ អាចិក្ខិតុំ ទេសេតុំ បញ្ញាបេតុំ បដ្ឋបេតុំ វិវរិតុំ វិភជិតុំ ឧត្តានីកាតុំ។ បញ្ញវា អយមាយស្មា, នាយមាយស្មា ទុប្បញ្ញោ’តិ។
‘‘Seyyathāpi , bhikkhave, cakkhumā puriso udakarahadassa tīre ṭhito passeyya mahantaṃ macchaṃ ummujjamānaṃ. Tassa evamassa – ‘yathā kho imassa macchassa ummaggo yathā ca ūmighāto yathā ca vegāyitattaṃ, mahanto ayaṃ maccho, nāyaṃ maccho paritto’ti. Evamevaṃ kho, bhikkhave, puggalo puggalena saddhiṃ sākacchāyamāno evaṃ jānāti – ‘yathā kho imassa āyasmato ummaggo yathā ca abhinīhāro yathā ca pañhāsamudāhāro, paññavā ayamāyasmā, nāyamāyasmā duppañño. Taṃ kissa hetu? Tathā hi ayamāyasmā gambhīrañceva atthapadaṃ udāharati santaṃ paṇītaṃ atakkāvacaraṃ nipuṇaṃ paṇḍitavedanīyaṃ. Yañca ayamāyasmā dhammaṃ bhāsati, tassa ca paṭibalo saṃkhittena vā vitthārena vā atthaṃ ācikkhituṃ desetuṃ paññāpetuṃ paṭṭhapetuṃ vivarituṃ vibhajituṃ uttānīkātuṃ. Paññavā ayamāyasmā, nāyamāyasmā duppañño’ti.
‘‘‘សាកច្ឆាយ, ភិក្ខវេ, បញ្ញា វេទិតព្ពា, សា ច ខោ ទីឃេន អទ្ធុនា, ន ឥត្តរំ; មនសិករោតា, នោ អមនសិករោតា; បញ្ញវតា, នោ ទុប្បញ្ញេនា’តិ , ឥតិ យំ តំ វុត្តំ ឥទមេតំ បដិច្ច វុត្តំ។ ឥមានិ ខោ, ភិក្ខវេ, ចត្តារិ ឋានានិ ឥមេហិ ចតូហិ ឋានេហិ វេទិតព្ពានី’’តិ។ ទុតិយំ។
‘‘‘Sākacchāya, bhikkhave, paññā veditabbā, sā ca kho dīghena addhunā, na ittaraṃ; manasikarotā, no amanasikarotā; paññavatā, no duppaññenā’ti , iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ. Imāni kho, bhikkhave, cattāri ṭhānāni imehi catūhi ṭhānehi veditabbānī’’ti. Dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ២. ឋានសុត្តវណ្ណនា • 2. Ṭhānasuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ២. ឋានសុត្តវណ្ណនា • 2. Ṭhānasuttavaṇṇanā
