| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / បញ្ចបករណ-មូលដីកា • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
៣. តិកនិទ្ទេសវណ្ណនា
3. Tikaniddesavaṇṇanā
៩១. សេសសំវរភេទេនាតិ មនោសំវរភេទេន, សតិសំវរាទិភេទេន វា។ អកុសលសីលសមន្នាគមេនាតិ ‘‘កតមេ ច ថបតិ អកុសលា សីលា? អកុសលំ កាយកម្មំ អកុសលំ វចីកម្មំ បាបកោ អាជីវោ’’តិ វុត្តេហិ សមន្នាគមេន។ តស្ស ហិ…បេ.… ឯវំ សាសង្កសមាចារោ ហោតីតិ ឯវំ សាសង្កោ សមាចារោ ហោតីតិ អត្ថោ។
91. Sesasaṃvarabhedenāti manosaṃvarabhedena, satisaṃvarādibhedena vā. Akusalasīlasamannāgamenāti ‘‘katame ca thapati akusalā sīlā? Akusalaṃ kāyakammaṃ akusalaṃ vacīkammaṃ pāpako ājīvo’’ti vuttehi samannāgamena. Tassa hi…pe… evaṃ sāsaṅkasamācāro hotīti evaṃ sāsaṅko samācāro hotīti attho.
៩៤. សមានវិសយានំ បុគ្គលានំ វិសេសទស្សនវសេន ‘‘កាយសក្ខី’’តិអាទិកំ វុត្តំ។
94. Samānavisayānaṃ puggalānaṃ visesadassanavasena ‘‘kāyasakkhī’’tiādikaṃ vuttaṃ.
១០៧. សមាធិ វា អាទីតិ លោកុត្តរធម្មា ហិ បរមត្ថតោ សាសនន្តិ តទត្ថោ បាទកសមាធិ តស្ស អាទិ វុត្តោ, តទាសន្នត្តា វិបស្សនា, តស្ស មូលេកទេសត្តា មគ្គោ។
107. Samādhi vā ādīti lokuttaradhammā hi paramatthato sāsananti tadattho pādakasamādhi tassa ādi vutto, tadāsannattā vipassanā, tassa mūlekadesattā maggo.
១០៨. ឧច្ឆង្គោ វិយ ឧច្ឆង្គបញ្ញោ បុគ្គលោ ទដ្ឋព្ពោតិ ឧច្ឆង្គសទិសបញ្ញតាយ ឯវ បញ្ញា វិយ បុគ្គលោបិ ឧច្ឆង្គោ វិយ ហោតិ, តស្មិំ ធម្មានំ អចិរដ្ឋានតោតិ អធិប្បាយេន វុត្តំ។ វក្ខតិ ហិ ‘‘ឧច្ឆង្គសទិសបញ្ញោតិអត្ថោ’’តិ។
108. Ucchaṅgo viya ucchaṅgapañño puggalo daṭṭhabboti ucchaṅgasadisapaññatāya eva paññā viya puggalopi ucchaṅgo viya hoti, tasmiṃ dhammānaṃ aciraṭṭhānatoti adhippāyena vuttaṃ. Vakkhati hi ‘‘ucchaṅgasadisapaññotiattho’’ti.
១០៩. យថា ច ឧច្ឆង្គសទិសា បញ្ញា, ឯវំ និក្កុជ្ជកុម្ភសទិសា បញ្ញា ឯវាតិ ទដ្ឋព្ពោ, តត្ថ ធម្មានំ អនវដ្ឋានតោ។
109. Yathā ca ucchaṅgasadisā paññā, evaṃ nikkujjakumbhasadisā paññā evāti daṭṭhabbo, tattha dhammānaṃ anavaṭṭhānato.
១១៣. ចិរដ្ឋានតោ ថិរដ្ឋានតោ ច បាសាណលេខសទិសា បរាបរាធនិព្ពត្តា កោធលេខា យស្ស សោ បាសាណលេខូបមសមន្នាគតោ បាសាណលេខូបមោតិ វុត្តោ, ឯវំ ឥតរេបិ។
113. Ciraṭṭhānato thiraṭṭhānato ca pāsāṇalekhasadisā parāparādhanibbattā kodhalekhā yassa so pāsāṇalekhūpamasamannāgato pāsāṇalekhūpamoti vutto, evaṃ itarepi.
១១៨. សុតាទិវត្ថុរហិតោ តុច្ឆមានោ នឡោ វិយាតិ ‘‘នឡោ’’តិ វុច្ចតិ, សោ ឧគ្គតោ នឡោ ឯតស្សាតិ ឧន្នឡោ។
118. Sutādivatthurahito tucchamāno naḷo viyāti ‘‘naḷo’’ti vuccati, so uggato naḷo etassāti unnaḷo.
១២២. ‘‘សីលកថា ច នោ ភវិស្សតី’’តិ ឯត្ថ វុត្តំ សីលកថាភវនំ បឋមារម្ភោបិ ទុស្សីលេន សហ ន ហោតីតិ ទស្សេន្តោ អាហ នេវ សីលកថា ហោតី’’តិ។
122. ‘‘Sīlakathā ca no bhavissatī’’ti ettha vuttaṃ sīlakathābhavanaṃ paṭhamārambhopi dussīlena saha na hotīti dassento āha neva sīlakathā hotī’’ti.
១២៣. តត្ថ តត្ថាតិ តស្មិំ តស្មិំ អនុគ្គហេតព្ពេ បញ្ញាយ សោធេតព្ពេ ច វឌ្ឍេតព្ពេ ច អធិកសីលំ និស្សាយ ឧប្បន្នបញ្ញាយ អនុគ្គណ្ហាតិ នាមាតិ អត្ថោ។
123. Tatthatatthāti tasmiṃ tasmiṃ anuggahetabbe paññāya sodhetabbe ca vaḍḍhetabbe ca adhikasīlaṃ nissāya uppannapaññāya anuggaṇhāti nāmāti attho.
១២៤. គូថកូបោ វិយ ទុស្សីល្យន្តិ ឯតេន ទុស្សីល្យស្ស គូថសទិសត្តមេវ ទស្សេតិ។
124. Gūthakūpo viya dussīlyanti etena dussīlyassa gūthasadisattameva dasseti.
១៣០. នោ ច សម្មា បញ្ញបេតុំ សក្កោន្តីតិ យេភុយ្យេន ន សក្កោន្តីតិ ឥមមត្ថំ សន្ធាយ វុត្តំ, ឧប្បន្នេ តថាគតេ តស្មិំ អនាទរិយំ កត្វា សមាបត្តិំ ឧប្បាទេតុំ វាយមន្តស្ស អសមត្ថភាវំ វា។ តិត្ថិយា វា បូរណាទយោ អធិប្បេតា។
130. No ca sammā paññapetuṃ sakkontīti yebhuyyena na sakkontīti imamatthaṃ sandhāya vuttaṃ, uppanne tathāgate tasmiṃ anādariyaṃ katvā samāpattiṃ uppādetuṃ vāyamantassa asamatthabhāvaṃ vā. Titthiyā vā pūraṇādayo adhippetā.
តិកនិទ្ទេសវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Tikaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / អភិធម្មបិដក • Abhidhammapiṭaka / បុគ្គលបញ្ញត្តិបាឡិ • Puggalapaññattipāḷi / ៣. តិកបុគ្គលបញ្ញត្តិ • 3. Tikapuggalapaññatti
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / អភិធម្មបិដក (អដ្ឋកថា) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / បញ្ចបករណ-អដ្ឋកថា • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ៣. តិកនិទ្ទេសវណ្ណនា • 3. Tikaniddesavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / បញ្ចបករណ-អនុដីកា • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ៣. តិកនិទ្ទេសវណ្ណនា • 3. Tikaniddesavaṇṇanā
