| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya |
2. ඨානසුත්‌තං
2. Ṭhānasuttaṃ
192. ‘‘චත්‌තාරිමානි, භික්‌ඛවෙ, ඨානානි චතූහි ඨානෙහි වෙදිතබ්‌බානි. කතමානි චත්‌තාරි? සංවාසෙන, භික්‌ඛවෙ, සීලං වෙදිතබ්‌බං, තඤ්‌ච ඛො දීඝෙන අද්‌ධුනා, න ඉත්‌තරං; මනසිකරොතා, නො අමනසිකරොතා; පඤ්‌ඤවතා, නො දුප්‌පඤ්‌ඤෙන. සංවොහාරෙන, භික්‌ඛවෙ, සොචෙය්‍යං වෙදිතබ්‌බං, තඤ්‌ච ඛො දීඝෙන අද්‌ධුනා, න ඉත්‌තරං; මනසිකරොතා, නො අමනසිකරොතා; පඤ්‌ඤවතා, නො දුප්‌පඤ්‌ඤෙන. ආපදාසු, භික්‌ඛවෙ, ථාමො වෙදිතබ්‌බො, සො ච ඛො දීඝෙන අද්‌ධුනා , න ඉත්‌තරං; මනසිකරොතා, නො අමනසිකරොතා; පඤ්‌ඤවතා, නො දුප්‌පඤ්‌ඤෙන. සාකච්‌ඡාය, භික්‌ඛවෙ, පඤ්‌ඤා වෙදිතබ්‌බා, සා ච ඛො දීඝෙන අද්‌ධුනා, න ඉත්‌තරං; මනසිකරොතා, නො අමනසිකරොතා; පඤ්‌ඤවතා, නො දුප්‌පඤ්‌ඤෙනාති.
192. ‘‘Cattārimāni, bhikkhave, ṭhānāni catūhi ṭhānehi veditabbāni. Katamāni cattāri? Saṃvāsena, bhikkhave, sīlaṃ veditabbaṃ, tañca kho dīghena addhunā, na ittaraṃ; manasikarotā, no amanasikarotā; paññavatā, no duppaññena. Saṃvohārena, bhikkhave, soceyyaṃ veditabbaṃ, tañca kho dīghena addhunā, na ittaraṃ; manasikarotā, no amanasikarotā; paññavatā, no duppaññena. Āpadāsu, bhikkhave, thāmo veditabbo, so ca kho dīghena addhunā , na ittaraṃ; manasikarotā, no amanasikarotā; paññavatā, no duppaññena. Sākacchāya, bhikkhave, paññā veditabbā, sā ca kho dīghena addhunā, na ittaraṃ; manasikarotā, no amanasikarotā; paññavatā, no duppaññenāti.
1 ‘‘‘සංවාසෙන , භික්‌ඛවෙ, සීලං වෙදිතබ්‌බං, තඤ්‌ච ඛො දීඝෙන අද්‌ධුනා, න ඉත්‌තරං; මනසිකරොතා, නො අමනසිකරොතා; පඤ්‌ඤවතා, නො දුප්‌පඤ්‌ඤෙනා’ති, ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, පුග්‌ගලො පුග්‌ගලෙන සද්‌ධිං සංවසමානො එවං ජානාති – ‘දීඝරත්‌තං ඛො අයමායස්‌මා ඛණ්‌ඩකාරී ඡිද්‌දකාරී සබලකාරී කම්‌මාසකාරී, න සන්‌තතකාරී න සන්‌තතවුත්‌ති 2; සීලෙසු දුස්‌සීලො අයමායස්‌මා, නායමායස්‌මා සීලවා’’’ති.
3 ‘‘‘Saṃvāsena , bhikkhave, sīlaṃ veditabbaṃ, tañca kho dīghena addhunā, na ittaraṃ; manasikarotā, no amanasikarotā; paññavatā, no duppaññenā’ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Idha, bhikkhave, puggalo puggalena saddhiṃ saṃvasamāno evaṃ jānāti – ‘dīgharattaṃ kho ayamāyasmā khaṇḍakārī chiddakārī sabalakārī kammāsakārī, na santatakārī na santatavutti 4; sīlesu dussīlo ayamāyasmā, nāyamāyasmā sīlavā’’’ti.
‘‘‘ඉධ පන, භික්‌ඛවෙ, පුග්‌ගලො පුග්‌ගලෙන සද්‌ධිං සංවසමානො එවං ජානාති – ‘දීඝරත්‌තං ඛො අයමායස්‌මා අඛණ්‌ඩකාරී අච්‌ඡිද්‌දකාරී අසබලකාරී අකම්‌මාසකාරී සන්‌තතකාරී සන්‌තතවුත්‌ති; සීලෙසු සීලවා අයමායස්‌මා, නායමායස්‌මා දුස්‌සීලො’ති. ‘සංවාසෙන, භික්‌ඛවෙ, සීලං වෙදිතබ්‌බං, තඤ්‌ච ඛො දීඝෙන අද්‌ධුනා, න ඉත්‌තරං; මනසිකරොතා, නො අමනසිකරොතා; පඤ්‌ඤවතා, නො දුප්‌පඤ්‌ඤෙනා’ති, ඉති යං තං වුත්‌තං ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං.
‘‘‘Idha pana, bhikkhave, puggalo puggalena saddhiṃ saṃvasamāno evaṃ jānāti – ‘dīgharattaṃ kho ayamāyasmā akhaṇḍakārī acchiddakārī asabalakārī akammāsakārī santatakārī santatavutti; sīlesu sīlavā ayamāyasmā, nāyamāyasmā dussīlo’ti. ‘Saṃvāsena, bhikkhave, sīlaṃ veditabbaṃ, tañca kho dīghena addhunā, na ittaraṃ; manasikarotā, no amanasikarotā; paññavatā, no duppaññenā’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘‘සංවොහාරෙන, භික්‌ඛවෙ, සොචෙය්‍යං වෙදිතබ්‌බං, තඤ්‌ච ඛො දීඝෙන අද්‌ධුනා, න ඉත්‌තරං; මනසිකරොතා, නො අමනසිකරොතා; පඤ්‌ඤවතා, නො දුප්‌පඤ්‌ඤෙනා’ති, ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, පුග්‌ගලො පුග්‌ගලෙන සද්‌ධිං සංවොහරමානො එවං ජානාති – ‘අඤ්‌ඤථා ඛො අයමායස්‌මා එකෙන එකො වොහරති, අඤ්‌ඤථා ද්‌වීහි, අඤ්‌ඤථා තීහි, අඤ්‌ඤථා සම්‌බහුලෙහි; වොක්‌කමති අයමායස්‌මා පුරිමවොහාරා පච්‌ඡිමවොහාරං; අපරිසුද්‌ධවොහාරො අයමායස්‌මා, නායමායස්‌මා පරිසුද්‌ධවොහාරො’’’ති.
‘‘‘Saṃvohārena, bhikkhave, soceyyaṃ veditabbaṃ, tañca kho dīghena addhunā, na ittaraṃ; manasikarotā, no amanasikarotā; paññavatā, no duppaññenā’ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Idha, bhikkhave, puggalo puggalena saddhiṃ saṃvoharamāno evaṃ jānāti – ‘aññathā kho ayamāyasmā ekena eko voharati, aññathā dvīhi, aññathā tīhi, aññathā sambahulehi; vokkamati ayamāyasmā purimavohārā pacchimavohāraṃ; aparisuddhavohāro ayamāyasmā, nāyamāyasmā parisuddhavohāro’’’ti.
‘‘ඉධ පන, භික්‌ඛවෙ, පුග්‌ගලො පුග්‌ගලෙන සද්‌ධිං සංවොහරමානො එවං ජානාති – ‘යථෙව ඛො අයමායස්‌මා එකෙන එකො වොහරති, තථා ද්‌වීහි, තථා තීහි, තථා සම්‌බහුලෙහි. නායමායස්‌මා වොක්‌කමති පුරිමවොහාරා පච්‌ඡිමවොහාරං; පරිසුද්‌ධවොහාරො අයමායස්‌මා, නායමායස්‌මා අපරිසුද්‌ධවොහාරො’ති . ‘සංවොහාරෙන, භික්‌ඛවෙ, සොචෙය්‍යං වෙදිතබ්‌බං, තඤ්‌ච ඛො දීඝෙන අද්‌ධුනා, න ඉත්‌තරං; මනසිකරොතා, නො අමනසිකරොතා; පඤ්‌ඤවතා, නො දුප්‌පඤ්‌ඤෙනා’ති, ඉති යං තං වුත්‌තං ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං.
‘‘Idha pana, bhikkhave, puggalo puggalena saddhiṃ saṃvoharamāno evaṃ jānāti – ‘yatheva kho ayamāyasmā ekena eko voharati, tathā dvīhi, tathā tīhi, tathā sambahulehi. Nāyamāyasmā vokkamati purimavohārā pacchimavohāraṃ; parisuddhavohāro ayamāyasmā, nāyamāyasmā aparisuddhavohāro’ti . ‘Saṃvohārena, bhikkhave, soceyyaṃ veditabbaṃ, tañca kho dīghena addhunā, na ittaraṃ; manasikarotā, no amanasikarotā; paññavatā, no duppaññenā’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘‘ආපදාසු, භික්‌ඛවෙ, ථාමො වෙදිතබ්‌බො, සො ච ඛො දීඝෙන අද්‌ධුනා, න ඉත්‌තරං; මනසිකරොතා, නො අමනසිකරොතා; පඤ්‌ඤවතා, නො දුප්‌පඤ්‌ඤෙනා’ති, ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො ඤාතිබ්‍යසනෙන වා ඵුට්‌ඨො සමානො, භොගබ්‍යසනෙන වා ඵුට්‌ඨො සමානො, රොගබ්‍යසනෙන වා ඵුට්‌ඨො සමානො න ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛති – ‘තථාභූතො ඛො අයං ලොකසන්‌නිවාසො තථාභූතො අයං අත්‌තභාවපටිලාභො යථාභූතෙ ලොකසන්‌නිවාසෙ යථාභූතෙ අත්‌තභාවපටිලාභෙ අට්‌ඨ ලොකධම්‌මා ලොකං අනුපරිවත්‌තන්‌ති ලොකො ච අට්‌ඨ ලොකධම්‌මෙ අනුපරිවත්‌තති – ලාභො ච, අලාභො ච, යසො ච, අයසො ච, නින්‌දා ච, පසංසා ච, සුඛඤ්‌ච, දුක්‌ඛඤ්‌චා’ති. සො ඤාතිබ්‍යසනෙන වා ඵුට්‌ඨො සමානො භොගබ්‍යසනෙන වා ඵුට්‌ඨො සමානො රොගබ්‍යසනෙන වා ඵුට්‌ඨො සමානො සොචති කිලමති පරිදෙවති, උරත්‌තාළිං කන්‌දති, සම්‌මොහං ආපජ්‌ජති.
‘‘‘Āpadāsu, bhikkhave, thāmo veditabbo, so ca kho dīghena addhunā, na ittaraṃ; manasikarotā, no amanasikarotā; paññavatā, no duppaññenā’ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Idha, bhikkhave, ekacco ñātibyasanena vā phuṭṭho samāno, bhogabyasanena vā phuṭṭho samāno, rogabyasanena vā phuṭṭho samāno na iti paṭisañcikkhati – ‘tathābhūto kho ayaṃ lokasannivāso tathābhūto ayaṃ attabhāvapaṭilābho yathābhūte lokasannivāse yathābhūte attabhāvapaṭilābhe aṭṭha lokadhammā lokaṃ anuparivattanti loko ca aṭṭha lokadhamme anuparivattati – lābho ca, alābho ca, yaso ca, ayaso ca, nindā ca, pasaṃsā ca, sukhañca, dukkhañcā’ti. So ñātibyasanena vā phuṭṭho samāno bhogabyasanena vā phuṭṭho samāno rogabyasanena vā phuṭṭho samāno socati kilamati paridevati, urattāḷiṃ kandati, sammohaṃ āpajjati.
‘‘ඉධ පන, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො ඤාතිබ්‍යසනෙන වා ඵුට්‌ඨො සමානො භොගබ්‍යසනෙන වා ඵුට්‌ඨො සමානො රොගබ්‍යසනෙන වා ඵුට්‌ඨො සමානො ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛති – ‘තථාභූතො ඛො අයං ලොකසන්‌නිවාසො තථාභූතො අයං අත්‌තභාවපටිලාභො යථාභූතෙ ලොකසන්‌නිවාසෙ යථාභූතෙ අත්‌තභාවපටිලාභෙ අට්‌ඨ ලොකධම්‌මා ලොකං අනුපරිවත්‌තන්‌ති ලොකො ච අට්‌ඨ ලොකධම්‌මෙ අනුපරිවත්‌තති – ලාභො ච, අලාභො ච, යසො ච, අයසො ච, නින්‌දා ච, පසංසා ච, සුඛඤ්‌ච, දුක්‌ඛඤ්‌චා’ති. සො ඤාතිබ්‍යසනෙන වා ඵුට්‌ඨො සමානො භොගබ්‍යසනෙන වා ඵුට්‌ඨො සමානො රොගබ්‍යසනෙන වා ඵුට්‌ඨො සමානො න සොචති න කිලමති න පරිදෙවති, න උරත්‌තාළිං කන්‌දති, න සම්‌මොහං ආපජ්‌ජති. ‘ආපදාසු, භික්‌ඛවෙ, ථාමො වෙදිතබ්‌බො, සො ච ඛො දීඝෙන අද්‌ධුනා, න ඉත්‌තරං; මනසිකරොතා, නො අමනසිකරොතා; පඤ්‌ඤවතා, නො දුප්‌පඤ්‌ඤෙනා’ති, ඉති යං තං වුත්‌තං ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං.
‘‘Idha pana, bhikkhave, ekacco ñātibyasanena vā phuṭṭho samāno bhogabyasanena vā phuṭṭho samāno rogabyasanena vā phuṭṭho samāno iti paṭisañcikkhati – ‘tathābhūto kho ayaṃ lokasannivāso tathābhūto ayaṃ attabhāvapaṭilābho yathābhūte lokasannivāse yathābhūte attabhāvapaṭilābhe aṭṭha lokadhammā lokaṃ anuparivattanti loko ca aṭṭha lokadhamme anuparivattati – lābho ca, alābho ca, yaso ca, ayaso ca, nindā ca, pasaṃsā ca, sukhañca, dukkhañcā’ti. So ñātibyasanena vā phuṭṭho samāno bhogabyasanena vā phuṭṭho samāno rogabyasanena vā phuṭṭho samāno na socati na kilamati na paridevati, na urattāḷiṃ kandati, na sammohaṃ āpajjati. ‘Āpadāsu, bhikkhave, thāmo veditabbo, so ca kho dīghena addhunā, na ittaraṃ; manasikarotā, no amanasikarotā; paññavatā, no duppaññenā’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘‘සාකච්‌ඡාය, භික්‌ඛවෙ, පඤ්‌ඤා වෙදිතබ්‌බා, සා ච ඛො දීඝෙන අද්‌ධුනා, න ඉත්‌තරං; මනසිකරොතා, නො අමනසිකරොතා; පඤ්‌ඤවතා, නො දුප්‌පඤ්‌ඤෙනා’ති , ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, පුග්‌ගලො පුග්‌ගලෙන සද්‌ධිං සාකච්‌ඡායමානො එවං ජානාති – ‘යථා ඛො ඉමස්‌ස ආයස්‌මතො උම්‌මග්‌ගො යථා ච අභිනීහාරො යථා ච පඤ්‌හාසමුදාහාරො, දුප්‌පඤ්‌ඤො අයමායස්‌මා, නායමායස්‌මා පඤ්‌ඤවා. තං කිස්‌ස හෙතු? තථා හි අයමායස්‌මා න චෙව ගම්‌භීරං අත්‌ථපදං උදාහරති සන්‌තං පණීතං අතක්‌කාවචරං නිපුණං පණ්‌ඩිතවෙදනීයං. යඤ්‌ච අයමායස්‌මා ධම්‌මං භාසති තස්‌ස ච නප්‌පටිබලො සංඛිත්‌තෙන වා විත්‌ථාරෙන වා අත්‌ථං ආචික්‌ඛිතුං දෙසෙතුං පඤ්‌ඤාපෙතුං පට්‌ඨපෙතුං විවරිතුං විභජිතුං උත්‌තානීකාතුං. දුප්‌පඤ්‌ඤො අයමායස්‌මා, නායමායස්‌මා පඤ්‌ඤවා’’’ති.
‘‘‘Sākacchāya, bhikkhave, paññā veditabbā, sā ca kho dīghena addhunā, na ittaraṃ; manasikarotā, no amanasikarotā; paññavatā, no duppaññenā’ti , iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Idha, bhikkhave, puggalo puggalena saddhiṃ sākacchāyamāno evaṃ jānāti – ‘yathā kho imassa āyasmato ummaggo yathā ca abhinīhāro yathā ca pañhāsamudāhāro, duppañño ayamāyasmā, nāyamāyasmā paññavā. Taṃ kissa hetu? Tathā hi ayamāyasmā na ceva gambhīraṃ atthapadaṃ udāharati santaṃ paṇītaṃ atakkāvacaraṃ nipuṇaṃ paṇḍitavedanīyaṃ. Yañca ayamāyasmā dhammaṃ bhāsati tassa ca nappaṭibalo saṃkhittena vā vitthārena vā atthaṃ ācikkhituṃ desetuṃ paññāpetuṃ paṭṭhapetuṃ vivarituṃ vibhajituṃ uttānīkātuṃ. Duppañño ayamāyasmā, nāyamāyasmā paññavā’’’ti.
‘‘සෙය්‍යථාපි, භික්‌ඛවෙ, චක්‌ඛුමා පුරිසො උදකරහදස්‌ස තීරෙ ඨිතො පස්‌සෙය්‍ය පරිත්‌තං මච්‌ඡං උම්‌මුජ්‌ජමානං. තස්‌ස එවමස්‌ස – ‘යථා ඛො ඉමස්‌ස මච්‌ඡස්‌ස උම්‌මග්‌ගො යථා ච ඌමිඝාතො යථා ච වෙගායිතත්‌තං, පරිත්‌තො අයං මච්‌ඡො, නායං මච්‌ඡො මහන්‌තො’ති. එවමෙවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, පුග්‌ගලො පුග්‌ගලෙන සද්‌ධිං සාකච්‌ඡායමානො එවං ජානාති – ‘යථා ඛො ඉමස්‌ස ආයස්‌මතො උම්‌මග්‌ගො යථා ච අභිනීහාරො යථා ච පඤ්‌හාසමුදාහාරො, දුප්‌පඤ්‌ඤො අයමායස්‌මා, නායමායස්‌මා පඤ්‌ඤවා. තං කිස්‌ස හෙතු? තථා හි අයමායස්‌මා න චෙව ගම්‌භීරං අත්‌ථපදං උදාහරති සන්‌තං පණීතං අතක්‌කාවචරං නිපුණං පණ්‌ඩිතවෙදනීයං. යඤ්‌ච අයමායස්‌මා ධම්‌මං භාසති, තස්‌ස ච න පටිබලො සංඛිත්‌තෙන වා විත්‌ථාරෙන වා අත්‌ථං ආචික්‌ඛිතුං දෙසෙතුං පඤ්‌ඤාපෙතුං පට්‌ඨපෙතුං විවරිතුං විභජිතුං උත්‌තානීකාතුං. දුප්‌පඤ්‌ඤො අයමායස්‌මා, නායමායස්‌මා පඤ්‌ඤවා’’’ති.
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, cakkhumā puriso udakarahadassa tīre ṭhito passeyya parittaṃ macchaṃ ummujjamānaṃ. Tassa evamassa – ‘yathā kho imassa macchassa ummaggo yathā ca ūmighāto yathā ca vegāyitattaṃ, paritto ayaṃ maccho, nāyaṃ maccho mahanto’ti. Evamevaṃ kho, bhikkhave, puggalo puggalena saddhiṃ sākacchāyamāno evaṃ jānāti – ‘yathā kho imassa āyasmato ummaggo yathā ca abhinīhāro yathā ca pañhāsamudāhāro, duppañño ayamāyasmā, nāyamāyasmā paññavā. Taṃ kissa hetu? Tathā hi ayamāyasmā na ceva gambhīraṃ atthapadaṃ udāharati santaṃ paṇītaṃ atakkāvacaraṃ nipuṇaṃ paṇḍitavedanīyaṃ. Yañca ayamāyasmā dhammaṃ bhāsati, tassa ca na paṭibalo saṃkhittena vā vitthārena vā atthaṃ ācikkhituṃ desetuṃ paññāpetuṃ paṭṭhapetuṃ vivarituṃ vibhajituṃ uttānīkātuṃ. Duppañño ayamāyasmā, nāyamāyasmā paññavā’’’ti.
‘‘ඉධ පන, භික්‌ඛවෙ, පුග්‌ගලො පුග්‌ගලෙන සද්‌ධිං සාකච්‌ඡායමානො එවං ජානාති – ‘යථා ඛො ඉමස්‌ස ආයස්‌මතො උම්‌මග්‌ගො යථා ච අභිනීහාරො යථා ච පඤ්‌හාසමුදාහාරො, පඤ්‌ඤවා අයමායස්‌මා, නායමායස්‌මා දුප්‌පඤ්‌ඤො. තං කිස්‌ස හෙතු? තථා හි අයමායස්‌මා ගම්‌භීරඤ්‌චෙව අත්‌ථපදං උදාහරති සන්‌තං පණීතං අතක්‌කාවචරං නිපුණං පණ්‌ඩිතවෙදනීයං. යඤ්‌ච අයමායස්‌මා ධම්‌මං භාසති, තස්‌ස ච පටිබලො සංඛිත්‌තෙන වා විත්‌ථාරෙන වා අත්‌ථං ආචික්‌ඛිතුං දෙසෙතුං පඤ්‌ඤාපෙතුං පට්‌ඨපෙතුං විවරිතුං විභජිතුං උත්‌තානීකාතුං. පඤ්‌ඤවා අයමායස්‌මා, නායමායස්‌මා දුප්‌පඤ්‌ඤො’’’ති.
‘‘Idha pana, bhikkhave, puggalo puggalena saddhiṃ sākacchāyamāno evaṃ jānāti – ‘yathā kho imassa āyasmato ummaggo yathā ca abhinīhāro yathā ca pañhāsamudāhāro, paññavā ayamāyasmā, nāyamāyasmā duppañño. Taṃ kissa hetu? Tathā hi ayamāyasmā gambhīrañceva atthapadaṃ udāharati santaṃ paṇītaṃ atakkāvacaraṃ nipuṇaṃ paṇḍitavedanīyaṃ. Yañca ayamāyasmā dhammaṃ bhāsati, tassa ca paṭibalo saṃkhittena vā vitthārena vā atthaṃ ācikkhituṃ desetuṃ paññāpetuṃ paṭṭhapetuṃ vivarituṃ vibhajituṃ uttānīkātuṃ. Paññavā ayamāyasmā, nāyamāyasmā duppañño’’’ti.
‘‘සෙය්‍යථාපි , භික්‌ඛවෙ, චක්‌ඛුමා පුරිසො උදකරහදස්‌ස තීරෙ ඨිතො පස්‌සෙය්‍ය මහන්‌තං මච්‌ඡං උම්‌මුජ්‌ජමානං. තස්‌ස එවමස්‌ස – ‘යථා ඛො ඉමස්‌ස මච්‌ඡස්‌ස උම්‌මග්‌ගො යථා ච ඌමිඝාතො යථා ච වෙගායිතත්‌තං, මහන්‌තො අයං මච්‌ඡො, නායං මච්‌ඡො පරිත්‌තො’ති. එවමෙවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, පුග්‌ගලො පුග්‌ගලෙන සද්‌ධිං සාකච්‌ඡායමානො එවං ජානාති – ‘යථා ඛො ඉමස්‌ස ආයස්‌මතො උම්‌මග්‌ගො යථා ච අභිනීහාරො යථා ච පඤ්‌හාසමුදාහාරො, පඤ්‌ඤවා අයමායස්‌මා, නායමායස්‌මා දුප්‌පඤ්‌ඤො. තං කිස්‌ස හෙතු? තථා හි අයමායස්‌මා ගම්‌භීරඤ්‌චෙව අත්‌ථපදං උදාහරති සන්‌තං පණීතං අතක්‌කාවචරං නිපුණං පණ්‌ඩිතවෙදනීයං. යඤ්‌ච අයමායස්‌මා ධම්‌මං භාසති, තස්‌ස ච පටිබලො සංඛිත්‌තෙන වා විත්‌ථාරෙන වා අත්‌ථං ආචික්‌ඛිතුං දෙසෙතුං පඤ්‌ඤාපෙතුං පට්‌ඨපෙතුං විවරිතුං විභජිතුං උත්‌තානීකාතුං. පඤ්‌ඤවා අයමායස්‌මා, නායමායස්‌මා දුප්‌පඤ්‌ඤො’ති.
‘‘Seyyathāpi , bhikkhave, cakkhumā puriso udakarahadassa tīre ṭhito passeyya mahantaṃ macchaṃ ummujjamānaṃ. Tassa evamassa – ‘yathā kho imassa macchassa ummaggo yathā ca ūmighāto yathā ca vegāyitattaṃ, mahanto ayaṃ maccho, nāyaṃ maccho paritto’ti. Evamevaṃ kho, bhikkhave, puggalo puggalena saddhiṃ sākacchāyamāno evaṃ jānāti – ‘yathā kho imassa āyasmato ummaggo yathā ca abhinīhāro yathā ca pañhāsamudāhāro, paññavā ayamāyasmā, nāyamāyasmā duppañño. Taṃ kissa hetu? Tathā hi ayamāyasmā gambhīrañceva atthapadaṃ udāharati santaṃ paṇītaṃ atakkāvacaraṃ nipuṇaṃ paṇḍitavedanīyaṃ. Yañca ayamāyasmā dhammaṃ bhāsati, tassa ca paṭibalo saṃkhittena vā vitthārena vā atthaṃ ācikkhituṃ desetuṃ paññāpetuṃ paṭṭhapetuṃ vivarituṃ vibhajituṃ uttānīkātuṃ. Paññavā ayamāyasmā, nāyamāyasmā duppañño’ti.
‘‘‘සාකච්‌ඡාය, භික්‌ඛවෙ, පඤ්‌ඤා වෙදිතබ්‌බා, සා ච ඛො දීඝෙන අද්‌ධුනා, න ඉත්‌තරං; මනසිකරොතා, නො අමනසිකරොතා; පඤ්‌ඤවතා, නො දුප්‌පඤ්‌ඤෙනා’ති , ඉති යං තං වුත්‌තං ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං. ඉමානි ඛො, භික්‌ඛවෙ, චත්‌තාරි ඨානානි ඉමෙහි චතූහි ඨානෙහි වෙදිතබ්‌බානී’’ති. දුතියං.
‘‘‘Sākacchāya, bhikkhave, paññā veditabbā, sā ca kho dīghena addhunā, na ittaraṃ; manasikarotā, no amanasikarotā; paññavatā, no duppaññenā’ti , iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ. Imāni kho, bhikkhave, cattāri ṭhānāni imehi catūhi ṭhānehi veditabbānī’’ti. Dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 2. ඨානසුත්‌තවණ්‌ණනා • 2. Ṭhānasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 2. ඨානසුත්‌තවණ්‌ණනා • 2. Ṭhānasuttavaṇṇanā
