Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
థేయ్యసంవాసకవత్థుకథావణ్ణనా
Theyyasaṃvāsakavatthukathāvaṇṇanā
౧౧౦. థేయ్యసంవాసకవత్థుమ్హి కోలఞ్ఞాతి మాతువంసే పితువంసే చ జాతా మాతాపితుప్పభుతిసబ్బఞాతయో. థేయ్యాయ సంవాసో ఏతస్సాతి థేయ్యసంవాసకో. సో చ న సంవాసమత్తస్సేవ థేనకో ఇధాధిప్పేతో, అథ ఖో లిఙ్గస్స తదుభయస్స చ థేనకోపీతి ఆహ ‘‘తయో థేయ్యసంవాసకా’’తిఆది. న యథావుడ్ఢం వన్దనం సాదియతీతి యథావుడ్ఢం భిక్ఖూనం వా సామణేరానం వా వన్దనం న సాదియతి. యథావుడ్ఢం వన్దనం సాదియతీతి అత్తనా ముసావాదం కత్వా దస్సితవస్సానురూపం యథావుడ్ఢం వన్దనం సాదియతి. భిక్ఖువస్సగణనాదికోతి ఇమినా న ఏకకమ్మాదికోవ ఇధ సంవాసో నామాతి దస్సేతి.
110. Theyyasaṃvāsakavatthumhi kolaññāti mātuvaṃse pituvaṃse ca jātā mātāpituppabhutisabbañātayo. Theyyāya saṃvāso etassāti theyyasaṃvāsako. So ca na saṃvāsamattasseva thenako idhādhippeto, atha kho liṅgassa tadubhayassa ca thenakopīti āha ‘‘tayo theyyasaṃvāsakā’’tiādi. Na yathāvuḍḍhaṃ vandanaṃ sādiyatīti yathāvuḍḍhaṃ bhikkhūnaṃ vā sāmaṇerānaṃ vā vandanaṃ na sādiyati. Yathāvuḍḍhaṃ vandanaṃ sādiyatīti attanā musāvādaṃ katvā dassitavassānurūpaṃ yathāvuḍḍhaṃ vandanaṃ sādiyati. Bhikkhuvassagaṇanādikoti iminā na ekakammādikova idha saṃvāso nāmāti dasseti.
రాజ…పే॰… భయేనాతి ఏత్థ భయ-సద్దో పచ్చేకం యోజేతబ్బో ‘‘రాజభయేన దుబ్భిక్ఖభయేనా’’తిఆదినా . సంవాసం నాధివాసేతి, యావ సో సుద్ధమానసోతి రాజభయాదీహి గహితలిఙ్గతాయ సో సుద్ధమానసో యావ సంవాసం నాధివాసేతీతి అత్థో. యో హి రాజభయాదిం వినా కేవలం భిక్ఖూ వఞ్చేత్వా తేహి సద్ధిం సంవసితుకామతాయ లిఙ్గం గణ్హాతి, సో అసుద్ధచిత్తతాయ లిఙ్గగ్గహణేనేవ థేయ్యసంవాసకో నామ హోతి. అయం పన తాదిసేన అసుద్ధచిత్తేన భిక్ఖూ వఞ్చేతుకామతాయ అభావతో యావ సంవాసం నాధివాసేతి, తావ థేయ్యసంవాసకో నామ న హోతి. తేనేవ ‘‘రాజభయాదీహి గహితలిఙ్గానం ‘గిహీ మం సమణోతి జానన్తూ’తి వఞ్చనాచిత్తే సతిపి భిక్ఖూనం వఞ్చేతుకామతాయ అభావా దోసో న జాతో’’తి తీసుపి గణ్ఠిపదేసు వుత్తం. కేచి పన ‘‘వూపసన్తభయతా ఇధ సుద్ధచిత్తతా’’తి వదన్తి, ఏవఞ్చ సతి సో వూపసన్తభయో యావ సంవాసం నాధివాసేతి, తావ థేయ్యసంవాసకో న హోతీతి అయమత్థో విఞ్ఞాయతి. ఇమస్మిఞ్చ అత్థే విఞ్ఞాయమానే అవూపసన్తభయస్స సంవాససాదియనేపి థేయ్యసంవాసకతా న హోతీతి ఆపజ్జేయ్య, న చ అట్ఠకథాయం అవూపసన్తభయస్స సంవాససాదియనేపి అథేయ్యసంవాసకతా దస్సితా. సబ్బపాసణ్డియభత్తాని భుఞ్జన్తోతి చ ఇమినా అవూపసన్తతయేనపి సంవాసం అసాదియన్తేనేవ వసితబ్బన్తి దీపేతి. తేనేవ తీసుపి గణ్ఠిపదేసు వుత్తం ‘‘యస్మా విహారం ఆగన్త్వా సఙ్ఘికం గణ్హన్తస్స సంవాసం పరిహరితుం దుక్కరం, తస్మా సబ్బపాసణ్డియభత్తాని భుఞ్జన్తోతి ఇదం వుత్త’’న్తి, తస్మా రాజభయాదీహి గహితలిఙ్గతాయేవేత్థ సుద్ధచిత్తతాతి గహేతబ్బం.
Rāja…pe… bhayenāti ettha bhaya-saddo paccekaṃ yojetabbo ‘‘rājabhayena dubbhikkhabhayenā’’tiādinā . Saṃvāsaṃ nādhivāseti, yāva so suddhamānasoti rājabhayādīhi gahitaliṅgatāya so suddhamānaso yāva saṃvāsaṃ nādhivāsetīti attho. Yo hi rājabhayādiṃ vinā kevalaṃ bhikkhū vañcetvā tehi saddhiṃ saṃvasitukāmatāya liṅgaṃ gaṇhāti, so asuddhacittatāya liṅgaggahaṇeneva theyyasaṃvāsako nāma hoti. Ayaṃ pana tādisena asuddhacittena bhikkhū vañcetukāmatāya abhāvato yāva saṃvāsaṃ nādhivāseti, tāva theyyasaṃvāsako nāma na hoti. Teneva ‘‘rājabhayādīhi gahitaliṅgānaṃ ‘gihī maṃ samaṇoti jānantū’ti vañcanācitte satipi bhikkhūnaṃ vañcetukāmatāya abhāvā doso na jāto’’ti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Keci pana ‘‘vūpasantabhayatā idha suddhacittatā’’ti vadanti, evañca sati so vūpasantabhayo yāva saṃvāsaṃ nādhivāseti, tāva theyyasaṃvāsako na hotīti ayamattho viññāyati. Imasmiñca atthe viññāyamāne avūpasantabhayassa saṃvāsasādiyanepi theyyasaṃvāsakatā na hotīti āpajjeyya, na ca aṭṭhakathāyaṃ avūpasantabhayassa saṃvāsasādiyanepi atheyyasaṃvāsakatā dassitā. Sabbapāsaṇḍiyabhattāni bhuñjantoti ca iminā avūpasantatayenapi saṃvāsaṃ asādiyanteneva vasitabbanti dīpeti. Teneva tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ ‘‘yasmā vihāraṃ āgantvā saṅghikaṃ gaṇhantassa saṃvāsaṃ pariharituṃ dukkaraṃ, tasmā sabbapāsaṇḍiyabhattāni bhuñjantoti idaṃ vutta’’nti, tasmā rājabhayādīhi gahitaliṅgatāyevettha suddhacittatāti gahetabbaṃ.
సబ్బపాసణ్డియభత్తానీతి సబ్బసామయికానం సాధారణం కత్వా వీథిచతుక్కాదీసు ఠపేత్వా దాతబ్బభత్తాని. కాయపరిహారియానీతి కాయేన పరిహరితబ్బాని. అబ్భుగ్గచ్ఛన్తీతి అభిముఖం గచ్ఛన్తి. కమ్మన్తానుట్ఠానేనాతి కసిగోరక్ఖాదికమ్మకరణేన. తదేవ పత్తచీవరం ఆదాయ విహారం గచ్ఛతీతి చీవరాని నివాసనపారుపనవసేన ఆదాయ పత్తఞ్చ అంసకూటే లగ్గేత్వా విహారం గచ్ఛతి. నాపి సయం జానాతీతి ‘‘యో ఏవం పబ్బజతి, సో థేయ్యసంవాసకో నామ హోతీ’’తి వా ‘‘ఏవం కాతుం న లభతీ’’తి వా ‘‘ఏవం పబ్బజితో సమణో న హోతీ’’తి వా న జానాతి. యో ఏవం పబ్బజతి, సో థేయ్యసంవాసకో నామ హోతీతి ఇదం పన నిదస్సనమత్తం. అనుపసమ్పన్నకాలేయేవాతి ఇమినా ఉపసమ్పన్నకాలే సుత్వా సచేపి నారోచేతి, థేయ్యసంవాసకో న హోతీతి దీపేతి.
Sabbapāsaṇḍiyabhattānīti sabbasāmayikānaṃ sādhāraṇaṃ katvā vīthicatukkādīsu ṭhapetvā dātabbabhattāni. Kāyaparihāriyānīti kāyena pariharitabbāni. Abbhuggacchantīti abhimukhaṃ gacchanti. Kammantānuṭṭhānenāti kasigorakkhādikammakaraṇena. Tadeva pattacīvaraṃ ādāya vihāraṃ gacchatīti cīvarāni nivāsanapārupanavasena ādāya pattañca aṃsakūṭe laggetvā vihāraṃ gacchati. Nāpi sayaṃ jānātīti ‘‘yo evaṃ pabbajati, so theyyasaṃvāsako nāma hotī’’ti vā ‘‘evaṃ kātuṃ na labhatī’’ti vā ‘‘evaṃ pabbajito samaṇo na hotī’’ti vā na jānāti. Yo evaṃ pabbajati, so theyyasaṃvāsako nāma hotīti idaṃ pana nidassanamattaṃ. Anupasampannakāleyevāti iminā upasampannakāle sutvā sacepi nāroceti, theyyasaṃvāsako na hotīti dīpeti.
సిక్ఖం అప్పచ్చక్ఖాయ…పే॰… థేయ్యసంవాసకో న హోతీతి ఇదం భిక్ఖూహి దిన్నలిఙ్గస్స అపరిచ్చత్తత్తా న లిఙ్గథేనకో హోతి, లిఙ్గానురూపస్స సంవాసస్స సాదితత్తా నాపి సంవాసథేనకో హోతీతి వుత్తం. ఏకో భిక్ఖు కాసాయే సఉస్సాహోవ ఓదాతం నివాసేత్వాతి ఏత్థాపి ఇదమేవ కారణం దట్ఠబ్బం. పరతో సామణేరో సలిఙ్గే ఠితోతిఆదినా సామణేరస్స వుత్తవిధానేసుపి అథేయ్యసంవాసకపక్ఖే అయమేవ నయో. భిక్ఖునియాపి ఏసేవ నయోతి వుత్తమేవత్థం ‘‘సాపి హి గిహిభావం పత్థయమానా’’తిఆదినా విభావేతి. యో కోచి వుడ్ఢపబ్బజితోతి సామణేరం సన్ధాయ వుత్తం. మహాపేళాదీసూతి ఏతేన గిహిసన్తకం దస్సితం. సయం సామణేరోవ…పే॰… థేయ్యసంవాసకో న హోతీతి ఏత్థ కిఞ్చాపి థేయ్యసంవాసకో న హోతి, పారాజికం పన ఆపజ్జతియేవ. సేసమేత్థ ఉత్తానమేవ.
Sikkhaṃ appaccakkhāya…pe… theyyasaṃvāsako na hotīti idaṃ bhikkhūhi dinnaliṅgassa apariccattattā na liṅgathenako hoti, liṅgānurūpassa saṃvāsassa sāditattā nāpi saṃvāsathenako hotīti vuttaṃ. Eko bhikkhu kāsāye saussāhova odātaṃ nivāsetvāti etthāpi idameva kāraṇaṃ daṭṭhabbaṃ. Parato sāmaṇero saliṅge ṭhitotiādinā sāmaṇerassa vuttavidhānesupi atheyyasaṃvāsakapakkhe ayameva nayo. Bhikkhuniyāpi eseva nayoti vuttamevatthaṃ ‘‘sāpi hi gihibhāvaṃ patthayamānā’’tiādinā vibhāveti. Yo koci vuḍḍhapabbajitoti sāmaṇeraṃ sandhāya vuttaṃ. Mahāpeḷādīsūti etena gihisantakaṃ dassitaṃ. Sayaṃ sāmaṇerova…pe… theyyasaṃvāsako na hotīti ettha kiñcāpi theyyasaṃvāsako na hoti, pārājikaṃ pana āpajjatiyeva. Sesamettha uttānameva.
థేయ్యసంవాసకవత్థుకథావణ్ణనా నిట్ఠితా.
Theyyasaṃvāsakavatthukathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావగ్గపాళి • Mahāvaggapāḷi / ౪౮. థేయ్యసంవాసకవత్థు • 48. Theyyasaṃvāsakavatthu
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావగ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvagga-aṭṭhakathā / థేయ్యసంవాసకవత్థుకథా • Theyyasaṃvāsakavatthukathā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / థేయ్యసంవాసకవత్థుకథావణ్ణనా • Theyyasaṃvāsakavatthukathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / థేయ్యసంవాసకవత్థుకథావణ్ణనా • Theyyasaṃvāsakavatthukathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi / ౪౮. తిత్థియపక్కన్తకకథా • 48. Titthiyapakkantakakathā