| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
៦. ថបតិសុត្តវណ្ណនា
6. Thapatisuttavaṇṇanā
១០០២. ឆដ្ឋេ សាធុកេ បដិវសន្តីតិ សាធុកនាមកេ អត្តនោ ភោគគាមកេ វសន្តិ។ តេសុ ឥសិទត្តោ សកទាគាមី, បុរាណោ សោតាបន្នោ សទារសន្តុដ្ឋោ។ មគ្គេ បុរិសំ ឋបេសុន្តិ តេសំ កិរ គាមទ្វារេន ភគវតោ គមនមគ្គោ។ តស្មា ‘‘ភគវា កាលេ វា អកាលេ វា អម្ហាកំ សុត្តានំ វា បមត្តានំ វា គច្ឆេយ្យ, អថ បស្សិតុំ ន លភេយ្យាមា’’តិ មគ្គមជ្ឈេ បុរិសំ ឋបេសុំ។
1002. Chaṭṭhe sādhuke paṭivasantīti sādhukanāmake attano bhogagāmake vasanti. Tesu isidatto sakadāgāmī, purāṇo sotāpanno sadārasantuṭṭho. Magge purisaṃ ṭhapesunti tesaṃ kira gāmadvārena bhagavato gamanamaggo. Tasmā ‘‘bhagavā kāle vā akāle vā amhākaṃ suttānaṃ vā pamattānaṃ vā gaccheyya, atha passituṃ na labheyyāmā’’ti maggamajjhe purisaṃ ṭhapesuṃ.
អនុពន្ធិំសូតិ ន ទូរតោវ បិដ្ឋិតោ បិដ្ឋិតោ អនុពន្ធិំសុ, ភគវា បន សកដមគ្គស្ស មជ្ឈេ ជង្ឃមគ្គេន អគមាសិ, ឥតរេ ឧភោសុ បស្សេសុ អនុគច្ឆន្តា អគមំសុ។ មគ្គា ឱក្កម្មាតិ ពុទ្ធានញ្ហិ កេនចិ សទ្ធិំ គច្ឆន្តានំយេវ បដិសន្ថារំ កាតុំ វដ្ដតិ កេនចិ សទ្ធិំ ឋិតកានំ , កេនចិ សទ្ធិំ ទិវសភាគំ និសិន្នានំ។ តស្មា ភគវា ចិន្តេសិ – ‘‘ឥមេហិ មេ សទ្ធិំ គច្ឆន្តស្ស បដិសន្ថារំ កាតុំ អយុត្តំ, ឋិតកេនបិ កាតុំ ន យុត្តំ, ឥមេ ហិ មយ្ហំ សាសនេ សាមិនោ អាគតផលា។ ឥមេហិ សទ្ធិំ និសីទិត្វាវ ទិវសភាគំ បដិសន្ថារំ ករិស្សាមី’’តិ មគ្គា ឱក្កម្ម យេន អញ្ញតរំ រុក្ខមូលំ តេនុបសង្កមិ។
Anubandhiṃsūti na dūratova piṭṭhito piṭṭhito anubandhiṃsu, bhagavā pana sakaṭamaggassa majjhe jaṅghamaggena agamāsi, itare ubhosu passesu anugacchantā agamaṃsu. Maggā okkammāti buddhānañhi kenaci saddhiṃ gacchantānaṃyeva paṭisanthāraṃ kātuṃ vaṭṭati kenaci saddhiṃ ṭhitakānaṃ , kenaci saddhiṃ divasabhāgaṃ nisinnānaṃ. Tasmā bhagavā cintesi – ‘‘imehi me saddhiṃ gacchantassa paṭisanthāraṃ kātuṃ ayuttaṃ, ṭhitakenapi kātuṃ na yuttaṃ, ime hi mayhaṃ sāsane sāmino āgataphalā. Imehi saddhiṃ nisīditvāva divasabhāgaṃ paṭisanthāraṃ karissāmī’’ti maggā okkamma yena aññataraṃ rukkhamūlaṃ tenupasaṅkami.
បញ្ញត្តេ អាសនេ និសីទីតិ តេ កិរ ឆត្តុបាហនំ កត្តរទណ្ឌំ បាទព្ភញ្ជនតេលាទីនិ ចេវ អដ្ឋវិធញ្ច បានកំ សរភបាទបល្លង្កញ្ច គាហាបេត្វា អគមំសុ, អាភតំ បល្លង្កម្បិ បញ្ញាបេត្វា អទំសុ , សត្ថា តស្មិំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសីទិំសូតិ សេសានិ ឆត្តុបាហនាទីនិ ភិក្ខុសង្ឃស្ស ទេថាតិ វត្វា សយម្បិ ភគវន្តំ វន្ទិត្វា ឯកមន្តំ និសីទិំសុ។
Paññatte āsane nisīdīti te kira chattupāhanaṃ kattaradaṇḍaṃ pādabbhañjanatelādīni ceva aṭṭhavidhañca pānakaṃ sarabhapādapallaṅkañca gāhāpetvā agamaṃsu, ābhataṃ pallaṅkampi paññāpetvā adaṃsu , satthā tasmiṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisīdiṃsūti sesāni chattupāhanādīni bhikkhusaṅghassa dethāti vatvā sayampi bhagavantaṃ vanditvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
សាវត្ថិយា កោសលេសុ ចារិកំ បក្កមិស្សតីតិអាទិ សព្ពំ មជ្ឈិមបទេសវសេនវ វុត្តំ។ កស្មា? និយតត្តា។ ភគវតោ ហិ ចារិកាចរណម្បិ អរុណុដ្ឋាបនម្បិ និយតំ, មជ្ឈិមបទេសេយេវ ចារិកំ ចរតិ, មជ្ឈិមទេសេ អរុណំ ឧដ្ឋបេតីតិ និយតត្តា មជ្ឈិមទេសវសេន វុត្តំ។ អាសន្នេ នោ ភគវា ភវិស្សតីតិ ឯត្ថ ន កេវលំ អាសន្នត្តាយេវ តេសំ សោមនស្សំ ហោតិ, អថ ខោ ‘‘ឥទានិ ទានំ ទាតុំ គន្ធមាលាទីហិ បូជំ កាតុំ ធម្មំ សោតុំ បញ្ហំ បុច្ឆិតុំ លភិស្សាមា’’តិ តេសំ សោមនស្សំ ហោតិ។
Sāvatthiyākosalesu cārikaṃ pakkamissatītiādi sabbaṃ majjhimapadesavasenava vuttaṃ. Kasmā? Niyatattā. Bhagavato hi cārikācaraṇampi aruṇuṭṭhāpanampi niyataṃ, majjhimapadeseyeva cārikaṃ carati, majjhimadese aruṇaṃ uṭṭhapetīti niyatattā majjhimadesavasena vuttaṃ. Āsanne no bhagavā bhavissatīti ettha na kevalaṃ āsannattāyeva tesaṃ somanassaṃ hoti, atha kho ‘‘idāni dānaṃ dātuṃ gandhamālādīhi pūjaṃ kātuṃ dhammaṃ sotuṃ pañhaṃ pucchituṃ labhissāmā’’ti tesaṃ somanassaṃ hoti.
តស្មាតិហ ថបតយោ សម្ពាធោ ឃរាវាសោតិ ថបតយោ យស្មា តុម្ហាកំ មយិ ទូរីភូតេ អនប្បកំ ទោមនស្សំ, អាសន្នេ អនប្បកំ សោមនស្សំ ហោតិ, តស្មាបិ វេទិតព្ពមេតំ ‘‘សម្ពាធោ ឃរាវាសោ’’តិ។ ឃរាវាសស្ស ហិ ទោសេន តុម្ហាកំ ឯវំ ហោតិ។ សចេ បន ឃរាវាសំ បហាយ បព្ពជិតា, អថ ឯវំ វោ មយា សទ្ធិំយេវ គច្ឆន្តានញ្ច អាគច្ឆន្តានញ្ច តំ ន ភវេយ្យាតិ ឥមមត្ថំ ទីបេន្តោ ឯវមាហ។ តត្ថ សកិញ្ចនសបលិពោធដ្ឋេន សម្ពាធតា វេទិតព្ពា។ មហាវាសេ វសន្តស្សបិ ហិ សកិញ្ចនសបលិពោធដ្ឋេន ឃរាវាសោ សម្ពាធោវ។ រជាបថោតិ រាគទោសមោហរជានំ អាបថោ, អាគមនដ្ឋានន្តិ អត្ថោ។ អព្ភោកាសោ បព្ពជ្ជាតិ បព្ពជ្ជា បន អកិញ្ចនអបលិពោធដ្ឋេន អព្ភោកាសោ។ ចតុរតនិកេបិ ហិ គព្ភេ ទ្វិន្នំ ភិក្ខូនំ បល្លង្កេន បល្លង្កំ ឃដេត្វា និសិន្នានម្បិ អកិញ្ចនអបលិពោធដ្ឋេន បព្ពជ្ជា អព្ភោកាសោ នាម ហោតិ។ អលញ្ច បន វោ ថបតយោ អប្បមាទាយាតិ ឯវំ សម្ពាធេ ឃរាវាសេ វសន្តានំ តុម្ហាកំ អប្បមាទមេវ កាតុំ យុត្តន្តិ អត្ថោ។
Tasmātiha thapatayo sambādho gharāvāsoti thapatayo yasmā tumhākaṃ mayi dūrībhūte anappakaṃ domanassaṃ, āsanne anappakaṃ somanassaṃ hoti, tasmāpi veditabbametaṃ ‘‘sambādho gharāvāso’’ti. Gharāvāsassa hi dosena tumhākaṃ evaṃ hoti. Sace pana gharāvāsaṃ pahāya pabbajitā, atha evaṃ vo mayā saddhiṃyeva gacchantānañca āgacchantānañca taṃ na bhaveyyāti imamatthaṃ dīpento evamāha. Tattha sakiñcanasapalibodhaṭṭhena sambādhatā veditabbā. Mahāvāse vasantassapi hi sakiñcanasapalibodhaṭṭhena gharāvāso sambādhova. Rajāpathoti rāgadosamoharajānaṃ āpatho, āgamanaṭṭhānanti attho. Abbhokāsopabbajjāti pabbajjā pana akiñcanaapalibodhaṭṭhena abbhokāso. Caturatanikepi hi gabbhe dvinnaṃ bhikkhūnaṃ pallaṅkena pallaṅkaṃ ghaṭetvā nisinnānampi akiñcanaapalibodhaṭṭhena pabbajjā abbhokāso nāma hoti. Alañca pana vo thapatayo appamādāyāti evaṃ sambādhe gharāvāse vasantānaṃ tumhākaṃ appamādameva kātuṃ yuttanti attho.
ឯកំ បុរតោ ឯកំ បច្ឆតោ និសីទាបេមាតិ តេ កិរ ទ្វេបិ ជនា សព្ពាលង្ការបដិមណ្ឌិតេសុ ទ្វីសុ នាគេសុ តា ឥត្ថិយោ ឯវំ និសីទាបេត្វា រញ្ញោ នាគំ មជ្ឈេ កត្វា ឧភោសុ បស្សេសុ គច្ឆន្តិ, តស្មា ឯវមាហំសុ។ នាគោបិ រក្ខិតព្ពោតិ យថា កិញ្ចិ វិសេវិតំ ន ករោតិ, ឯវំ រក្ខិតព្ពោ ហោតិ។ តាបិ ភគិនិយោតិ យថា បមាទំ នាបជ្ជន្តិ, ឯវំ រក្ខិតព្ពា ហោន្តិ។ អត្តាបីតិ សិតហសិតកថិតវិបេក្ខិតាទីនិ អករោន្តេហិ អត្តាបិ រក្ខិតព្ពោ ហោតិ។ (តេហិ តថា ករោន្តេហិ ន អត្តាបិ រក្ខិតព្ពោ ហោតិ)។ តថា ករោន្តោ ហិ ‘‘សាមិទុព្ភោ ឯសោ’’តិ និគ្គហេតព្ពោ ហោតិ។ តស្មាតិហ ថបតយោតិ យស្មា តុម្ហេ រាជា និច្ចំ រាជភណ្ឌំ បដិច្ឆាបេតិ, តស្មាបិ សម្ពាធោ ឃរាវាសោ រជាបថោ។ យស្មា បន បំសុកូលិកភិក្ខុំ ឯវំ បដិច្ឆាបេន្តោ នត្ថិ, តស្មា អព្ភោកាសោ បព្ពជ្ជា។ ឯវំ សព្ពត្ថាបិ អលញ្ច បន វោ ថបតយោ អប្បមាទាយ អប្បមាទមេវ ករោថាតិ ទស្សេតិ។
Ekaṃ purato ekaṃ pacchato nisīdāpemāti te kira dvepi janā sabbālaṅkārapaṭimaṇḍitesu dvīsu nāgesu tā itthiyo evaṃ nisīdāpetvā rañño nāgaṃ majjhe katvā ubhosu passesu gacchanti, tasmā evamāhaṃsu. Nāgopi rakkhitabboti yathā kiñci visevitaṃ na karoti, evaṃ rakkhitabbo hoti. Tāpi bhaginiyoti yathā pamādaṃ nāpajjanti, evaṃ rakkhitabbā honti. Attāpīti sitahasitakathitavipekkhitādīni akarontehi attāpi rakkhitabbo hoti. (Tehi tathā karontehi na attāpi rakkhitabbo hoti). Tathā karonto hi ‘‘sāmidubbho eso’’ti niggahetabbo hoti. Tasmātiha thapatayoti yasmā tumhe rājā niccaṃ rājabhaṇḍaṃ paṭicchāpeti, tasmāpi sambādho gharāvāso rajāpatho. Yasmā pana paṃsukūlikabhikkhuṃ evaṃ paṭicchāpento natthi, tasmā abbhokāso pabbajjā. Evaṃ sabbatthāpi alañca pana vo thapatayo appamādāya appamādameva karothāti dasseti.
មុត្តចាគោតិ វិស្សដ្ឋចាគោ។ បយតបាណីតិ អាគតាគតានំ ទានត្ថាយ ធោតហត្ថោ។ វោស្សគ្គរតោតិ វោស្សគ្គសង្ខាតេ ចាគេ រតោ។ យាចយោគោតិ យាចិតព្ពកយុត្តោ។ ទានសំវិភាគរតោតិ ទានេន ចេវ អប្បមត្តកម្បិ កិញ្ចិ លទ្ធា តតោបិ សំវិភាគេ រតោ។ អប្បដិវិភត្តន្តិ ‘‘ឥទំ អម្ហាកំ ភវិស្សតិ, ឥទំ ភិក្ខូន’’ន្តិ ឯវំ អកតវិភាគំ, សព្ពំ ទាតព្ពមេវ ហុត្វា ឋិតន្តិ អត្ថោ។
Muttacāgoti vissaṭṭhacāgo. Payatapāṇīti āgatāgatānaṃ dānatthāya dhotahattho. Vossaggaratoti vossaggasaṅkhāte cāge rato. Yācayogoti yācitabbakayutto. Dānasaṃvibhāgaratoti dānena ceva appamattakampi kiñci laddhā tatopi saṃvibhāge rato. Appaṭivibhattanti ‘‘idaṃ amhākaṃ bhavissati, idaṃ bhikkhūna’’nti evaṃ akatavibhāgaṃ, sabbaṃ dātabbameva hutvā ṭhitanti attho.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៦. ថបតិសុត្តំ • 6. Thapatisuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៦. ថបតិសុត្តវណ្ណនា • 6. Thapatisuttavaṇṇanā
