| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā |
थेय्यसंवासकवत्थुकथावण्णना
Theyyasaṃvāsakavatthukathāvaṇṇanā
११०. थेय्यसंवासकोति एत्थ किञ्चापि ब्यञ्जनत्थवसेन संवासत्थेनकोव थेय्यसंवासकोति पञ्ञायति, अथ खो तयो थेय्यसंवासका। संवासोति चेत्थ न एककम्मादिको संवासो, किन्तु भिक्खुवस्सगणनादिको किरियभेदो इध संवासो नाम। इमञ्हि सक्का थेय्याय कातुं, नेतरन्ति अट्ठकथाय अधिप्पायो। विदेसं गन्त्वा पब्बजितेहि पुच्छिते ‘‘दसवस्सो’’तिआदिं भणन्तस्स दोसो। गिहीनं वुत्ते दोसो नत्थीति केचि। राजभयादीहि गहितलिङ्गानं ‘‘गिही मं समणोति जानातू’’ति वञ्चनचित्ते सतिपि भिक्खूनं वञ्चेतुकामताय, तेहि संवसितुकामताय च अभावा दोसो न जातो। ‘‘सब्बपासण्डियभत्तानीति विहारं आगन्त्वा सङ्घिकं गण्हन्तस्स संवासं परिहरितुं दुक्करं, तस्मा वुत्त’’न्ति च लिखितं। ‘‘सूपसम्पन्नो’’ति वुत्तत्ता गहट्ठम्पि सचे उपसम्पादेन्ति, सूपसम्पन्नोति आपन्नं, ‘‘अनुपसम्पन्नकालेयेवा’’ति इमिना सचे उपसम्पन्नकाले सुणाति, सूपसम्पन्नो एव अनारोचेन्तोपीति दस्सेति। अन्धकट्ठकथायं, पोराणगण्ठिपदेसु च दुस्सीलभिक्खु ‘‘थेय्यसंवासको’’ति वुत्तो ‘‘थेय्याय वो, भिक्खवे, रट्ठपिण्डो भुत्तो’’ति (पारा॰ १९५) इमिना किर परियायेनाति वेदितब्बं। तेनेवाह ‘‘तं न गहेतब्ब’’न्ति। ‘‘महापेळादीसू’’ति एतेन गिहिसन्तकं दस्सितं।
110.Theyyasaṃvāsakoti ettha kiñcāpi byañjanatthavasena saṃvāsatthenakova theyyasaṃvāsakoti paññāyati, atha kho tayo theyyasaṃvāsakā. Saṃvāsoti cettha na ekakammādiko saṃvāso, kintu bhikkhuvassagaṇanādiko kiriyabhedo idha saṃvāso nāma. Imañhi sakkā theyyāya kātuṃ, netaranti aṭṭhakathāya adhippāyo. Videsaṃ gantvā pabbajitehi pucchite ‘‘dasavasso’’tiādiṃ bhaṇantassa doso. Gihīnaṃ vutte doso natthīti keci. Rājabhayādīhi gahitaliṅgānaṃ ‘‘gihī maṃ samaṇoti jānātū’’ti vañcanacitte satipi bhikkhūnaṃ vañcetukāmatāya, tehi saṃvasitukāmatāya ca abhāvā doso na jāto. ‘‘Sabbapāsaṇḍiyabhattānīti vihāraṃ āgantvā saṅghikaṃ gaṇhantassa saṃvāsaṃ pariharituṃ dukkaraṃ, tasmā vutta’’nti ca likhitaṃ. ‘‘Sūpasampanno’’ti vuttattā gahaṭṭhampi sace upasampādenti, sūpasampannoti āpannaṃ, ‘‘anupasampannakāleyevā’’ti iminā sace upasampannakāle suṇāti, sūpasampanno eva anārocentopīti dasseti. Andhakaṭṭhakathāyaṃ, porāṇagaṇṭhipadesu ca dussīlabhikkhu ‘‘theyyasaṃvāsako’’ti vutto ‘‘theyyāya vo, bhikkhave, raṭṭhapiṇḍo bhutto’’ti (pārā. 195) iminā kira pariyāyenāti veditabbaṃ. Tenevāha ‘‘taṃ na gahetabba’’nti. ‘‘Mahāpeḷādīsū’’ti etena gihisantakaṃ dassitaṃ.
सयं सामणेरोव कूटवस्सानि गणेत्वा गण्हन्तो पाराजिको होति, थेय्यसंवासको पन न होति, तथा भिक्खुपि, सो पन भण्डग्घेन कारेतब्बोति इमिना अधिप्पायेन ‘‘सयं सामणेरोवा’’तिआदि वुत्तं। अयं पन थेय्यसंवासको नाम यस्मा पब्बजितोव होति, नापब्बजितो, तस्मा ‘‘थेय्यसंवासको, भिक्खवे, अपब्बजितो न पब्बाजेतब्बो, पब्बजितो नासेतब्बो’’ति वत्तुं न सक्काति कत्वा इमस्स वसेन पण्डकतो पट्ठाय ‘‘अनुपसम्पन्नो न उपसम्पादेतब्बो’’तिआदिना पाळि ठपिता, न उपसम्पदामत्तस्सेव अभब्बत्ता एकादसन्नम्पि नेसं पब्बज्जारहभावप्पसङ्गतो। अपिच अनिट्ठदोसप्पसङ्गतो तथा एव पाळि ठपिता। यस्मा तित्थियपक्कमनं, सङ्घभेदनञ्च उपसम्पन्नस्सेव होति, नानुपसम्पन्नस्स, सो दुविधोपि पब्बजितोव होति, नापब्बजितो, तस्मा ‘‘तित्थियपक्कन्तको, भिक्खवे, अपब्बजितो न पब्बाजेतब्बो’’तिआदिपाळिया सति ते उभोपि अपब्बाजेतब्बा होन्तीति अनिट्ठप्पसङ्गो आपज्जतीति। तीसु पन थेय्यसंवासकेसु सामणेरालयं करोन्तो लिङ्गत्थेनको, उपसम्पन्नालयं करोन्तो संवासत्थेनको, उभयत्थेनको च। न हि सामणेरसंवासो इध संवासो नाम, तेनेव अट्ठकथायं ‘‘भिक्खुवस्सगणनादिको हि सब्बोपि किरियभेदो इमस्मिं अत्थे संवासो’’ति वुत्तन्ति एके। यथावुड्ढं वन्दनसादियनासनपटिबाहनानं सामणेरसंवाससामञ्ञतो नेवाति आचरियो।
Sayaṃ sāmaṇerova kūṭavassāni gaṇetvā gaṇhanto pārājiko hoti, theyyasaṃvāsako pana na hoti, tathā bhikkhupi, so pana bhaṇḍagghena kāretabboti iminā adhippāyena ‘‘sayaṃ sāmaṇerovā’’tiādi vuttaṃ. Ayaṃ pana theyyasaṃvāsako nāma yasmā pabbajitova hoti, nāpabbajito, tasmā ‘‘theyyasaṃvāsako, bhikkhave, apabbajito na pabbājetabbo, pabbajito nāsetabbo’’ti vattuṃ na sakkāti katvā imassa vasena paṇḍakato paṭṭhāya ‘‘anupasampanno na upasampādetabbo’’tiādinā pāḷi ṭhapitā, na upasampadāmattasseva abhabbattā ekādasannampi nesaṃ pabbajjārahabhāvappasaṅgato. Apica aniṭṭhadosappasaṅgato tathā eva pāḷi ṭhapitā. Yasmā titthiyapakkamanaṃ, saṅghabhedanañca upasampannasseva hoti, nānupasampannassa, so duvidhopi pabbajitova hoti, nāpabbajito, tasmā ‘‘titthiyapakkantako, bhikkhave, apabbajito na pabbājetabbo’’tiādipāḷiyā sati te ubhopi apabbājetabbā hontīti aniṭṭhappasaṅgo āpajjatīti. Tīsu pana theyyasaṃvāsakesu sāmaṇerālayaṃ karonto liṅgatthenako, upasampannālayaṃ karonto saṃvāsatthenako, ubhayatthenako ca. Na hi sāmaṇerasaṃvāso idha saṃvāso nāma, teneva aṭṭhakathāyaṃ ‘‘bhikkhuvassagaṇanādiko hi sabbopi kiriyabhedo imasmiṃ atthe saṃvāso’’ti vuttanti eke. Yathāvuḍḍhaṃ vandanasādiyanāsanapaṭibāhanānaṃ sāmaṇerasaṃvāsasāmaññato nevāti ācariyo.
थेय्यसंवासकवत्थुकथावण्णना निट्ठिता।
Theyyasaṃvāsakavatthukathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महावग्गपाळि • Mahāvaggapāḷi / ४८. थेय्यसंवासकवत्थु • 48. Theyyasaṃvāsakavatthu
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महावग्ग-अट्ठकथा • Mahāvagga-aṭṭhakathā / थेय्यसंवासकवत्थुकथा • Theyyasaṃvāsakavatthukathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / थेय्यसंवासकवत्थुकथावण्णना • Theyyasaṃvāsakavatthukathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / थेय्यसंवासकवत्थुकथावण्णना • Theyyasaṃvāsakavatthukathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / ४८. तित्थियपक्कन्तककथा • 48. Titthiyapakkantakakathā
