Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / జాతక-అట్ఠకథా • Jātaka-aṭṭhakathā |
[౩౩౮] ౮. థుసజాతకవణ్ణనా
[338] 8. Thusajātakavaṇṇanā
విదితం థుసన్తి ఇదం సత్థా వేళువనే విహరన్తో అజాతసత్తుం ఆరబ్భ కథేసి. తస్మిం కిర మాతుకుచ్ఛిగతే తస్స మాతు కోసలరాజధీతాయ బిమ్బిసారరఞ్ఞో దక్ఖిణజాణులోహితపివనదోహళో ఉప్పజ్జిత్వా పణ్డు అహోసి. సా పరిచారికాహి పుచ్ఛితా తాసం తమత్థం ఆరోచేసి. రాజాపి సుత్వా నేమిత్తకే పక్కోసాపేత్వా ‘‘దేవియా కిర ఏవరూపో దోహళో ఉప్పన్నో, తస్స కా నిప్ఫత్తీ’’తి పుచ్ఛి. నేమిత్తకా ‘‘దేవియా కుచ్ఛిమ్హి నిబ్బత్తకసత్తో తుమ్హే మారేత్వా రజ్జం గణ్హిస్సతీ’’తి ఆహంసు. రాజా ‘‘సచే మమ పుత్తో మం మారేత్వా రజ్జం గణ్హిస్సతి, కో ఏత్థ దోసో’’తి దక్ఖిణజాణుం సత్థేన ఫాలాపేత్వా లోహితం సువణ్ణతట్టకేన గాహాపేత్వా దేవియా పాయేసి. సా చిన్తేసి ‘‘సచే మమ కుచ్ఛియం నిబ్బత్తో పుత్తో పితరం మారేస్సతి, కిం మే తేనా’’తి. సా గబ్భపాతనత్థం కుచ్ఛిం మద్దాపేసి .
Viditaṃthusanti idaṃ satthā veḷuvane viharanto ajātasattuṃ ārabbha kathesi. Tasmiṃ kira mātukucchigate tassa mātu kosalarājadhītāya bimbisārarañño dakkhiṇajāṇulohitapivanadohaḷo uppajjitvā paṇḍu ahosi. Sā paricārikāhi pucchitā tāsaṃ tamatthaṃ ārocesi. Rājāpi sutvā nemittake pakkosāpetvā ‘‘deviyā kira evarūpo dohaḷo uppanno, tassa kā nipphattī’’ti pucchi. Nemittakā ‘‘deviyā kucchimhi nibbattakasatto tumhe māretvā rajjaṃ gaṇhissatī’’ti āhaṃsu. Rājā ‘‘sace mama putto maṃ māretvā rajjaṃ gaṇhissati, ko ettha doso’’ti dakkhiṇajāṇuṃ satthena phālāpetvā lohitaṃ suvaṇṇataṭṭakena gāhāpetvā deviyā pāyesi. Sā cintesi ‘‘sace mama kucchiyaṃ nibbatto putto pitaraṃ māressati, kiṃ me tenā’’ti. Sā gabbhapātanatthaṃ kucchiṃ maddāpesi .
రాజా ఞత్వా తం పక్కోసాపేత్వా ‘‘భద్దే మయ్హం కిర పుత్తో మం మారేత్వా రజ్జం గణ్హిస్సతి, న ఖో పనాహం అజరో అమరో, పుత్తముఖం పస్సితుం మే దేహి, మా ఇతో పభుతి ఏవరూపం కమ్మం అకాసీ’’తి ఆహ. సా తతో పట్ఠాయ ఉయ్యానం గన్త్వా కుచ్ఛిం మద్దాపేసి. రాజా ఞత్వా తతో పట్ఠాయ ఉయ్యానగమనం నివారేసి. సా పరిపుణ్ణగబ్భా పుత్తం విజాయి. నామగ్గహణదివసే చస్స అజాతస్సేవ పితు సత్తుభావతో ‘‘అజాతసత్తు’’త్వేవ నామమకంసు. తస్మిం కుమారపరిహారేన వడ్ఢన్తే సత్థా ఏకదివసం పఞ్చసతభిక్ఖుపరివుతో రఞ్ఞో నివేసనం గన్త్వా నిసీది. రాజా బుద్ధప్పముఖం భిక్ఖుసఙ్ఘం పణీతేన ఖాదనీయభోజనీయేన పరివిసిత్వా సత్థారం వన్దిత్వా ధమ్మం సుణన్తో నిసీది. తస్మిం ఖణే కుమారం మణ్డేత్వా రఞ్ఞో అదంసు. రాజా బలవసినేహేన పుత్తం గహేత్వా ఊరుమ్హి నిసీదాపేత్వా పుత్తగతేన పేమేన పుత్తమేవ మమాయన్తో న ధమ్మం సుణాతి. సత్థా తస్స పమాదభావం ఞత్వా ‘‘మహారాజ, పుబ్బే రాజానో పుత్తే ఆసఙ్కమానా పటిచ్ఛన్నే కారేత్వా ‘అమ్హాకం అచ్చయేన నీహరిత్వా రజ్జే పతిట్ఠాపేయ్యాథా’తి ఆణాపేసు’’న్తి వత్వా తేన యాచితో అతీతం ఆహరి.
Rājā ñatvā taṃ pakkosāpetvā ‘‘bhadde mayhaṃ kira putto maṃ māretvā rajjaṃ gaṇhissati, na kho panāhaṃ ajaro amaro, puttamukhaṃ passituṃ me dehi, mā ito pabhuti evarūpaṃ kammaṃ akāsī’’ti āha. Sā tato paṭṭhāya uyyānaṃ gantvā kucchiṃ maddāpesi. Rājā ñatvā tato paṭṭhāya uyyānagamanaṃ nivāresi. Sā paripuṇṇagabbhā puttaṃ vijāyi. Nāmaggahaṇadivase cassa ajātasseva pitu sattubhāvato ‘‘ajātasattu’’tveva nāmamakaṃsu. Tasmiṃ kumāraparihārena vaḍḍhante satthā ekadivasaṃ pañcasatabhikkhuparivuto rañño nivesanaṃ gantvā nisīdi. Rājā buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ paṇītena khādanīyabhojanīyena parivisitvā satthāraṃ vanditvā dhammaṃ suṇanto nisīdi. Tasmiṃ khaṇe kumāraṃ maṇḍetvā rañño adaṃsu. Rājā balavasinehena puttaṃ gahetvā ūrumhi nisīdāpetvā puttagatena pemena puttameva mamāyanto na dhammaṃ suṇāti. Satthā tassa pamādabhāvaṃ ñatvā ‘‘mahārāja, pubbe rājāno putte āsaṅkamānā paṭicchanne kāretvā ‘amhākaṃ accayena nīharitvā rajje patiṭṭhāpeyyāthā’ti āṇāpesu’’nti vatvā tena yācito atītaṃ āhari.
అతీతే బారాణసియం బ్రహ్మదత్తే రజ్జం కారేన్తే బోధిసత్తో తక్కసిలాయం దిసాపామోక్ఖఆచరియో హుత్వా బహూ రాజకుమారే చ బ్రాహ్మణకుమారే చ సిప్పం వాచేసి. బారాణసిరఞ్ఞోపి పుత్తో సోళసవస్సకాలే తస్స సన్తికం గన్త్వా తయో వేదే చ సబ్బసిప్పాని చ ఉగ్గణ్హిత్వా పరిపుణ్ణసిప్పో ఆచరియం ఆపుచ్ఛి. ఆచరియో అఙ్గవిజ్జావసేన తం ఓలోకేన్తో ‘‘ఇమస్స పుత్తం నిస్సాయ అన్తరాయో పఞ్ఞాయతి, తమహం అత్తనో ఆనుభావేన హరిస్సామీ’’తి చిన్తేత్వా చతస్సో గాథా బన్ధిత్వా రాజకుమారస్స అదాసి, ఏవఞ్చ పన తం వదేసి ‘‘తాత, పఠమం గాథం రజ్జే పతిట్ఠాయ తవ పుత్తస్స సోళసవస్సకాలే భత్తం భుఞ్జన్తో వదేయ్యాసి, దుతియం మహాఉపట్ఠానకాలే, తతియం పాసాదం అభిరుహమానో సోపానసీసే ఠత్వా, చతుత్థం సయనసిరిగబ్భం పవిసన్తో ఉమ్మారే ఠత్వా’’తి. సో ‘‘సాధూ’’తి సమ్పటిచ్ఛిత్వా ఆచరియం వన్దిత్వా గతో ఓపరజ్జే పతిట్ఠాయ పితు అచ్చయేన రజ్జే పతిట్ఠాసి. తస్స పుత్తో సోళసవస్సకాలే రఞ్ఞో ఉయ్యానకీళాదీనం అత్థాయ నిక్ఖమన్తస్స సిరివిభవం దిస్వా పితరం మారేత్వా రజ్జం గహేతుకామో హుత్వా అత్తనో ఉపట్ఠాకానం కథేసి. తే ‘‘సాధు దేవ, మహల్లకకాలే లద్ధేన ఇస్సరియేన కో అత్థో, యేన కేనచి ఉపాయేన రాజానం మారేత్వా రజ్జం గణ్హితుం వట్టతీ’’తి వదింసు. కుమారో ‘‘విసం ఖాదాపేత్వా మారేస్సామీ’’తి పితరా సద్ధిం సాయమాసం భుఞ్జన్తో విసం గహేత్వా నిసీది. రాజా భత్తపాతియం భత్తే అచ్ఛుపన్తేయేవ పఠమం గాథమాహ –
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto takkasilāyaṃ disāpāmokkhaācariyo hutvā bahū rājakumāre ca brāhmaṇakumāre ca sippaṃ vācesi. Bārāṇasiraññopi putto soḷasavassakāle tassa santikaṃ gantvā tayo vede ca sabbasippāni ca uggaṇhitvā paripuṇṇasippo ācariyaṃ āpucchi. Ācariyo aṅgavijjāvasena taṃ olokento ‘‘imassa puttaṃ nissāya antarāyo paññāyati, tamahaṃ attano ānubhāvena harissāmī’’ti cintetvā catasso gāthā bandhitvā rājakumārassa adāsi, evañca pana taṃ vadesi ‘‘tāta, paṭhamaṃ gāthaṃ rajje patiṭṭhāya tava puttassa soḷasavassakāle bhattaṃ bhuñjanto vadeyyāsi, dutiyaṃ mahāupaṭṭhānakāle, tatiyaṃ pāsādaṃ abhiruhamāno sopānasīse ṭhatvā, catutthaṃ sayanasirigabbhaṃ pavisanto ummāre ṭhatvā’’ti. So ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā ācariyaṃ vanditvā gato oparajje patiṭṭhāya pitu accayena rajje patiṭṭhāsi. Tassa putto soḷasavassakāle rañño uyyānakīḷādīnaṃ atthāya nikkhamantassa sirivibhavaṃ disvā pitaraṃ māretvā rajjaṃ gahetukāmo hutvā attano upaṭṭhākānaṃ kathesi. Te ‘‘sādhu deva, mahallakakāle laddhena issariyena ko attho, yena kenaci upāyena rājānaṃ māretvā rajjaṃ gaṇhituṃ vaṭṭatī’’ti vadiṃsu. Kumāro ‘‘visaṃ khādāpetvā māressāmī’’ti pitarā saddhiṃ sāyamāsaṃ bhuñjanto visaṃ gahetvā nisīdi. Rājā bhattapātiyaṃ bhatte acchupanteyeva paṭhamaṃ gāthamāha –
౧౪౯.
149.
‘‘విదితం థుసం ఉన్దురానం, విదితం పన తణ్డులం;
‘‘Viditaṃ thusaṃ undurānaṃ, viditaṃ pana taṇḍulaṃ;
థుసం థుసం వివజ్జేత్వా, తణ్డులం పన ఖాదరే’’తి.
Thusaṃ thusaṃ vivajjetvā, taṇḍulaṃ pana khādare’’ti.
తత్థ విదితన్తి కాళవద్దలేపి అన్ధకారే ఉన్దురానం థుసో థుసభావేన తణ్డులో చ తణ్డులభావేన విదితో పాకటోయేవ. ఇధ పన లిఙ్గవిపల్లాసవసేన ‘‘థుసం తణ్డుల’’న్తి వుత్తం. ఖాదరేతి థుసం థుసం వజ్జేత్వా తణ్డులమేవ ఖాదన్తి. ఇదం వుత్తం హోతి – తాత కుమార, యథా ఉన్దురానం అన్ధకారేపి థుసో థుసభావేన తణ్డులో చ తణ్డులభావేన పాకటో, తే థుసం వజ్జేత్వా తణ్డులమేవ ఖాదన్తి, ఏవమేవ మమపి తవ విసం గహేత్వా నిసిన్నభావో పాకటోతి.
Tattha viditanti kāḷavaddalepi andhakāre undurānaṃ thuso thusabhāvena taṇḍulo ca taṇḍulabhāvena vidito pākaṭoyeva. Idha pana liṅgavipallāsavasena ‘‘thusaṃ taṇḍula’’nti vuttaṃ. Khādareti thusaṃ thusaṃ vajjetvā taṇḍulameva khādanti. Idaṃ vuttaṃ hoti – tāta kumāra, yathā undurānaṃ andhakārepi thuso thusabhāvena taṇḍulo ca taṇḍulabhāvena pākaṭo, te thusaṃ vajjetvā taṇḍulameva khādanti, evameva mamapi tava visaṃ gahetvā nisinnabhāvo pākaṭoti.
కుమారో ‘‘ఞాతోమ్హీ’’తి భీతో భత్తపాతియం విసం పాతేతుం అవిసహిత్వా ఉట్ఠాయ రాజానం వన్దిత్వా గతో. సో తమత్థం అత్తనో ఉపట్ఠాకానం ఆరోచేత్వా ‘‘అజ్జ తావమ్హి ఞాతో, ఇదాని కథం మారేస్సామీ’’తి పుచ్ఛి. తే తతో పట్ఠాయ ఉయ్యానే పటిచ్ఛన్నా హుత్వా నికణ్ణికవసేన మన్తయమానా ‘‘అత్థేకో ఉపాయో, ఖగ్గం సన్నయ్హిత్వా మహాఉపట్ఠానం గతకాలే అమచ్చానం అన్తరే ఠత్వా రఞ్ఞో పమత్తభావం ఞత్వా ఖగ్గేన పహరిత్వా మారేతుం వట్టతీ’’తి వవత్థపేసుం. కుమారో ‘‘సాధూ’’తి సమ్పటిచ్ఛిత్వా మహాఉపట్ఠానకాలే సన్నద్ధఖగ్గో హుత్వా గన్త్వా ఇతో చితో చ రఞ్ఞో పహరణోకాసం ఉపధారేతి. తస్మిం ఖణే రాజా దుతియం గాథమాహ –
Kumāro ‘‘ñātomhī’’ti bhīto bhattapātiyaṃ visaṃ pātetuṃ avisahitvā uṭṭhāya rājānaṃ vanditvā gato. So tamatthaṃ attano upaṭṭhākānaṃ ārocetvā ‘‘ajja tāvamhi ñāto, idāni kathaṃ māressāmī’’ti pucchi. Te tato paṭṭhāya uyyāne paṭicchannā hutvā nikaṇṇikavasena mantayamānā ‘‘attheko upāyo, khaggaṃ sannayhitvā mahāupaṭṭhānaṃ gatakāle amaccānaṃ antare ṭhatvā rañño pamattabhāvaṃ ñatvā khaggena paharitvā māretuṃ vaṭṭatī’’ti vavatthapesuṃ. Kumāro ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā mahāupaṭṭhānakāle sannaddhakhaggo hutvā gantvā ito cito ca rañño paharaṇokāsaṃ upadhāreti. Tasmiṃ khaṇe rājā dutiyaṃ gāthamāha –
౧౫౦.
150.
‘‘యా మన్తనా అరఞ్ఞస్మిం, యా చ గామే నికణ్ణికా;
‘‘Yā mantanā araññasmiṃ, yā ca gāme nikaṇṇikā;
యఞ్చేతం ఇతి చీతి చ, ఏతమ్పి విదితం మయా’’తి.
Yañcetaṃ iti cīti ca, etampi viditaṃ mayā’’ti.
తత్థ అరఞ్ఞస్మిన్తి ఉయ్యానే. నికణ్ణికాతి కణ్ణమూలే మన్తనా. యఞ్చేతం ఇతి చీతి చాతి యఞ్చ ఏతం ఇదాని మమ పహరణోకాసపరియేసనం. ఇదం వుత్తం హోతి – తాత కుమార, యా ఏసా తవ అత్తనో ఉపట్ఠాకేహి సద్ధిం ఉయ్యానే చ గామే చ నికణ్ణికా మన్తనా, యఞ్చేతం ఇదాని మమ మారణత్థాయ ఇతి చీతి చ కరణం, ఏతమ్పి సబ్బం మయా ఞాతన్తి.
Tattha araññasminti uyyāne. Nikaṇṇikāti kaṇṇamūle mantanā. Yañcetaṃ iti cīti cāti yañca etaṃ idāni mama paharaṇokāsapariyesanaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – tāta kumāra, yā esā tava attano upaṭṭhākehi saddhiṃ uyyāne ca gāme ca nikaṇṇikā mantanā, yañcetaṃ idāni mama māraṇatthāya iti cīti ca karaṇaṃ, etampi sabbaṃ mayā ñātanti.
కుమారో ‘‘జానాతి మే వేరిభావం పితా’’తి తతో పలాయిత్వా ఉపట్ఠాకానం ఆరోచేసి. తే సత్తట్ఠ దివసే అతిక్కమిత్వా ‘‘కుమార, న తే పితా, వేరిభావం జానాతి, తక్కమత్తేన త్వం ఏవంసఞ్ఞీ అహోసి, మారేహి న’’న్తి వదింసు. సో ఏకదివసం ఖగ్గం గహేత్వా సోపానమత్థకే గబ్భద్వారే అట్ఠాసి. రాజా సోపానమత్థకే ఠితో తతియం గాథమాహ –
Kumāro ‘‘jānāti me veribhāvaṃ pitā’’ti tato palāyitvā upaṭṭhākānaṃ ārocesi. Te sattaṭṭha divase atikkamitvā ‘‘kumāra, na te pitā, veribhāvaṃ jānāti, takkamattena tvaṃ evaṃsaññī ahosi, mārehi na’’nti vadiṃsu. So ekadivasaṃ khaggaṃ gahetvā sopānamatthake gabbhadvāre aṭṭhāsi. Rājā sopānamatthake ṭhito tatiyaṃ gāthamāha –
౧౫౧.
151.
‘‘ధమ్మేన కిర జాతస్స, పితా పుత్తస్స్స మక్కటో;
‘‘Dhammena kira jātassa, pitā puttasssa makkaṭo;
దహరస్సేవ సన్తస్స, దన్తేహి ఫలమచ్ఛిదా’’తి.
Daharasseva santassa, dantehi phalamacchidā’’ti.
తత్థ ధమ్మేనాతి సభావేన. పితా పుత్తస్స మక్కటోతి పితా మక్కటో పుత్తస్స మక్కటపోతకస్స. ఇదం వుత్తం హోతి – యథా అరఞ్ఞే జాతో మక్కటో అత్తనో యూథపరిహరణం ఆసఙ్కన్తో తరుణస్స మక్కటపోతకస్స దన్తేహి ఫలం ఛిన్దిత్వా పురిసభావం నాసేతి, తథా తవ అతిరజ్జకామస్స ఫలాని ఉప్పాటాపేత్వా పురిసభావం నాసేస్సామీతి.
Tattha dhammenāti sabhāvena. Pitā puttassa makkaṭoti pitā makkaṭo puttassa makkaṭapotakassa. Idaṃ vuttaṃ hoti – yathā araññe jāto makkaṭo attano yūthapariharaṇaṃ āsaṅkanto taruṇassa makkaṭapotakassa dantehi phalaṃ chinditvā purisabhāvaṃ nāseti, tathā tava atirajjakāmassa phalāni uppāṭāpetvā purisabhāvaṃ nāsessāmīti.
కుమారో ‘‘గణ్హాపేతుకామో మం పితా’’తి భీతో పలాయిత్వా ‘‘పితరామ్హి సన్తజ్జితో’’తి ఉపట్ఠాకానం ఆరోచేసి. తే అడ్ఢమాసమత్తే వీతివత్తే ‘‘కుమార, సచే రాజా జానేయ్య, ఏత్తకం కాలం నాధివాసేయ్య, తక్కమత్తేన తయా కథితం, మారేహి న’’న్తి వదింసు. సో ఏకదివసం ఖగ్గం గహేత్వా ఉపరిపాసాదే సిరిసయనం పవిసిత్వా ‘‘ఆగచ్ఛన్తమేవ నం మారేస్సామీ’’తి హేట్ఠాపల్లఙ్కే నిసీది. రాజా భుత్తసాయమాసో పరిజనం ఉయ్యోజేత్వా ‘‘నిపజ్జిస్సామీ’’తి సిరిగబ్భం పవిసన్తో ఉమ్మారే ఠత్వా చతుత్థం గాథమాహ –
Kumāro ‘‘gaṇhāpetukāmo maṃ pitā’’ti bhīto palāyitvā ‘‘pitarāmhi santajjito’’ti upaṭṭhākānaṃ ārocesi. Te aḍḍhamāsamatte vītivatte ‘‘kumāra, sace rājā jāneyya, ettakaṃ kālaṃ nādhivāseyya, takkamattena tayā kathitaṃ, mārehi na’’nti vadiṃsu. So ekadivasaṃ khaggaṃ gahetvā uparipāsāde sirisayanaṃ pavisitvā ‘‘āgacchantameva naṃ māressāmī’’ti heṭṭhāpallaṅke nisīdi. Rājā bhuttasāyamāso parijanaṃ uyyojetvā ‘‘nipajjissāmī’’ti sirigabbhaṃ pavisanto ummāre ṭhatvā catutthaṃ gāthamāha –
౧౫౨.
152.
‘‘యమేతం పరిసప్పసి, అజకాణోవ సాసపే;
‘‘Yametaṃ parisappasi, ajakāṇova sāsape;
యోపాయం హేట్ఠతో సేతి, ఏతమ్పి విదితం మయా’’తి.
Yopāyaṃ heṭṭhato seti, etampi viditaṃ mayā’’ti.
తత్థ పరిసప్పసీతి భయేన ఇతో చితో చ సప్పసి. సాసపేతి సాసపఖేత్తే. యోపాయన్తి యోపి అయం. ఇదం వుత్తం హోతి – యమ్పి ఏతం త్వం సాసపవనం పవిట్ఠకాణఏళకో వియ భయేన ఇతో చితో చ సంసప్పసి, పఠమం విసం గహేత్వా ఆగతోసి, దుతియం ఖగ్గేన పహరితుకామో హుత్వా ఆగతోసి, తతియం ఖగ్గం ఆదాయ సోపానమత్థకే అట్ఠాసి, ఇదాని మం ‘‘మారేస్సామీ’’తి హేట్ఠాసయనే నిపన్నోసి, సబ్బమేతం జానామి, న తం ఇదాని విస్సజ్జేమి, గహేత్వా రాజాణం కారాపేస్సామీతి. ఏవం తస్స అజానన్తస్సేవ సా సా గాథా తం తం అత్థం దీపేతి.
Tattha parisappasīti bhayena ito cito ca sappasi. Sāsapeti sāsapakhette. Yopāyanti yopi ayaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – yampi etaṃ tvaṃ sāsapavanaṃ paviṭṭhakāṇaeḷako viya bhayena ito cito ca saṃsappasi, paṭhamaṃ visaṃ gahetvā āgatosi, dutiyaṃ khaggena paharitukāmo hutvā āgatosi, tatiyaṃ khaggaṃ ādāya sopānamatthake aṭṭhāsi, idāni maṃ ‘‘māressāmī’’ti heṭṭhāsayane nipannosi, sabbametaṃ jānāmi, na taṃ idāni vissajjemi, gahetvā rājāṇaṃ kārāpessāmīti. Evaṃ tassa ajānantasseva sā sā gāthā taṃ taṃ atthaṃ dīpeti.
కుమారో ‘‘ఞాతోమ్హి పితరా, ఇదాని మం నాస్సేస్సతీ’’తి భయప్పత్తో హేట్ఠాసయనా నిక్ఖమిత్వా ఖగ్గం రఞ్ఞో పాదమూలే ఛడ్డేత్వా ‘‘ఖమాహి మే, దేవా’’తి పాదమూలే ఉరేన నిపజ్జి. రాజా ‘‘న మయ్హం కోచి కమ్మం జానాతీతి త్వం చిన్తేసీ’’తి తం తజ్జేత్వా సఙ్ఖలికబన్ధనేన బన్ధాపేత్వా బన్ధనాగారం పవేసాపేత్వా ఆరక్ఖం ఠపేసి. తదా రాజా బోధిసత్తస్స గుణం సల్లక్ఖేసి. సో అపరభాగే కాలమకాసి, తస్స సరీరకిచ్చం కత్వా కుమారం బన్ధనాగారా నీహరిత్వా రజ్జే పతిట్ఠాపేసుం.
Kumāro ‘‘ñātomhi pitarā, idāni maṃ nāssessatī’’ti bhayappatto heṭṭhāsayanā nikkhamitvā khaggaṃ rañño pādamūle chaḍḍetvā ‘‘khamāhi me, devā’’ti pādamūle urena nipajji. Rājā ‘‘na mayhaṃ koci kammaṃ jānātīti tvaṃ cintesī’’ti taṃ tajjetvā saṅkhalikabandhanena bandhāpetvā bandhanāgāraṃ pavesāpetvā ārakkhaṃ ṭhapesi. Tadā rājā bodhisattassa guṇaṃ sallakkhesi. So aparabhāge kālamakāsi, tassa sarīrakiccaṃ katvā kumāraṃ bandhanāgārā nīharitvā rajje patiṭṭhāpesuṃ.
సత్థా ఇమం ధమ్మదేసనం ఆహరిత్వా జాతకం సమోధానేసి – ‘‘తదా తక్కసిలాయం దిసాపామోక్ఖో ఆచరియో అహమేవ అహోసి’’న్తి.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā takkasilāyaṃ disāpāmokkho ācariyo ahameva ahosi’’nti.
థుసజాతకవణ్ణనా అట్ఠమా.
Thusajātakavaṇṇanā aṭṭhamā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / జాతకపాళి • Jātakapāḷi / ౩౩౮. థుసజాతకం • 338. Thusajātakaṃ