| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
๖. ถปติสุตฺตวณฺณนา
6. Thapatisuttavaṇṇanā
๑๐๐๒. (วิตานํ กายานํ กาลนกาย, การณสฺส อุปคตานํ สาตปริยา สิชฺฌติฯ ตตฺถ กายปริปชฺฌายมุเขน ตนฺติํ ฐเปสิ ภควาฯ น หิ ปสฺสถ นมเตฺถหิ กรเณ นิรตฺถโก ปิติ วตฺตติฯ ‘‘นิยตตฺตา’’ติ วุตฺตํฯ ตเมว นิยมํ ‘‘มชฺฌิมปเทเสเยวา’’ติ อวธารเณน วิภาเวติ ฯ มหามณฺฑลจาริกํ จรโนฺตปิ มชฺฌิมปเทสสฺส อนฺตเนฺตเนว จรติฯ ตตฺถ จ วิเนยฺยชนสฺส สโมสรณตา มตฺตปนวาจมหตฺถสุปนนฺติฯ) [เอตฺถนฺตเร ปาโฐ อสุโทฺธ ทุโสฺสธนีโย จ, สุทฺธปาโฐ คเวสิตโพฺพฯ] อรุณุฎฺฐาปนมฺปิ ตเตฺถว โหติฯ ปจฺจนฺตปเทเส ปน ทูเร วิเนยฺยชนา โหนฺติ, ตตฺถ คนฺตฺวา มคฺคผเลสุ ปติฎฺฐาเปตฺวา ตโต ปจฺจาคนฺตฺวา มชฺฌิมปเทเส เอว วาสํ อุปคจฺฉติ, ตตฺถ มนุเสฺสหิ กตานํ การานํ มหปฺผลภาวนิยมนตฺถนฺติ ทฎฺฐพฺพํฯ ‘‘อาสเนฺน โน ภควา’’ติ อิทํ นิทสฺสนมตฺตนฺติ ทเสฺสโนฺต ‘‘น เกวล’’นฺติ อาทิมาหฯ
1002. (Vitānaṃ kāyānaṃ kālanakāya, kāraṇassa upagatānaṃ sātapariyā sijjhati. Tattha kāyaparipajjhāyamukhena tantiṃ ṭhapesi bhagavā. Na hi passatha namatthehi karaṇe niratthako piti vattati. ‘‘Niyatattā’’ti vuttaṃ. Tameva niyamaṃ ‘‘majjhimapadeseyevā’’ti avadhāraṇena vibhāveti . Mahāmaṇḍalacārikaṃ carantopi majjhimapadesassa antanteneva carati. Tattha ca vineyyajanassa samosaraṇatā mattapanavācamahatthasupananti.) [Etthantare pāṭho asuddho dussodhanīyo ca, suddhapāṭho gavesitabbo.] Aruṇuṭṭhāpanampi tattheva hoti. Paccantapadese pana dūre vineyyajanā honti, tattha gantvā maggaphalesu patiṭṭhāpetvā tato paccāgantvā majjhimapadese eva vāsaṃ upagacchati, tattha manussehi katānaṃ kārānaṃ mahapphalabhāvaniyamanatthanti daṭṭhabbaṃ. ‘‘Āsanne no bhagavā’’ti idaṃ nidassanamattanti dassento ‘‘na kevala’’nti ādimāha.
สกิญฺจนสปลิโพธนเฎฺฐนาติ เอตฺถ กิญฺจนํ ปลิโพโธ อสมาปิตกิจฺจตา, ตทุภยสฺส อตฺถิภาเวนาติ อโตฺถฯ มหาวาเสติ มหาเคเหฯ
Sakiñcanasapalibodhanaṭṭhenāti ettha kiñcanaṃ palibodho asamāpitakiccatā, tadubhayassa atthibhāvenāti attho. Mahāvāseti mahāgehe.
เทฺวปิ ชนาติ อิสิทตฺตปุราณาฯ สิตํ นาม มนฺทหสิตํฯ หสิตํ นาม วิสฺสฎฺฐหสิตํฯ มุตฺตจาโคติอาทีสุ ยํ วตฺตพฺพํ, ตํ วิสุทฺธิมคฺคฎีกายํ (วิสุทฺธิ. มหาฎี. ๑.๑๖๐) วุตฺตนเยน เวทิตพฺพํฯ สํวิภาเคติ ปรสฺส ทานวเสน สํวิภชเนฯ อกตวิภาคนฺติ เทยฺยธมฺมวเสน น กตวิภาคํฯ ปุคฺคลวเสน ปน ‘‘สีลวเนฺตหี’’ติ วุตฺตตฺตา กตวิภาคเมว มหปฺผลตากรเณนฯ เตนาห ‘‘สพฺพํ ทาตพฺพเมว หุตฺวา ฐิต’’นฺติฯ
Dvepi janāti isidattapurāṇā. Sitaṃ nāma mandahasitaṃ. Hasitaṃ nāma vissaṭṭhahasitaṃ. Muttacāgotiādīsu yaṃ vattabbaṃ, taṃ visuddhimaggaṭīkāyaṃ (visuddhi. mahāṭī. 1.160) vuttanayena veditabbaṃ. Saṃvibhāgeti parassa dānavasena saṃvibhajane. Akatavibhāganti deyyadhammavasena na katavibhāgaṃ. Puggalavasena pana ‘‘sīlavantehī’’ti vuttattā katavibhāgameva mahapphalatākaraṇena. Tenāha ‘‘sabbaṃ dātabbameva hutvā ṭhita’’nti.
(เอตฺถนฺตเร ปาโฐ อสุโทฺธ ทุโสฺสธนีโย จ, สุทฺธปาโฐ คเวสิตโพฺพฯ)
(Etthantare pāṭho asuddho dussodhanīyo ca, suddhapāṭho gavesitabbo.)
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๖. ถปติสุตฺตํ • 6. Thapatisuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๖. ถปติสุตฺตวณฺณนา • 6. Thapatisuttavaṇṇanā
