| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อปทานปาฬิ • Apadānapāḷi |
๕๑. กณิการวโคฺค
51. Kaṇikāravaggo
๑. ติกณิการปุปฺผิยเตฺถรอปทานํ
1. Tikaṇikārapupphiyattheraapadānaṃ
๑.
1.
‘‘สุเมโธ นาม สมฺพุโทฺธ, พาตฺติํสวรลกฺขโณ;
‘‘Sumedho nāma sambuddho, bāttiṃsavaralakkhaṇo;
วิเวกกาโม สมฺพุโทฺธ, หิมวนฺตมุปาคมิํฯ
Vivekakāmo sambuddho, himavantamupāgamiṃ.
๒.
2.
‘‘อโชฺฌคยฺห หิมวนฺตํ, อโคฺค การุณิโก มุนิ;
‘‘Ajjhogayha himavantaṃ, aggo kāruṇiko muni;
ปลฺลงฺกมาภุชิตฺวาน, นิสีทิ ปุริสุตฺตโมฯ
Pallaṅkamābhujitvāna, nisīdi purisuttamo.
๓.
3.
‘‘วิชฺชาธโร ตทา อาสิํ, อนฺตลิกฺขจโร อหํ;
‘‘Vijjādharo tadā āsiṃ, antalikkhacaro ahaṃ;
ติสูลํ สุกตํ คยฺห, คจฺฉามิ อมฺพเร ตทาฯ
Tisūlaṃ sukataṃ gayha, gacchāmi ambare tadā.
๔.
4.
‘‘ปพฺพตเคฺค ยถา อคฺคิ, ปุณฺณมาเยว จนฺทิมา;
‘‘Pabbatagge yathā aggi, puṇṇamāyeva candimā;
วเน โอภาสเต พุโทฺธ, สาลราชาว ผุลฺลิโตฯ
Vane obhāsate buddho, sālarājāva phullito.
๕.
5.
‘‘วนคฺคา นิกฺขมิตฺวาน, พุทฺธรํสีภิธาวเร;
‘‘Vanaggā nikkhamitvāna, buddharaṃsībhidhāvare;
นฬคฺคิวณฺณสงฺกาสา, ทิสฺวา จิตฺตํ ปสาทยิํฯ
Naḷaggivaṇṇasaṅkāsā, disvā cittaṃ pasādayiṃ.
๖.
6.
‘‘วิจินํ อทฺทสํ ปุปฺผํ, กณิการํ เทวคนฺธิกํ;
‘‘Vicinaṃ addasaṃ pupphaṃ, kaṇikāraṃ devagandhikaṃ;
ตีณิ ปุปฺผานิ อาทาย, พุทฺธเสฎฺฐมปูชยิํฯ
Tīṇi pupphāni ādāya, buddhaseṭṭhamapūjayiṃ.
๗.
7.
‘‘พุทฺธสฺส อานุภาเวน, ตีณิ ปุปฺผานิ เม ตทา;
‘‘Buddhassa ānubhāvena, tīṇi pupphāni me tadā;
อุทฺธํวณฺฎา อโธปตฺตา, ฉายํ กุพฺพนฺติ สตฺถุโนฯ
Uddhaṃvaṇṭā adhopattā, chāyaṃ kubbanti satthuno.
๘.
8.
‘‘เตน กเมฺมน สุกเตน, เจตนาปณิธีหิ จ;
‘‘Tena kammena sukatena, cetanāpaṇidhīhi ca;
ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ, ตาวติํสมคจฺฉหํฯ
Jahitvā mānusaṃ dehaṃ, tāvatiṃsamagacchahaṃ.
๙.
9.
‘‘ตตฺถ เม สุกตํ พฺยมฺหํ, กณิการีติ ญายติ;
‘‘Tattha me sukataṃ byamhaṃ, kaṇikārīti ñāyati;
สฎฺฐิโยชนมุเพฺพธํ, ติํสโยชนวิตฺถตํฯ
Saṭṭhiyojanamubbedhaṃ, tiṃsayojanavitthataṃ.
๑๐.
10.
สตสหสฺสนิยฺยูหา, พฺยเมฺห ปาตุภวิํสุ เมฯ
Satasahassaniyyūhā, byamhe pātubhaviṃsu me.
๑๑.
11.
‘‘โสณฺณมยา มณิมยา, โลหิตงฺคมยาปิ จ;
‘‘Soṇṇamayā maṇimayā, lohitaṅgamayāpi ca;
๑๒.
12.
‘‘มหารหญฺจ สยนํ, ตูลิกาวิกตียุตํ;
‘‘Mahārahañca sayanaṃ, tūlikāvikatīyutaṃ;
๑๓.
13.
‘‘ภวนา นิกฺขมิตฺวาน, จรโนฺต เทวจาริกํ;
‘‘Bhavanā nikkhamitvāna, caranto devacārikaṃ;
ยทา อิจฺฉามิ คมนํ, เทวสงฺฆปุรกฺขโตฯ
Yadā icchāmi gamanaṃ, devasaṅghapurakkhato.
๑๔.
14.
‘‘ปุปฺผสฺส เหฎฺฐา ติฎฺฐามิ, อุปริจฺฉทนํ มม;
‘‘Pupphassa heṭṭhā tiṭṭhāmi, uparicchadanaṃ mama;
สมนฺตา โยชนสตํ, กณิกาเรหิ ฉาทิตํฯ
Samantā yojanasataṃ, kaṇikārehi chāditaṃ.
๑๕.
15.
‘‘สฎฺฐิตุริยสหสฺสานิ, สายปาตมุปฎฺฐหุํ;
‘‘Saṭṭhituriyasahassāni, sāyapātamupaṭṭhahuṃ;
ปริวาเรนฺติ มํ นิจฺจํ, รตฺตินฺทิวมตนฺทิตาฯ
Parivārenti maṃ niccaṃ, rattindivamatanditā.
๑๖.
16.
‘‘ตตฺถ นเจฺจหิ คีเตหิ, ตาเฬหิ วาทิเตหิ จ;
‘‘Tattha naccehi gītehi, tāḷehi vāditehi ca;
รมามิ ขิฑฺฑารติยา, โมทามิ กามกามิหํฯ
Ramāmi khiḍḍāratiyā, modāmi kāmakāmihaṃ.
๑๗.
17.
‘‘ตตฺถ ภุตฺวา ปิวิตฺวา จ, โมทามิ ติทเส ตทา;
‘‘Tattha bhutvā pivitvā ca, modāmi tidase tadā;
นารีคเณหิ สหิโต, โมทามิ พฺยมฺหมุตฺตเมฯ
Nārīgaṇehi sahito, modāmi byamhamuttame.
๑๘.
18.
‘‘สตานํ ปญฺจกฺขตฺตุญฺจ, เทวรชฺชมการยิํ;
‘‘Satānaṃ pañcakkhattuñca, devarajjamakārayiṃ;
สตานํ ตีณิกฺขตฺตุญฺจ, จกฺกวตฺตี อโหสหํ;
Satānaṃ tīṇikkhattuñca, cakkavattī ahosahaṃ;
ปเทสรชฺชํ วิปุลํ, คณนาโต อสงฺขิยํฯ
Padesarajjaṃ vipulaṃ, gaṇanāto asaṅkhiyaṃ.
๑๙.
19.
‘‘ภวาภเว สํสรโนฺต, มหาโภคํ ลภามหํ;
‘‘Bhavābhave saṃsaranto, mahābhogaṃ labhāmahaṃ;
โภเค เม อูนตา นตฺถิ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํฯ
Bhoge me ūnatā natthi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
๒๐.
20.
‘‘ทุเว ภเว สํสรามิ, เทวเตฺต อถ มานุเส;
‘‘Duve bhave saṃsarāmi, devatte atha mānuse;
อญฺญํ คติํ น ชานามิ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํฯ
Aññaṃ gatiṃ na jānāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
๒๑.
21.
‘‘ทุเว กุเล ปชายามิ, ขตฺติเย จาปิ พฺราหฺมเณ;
‘‘Duve kule pajāyāmi, khattiye cāpi brāhmaṇe;
นีเจ กุเล น ชายามิ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํฯ
Nīce kule na jāyāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
๒๒.
22.
‘‘หตฺถิยานํ อสฺสยานํ, สิวิกํ สนฺทมานิกํ;
‘‘Hatthiyānaṃ assayānaṃ, sivikaṃ sandamānikaṃ;
ลภามิ สพฺพเมเวตํ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํฯ
Labhāmi sabbamevetaṃ, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
๒๓.
23.
‘‘ทาสีคณํ ทาสคณํ, นาริโย สมลงฺกตา;
‘‘Dāsīgaṇaṃ dāsagaṇaṃ, nāriyo samalaṅkatā;
ลภามิ สพฺพเมเวตํ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํฯ
Labhāmi sabbamevetaṃ, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
๒๔.
24.
‘‘โกเสยฺยกมฺพลิยานิ, โขมกปฺปาสิกานิ จ;
‘‘Koseyyakambaliyāni, khomakappāsikāni ca;
ลภามิ สพฺพเมเวตํ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํฯ
Labhāmi sabbamevetaṃ, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
๒๕.
25.
‘‘นววตฺถํ นวผลํ, นวคฺครสโภชนํ;
‘‘Navavatthaṃ navaphalaṃ, navaggarasabhojanaṃ;
ลภามิ สพฺพเมเวตํ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํฯ
Labhāmi sabbamevetaṃ, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
๒๖.
26.
‘‘อิมํ ขาท อิมํ ภุญฺช, อิมมฺหิ สยเน สย;
‘‘Imaṃ khāda imaṃ bhuñja, imamhi sayane saya;
ลภามิ สพฺพเมเวตํ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํฯ
Labhāmi sabbamevetaṃ, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
๒๗.
27.
‘‘สพฺพตฺถ ปูชิโต โหมิ, ยโส อพฺภุคฺคโต มม;
‘‘Sabbattha pūjito homi, yaso abbhuggato mama;
มหาปโกฺข สทา โหมิ, อเภชฺชปริโส สทา;
Mahāpakkho sadā homi, abhejjapariso sadā;
ญาตีนํ อุตฺตโม โหมิ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํฯ
Ñātīnaṃ uttamo homi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
๒๘.
28.
‘‘สีตํ อุณฺหํ น ชานามิ, ปริฬาโห น วิชฺชติ;
‘‘Sītaṃ uṇhaṃ na jānāmi, pariḷāho na vijjati;
อโถ เจตสิกํ ทุกฺขํ, หทเย เม น วิชฺชติฯ
Atho cetasikaṃ dukkhaṃ, hadaye me na vijjati.
๒๙.
29.
‘‘สุวณฺณวโณฺณ หุตฺวาน, สํสรามิ ภวาภเว;
‘‘Suvaṇṇavaṇṇo hutvāna, saṃsarāmi bhavābhave;
เววณฺณิยํ น ชานามิ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํฯ
Vevaṇṇiyaṃ na jānāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
๓๐.
30.
‘‘เทวโลกา จวิตฺวาน, สุกฺกมูเลน โจทิโต;
‘‘Devalokā cavitvāna, sukkamūlena codito;
สาวตฺถิยํ ปุเร ชาโต, มหาสาเล สุอฑฺฒเกฯ
Sāvatthiyaṃ pure jāto, mahāsāle suaḍḍhake.
๓๑.
31.
‘‘ปญฺจ กามคุเณ หิตฺวา, ปพฺพชิํ อนคาริยํ;
‘‘Pañca kāmaguṇe hitvā, pabbajiṃ anagāriyaṃ;
ชาติยา สตฺตวโสฺสหํ, อรหตฺตมปาปุณิํฯ
Jātiyā sattavassohaṃ, arahattamapāpuṇiṃ.
๓๒.
32.
‘‘อุปสมฺปาทยี พุโทฺธ, คุณมญฺญาย จกฺขุมา;
‘‘Upasampādayī buddho, guṇamaññāya cakkhumā;
ตรุโณ ปูชนีโยหํ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํฯ
Taruṇo pūjanīyohaṃ, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
๓๓.
33.
‘‘ทิพฺพจกฺขุ วิสุทฺธํ เม, สมาธิกุสโล อหํ;
‘‘Dibbacakkhu visuddhaṃ me, samādhikusalo ahaṃ;
อภิญฺญาปารมิปฺปโตฺต, พุทฺธปูชายิทํ ผลํฯ
Abhiññāpāramippatto, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
๓๔.
34.
‘‘ปฎิสมฺภิทา อนุปฺปโตฺต, อิทฺธิปาเทสุ โกวิโท;
‘‘Paṭisambhidā anuppatto, iddhipādesu kovido;
ธเมฺมสุ ปารมิปฺปโตฺต, พุทฺธปูชายิทํ ผลํฯ
Dhammesu pāramippatto, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
๓๕.
35.
‘‘ติํสกปฺปสหสฺสมฺหิ , ยํ พุทฺธมภิปูชยิํ;
‘‘Tiṃsakappasahassamhi , yaṃ buddhamabhipūjayiṃ;
ทุคฺคติํ นาภิชานามิ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํฯ
Duggatiṃ nābhijānāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
๓๖.
36.
‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ, ภวา สเพฺพ สมูหตา;
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ, bhavā sabbe samūhatā;
นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา, วิหรามิ อนาสโวฯ
Nāgova bandhanaṃ chetvā, viharāmi anāsavo.
๓๗.
37.
‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ, มม พุทฺธสฺส สนฺติเก;
‘‘Svāgataṃ vata me āsi, mama buddhassa santike;
ติโสฺส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ
Tisso vijjā anuppattā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
๓๘.
38.
‘‘ปฎิสมฺภิทา จตโสฺส, วิโมกฺขาปิ จ อฎฺฐิเม;
‘‘Paṭisambhidā catasso, vimokkhāpi ca aṭṭhime;
ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ
Chaḷabhiññā sacchikatā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ติกณิการปุปฺผิโย เถโร อิมา
Itthaṃ sudaṃ āyasmā tikaṇikārapupphiyo thero imā
คาถาโย อภาสิตฺถาติฯ
Gāthāyo abhāsitthāti.
ติกณิการปุปฺผิยเตฺถรสฺสาปทานํ ปฐมํฯ
Tikaṇikārapupphiyattherassāpadānaṃ paṭhamaṃ.
Footnotes:
