| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पञ्चपकरण-मूलटीका • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
३. तिकनिद्देसवण्णना
3. Tikaniddesavaṇṇanā
९१. सेससंवरभेदेनाति मनोसंवरभेदेन, सतिसंवरादिभेदेन वा। अकुसलसीलसमन्नागमेनाति ‘‘कतमे च थपति अकुसला सीला? अकुसलं कायकम्मं अकुसलं वचीकम्मं पापको आजीवो’’ति वुत्तेहि समन्नागमेन। तस्स हि…पे॰… एवं सासङ्कसमाचारो होतीति एवं सासङ्को समाचारो होतीति अत्थो।
91. Sesasaṃvarabhedenāti manosaṃvarabhedena, satisaṃvarādibhedena vā. Akusalasīlasamannāgamenāti ‘‘katame ca thapati akusalā sīlā? Akusalaṃ kāyakammaṃ akusalaṃ vacīkammaṃ pāpako ājīvo’’ti vuttehi samannāgamena. Tassa hi…pe… evaṃ sāsaṅkasamācāro hotīti evaṃ sāsaṅko samācāro hotīti attho.
९४. समानविसयानं पुग्गलानं विसेसदस्सनवसेन ‘‘कायसक्खी’’तिआदिकं वुत्तं।
94. Samānavisayānaṃ puggalānaṃ visesadassanavasena ‘‘kāyasakkhī’’tiādikaṃ vuttaṃ.
१०७. समाधि वा आदीति लोकुत्तरधम्मा हि परमत्थतो सासनन्ति तदत्थो पादकसमाधि तस्स आदि वुत्तो, तदासन्नत्ता विपस्सना, तस्स मूलेकदेसत्ता मग्गो।
107. Samādhi vā ādīti lokuttaradhammā hi paramatthato sāsananti tadattho pādakasamādhi tassa ādi vutto, tadāsannattā vipassanā, tassa mūlekadesattā maggo.
१०८. उच्छङ्गो विय उच्छङ्गपञ्ञो पुग्गलो दट्ठब्बोति उच्छङ्गसदिसपञ्ञताय एव पञ्ञा विय पुग्गलोपि उच्छङ्गो विय होति, तस्मिं धम्मानं अचिरट्ठानतोति अधिप्पायेन वुत्तं। वक्खति हि ‘‘उच्छङ्गसदिसपञ्ञोतिअत्थो’’ति।
108. Ucchaṅgo viya ucchaṅgapañño puggalo daṭṭhabboti ucchaṅgasadisapaññatāya eva paññā viya puggalopi ucchaṅgo viya hoti, tasmiṃ dhammānaṃ aciraṭṭhānatoti adhippāyena vuttaṃ. Vakkhati hi ‘‘ucchaṅgasadisapaññotiattho’’ti.
१०९. यथा च उच्छङ्गसदिसा पञ्ञा, एवं निक्कुज्जकुम्भसदिसा पञ्ञा एवाति दट्ठब्बो, तत्थ धम्मानं अनवट्ठानतो।
109. Yathā ca ucchaṅgasadisā paññā, evaṃ nikkujjakumbhasadisā paññā evāti daṭṭhabbo, tattha dhammānaṃ anavaṭṭhānato.
११३. चिरट्ठानतो थिरट्ठानतो च पासाणलेखसदिसा परापराधनिब्बत्ता कोधलेखा यस्स सो पासाणलेखूपमसमन्नागतो पासाणलेखूपमोति वुत्तो, एवं इतरेपि।
113. Ciraṭṭhānato thiraṭṭhānato ca pāsāṇalekhasadisā parāparādhanibbattā kodhalekhā yassa so pāsāṇalekhūpamasamannāgato pāsāṇalekhūpamoti vutto, evaṃ itarepi.
११८. सुतादिवत्थुरहितो तुच्छमानो नळो वियाति ‘‘नळो’’ति वुच्चति, सो उग्गतो नळो एतस्साति उन्नळो।
118. Sutādivatthurahito tucchamāno naḷo viyāti ‘‘naḷo’’ti vuccati, so uggato naḷo etassāti unnaḷo.
१२२. ‘‘सीलकथा च नो भविस्सती’’ति एत्थ वुत्तं सीलकथाभवनं पठमारम्भोपि दुस्सीलेन सह न होतीति दस्सेन्तो आह नेव सीलकथा होती’’ति।
122. ‘‘Sīlakathā ca no bhavissatī’’ti ettha vuttaṃ sīlakathābhavanaṃ paṭhamārambhopi dussīlena saha na hotīti dassento āha neva sīlakathā hotī’’ti.
१२३. तत्थ तत्थाति तस्मिं तस्मिं अनुग्गहेतब्बे पञ्ञाय सोधेतब्बे च वड्ढेतब्बे च अधिकसीलं निस्साय उप्पन्नपञ्ञाय अनुग्गण्हाति नामाति अत्थो।
123. Tatthatatthāti tasmiṃ tasmiṃ anuggahetabbe paññāya sodhetabbe ca vaḍḍhetabbe ca adhikasīlaṃ nissāya uppannapaññāya anuggaṇhāti nāmāti attho.
१२४. गूथकूपो विय दुस्सील्यन्ति एतेन दुस्सील्यस्स गूथसदिसत्तमेव दस्सेति।
124. Gūthakūpo viya dussīlyanti etena dussīlyassa gūthasadisattameva dasseti.
१३०. नो च सम्मा पञ्ञपेतुं सक्कोन्तीति येभुय्येन न सक्कोन्तीति इममत्थं सन्धाय वुत्तं, उप्पन्ने तथागते तस्मिं अनादरियं कत्वा समापत्तिं उप्पादेतुं वायमन्तस्स असमत्थभावं वा। तित्थिया वा पूरणादयो अधिप्पेता।
130. No ca sammā paññapetuṃ sakkontīti yebhuyyena na sakkontīti imamatthaṃ sandhāya vuttaṃ, uppanne tathāgate tasmiṃ anādariyaṃ katvā samāpattiṃ uppādetuṃ vāyamantassa asamatthabhāvaṃ vā. Titthiyā vā pūraṇādayo adhippetā.
तिकनिद्देसवण्णना निट्ठिता।
Tikaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / अभिधम्मपिटक • Abhidhammapiṭaka / पुग्गलपञ्ञत्तिपाळि • Puggalapaññattipāḷi / ३. तिकपुग्गलपञ्ञत्ति • 3. Tikapuggalapaññatti
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / अभिधम्मपिटक (अट्ठकथा) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / पञ्चपकरण-अट्ठकथा • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ३. तिकनिद्देसवण्णना • 3. Tikaniddesavaṇṇanā
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / पञ्चपकरण-अनुटीका • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ३. तिकनिद्देसवण्णना • 3. Tikaniddesavaṇṇanā
