| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
६. थपतिसुत्तवण्णना
6. Thapatisuttavaṇṇanā
१००२. (वितानं कायानं कालनकाय, कारणस्स उपगतानं सातपरिया सिज्झति। तत्थ कायपरिपज्झायमुखेन तन्तिं ठपेसि भगवा। न हि पस्सथ नमत्थेहि करणे निरत्थको पिति वत्तति। ‘‘नियतत्ता’’ति वुत्तं। तमेव नियमं ‘‘मज्झिमपदेसेयेवा’’ति अवधारणेन विभावेति । महामण्डलचारिकं चरन्तोपि मज्झिमपदेसस्स अन्तन्तेनेव चरति। तत्थ च विनेय्यजनस्स समोसरणता मत्तपनवाचमहत्थसुपनन्ति।) [एत्थन्तरे पाठो असुद्धो दुस्सोधनीयो च, सुद्धपाठो गवेसितब्बो।] अरुणुट्ठापनम्पि तत्थेव होति। पच्चन्तपदेसे पन दूरे विनेय्यजना होन्ति, तत्थ गन्त्वा मग्गफलेसु पतिट्ठापेत्वा ततो पच्चागन्त्वा मज्झिमपदेसे एव वासं उपगच्छति, तत्थ मनुस्सेहि कतानं कारानं महप्फलभावनियमनत्थन्ति दट्ठब्बं। ‘‘आसन्ने नो भगवा’’ति इदं निदस्सनमत्तन्ति दस्सेन्तो ‘‘न केवल’’न्ति आदिमाह।
1002. (Vitānaṃ kāyānaṃ kālanakāya, kāraṇassa upagatānaṃ sātapariyā sijjhati. Tattha kāyaparipajjhāyamukhena tantiṃ ṭhapesi bhagavā. Na hi passatha namatthehi karaṇe niratthako piti vattati. ‘‘Niyatattā’’ti vuttaṃ. Tameva niyamaṃ ‘‘majjhimapadeseyevā’’ti avadhāraṇena vibhāveti . Mahāmaṇḍalacārikaṃ carantopi majjhimapadesassa antanteneva carati. Tattha ca vineyyajanassa samosaraṇatā mattapanavācamahatthasupananti.) [Etthantare pāṭho asuddho dussodhanīyo ca, suddhapāṭho gavesitabbo.] Aruṇuṭṭhāpanampi tattheva hoti. Paccantapadese pana dūre vineyyajanā honti, tattha gantvā maggaphalesu patiṭṭhāpetvā tato paccāgantvā majjhimapadese eva vāsaṃ upagacchati, tattha manussehi katānaṃ kārānaṃ mahapphalabhāvaniyamanatthanti daṭṭhabbaṃ. ‘‘Āsanne no bhagavā’’ti idaṃ nidassanamattanti dassento ‘‘na kevala’’nti ādimāha.
सकिञ्चनसपलिबोधनट्ठेनाति एत्थ किञ्चनं पलिबोधो असमापितकिच्चता, तदुभयस्स अत्थिभावेनाति अत्थो। महावासेति महागेहे।
Sakiñcanasapalibodhanaṭṭhenāti ettha kiñcanaṃ palibodho asamāpitakiccatā, tadubhayassa atthibhāvenāti attho. Mahāvāseti mahāgehe.
द्वेपि जनाति इसिदत्तपुराणा। सितं नाम मन्दहसितं। हसितं नाम विस्सट्ठहसितं। मुत्तचागोतिआदीसु यं वत्तब्बं, तं विसुद्धिमग्गटीकायं (विसुद्धि॰ महाटी॰ १.१६०) वुत्तनयेन वेदितब्बं। संविभागेति परस्स दानवसेन संविभजने। अकतविभागन्ति देय्यधम्मवसेन न कतविभागं। पुग्गलवसेन पन ‘‘सीलवन्तेही’’ति वुत्तत्ता कतविभागमेव महप्फलताकरणेन। तेनाह ‘‘सब्बं दातब्बमेव हुत्वा ठित’’न्ति।
Dvepi janāti isidattapurāṇā. Sitaṃ nāma mandahasitaṃ. Hasitaṃ nāma vissaṭṭhahasitaṃ. Muttacāgotiādīsu yaṃ vattabbaṃ, taṃ visuddhimaggaṭīkāyaṃ (visuddhi. mahāṭī. 1.160) vuttanayena veditabbaṃ. Saṃvibhāgeti parassa dānavasena saṃvibhajane. Akatavibhāganti deyyadhammavasena na katavibhāgaṃ. Puggalavasena pana ‘‘sīlavantehī’’ti vuttattā katavibhāgameva mahapphalatākaraṇena. Tenāha ‘‘sabbaṃ dātabbameva hutvā ṭhita’’nti.
(एत्थन्तरे पाठो असुद्धो दुस्सोधनीयो च, सुद्धपाठो गवेसितब्बो।)
(Etthantare pāṭho asuddho dussodhanīyo ca, suddhapāṭho gavesitabbo.)
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ६. थपतिसुत्तं • 6. Thapatisuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ६. थपतिसुत्तवण्णना • 6. Thapatisuttavaṇṇanā
