Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / པཉྩཔཀརཎ-མཱུལཊཱིཀཱ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
༣. ཏིཀནིདྡེསཝཎྞནཱ
3. Tikaniddesavaṇṇanā
༩༡. སེསསཾཝརབྷེདེནཱཏི མནོསཾཝརབྷེདེན, སཏིསཾཝརཱདིབྷེདེན ཝཱ། ཨཀུསལསཱིལསམནྣཱགམེནཱཏི ‘‘ཀཏམེ ཙ ཐཔཏི ཨཀུསལཱ སཱིལཱ? ཨཀུསལཾ ཀཱཡཀམྨཾ ཨཀུསལཾ ཝཙཱིཀམྨཾ པཱཔཀོ ཨཱཛཱིཝོ’’ཏི ཝུཏྟེཧི སམནྣཱགམེན། ཏསྶ ཧི…པེ॰… ཨེཝཾ སཱསངྐསམཱཙཱརོ ཧོཏཱིཏི ཨེཝཾ སཱསངྐོ སམཱཙཱརོ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ།
91. Sesasaṃvarabhedenāti manosaṃvarabhedena, satisaṃvarādibhedena vā. Akusalasīlasamannāgamenāti ‘‘katame ca thapati akusalā sīlā? Akusalaṃ kāyakammaṃ akusalaṃ vacīkammaṃ pāpako ājīvo’’ti vuttehi samannāgamena. Tassa hi…pe… evaṃ sāsaṅkasamācāro hotīti evaṃ sāsaṅko samācāro hotīti attho.
༩༤. སམཱནཝིསཡཱནཾ པུགྒལཱནཾ ཝིསེསདསྶནཝསེན ‘‘ཀཱཡསཀྑཱི’’ཏིཨཱདིཀཾ ཝུཏྟཾ།
94. Samānavisayānaṃ puggalānaṃ visesadassanavasena ‘‘kāyasakkhī’’tiādikaṃ vuttaṃ.
༡༠༧. སམཱདྷི ཝཱ ཨཱདཱིཏི ལོཀུཏྟརདྷམྨཱ ཧི པརམཏྠཏོ སཱསནནྟི ཏདཏྠོ པཱདཀསམཱདྷི ཏསྶ ཨཱདི ཝུཏྟོ, ཏདཱསནྣཏྟཱ ཝིཔསྶནཱ, ཏསྶ མཱུལེཀདེསཏྟཱ མགྒོ།
107. Samādhi vā ādīti lokuttaradhammā hi paramatthato sāsananti tadattho pādakasamādhi tassa ādi vutto, tadāsannattā vipassanā, tassa mūlekadesattā maggo.
༡༠༨. ཨུཙྪངྒོ ཝིཡ ཨུཙྪངྒཔཉྙོ པུགྒལོ དཊྛབྦོཏི ཨུཙྪངྒསདིསཔཉྙཏཱཡ ཨེཝ པཉྙཱ ཝིཡ པུགྒལོཔི ཨུཙྪངྒོ ཝིཡ ཧོཏི, ཏསྨིཾ དྷམྨཱནཾ ཨཙིརཊྛཱནཏོཏི ཨདྷིཔྤཱཡེན ཝུཏྟཾ། ཝཀྑཏི ཧི ‘‘ཨུཙྪངྒསདིསཔཉྙོཏིཨཏྠོ’’ཏི།
108. Ucchaṅgo viya ucchaṅgapañño puggalo daṭṭhabboti ucchaṅgasadisapaññatāya eva paññā viya puggalopi ucchaṅgo viya hoti, tasmiṃ dhammānaṃ aciraṭṭhānatoti adhippāyena vuttaṃ. Vakkhati hi ‘‘ucchaṅgasadisapaññotiattho’’ti.
༡༠༩. ཡཐཱ ཙ ཨུཙྪངྒསདིསཱ པཉྙཱ, ཨེཝཾ ནིཀྐུཛྫཀུམྦྷསདིསཱ པཉྙཱ ཨེཝཱཏི དཊྛབྦོ, ཏཏྠ དྷམྨཱནཾ ཨནཝཊྛཱནཏོ།
109. Yathā ca ucchaṅgasadisā paññā, evaṃ nikkujjakumbhasadisā paññā evāti daṭṭhabbo, tattha dhammānaṃ anavaṭṭhānato.
༡༡༣. ཙིརཊྛཱནཏོ ཐིརཊྛཱནཏོ ཙ པཱསཱཎལེཁསདིསཱ པརཱཔརཱདྷནིབྦཏྟཱ ཀོདྷལེཁཱ ཡསྶ སོ པཱསཱཎལེཁཱུཔམསམནྣཱགཏོ པཱསཱཎལེཁཱུཔམོཏི ཝུཏྟོ, ཨེཝཾ ཨིཏརེཔི།
113. Ciraṭṭhānato thiraṭṭhānato ca pāsāṇalekhasadisā parāparādhanibbattā kodhalekhā yassa so pāsāṇalekhūpamasamannāgato pāsāṇalekhūpamoti vutto, evaṃ itarepi.
༡༡༨. སུཏཱདིཝཏྠུརཧིཏོ ཏུཙྪམཱནོ ནལོ༹ ཝིཡཱཏི ‘‘ནལོ༹’’ཏི ཝུཙྩཏི, སོ ཨུགྒཏོ ནལོ༹ ཨེཏསྶཱཏི ཨུནྣལོ༹།
118. Sutādivatthurahito tucchamāno naḷo viyāti ‘‘naḷo’’ti vuccati, so uggato naḷo etassāti unnaḷo.
༡༢༢. ‘‘སཱིལཀཐཱ ཙ ནོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི ཨེཏྠ ཝུཏྟཾ སཱིལཀཐཱབྷཝནཾ པཋམཱརམྦྷོཔི དུསྶཱིལེན སཧ ན ཧོཏཱིཏི དསྶེནྟོ ཨཱཧ ནེཝ སཱིལཀཐཱ ཧོཏཱི’’ཏི།
122. ‘‘Sīlakathā ca no bhavissatī’’ti ettha vuttaṃ sīlakathābhavanaṃ paṭhamārambhopi dussīlena saha na hotīti dassento āha neva sīlakathā hotī’’ti.
༡༢༣. ཏཏྠ ཏཏྠཱཏི ཏསྨིཾ ཏསྨིཾ ཨནུགྒཧེཏབྦེ པཉྙཱཡ སོདྷེཏབྦེ ཙ ཝཌྜྷེཏབྦེ ཙ ཨདྷིཀསཱིལཾ ནིསྶཱཡ ཨུཔྤནྣཔཉྙཱཡ ཨནུགྒཎྷཱཏི ནཱམཱཏི ཨཏྠོ།
123. Tatthatatthāti tasmiṃ tasmiṃ anuggahetabbe paññāya sodhetabbe ca vaḍḍhetabbe ca adhikasīlaṃ nissāya uppannapaññāya anuggaṇhāti nāmāti attho.
༡༢༤. གཱུཐཀཱུཔོ ཝིཡ དུསྶཱིལྱནྟི ཨེཏེན དུསྶཱིལྱསྶ གཱུཐསདིསཏྟམེཝ དསྶེཏི།
124. Gūthakūpo viya dussīlyanti etena dussīlyassa gūthasadisattameva dasseti.
༡༣༠. ནོ ཙ སམྨཱ པཉྙཔེཏུཾ སཀྐོནྟཱིཏི ཡེབྷུཡྻེན ན སཀྐོནྟཱིཏི ཨིམམཏྠཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ, ཨུཔྤནྣེ ཏཐཱགཏེ ཏསྨིཾ ཨནཱདརིཡཾ ཀཏྭཱ སམཱཔཏྟིཾ ཨུཔྤཱདེཏུཾ ཝཱཡམནྟསྶ ཨསམཏྠབྷཱཝཾ ཝཱ། ཏིཏྠིཡཱ ཝཱ པཱུརཎཱདཡོ ཨདྷིཔྤེཏཱ།
130. No ca sammā paññapetuṃ sakkontīti yebhuyyena na sakkontīti imamatthaṃ sandhāya vuttaṃ, uppanne tathāgate tasmiṃ anādariyaṃ katvā samāpattiṃ uppādetuṃ vāyamantassa asamatthabhāvaṃ vā. Titthiyā vā pūraṇādayo adhippetā.
ཏིཀནིདྡེསཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ།
Tikaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ཏིཔིཊཀ (མཱུལ) • Tipiṭaka (Mūla) / ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀ • Abhidhammapiṭaka / པུགྒལཔཉྙཏྟིཔཱལི༹ • Puggalapaññattipāḷi / ༣. ཏིཀཔུགྒལཔཉྙཏྟི • 3. Tikapuggalapaññatti
ཨཊྛཀཐཱ • Aṭṭhakathā / ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀ (ཨཊྛཀཐཱ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / པཉྩཔཀརཎ-ཨཊྛཀཐཱ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ༣. ཏིཀནིདྡེསཝཎྞནཱ • 3. Tikaniddesavaṇṇanā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / པཉྩཔཀརཎ-ཨནུཊཱིཀཱ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ༣. ཏིཀནིདྡེསཝཎྞནཱ • 3. Tikaniddesavaṇṇanā