Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
൪-൬. തികണ്ഡകീസുത്താദിവണ്ണനാ
4-6. Tikaṇḍakīsuttādivaṇṇanā
൧൪൪-൬. ചതുത്ഥേ പടികൂലേതി അമനുഞ്ഞേ അനിട്ഠേ. അപ്പടികൂലസഞ്ഞീതി ഇട്ഠാകാരേനേവ പവത്തചിത്തോ. ഇട്ഠസ്മിം വത്ഥുസ്മിം അസുഭായ വാ ഫരതി, അനിച്ചതോ വാ ഉപസംഹരതി ഉപനേതി പവത്തേതി. അനിട്ഠസ്മിം വത്ഥുസ്മിന്തി അനിട്ഠേ സത്തസഞ്ഞിതേ ആരമ്മണേ. മേത്തായ വാ ഫരതീതി മേത്തം ഹിതേസിതം ഉപസംഹരന്തോ സബ്ബത്ഥകമേവ വാ തത്ഥ ഫരതി. ധാതുതോ വാ ഉപസംഹരതീതി ധമ്മസഭാവചിന്തനേന ധാതുതോ പച്ചവേക്ഖണായ ധാതുമനസികാരം വാ തത്ഥ പവത്തേതി. തദുഭയം അഭിനിവജ്ജേത്വാതി സഭാവതോ ആനുഭാവതോ ച ഉപതിട്ഠന്തം ആരമ്മണേ പടികൂലഭാവം അപ്പടികൂലഭാവഞ്ചാതി തം ഉഭയം പഹായ അഗ്ഗഹേത്വാ, സബ്ബസ്മിം പന തസ്മിം മജ്ഝത്തോ ഹുത്വാതി വുത്തം ഹോതി. മജ്ഝത്തോ ഹുത്വാ വിഹരിതുകാമോ പന കിം കരോതീതി? ഇട്ഠാനിട്ഠേസു ആപാഥം ഗതേസു നേവ സോമനസ്സിതോ ഹോതി, ന ദോമനസ്സിതോ ഹോതി. ഉപേക്ഖകോ വിഹരേയ്യാതി ഇട്ഠേ അരജ്ജന്തോ അനിട്ഠേ അദുസ്സന്തോ യഥാ അഞ്ഞേ അസമപേക്ഖനേന മോഹം ഉപ്പാദേന്തി, ഏവം അനുപ്പാദേന്തോ ഛസു ആരമ്മണേസു ഛളങ്ഗുപേക്ഖായ ഉപേക്ഖകോ വിഹരേയ്യ. തേനേവാഹ ‘‘ഛളങ്ഗുപേക്ഖാവസേന പഞ്ചമോ’’തി. ഇട്ഠാനിട്ഠഛളാരമ്മണാപാഥേ പരിസുദ്ധപകതിഭാവാവിജഹനലക്ഖണായ ഛസു ദ്വാരേസു പവത്തനതോ ‘‘ഛളങ്ഗുപേക്ഖാ’’തി ലദ്ധനാമായ തത്രമജ്ഝത്തുപേക്ഖായ വസേന പഞ്ചമോ വാരോ വുത്തോതി അത്ഥോ. പഞ്ചമം ഛട്ഠഞ്ച ഉത്താനമേവ.
144-6. Catutthe paṭikūleti amanuññe aniṭṭhe. Appaṭikūlasaññīti iṭṭhākāreneva pavattacitto. Iṭṭhasmiṃ vatthusmiṃ asubhāya vā pharati, aniccato vā upasaṃharati upaneti pavatteti. Aniṭṭhasmiṃ vatthusminti aniṭṭhe sattasaññite ārammaṇe. Mettāya vā pharatīti mettaṃ hitesitaṃ upasaṃharanto sabbatthakameva vā tattha pharati. Dhātuto vā upasaṃharatīti dhammasabhāvacintanena dhātuto paccavekkhaṇāya dhātumanasikāraṃ vā tattha pavatteti. Tadubhayaṃ abhinivajjetvāti sabhāvato ānubhāvato ca upatiṭṭhantaṃ ārammaṇe paṭikūlabhāvaṃ appaṭikūlabhāvañcāti taṃ ubhayaṃ pahāya aggahetvā, sabbasmiṃ pana tasmiṃ majjhatto hutvāti vuttaṃ hoti. Majjhatto hutvā viharitukāmo pana kiṃ karotīti? Iṭṭhāniṭṭhesu āpāthaṃ gatesu neva somanassito hoti, na domanassito hoti. Upekkhako vihareyyāti iṭṭhe arajjanto aniṭṭhe adussanto yathā aññe asamapekkhanena mohaṃ uppādenti, evaṃ anuppādento chasu ārammaṇesu chaḷaṅgupekkhāya upekkhako vihareyya. Tenevāha ‘‘chaḷaṅgupekkhāvasena pañcamo’’ti. Iṭṭhāniṭṭhachaḷārammaṇāpāthe parisuddhapakatibhāvāvijahanalakkhaṇāya chasu dvāresu pavattanato ‘‘chaḷaṅgupekkhā’’ti laddhanāmāya tatramajjhattupekkhāya vasena pañcamo vāro vuttoti attho. Pañcamaṃ chaṭṭhañca uttānameva.
തികണ്ഡകീസുത്താദിവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Tikaṇḍakīsuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya
൪. തികണ്ഡകീസുത്തം • 4. Tikaṇḍakīsuttaṃ
൫. നിരയസുത്തം • 5. Nirayasuttaṃ
൬. മിത്തസുത്തം • 6. Mittasuttaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)
൪. തികണ്ഡകീസുത്തവണ്ണനാ • 4. Tikaṇḍakīsuttavaṇṇanā
൬. മിത്തസുത്തവണ്ണനാ • 6. Mittasuttavaṇṇanā