Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ (టీకా) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
౪-౬. తికణ్డకీసుత్తాదివణ్ణనా
4-6. Tikaṇḍakīsuttādivaṇṇanā
౧౪౪-౬. చతుత్థే పటికూలేతి అమనుఞ్ఞే అనిట్ఠే. అప్పటికూలసఞ్ఞీతి ఇట్ఠాకారేనేవ పవత్తచిత్తో. ఇట్ఠస్మిం వత్థుస్మిం అసుభాయ వా ఫరతి, అనిచ్చతో వా ఉపసంహరతి ఉపనేతి పవత్తేతి. అనిట్ఠస్మిం వత్థుస్మిన్తి అనిట్ఠే సత్తసఞ్ఞితే ఆరమ్మణే. మేత్తాయ వా ఫరతీతి మేత్తం హితేసితం ఉపసంహరన్తో సబ్బత్థకమేవ వా తత్థ ఫరతి. ధాతుతో వా ఉపసంహరతీతి ధమ్మసభావచిన్తనేన ధాతుతో పచ్చవేక్ఖణాయ ధాతుమనసికారం వా తత్థ పవత్తేతి. తదుభయం అభినివజ్జేత్వాతి సభావతో ఆనుభావతో చ ఉపతిట్ఠన్తం ఆరమ్మణే పటికూలభావం అప్పటికూలభావఞ్చాతి తం ఉభయం పహాయ అగ్గహేత్వా, సబ్బస్మిం పన తస్మిం మజ్ఝత్తో హుత్వాతి వుత్తం హోతి. మజ్ఝత్తో హుత్వా విహరితుకామో పన కిం కరోతీతి? ఇట్ఠానిట్ఠేసు ఆపాథం గతేసు నేవ సోమనస్సితో హోతి, న దోమనస్సితో హోతి. ఉపేక్ఖకో విహరేయ్యాతి ఇట్ఠే అరజ్జన్తో అనిట్ఠే అదుస్సన్తో యథా అఞ్ఞే అసమపేక్ఖనేన మోహం ఉప్పాదేన్తి, ఏవం అనుప్పాదేన్తో ఛసు ఆరమ్మణేసు ఛళఙ్గుపేక్ఖాయ ఉపేక్ఖకో విహరేయ్య. తేనేవాహ ‘‘ఛళఙ్గుపేక్ఖావసేన పఞ్చమో’’తి. ఇట్ఠానిట్ఠఛళారమ్మణాపాథే పరిసుద్ధపకతిభావావిజహనలక్ఖణాయ ఛసు ద్వారేసు పవత్తనతో ‘‘ఛళఙ్గుపేక్ఖా’’తి లద్ధనామాయ తత్రమజ్ఝత్తుపేక్ఖాయ వసేన పఞ్చమో వారో వుత్తోతి అత్థో. పఞ్చమం ఛట్ఠఞ్చ ఉత్తానమేవ.
144-6. Catutthe paṭikūleti amanuññe aniṭṭhe. Appaṭikūlasaññīti iṭṭhākāreneva pavattacitto. Iṭṭhasmiṃ vatthusmiṃ asubhāya vā pharati, aniccato vā upasaṃharati upaneti pavatteti. Aniṭṭhasmiṃ vatthusminti aniṭṭhe sattasaññite ārammaṇe. Mettāya vā pharatīti mettaṃ hitesitaṃ upasaṃharanto sabbatthakameva vā tattha pharati. Dhātuto vā upasaṃharatīti dhammasabhāvacintanena dhātuto paccavekkhaṇāya dhātumanasikāraṃ vā tattha pavatteti. Tadubhayaṃ abhinivajjetvāti sabhāvato ānubhāvato ca upatiṭṭhantaṃ ārammaṇe paṭikūlabhāvaṃ appaṭikūlabhāvañcāti taṃ ubhayaṃ pahāya aggahetvā, sabbasmiṃ pana tasmiṃ majjhatto hutvāti vuttaṃ hoti. Majjhatto hutvā viharitukāmo pana kiṃ karotīti? Iṭṭhāniṭṭhesu āpāthaṃ gatesu neva somanassito hoti, na domanassito hoti. Upekkhako vihareyyāti iṭṭhe arajjanto aniṭṭhe adussanto yathā aññe asamapekkhanena mohaṃ uppādenti, evaṃ anuppādento chasu ārammaṇesu chaḷaṅgupekkhāya upekkhako vihareyya. Tenevāha ‘‘chaḷaṅgupekkhāvasena pañcamo’’ti. Iṭṭhāniṭṭhachaḷārammaṇāpāthe parisuddhapakatibhāvāvijahanalakkhaṇāya chasu dvāresu pavattanato ‘‘chaḷaṅgupekkhā’’ti laddhanāmāya tatramajjhattupekkhāya vasena pañcamo vāro vuttoti attho. Pañcamaṃ chaṭṭhañca uttānameva.
తికణ్డకీసుత్తాదివణ్ణనా నిట్ఠితా.
Tikaṇḍakīsuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ • Aṅguttaranikāya
౪. తికణ్డకీసుత్తం • 4. Tikaṇḍakīsuttaṃ
౫. నిరయసుత్తం • 5. Nirayasuttaṃ
౬. మిత్తసుత్తం • 6. Mittasuttaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / అఙ్గుత్తరనికాయ (అట్ఠకథా) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)
౪. తికణ్డకీసుత్తవణ్ణనా • 4. Tikaṇḍakīsuttavaṇṇanā
౬. మిత్తసుత్తవణ్ణనా • 6. Mittasuttavaṇṇanā