| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
४-६. तिकण्डकीसुत्तादिवण्णना
4-6. Tikaṇḍakīsuttādivaṇṇanā
१४४-६. चतुत्थे पटिकूलेति अमनुञ्ञे अनिट्ठे। अप्पटिकूलसञ्ञीति इट्ठाकारेनेव पवत्तचित्तो। इट्ठस्मिं वत्थुस्मिं असुभाय वा फरति, अनिच्चतो वा उपसंहरति उपनेति पवत्तेति। अनिट्ठस्मिं वत्थुस्मिन्ति अनिट्ठे सत्तसञ्ञिते आरम्मणे। मेत्ताय वा फरतीति मेत्तं हितेसितं उपसंहरन्तो सब्बत्थकमेव वा तत्थ फरति। धातुतो वा उपसंहरतीति धम्मसभावचिन्तनेन धातुतो पच्चवेक्खणाय धातुमनसिकारं वा तत्थ पवत्तेति। तदुभयं अभिनिवज्जेत्वाति सभावतो आनुभावतो च उपतिट्ठन्तं आरम्मणे पटिकूलभावं अप्पटिकूलभावञ्चाति तं उभयं पहाय अग्गहेत्वा, सब्बस्मिं पन तस्मिं मज्झत्तो हुत्वाति वुत्तं होति। मज्झत्तो हुत्वा विहरितुकामो पन किं करोतीति? इट्ठानिट्ठेसु आपाथं गतेसु नेव सोमनस्सितो होति, न दोमनस्सितो होति। उपेक्खको विहरेय्याति इट्ठे अरज्जन्तो अनिट्ठे अदुस्सन्तो यथा अञ्ञे असमपेक्खनेन मोहं उप्पादेन्ति, एवं अनुप्पादेन्तो छसु आरम्मणेसु छळङ्गुपेक्खाय उपेक्खको विहरेय्य। तेनेवाह ‘‘छळङ्गुपेक्खावसेन पञ्चमो’’ति। इट्ठानिट्ठछळारम्मणापाथे परिसुद्धपकतिभावाविजहनलक्खणाय छसु द्वारेसु पवत्तनतो ‘‘छळङ्गुपेक्खा’’ति लद्धनामाय तत्रमज्झत्तुपेक्खाय वसेन पञ्चमो वारो वुत्तोति अत्थो। पञ्चमं छट्ठञ्च उत्तानमेव।
144-6. Catutthe paṭikūleti amanuññe aniṭṭhe. Appaṭikūlasaññīti iṭṭhākāreneva pavattacitto. Iṭṭhasmiṃ vatthusmiṃ asubhāya vā pharati, aniccato vā upasaṃharati upaneti pavatteti. Aniṭṭhasmiṃ vatthusminti aniṭṭhe sattasaññite ārammaṇe. Mettāya vā pharatīti mettaṃ hitesitaṃ upasaṃharanto sabbatthakameva vā tattha pharati. Dhātuto vā upasaṃharatīti dhammasabhāvacintanena dhātuto paccavekkhaṇāya dhātumanasikāraṃ vā tattha pavatteti. Tadubhayaṃ abhinivajjetvāti sabhāvato ānubhāvato ca upatiṭṭhantaṃ ārammaṇe paṭikūlabhāvaṃ appaṭikūlabhāvañcāti taṃ ubhayaṃ pahāya aggahetvā, sabbasmiṃ pana tasmiṃ majjhatto hutvāti vuttaṃ hoti. Majjhatto hutvā viharitukāmo pana kiṃ karotīti? Iṭṭhāniṭṭhesu āpāthaṃ gatesu neva somanassito hoti, na domanassito hoti. Upekkhako vihareyyāti iṭṭhe arajjanto aniṭṭhe adussanto yathā aññe asamapekkhanena mohaṃ uppādenti, evaṃ anuppādento chasu ārammaṇesu chaḷaṅgupekkhāya upekkhako vihareyya. Tenevāha ‘‘chaḷaṅgupekkhāvasena pañcamo’’ti. Iṭṭhāniṭṭhachaḷārammaṇāpāthe parisuddhapakatibhāvāvijahanalakkhaṇāya chasu dvāresu pavattanato ‘‘chaḷaṅgupekkhā’’ti laddhanāmāya tatramajjhattupekkhāya vasena pañcamo vāro vuttoti attho. Pañcamaṃ chaṭṭhañca uttānameva.
तिकण्डकीसुत्तादिवण्णना निट्ठिता।
Tikaṇḍakīsuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya
४. तिकण्डकीसुत्तं • 4. Tikaṇḍakīsuttaṃ
५. निरयसुत्तं • 5. Nirayasuttaṃ
६. मित्तसुत्तं • 6. Mittasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)
४. तिकण्डकीसुत्तवण्णना • 4. Tikaṇḍakīsuttavaṇṇanā
६. मित्तसुत्तवण्णना • 6. Mittasuttavaṇṇanā
