| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
4-6. තිකණ්‌ඩකීසුත්‌තාදිවණ්‌ණනා
4-6. Tikaṇḍakīsuttādivaṇṇanā
144-6. චතුත්‌ථෙ පටිකූලෙති අමනුඤ්‌ඤෙ අනිට්‌ඨෙ. අප්‌පටිකූලසඤ්‌ඤීති ඉට්‌ඨාකාරෙනෙව පවත්‌තචිත්‌තො. ඉට්‌ඨස්‌මිං වත්‌ථුස්‌මිං අසුභාය වා ඵරති, අනිච්‌චතො වා උපසංහරති උපනෙති පවත්‌තෙති. අනිට්‌ඨස්‌මිං වත්‌ථුස්‌මින්‌ති අනිට්‌ඨෙ සත්‌තසඤ්‌ඤිතෙ ආරම්‌මණෙ. මෙත්‌තාය වා ඵරතීති මෙත්‌තං හිතෙසිතං උපසංහරන්‌තො සබ්‌බත්‌ථකමෙව වා තත්‌ථ ඵරති. ධාතුතො වා උපසංහරතීති ධම්‌මසභාවචින්‌තනෙන ධාතුතො පච්‌චවෙක්‌ඛණාය ධාතුමනසිකාරං වා තත්‌ථ පවත්‌තෙති. තදුභයං අභිනිවජ්‌ජෙත්‌වාති සභාවතො ආනුභාවතො ච උපතිට්‌ඨන්‌තං ආරම්‌මණෙ පටිකූලභාවං අප්‌පටිකූලභාවඤ්‌චාති තං උභයං පහාය අග්‌ගහෙත්‌වා, සබ්‌බස්‌මිං පන තස්‌මිං මජ්‌ඣත්‌තො හුත්‌වාති වුත්‌තං හොති. මජ්‌ඣත්‌තො හුත්‌වා විහරිතුකාමො පන කිං කරොතීති? ඉට්‌ඨානිට්‌ඨෙසු ආපාථං ගතෙසු නෙව සොමනස්‌සිතො හොති, න දොමනස්‌සිතො හොති. උපෙක්‌ඛකො විහරෙය්‍යාති ඉට්‌ඨෙ අරජ්‌ජන්‌තො අනිට්‌ඨෙ අදුස්‌සන්‌තො යථා අඤ්‌ඤෙ අසමපෙක්‌ඛනෙන මොහං උප්‌පාදෙන්‌ති, එවං අනුප්‌පාදෙන්‌තො ඡසු ආරම්‌මණෙසු ඡළඞ්‌ගුපෙක්‌ඛාය උපෙක්‌ඛකො විහරෙය්‍ය. තෙනෙවාහ ‘‘ඡළඞ්‌ගුපෙක්‌ඛාවසෙන පඤ්‌චමො’’ති. ඉට්‌ඨානිට්‌ඨඡළාරම්‌මණාපාථෙ පරිසුද්‌ධපකතිභාවාවිජහනලක්‌ඛණාය ඡසු ද්‌වාරෙසු පවත්‌තනතො ‘‘ඡළඞ්‌ගුපෙක්‌ඛා’’ති ලද්‌ධනාමාය තත්‍රමජ්‌ඣත්‌තුපෙක්‌ඛාය වසෙන පඤ්‌චමො වාරො වුත්‌තොති අත්‌ථො. පඤ්‌චමං ඡට්‌ඨඤ්‌ච උත්‌තානමෙව.
144-6. Catutthe paṭikūleti amanuññe aniṭṭhe. Appaṭikūlasaññīti iṭṭhākāreneva pavattacitto. Iṭṭhasmiṃ vatthusmiṃ asubhāya vā pharati, aniccato vā upasaṃharati upaneti pavatteti. Aniṭṭhasmiṃ vatthusminti aniṭṭhe sattasaññite ārammaṇe. Mettāya vā pharatīti mettaṃ hitesitaṃ upasaṃharanto sabbatthakameva vā tattha pharati. Dhātuto vā upasaṃharatīti dhammasabhāvacintanena dhātuto paccavekkhaṇāya dhātumanasikāraṃ vā tattha pavatteti. Tadubhayaṃ abhinivajjetvāti sabhāvato ānubhāvato ca upatiṭṭhantaṃ ārammaṇe paṭikūlabhāvaṃ appaṭikūlabhāvañcāti taṃ ubhayaṃ pahāya aggahetvā, sabbasmiṃ pana tasmiṃ majjhatto hutvāti vuttaṃ hoti. Majjhatto hutvā viharitukāmo pana kiṃ karotīti? Iṭṭhāniṭṭhesu āpāthaṃ gatesu neva somanassito hoti, na domanassito hoti. Upekkhako vihareyyāti iṭṭhe arajjanto aniṭṭhe adussanto yathā aññe asamapekkhanena mohaṃ uppādenti, evaṃ anuppādento chasu ārammaṇesu chaḷaṅgupekkhāya upekkhako vihareyya. Tenevāha ‘‘chaḷaṅgupekkhāvasena pañcamo’’ti. Iṭṭhāniṭṭhachaḷārammaṇāpāthe parisuddhapakatibhāvāvijahanalakkhaṇāya chasu dvāresu pavattanato ‘‘chaḷaṅgupekkhā’’ti laddhanāmāya tatramajjhattupekkhāya vasena pañcamo vāro vuttoti attho. Pañcamaṃ chaṭṭhañca uttānameva.
තිකණ්‌ඩකීසුත්‌තාදිවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Tikaṇḍakīsuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya
4. තිකණ්‌ඩකීසුත්‌තං • 4. Tikaṇḍakīsuttaṃ
5. නිරයසුත්‌තං • 5. Nirayasuttaṃ
6. මිත්‌තසුත්‌තං • 6. Mittasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)
4. තිකණ්‌ඩකීසුත්‌තවණ්‌ණනා • 4. Tikaṇḍakīsuttavaṇṇanā
6. මිත්‌තසුත්‌තවණ්‌ණනා • 6. Mittasuttavaṇṇanā
