| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
៤-៦. តិកណ្ឌកីសុត្តាទិវណ្ណនា
4-6. Tikaṇḍakīsuttādivaṇṇanā
១៤៤-៦. ចតុត្ថេ បដិកូលេតិ អមនុញ្ញេ អនិដ្ឋេ។ អប្បដិកូលសញ្ញីតិ ឥដ្ឋាការេនេវ បវត្តចិត្តោ។ ឥដ្ឋស្មិំ វត្ថុស្មិំ អសុភាយ វា ផរតិ, អនិច្ចតោ វា ឧបសំហរតិ ឧបនេតិ បវត្តេតិ។ អនិដ្ឋស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ អនិដ្ឋេ សត្តសញ្ញិតេ អារម្មណេ។ មេត្តាយ វា ផរតីតិ មេត្តំ ហិតេសិតំ ឧបសំហរន្តោ សព្ពត្ថកមេវ វា តត្ថ ផរតិ។ ធាតុតោ វា ឧបសំហរតីតិ ធម្មសភាវចិន្តនេន ធាតុតោ បច្ចវេក្ខណាយ ធាតុមនសិការំ វា តត្ថ បវត្តេតិ។ តទុភយំ អភិនិវជ្ជេត្វាតិ សភាវតោ អានុភាវតោ ច ឧបតិដ្ឋន្តំ អារម្មណេ បដិកូលភាវំ អប្បដិកូលភាវញ្ចាតិ តំ ឧភយំ បហាយ អគ្គហេត្វា, សព្ពស្មិំ បន តស្មិំ មជ្ឈត្តោ ហុត្វាតិ វុត្តំ ហោតិ។ មជ្ឈត្តោ ហុត្វា វិហរិតុកាមោ បន កិំ ករោតីតិ? ឥដ្ឋានិដ្ឋេសុ អាបាថំ គតេសុ នេវ សោមនស្សិតោ ហោតិ, ន ទោមនស្សិតោ ហោតិ។ ឧបេក្ខកោ វិហរេយ្យាតិ ឥដ្ឋេ អរជ្ជន្តោ អនិដ្ឋេ អទុស្សន្តោ យថា អញ្ញេ អសមបេក្ខនេន មោហំ ឧប្បាទេន្តិ, ឯវំ អនុប្បាទេន្តោ ឆសុ អារម្មណេសុ ឆឡង្គុបេក្ខាយ ឧបេក្ខកោ វិហរេយ្យ។ តេនេវាហ ‘‘ឆឡង្គុបេក្ខាវសេន បញ្ចមោ’’តិ។ ឥដ្ឋានិដ្ឋឆឡារម្មណាបាថេ បរិសុទ្ធបកតិភាវាវិជហនលក្ខណាយ ឆសុ ទ្វារេសុ បវត្តនតោ ‘‘ឆឡង្គុបេក្ខា’’តិ លទ្ធនាមាយ តត្រមជ្ឈត្តុបេក្ខាយ វសេន បញ្ចមោ វារោ វុត្តោតិ អត្ថោ។ បញ្ចមំ ឆដ្ឋញ្ច ឧត្តានមេវ។
144-6. Catutthe paṭikūleti amanuññe aniṭṭhe. Appaṭikūlasaññīti iṭṭhākāreneva pavattacitto. Iṭṭhasmiṃ vatthusmiṃ asubhāya vā pharati, aniccato vā upasaṃharati upaneti pavatteti. Aniṭṭhasmiṃ vatthusminti aniṭṭhe sattasaññite ārammaṇe. Mettāya vā pharatīti mettaṃ hitesitaṃ upasaṃharanto sabbatthakameva vā tattha pharati. Dhātuto vā upasaṃharatīti dhammasabhāvacintanena dhātuto paccavekkhaṇāya dhātumanasikāraṃ vā tattha pavatteti. Tadubhayaṃ abhinivajjetvāti sabhāvato ānubhāvato ca upatiṭṭhantaṃ ārammaṇe paṭikūlabhāvaṃ appaṭikūlabhāvañcāti taṃ ubhayaṃ pahāya aggahetvā, sabbasmiṃ pana tasmiṃ majjhatto hutvāti vuttaṃ hoti. Majjhatto hutvā viharitukāmo pana kiṃ karotīti? Iṭṭhāniṭṭhesu āpāthaṃ gatesu neva somanassito hoti, na domanassito hoti. Upekkhako vihareyyāti iṭṭhe arajjanto aniṭṭhe adussanto yathā aññe asamapekkhanena mohaṃ uppādenti, evaṃ anuppādento chasu ārammaṇesu chaḷaṅgupekkhāya upekkhako vihareyya. Tenevāha ‘‘chaḷaṅgupekkhāvasena pañcamo’’ti. Iṭṭhāniṭṭhachaḷārammaṇāpāthe parisuddhapakatibhāvāvijahanalakkhaṇāya chasu dvāresu pavattanato ‘‘chaḷaṅgupekkhā’’ti laddhanāmāya tatramajjhattupekkhāya vasena pañcamo vāro vuttoti attho. Pañcamaṃ chaṭṭhañca uttānameva.
តិកណ្ឌកីសុត្តាទិវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Tikaṇḍakīsuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya
៤. តិកណ្ឌកីសុត្តំ • 4. Tikaṇḍakīsuttaṃ
៥. និរយសុត្តំ • 5. Nirayasuttaṃ
៦. មិត្តសុត្តំ • 6. Mittasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)
៤. តិកណ្ឌកីសុត្តវណ្ណនា • 4. Tikaṇḍakīsuttavaṇṇanā
៦. មិត្តសុត្តវណ្ណនា • 6. Mittasuttavaṇṇanā
