| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ධම්‌මසඞ්‌ගණීපාළි • Dhammasaṅgaṇīpāḷi |
3. නික්‌ඛෙපකණ්‌ඩං
3. Nikkhepakaṇḍaṃ
තිකනික්‌ඛෙපං
Tikanikkhepaṃ
985. කතමෙ ධම්‌මා කුසලා? තීණි කුසලමූලානි – අලොභො, අදොසො, අමොහො; තංසම්‌පයුත්‌තො වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො, විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො; තංසමුට්‌ඨානං කායකම්‌මං, වචීකම්‌මං, මනොකම්‌මං – ඉමෙ ධම්‌මා කුසලා.
985. Katame dhammā kusalā? Tīṇi kusalamūlāni – alobho, adoso, amoho; taṃsampayutto vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, viññāṇakkhandho; taṃsamuṭṭhānaṃ kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, manokammaṃ – ime dhammā kusalā.
986. කතමෙ ධම්‌මා අකුසලා? තීණි අකුසලමූලානි – ලොභො, දොසො, මොහො; තදෙකට්‌ඨා ච කිලෙසා; තංසම්‌පයුත්‌තො වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො, විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො; තංසමුට්‌ඨානං කායකම්‌මං, වචීකම්‌මං, මනොකම්‌මං – ඉමෙ ධම්‌මා අකුසලා.
986. Katame dhammā akusalā? Tīṇi akusalamūlāni – lobho, doso, moho; tadekaṭṭhā ca kilesā; taṃsampayutto vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, viññāṇakkhandho; taṃsamuṭṭhānaṃ kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, manokammaṃ – ime dhammā akusalā.
987. කතමෙ ධම්‌මා අබ්‍යාකතා? කුසලාකුසලානං ධම්‌මානං විපාකා කාමාවචරා, රූපාවචරා, අරූපාවචරා, අපරියාපන්‌නා; වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො, විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො; යෙ ච ධම්‌මා කිරියා නෙව කුසලා නාකුසලා න ච කම්‌මවිපාකා; සබ්‌බඤ්‌ච රූපං, අසඞ්‌ඛතා ච ධාතු – ඉමෙ ධම්‌මා අබ්‍යාකතා.
987. Katame dhammā abyākatā? Kusalākusalānaṃ dhammānaṃ vipākā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā, apariyāpannā; vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, viññāṇakkhandho; ye ca dhammā kiriyā neva kusalā nākusalā na ca kammavipākā; sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā abyākatā.
988. කතමෙ ධම්‌මා සුඛාය වෙදනාය සම්‌පයුත්‌තා? සුඛභූමියං කාමාවචරෙ, රූපාවචරෙ, අපරියාපන්‌නෙ, සුඛං වෙදනං ඨපෙත්‌වා; තංසම්‌පයුත්‌තො සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො, විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – ඉමෙ ධම්‌මා සුඛාය වෙදනාය සම්‌පයුත්‌තා.
988. Katame dhammā sukhāya vedanāya sampayuttā? Sukhabhūmiyaṃ kāmāvacare, rūpāvacare, apariyāpanne, sukhaṃ vedanaṃ ṭhapetvā; taṃsampayutto saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, viññāṇakkhandho – ime dhammā sukhāya vedanāya sampayuttā.
989. කතමෙ ධම්‌මා දුක්‌ඛාය වෙදනාය සම්‌පයුත්‌තා? දුක්‌ඛභූමියං කාමාවචරෙ, දුක්‌ඛං වෙදනං ඨපෙත්‌වා; තංසම්‌පයුත්‌තො සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො, විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – ඉමෙ ධම්‌මා දුක්‌ඛාය වෙදනාය සම්‌පයුත්‌තා .
989. Katame dhammā dukkhāya vedanāya sampayuttā? Dukkhabhūmiyaṃ kāmāvacare, dukkhaṃ vedanaṃ ṭhapetvā; taṃsampayutto saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, viññāṇakkhandho – ime dhammā dukkhāya vedanāya sampayuttā .
990. කතමෙ ධම්‌මා අදුක්‌ඛමසුඛාය වෙදනාය සම්‌පයුත්‌තා? අදුක්‌ඛමසුඛභූමියං කාමාවචරෙ, රූපාවචරෙ, අරූපාවචරෙ, අපරියාපන්‌නෙ, අදුක්‌ඛමසුඛං වෙදනං ඨපෙත්‌වා; තංසම්‌පයුත්‌තො සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො, විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – ඉමෙ ධම්‌මා අදුක්‌ඛමසුඛාය වෙදනාය සම්‌පයුත්‌තා.
990. Katame dhammā adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttā? Adukkhamasukhabhūmiyaṃ kāmāvacare, rūpāvacare, arūpāvacare, apariyāpanne, adukkhamasukhaṃ vedanaṃ ṭhapetvā; taṃsampayutto saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, viññāṇakkhandho – ime dhammā adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttā.
991. කතමෙ ධම්‌මා විපාකා? කුසලාකුසලානං ධම්‌මානං විපාකා කාමාවචරා, රූපාවචරා, අරූපාවචරා, අපරියාපන්‌නා; වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො…පෙ.… විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – ඉමෙ ධම්‌මා විපාකා.
991. Katame dhammā vipākā? Kusalākusalānaṃ dhammānaṃ vipākā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā, apariyāpannā; vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā vipākā.
992. කතමෙ ධම්‌මා විපාකධම්‌මධම්‌මා? කුසලාකුසලා ධම්‌මා කාමාවචරා, රූපාවචරා, අරූපාවචරා, අපරියාපන්‌නා; වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො…පෙ.… විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – ඉමෙ ධම්‌මා විපාකධම්‌මධම්‌මා.
992. Katame dhammā vipākadhammadhammā? Kusalākusalā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā, apariyāpannā; vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā vipākadhammadhammā.
993. කතමෙ ධම්‌මා නෙවවිපාකනවිපාකධම්‌මධම්‌මා? යෙ ච ධම්‌මා කිරියා නෙව කුසලා නාකුසලා න ච කම්‌මවිපාකා, සබ්‌බඤ්‌ච රූපං, අසඞ්‌ඛතා ච ධාතු – ඉමෙ ධම්‌මා නෙවවිපාකනවිපාකධම්‌මධම්‌මා.
993. Katame dhammā nevavipākanavipākadhammadhammā? Ye ca dhammā kiriyā neva kusalā nākusalā na ca kammavipākā, sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā nevavipākanavipākadhammadhammā.
994. කතමෙ ධම්‌මා උපාදිණ්‌ණුපාදානියා? සාසවා කුසලාකුසලානං ධම්‌මානං විපාකා කාමාවචරා, රූපාවචරා, අරූපාවචරා; වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො…පෙ.… විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො; යඤ්‌ච රූපං කම්‌මස්‌ස කතත්‌තා – ඉමෙ ධම්‌මා උපාදිණ්‌ණුපාදානියා.
994. Katame dhammā upādiṇṇupādāniyā? Sāsavā kusalākusalānaṃ dhammānaṃ vipākā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā; vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho; yañca rūpaṃ kammassa katattā – ime dhammā upādiṇṇupādāniyā.
995. කතමෙ ධම්‌මා අනුපාදිණ්‌ණුපාදානියා? සාසවා කුසලාකුසලා ධම්‌මා කාමාවචරා, රූපාවචරා, අරූපාවචරා; වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො…පෙ.… විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො; යෙ ච ධම්‌මා කිරියා නෙව කුසලා නාකුසලා න ච කම්‌මවිපාකා; යඤ්‌ච රූපං න කම්‌මස්‌ස කතත්‌තා – ඉමෙ ධම්‌මා අනුපාදිණ්‌ණුපාදානියා.
995. Katame dhammā anupādiṇṇupādāniyā? Sāsavā kusalākusalā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā; vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho; ye ca dhammā kiriyā neva kusalā nākusalā na ca kammavipākā; yañca rūpaṃ na kammassa katattā – ime dhammā anupādiṇṇupādāniyā.
996. කතමෙ ධම්‌මා අනුපාදිණ්‌ණඅනුපාදානියා? අපරියාපන්‌නා මග්‌ගා ච, මග්‌ගඵලානි ච, අසඞ්‌ඛතා ච ධාතු – ඉමෙ ධම්‌මා අනුපාදිණ්‌ණඅනුපාදානියා.
996. Katame dhammā anupādiṇṇaanupādāniyā? Apariyāpannā maggā ca, maggaphalāni ca, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā anupādiṇṇaanupādāniyā.
997. කතමෙ ධම්‌මා සංකිලිට්‌ඨසංකිලෙසිකා? තීණි අකුසලමූලානි – ලොභො, දොසො, මොහො; තදෙකට්‌ඨා ච කිලෙසා; තංසම්‌පයුත්‌තො වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො…පෙ.… විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො; තංසමුට්‌ඨානං කායකම්‌මං, වචීකම්‌මං, මනොකම්‌මං – ඉමෙ ධම්‌මා සංකිලිට්‌ඨසංකිලෙසිකා.
997. Katame dhammā saṃkiliṭṭhasaṃkilesikā? Tīṇi akusalamūlāni – lobho, doso, moho; tadekaṭṭhā ca kilesā; taṃsampayutto vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho; taṃsamuṭṭhānaṃ kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, manokammaṃ – ime dhammā saṃkiliṭṭhasaṃkilesikā.
998. කතමෙ ධම්‌මා අසංකිලිට්‌ඨසංකිලෙසිකා? සාසවා කුසලාබ්‍යාකතා ධම්‌මා කාමාවචරා, රූපාවචරා, අරූපාවචරා; රූපක්‌ඛන්‌ධො, වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො , සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො, විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – ඉමෙ ධම්‌මා අසංකිලිට්‌ඨසංකිලෙසිකා.
998. Katame dhammā asaṃkiliṭṭhasaṃkilesikā? Sāsavā kusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā; rūpakkhandho, vedanākkhandho , saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, viññāṇakkhandho – ime dhammā asaṃkiliṭṭhasaṃkilesikā.
999. කතමෙ ධම්‌මා අසංකිලිට්‌ඨඅසංකිලෙසිකා? අපරියාපන්‌නා මග්‌ගා ච, මග්‌ගඵලානි ච, අසඞ්‌ඛතා ච ධාතු – ඉමෙ ධම්‌මා අසංකිලිට්‌ඨඅසංකිලෙසිකා.
999. Katame dhammā asaṃkiliṭṭhaasaṃkilesikā? Apariyāpannā maggā ca, maggaphalāni ca, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā asaṃkiliṭṭhaasaṃkilesikā.
1000. කතමෙ ධම්‌මා සවිතක්‌කසවිචාරා? සවිතක්‌කසවිචාරභූමියං කාමාවචරෙ, රූපාවචරෙ, අපරියාපන්‌නෙ , විතක්‌කවිචාරෙ ඨපෙත්‌වා; තංසම්‌පයුත්‌තො වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො…පෙ.… විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – ඉමෙ ධම්‌මා සවිතක්‌කසවිචාරා.
1000. Katame dhammā savitakkasavicārā? Savitakkasavicārabhūmiyaṃ kāmāvacare, rūpāvacare, apariyāpanne , vitakkavicāre ṭhapetvā; taṃsampayutto vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā savitakkasavicārā.
1001. කතමෙ ධම්‌මා අවිතක්‌කවිචාරමත්‌තා? අවිතක්‌කවිචාරමත්‌තභූමියං රූපාවචරෙ, අපරියාපන්‌නෙ, විචාරං ඨපෙත්‌වා; තංසම්‌පයුත්‌තො වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො…පෙ.… විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – ඉමෙ ධම්‌මා අවිතක්‌කවිචාරමත්‌තා.
1001. Katame dhammā avitakkavicāramattā? Avitakkavicāramattabhūmiyaṃ rūpāvacare, apariyāpanne, vicāraṃ ṭhapetvā; taṃsampayutto vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā avitakkavicāramattā.
1002. කතමෙ ධම්‌මා අවිතක්‌කඅවිචාරා? අවිතක්‌කඅවිචාරභූමියං කාමාවචරෙ, රූපාවචරෙ , අරූපාවචරෙ, අපරියාපන්‌නෙ; වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො…පෙ.… විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො; සබ්‌බඤ්‌ච රූපං, අසඞ්‌ඛතා ච ධාතු – ඉමෙ ධම්‌මා අවිතක්‌කඅවිචාරා.
1002. Katame dhammā avitakkaavicārā? Avitakkaavicārabhūmiyaṃ kāmāvacare, rūpāvacare , arūpāvacare, apariyāpanne; vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho; sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā avitakkaavicārā.
1003. කතමෙ ධම්‌මා පීතිසහගතා? පීතිභූමියං කාමාවචරෙ, රූපාවචරෙ, අපරියාපන්‌නෙ , පීතිං ඨපෙත්‌වා; තංසම්‌පයුත්‌තො වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො…පෙ.… විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – ඉමෙ ධම්‌මා පීතිසහගතා.
1003. Katame dhammā pītisahagatā? Pītibhūmiyaṃ kāmāvacare, rūpāvacare, apariyāpanne , pītiṃ ṭhapetvā; taṃsampayutto vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā pītisahagatā.
1004. කතමෙ ධම්‌මා සුඛසහගතා? සුඛභූමියං කාමාවචරෙ, රූපාවචරෙ, අපරියාපන්‌නෙ, සුඛං ඨපෙත්‌වා; තංසම්‌පයුත්‌තො සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො, විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – ඉමෙ ධම්‌මා සුඛසහගතා.
1004. Katame dhammā sukhasahagatā? Sukhabhūmiyaṃ kāmāvacare, rūpāvacare, apariyāpanne, sukhaṃ ṭhapetvā; taṃsampayutto saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, viññāṇakkhandho – ime dhammā sukhasahagatā.
1005. කතමෙ ධම්‌මා උපෙක්‌ඛාසහගතා? උපෙක්‌ඛාභූමියං කාමාවචරෙ, රූපාවචරෙ, අරූපාවචරෙ, අපරියාපන්‌නෙ, උපෙක්‌ඛං ඨපෙත්‌වා; තංසම්‌පයුත්‌තො සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො, විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – ඉමෙ ධම්‌මා උපෙක්‌ඛාසහගතා.
1005. Katame dhammā upekkhāsahagatā? Upekkhābhūmiyaṃ kāmāvacare, rūpāvacare, arūpāvacare, apariyāpanne, upekkhaṃ ṭhapetvā; taṃsampayutto saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, viññāṇakkhandho – ime dhammā upekkhāsahagatā.
1006. කතමෙ ධම්‌මා දස්‌සනෙන පහාතබ්‌බා? තීණි සංයොජනානි – සක්‌කායදිට්‌ඨි, විචිකිච්‌ඡා, සීලබ්‌බතපරාමාසො.
1006. Katame dhammā dassanena pahātabbā? Tīṇi saṃyojanāni – sakkāyadiṭṭhi, vicikicchā, sīlabbataparāmāso.
1007. තත්‌ථ කතමා සක්‌කායදිට්‌ඨි? ඉධ අස්‌සුතවා පුථුජ්‌ජනො අරියානං අදස්‌සාවී අරියධම්‌මස්‌ස අකොවිදො අරියධම්‌මෙ අවිනීතො සප්‌පුරිසානං අදස්‌සාවී සප්‌පුරිසධම්‌මස්‌ස අකොවිදො සප්‌පුරිසධම්‌මෙ අවිනීතො රූපං අත්‌තතො සමනුපස්‌සති, රූපවන්‌තං වා අත්‌තානං, අත්‌තනි වා රූපං, රූපස්‌මිං වා අත්‌තානං. වෙදනං අත්‌තතො සමනුපස්‌සති, වෙදනාවන්‌තං වා අත්‌තානං, අත්‌තනි වා වෙදනං, වෙදනාය වා අත්‌තානං. සඤ්‌ඤං අත්‌තතො සමනුපස්‌සති, සඤ්‌ඤාවන්‌තං වා අත්‌තානං, අත්‌තනි වා සඤ්‌ඤං, සඤ්‌ඤාය වා අත්‌තානං. සඞ්‌ඛාරෙ අත්‌තතො සමනුපස්‌සති, සඞ්‌ඛාරවන්‌තං වා අත්‌තානං, අත්‌තනි වා සඞ්‌ඛාරෙ, සඞ්‌ඛාරෙසු වා අත්‌තානං. විඤ්‌ඤාණං අත්‌තතො සමනුපස්‌සති, විඤ්‌ඤාණවන්‌තං වා අත්‌තානං, අත්‌තනි වා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණස්‌මිං වා අත්‌තානං. යා එවරූපා දිට්‌ඨි දිට්‌ඨිගතං දිට්‌ඨිගහනං දිට්‌ඨිකන්‌තාරො දිට්‌ඨිවිසූකායිකං 1 දිට්‌ඨිවිප්‌ඵන්‌දිතං දිට්‌ඨිසංයොජනං ගාහො පටිග්‌ගාහො අභිනිවෙසො පරාමාසො කුම්‌මග්‌ගො මිච්‌ඡාපථො මිච්‌ඡත්‌තං තිත්‌ථායතනං විපරියාසග්‌ගාහො – අයං වුච්‌චති සක්‌කායදිට්‌ඨි.
1007. Tattha katamā sakkāyadiṭṭhi? Idha assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinīto rūpaṃ attato samanupassati, rūpavantaṃ vā attānaṃ, attani vā rūpaṃ, rūpasmiṃ vā attānaṃ. Vedanaṃ attato samanupassati, vedanāvantaṃ vā attānaṃ, attani vā vedanaṃ, vedanāya vā attānaṃ. Saññaṃ attato samanupassati, saññāvantaṃ vā attānaṃ, attani vā saññaṃ, saññāya vā attānaṃ. Saṅkhāre attato samanupassati, saṅkhāravantaṃ vā attānaṃ, attani vā saṅkhāre, saṅkhāresu vā attānaṃ. Viññāṇaṃ attato samanupassati, viññāṇavantaṃ vā attānaṃ, attani vā viññāṇaṃ, viññāṇasmiṃ vā attānaṃ. Yā evarūpā diṭṭhi diṭṭhigataṃ diṭṭhigahanaṃ diṭṭhikantāro diṭṭhivisūkāyikaṃ 2 diṭṭhivipphanditaṃ diṭṭhisaṃyojanaṃ gāho paṭiggāho abhiniveso parāmāso kummaggo micchāpatho micchattaṃ titthāyatanaṃ vipariyāsaggāho – ayaṃ vuccati sakkāyadiṭṭhi.
1008. තත්‌ථ කතමා විචිකිච්‌ඡා? සත්‌ථරි කඞ්‌ඛති විචිකිච්‌ඡති, ධම්‌මෙ කඞ්‌ඛති විචිකිච්‌ඡති, සඞ්‌ඝෙ කඞ්‌ඛති විචිකිච්‌ඡති, සික්‌ඛාය කඞ්‌ඛති විචිකිච්‌ඡති, පුබ්‌බන්‌තෙ කඞ්‌ඛති විචිකිච්‌ඡති, අපරන්‌තෙ කඞ්‌ඛති විචිකිච්‌ඡති, පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තෙ කඞ්‌ඛති විචිකිච්‌ඡති, ඉදප්‌පච්‌චයතා පටිච්‌චසමුප්‌පන්‌නෙසු ධම්‌මෙසු කඞ්‌ඛති විචිකිච්‌ඡති. යා එවරූපා කඞ්‌ඛා කඞ්‌ඛායනා කඞ්‌ඛායිතත්‌තං විමති විචිකිච්‌ඡා ද්‌වෙළ්‌හකං ද්‌වෙධාපථො සංසයො අනෙකංසග්‌ගාහො ආසප්‌පනා පරිසප්‌පනා අපරියොගාහනා ථම්‌භිතත්‌තං චිත්‌තස්‌ස මනොවිලෙඛො – අයං වුච්‌චති විචිකිච්‌ඡා.
1008. Tattha katamā vicikicchā? Satthari kaṅkhati vicikicchati, dhamme kaṅkhati vicikicchati, saṅghe kaṅkhati vicikicchati, sikkhāya kaṅkhati vicikicchati, pubbante kaṅkhati vicikicchati, aparante kaṅkhati vicikicchati, pubbantāparante kaṅkhati vicikicchati, idappaccayatā paṭiccasamuppannesu dhammesu kaṅkhati vicikicchati. Yā evarūpā kaṅkhā kaṅkhāyanā kaṅkhāyitattaṃ vimati vicikicchā dveḷhakaṃ dvedhāpatho saṃsayo anekaṃsaggāho āsappanā parisappanā apariyogāhanā thambhitattaṃ cittassa manovilekho – ayaṃ vuccati vicikicchā.
1009. තත්‌ථ කතමො සීලබ්‌බතපරාමාසො? ඉතො බහිද්‌ධා සමණබ්‍රාහ්‌මණානං ‘සීලෙන සුද්‌ධි, වතෙන සුද්‌ධි, සීලබ්‌බතෙන සුද්‌ධී’ති යා එවරූපා දිට්‌ඨි දිට්‌ඨිගතං දිට්‌ඨිගහනං දිට්‌ඨිකන්‌තාරො දිට්‌ඨිවිසූකායිකං දිට්‌ඨිවිප්‌ඵන්‌දිතං දිට්‌ඨිසංයොජනං ගාහො පටිග්‌ගාහො අභිනිවෙසො පරාමාසො කුම්‌මග්‌ගො මිච්‌ඡාපථො මිච්‌ඡත්‌තං තිත්‌ථායතනං විපරියාසග්‌ගාහො – අයං වුච්‌චති සීලබ්‌බතපරාමාසො.
1009. Tattha katamo sīlabbataparāmāso? Ito bahiddhā samaṇabrāhmaṇānaṃ ‘sīlena suddhi, vatena suddhi, sīlabbatena suddhī’ti yā evarūpā diṭṭhi diṭṭhigataṃ diṭṭhigahanaṃ diṭṭhikantāro diṭṭhivisūkāyikaṃ diṭṭhivipphanditaṃ diṭṭhisaṃyojanaṃ gāho paṭiggāho abhiniveso parāmāso kummaggo micchāpatho micchattaṃ titthāyatanaṃ vipariyāsaggāho – ayaṃ vuccati sīlabbataparāmāso.
1010. ඉමානි තීණි සංයොජනානි; තදෙකට්‌ඨා ච කිලෙසා; තංසම්‌පයුත්‌තො වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො…පෙ.… විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො; තංසමුට්‌ඨානං කායකම්‌මං වචීකම්‌මං මනොකම්‌මං – ඉමෙ ධම්‌මා දස්‌සනෙන පහාතබ්‌බා.
1010. Imāni tīṇi saṃyojanāni; tadekaṭṭhā ca kilesā; taṃsampayutto vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho; taṃsamuṭṭhānaṃ kāyakammaṃ vacīkammaṃ manokammaṃ – ime dhammā dassanena pahātabbā.
1011. කතමෙ ධම්‌මා භාවනාය පහාතබ්‌බා? අවසෙසො ලොභො, දොසො, මොහො; තදෙකට්‌ඨා ච කිලෙසා; තංසම්‌පයුත්‌තො වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො…පෙ.… විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො; තංසමුට්‌ඨානං කායකම්‌මං, වචීකම්‌මං, මනොකම්‌මං – ඉමෙ ධම්‌මා භාවනාය පහාතබ්‌බා.
1011. Katame dhammā bhāvanāya pahātabbā? Avaseso lobho, doso, moho; tadekaṭṭhā ca kilesā; taṃsampayutto vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho; taṃsamuṭṭhānaṃ kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, manokammaṃ – ime dhammā bhāvanāya pahātabbā.
1012. කතමෙ ධම්‌මා නෙව දස්‌සනෙන න භාවනාය පහාතබ්‌බා? කුසලාබ්‍යාකතා ධම්‌මා කාමාවචරා, රූපාවචරා, අරූපාවචරා, අපරියාපන්‌නා; වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො…පෙ.… විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො ; සබ්‌බඤ්‌ච රූපං, අසඞ්‌ඛතා ච ධාතු – ඉමෙ ධම්‌මා නෙව දස්‌සනෙන න භාවනාය පහාතබ්‌බා.
1012. Katame dhammā neva dassanena na bhāvanāya pahātabbā? Kusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā, apariyāpannā; vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho ; sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā neva dassanena na bhāvanāya pahātabbā.
1013. කතමෙ ධම්‌මා දස්‌සනෙන පහාතබ්‌බහෙතුකා? තීණි සංයොජනානි – සක්‌කායදිට්‌ඨි, විචිකිච්‌ඡා, සීලබ්‌බතපරාමාසො.
1013. Katame dhammā dassanena pahātabbahetukā? Tīṇi saṃyojanāni – sakkāyadiṭṭhi, vicikicchā, sīlabbataparāmāso.
1014. තත්‌ථ කතමා සක්‌කායදිට්‌ඨි…පෙ.… අයං වුච්‌චති සක්‌කායදිට්‌ඨි.
1014. Tattha katamā sakkāyadiṭṭhi…pe… ayaṃ vuccati sakkāyadiṭṭhi.
1015. තත්‌ථ කතමා විචිකිච්‌ඡා…පෙ.… අයං වුච්‌චති විචිකිච්‌ඡා.
1015. Tattha katamā vicikicchā…pe… ayaṃ vuccati vicikicchā.
1016. තත්‌ථ කතමො සීලබ්‌බතපරාමාසො…පෙ.… අයං වුච්‌චති සීලබ්‌බතපරාමාසො.
1016. Tattha katamo sīlabbataparāmāso…pe… ayaṃ vuccati sīlabbataparāmāso.
1017. ඉමානි තීණි සංයොජනානි; තදෙකට්‌ඨා ච කිලෙසා; තංසම්‌පයුත්‌තො වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො…පෙ.… විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො; තංසමුට්‌ඨානං කායකම්‌මං, වචීකම්‌මං, මනොකම්‌මං – ඉමෙ ධම්‌මා දස්‌සනෙන පහාතබ්‌බහෙතුකා. තීණි සංයොජනානි – සක්‌කායදිට්‌ඨි, විචිකිච්‌ඡා, සීලබ්‌බතපරාමාසො – ඉමෙ ධම්‌මා දස්‌සනෙන පහාතබ්‌බා. තදෙකට්‌ඨො ලොභො, දොසො, මොහො – ඉමෙ ධම්‌මා දස්‌සනෙන පහාතබ්‌බහෙතූ. තදෙකට්‌ඨා ච කිලෙසා; තංසම්‌පයුත්‌තො වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො…පෙ.… විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො; තංසමුට්‌ඨානං කායකම්‌මං, වචීකම්‌මං, මනොකම්‌මං – ඉමෙ ධම්‌මා දස්‌සනෙන පහාතබ්‌බහෙතුකා.
1017. Imāni tīṇi saṃyojanāni; tadekaṭṭhā ca kilesā; taṃsampayutto vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho; taṃsamuṭṭhānaṃ kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, manokammaṃ – ime dhammā dassanena pahātabbahetukā. Tīṇi saṃyojanāni – sakkāyadiṭṭhi, vicikicchā, sīlabbataparāmāso – ime dhammā dassanena pahātabbā. Tadekaṭṭho lobho, doso, moho – ime dhammā dassanena pahātabbahetū. Tadekaṭṭhā ca kilesā; taṃsampayutto vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho; taṃsamuṭṭhānaṃ kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, manokammaṃ – ime dhammā dassanena pahātabbahetukā.
1018. කතමෙ ධම්‌මා භාවනාය පහාතබ්‌බහෙතුකා? අවසෙසො ලොභො, දොසො, මොහො – ඉමෙ ධම්‌මා භාවනාය පහාතබ්‌බහෙතූ. තදෙකට්‌ඨා ච කිලෙසා; තංසම්‌පයුත්‌තො වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො…පෙ.… විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො; තංසමුට්‌ඨානං කායකම්‌මං, වචීකම්‌මං, මනොකම්‌මං – ඉමෙ ධම්‌මා භාවනාය පහාතබ්‌බහෙතුකා.
1018. Katame dhammā bhāvanāya pahātabbahetukā? Avaseso lobho, doso, moho – ime dhammā bhāvanāya pahātabbahetū. Tadekaṭṭhā ca kilesā; taṃsampayutto vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho; taṃsamuṭṭhānaṃ kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, manokammaṃ – ime dhammā bhāvanāya pahātabbahetukā.
1019. කතමෙ ධම්‌මා නෙව දස්‌සනෙන න භාවනාය පහාතබ්‌බහෙතුකා? තෙ ධම්‌මෙ ඨපෙත්‌වා අවසෙසා කුසලාකුසලාබ්‍යාකතා ධම්‌මා කාමාවචරා රූපාවචරා, අරූපාවචරා, අපරියාපන්‌නා; වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො, විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො; සබ්‌බඤ්‌ච රූපං, අසඞ්‌ඛතා ච ධාතු – ඉමෙ ධම්‌මා නෙව දස්‌සනෙන න භාවනාය පහාතබ්‌බහෙතුකා.
1019. Katame dhammā neva dassanena na bhāvanāya pahātabbahetukā? Te dhamme ṭhapetvā avasesā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā rūpāvacarā, arūpāvacarā, apariyāpannā; vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, viññāṇakkhandho; sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā neva dassanena na bhāvanāya pahātabbahetukā.
1020. කතමෙ ධම්‌මා ආචයගාමිනො? සාසවා කුසලාකුසලා ධම්‌මා කාමාවචරා, රූපාවචරා, අරූපාවචරා; වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො…පෙ.… විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – ඉමෙ ධම්‌මා ආචයගාමිනො.
1020. Katame dhammā ācayagāmino? Sāsavā kusalākusalā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā; vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā ācayagāmino.
1021. කතමෙ ධම්‌මා අපචයගාමිනො? චත්‌තාරො මග්‌ගා අපරියාපන්‌නා – ඉමෙ ධම්‌මා අපචයගාමිනො.
1021. Katame dhammā apacayagāmino? Cattāro maggā apariyāpannā – ime dhammā apacayagāmino.
1022. කතමෙ ධම්‌මා නෙව ආචයගාමි න අපචයගාමිනො? කුසලාකුසලානං ධම්‌මානං විපාකා කාමාවචරා, රූපාවචරා, අරූපාවචරා, අපරියාපන්‌නා ; වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො…පෙ.… විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො; යෙ ච ධම්‌මා කිරියා නෙව කුසලා නාකුසලා න ච කම්‌මවිපාකා; සබ්‌බඤ්‌ච රූපං, අසඞ්‌ඛතා ච ධාතු – ඉමෙ ධම්‌මා නෙව ආචයගාමි න අපචයගාමිනො.
1022. Katame dhammā neva ācayagāmi na apacayagāmino? Kusalākusalānaṃ dhammānaṃ vipākā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā, apariyāpannā ; vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho; ye ca dhammā kiriyā neva kusalā nākusalā na ca kammavipākā; sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā neva ācayagāmi na apacayagāmino.
1023. කතමෙ ධම්‌මා සෙක්‌ඛා? චත්‌තාරො මග්‌ගා අපරියාපන්‌නා, හෙට්‌ඨිමානි ච තීණි සාමඤ්‌ඤඵලානි – ඉමෙ ධම්‌මා සෙක්‌ඛා.
1023. Katame dhammā sekkhā? Cattāro maggā apariyāpannā, heṭṭhimāni ca tīṇi sāmaññaphalāni – ime dhammā sekkhā.
1024. කතමෙ ධම්‌මා අසෙක්‌ඛා? උපරිට්‌ඨිමං 3 අරහත්‌තඵලං – ඉමෙ ධම්‌මා අසෙක්‌ඛා.
1024. Katame dhammā asekkhā? Upariṭṭhimaṃ 4 arahattaphalaṃ – ime dhammā asekkhā.
1025. කතමෙ ධම්‌මා නෙවසෙක්‌ඛනාසෙක්‌ඛා? තෙ ධම්‌මෙ ඨපෙත්‌වා, අවසෙසා කුසලාකුසලාබ්‍යාකතා ධම්‌මා කාමාවචරා, රූපාවචරා, අරූපාවචරා; වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො…පෙ.… විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො; සබ්‌බඤ්‌ච රූපං, අසඞ්‌ඛතා ච ධාතු – ඉමෙ ධම්‌මා නෙවසෙක්‌ඛනාසෙක්‌ඛා.
1025. Katame dhammā nevasekkhanāsekkhā? Te dhamme ṭhapetvā, avasesā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā; vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho; sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā nevasekkhanāsekkhā.
1026. කතමෙ ධම්‌මා පරිත්‌තා? සබ්‌බෙව කාමාවචරා කුසලාකුසලාබ්‍යාකතා ධම්‌මා; රූපක්‌ඛන්‌ධො…පෙ.… විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – ඉමෙ ධම්‌මා පරිත්‌තා.
1026. Katame dhammā parittā? Sabbeva kāmāvacarā kusalākusalābyākatā dhammā; rūpakkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā parittā.
1027. කතමෙ ධම්‌මා මහග්‌ගතා? රූපාවචරා, අරූපාවචරා, කුසලාබ්‍යාකතා ධම්‌මා; වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො…පෙ.… විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – ඉමෙ ධම්‌මා මහග්‌ගතා.
1027. Katame dhammā mahaggatā? Rūpāvacarā, arūpāvacarā, kusalābyākatā dhammā; vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā mahaggatā.
1028. කතමෙ ධම්‌මා අප්‌පමාණා? අපරියාපන්‌නා මග්‌ගා ච, මග්‌ගඵලානි ච, අසඞ්‌ඛතා ච ධාතු – ඉමෙ ධම්‌මා අප්‌පමාණා.
1028. Katame dhammā appamāṇā? Apariyāpannā maggā ca, maggaphalāni ca, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā appamāṇā.
1029. කතමෙ ධම්‌මා පරිත්‌තාරම්‌මණා? පරිත්‌තෙ ධම්‌මෙ ආරබ්‌භ යෙ උප්‌පජ්‌ජන්‌ති චිත්‌තචෙතසිකා ධම්‌මා – ඉමෙ ධම්‌මා පරිත්‌තාරම්‌මණා.
1029. Katame dhammā parittārammaṇā? Paritte dhamme ārabbha ye uppajjanti cittacetasikā dhammā – ime dhammā parittārammaṇā.
1030. කතමෙ ධම්‌මා මහග්‌ගතාරම්‌මණා? මහග්‌ගතෙ ධම්‌මෙ ආරබ්‌භ යෙ උප්‌පජ්‌ජන්‌ති චිත්‌තචෙතසිකා ධම්‌මා – ඉමෙ ධම්‌මා මහග්‌ගතාරම්‌මණා.
1030. Katame dhammā mahaggatārammaṇā? Mahaggate dhamme ārabbha ye uppajjanti cittacetasikā dhammā – ime dhammā mahaggatārammaṇā.
1031. කතමෙ ධම්‌මා අප්‌පමාණාරම්‌මණා? අප්‌පමාණෙ ධම්‌මෙ ආරබ්‌භ යෙ උප්‌පජ්‌ජන්‌ති චිත්‌තචෙතසිකා ධම්‌මා – ඉමෙ ධම්‌මා අප්‌පමාණාරම්‌මණා.
1031. Katame dhammā appamāṇārammaṇā? Appamāṇe dhamme ārabbha ye uppajjanti cittacetasikā dhammā – ime dhammā appamāṇārammaṇā.
1032. කතමෙ ධම්‌මා හීනා? තීණි අකුසලමූලානි – ලොභො, දොසො, මොහො; තදෙකට්‌ඨා ච කිලෙසා; තංසම්‌පයුත්‌තො වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො…පෙ.… විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො; තංසමුට්‌ඨානං කායකම්‌මං, වචීකම්‌මං, මනොකම්‌මං – ඉමෙ ධම්‌මා හීනා.
1032. Katame dhammā hīnā? Tīṇi akusalamūlāni – lobho, doso, moho; tadekaṭṭhā ca kilesā; taṃsampayutto vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho; taṃsamuṭṭhānaṃ kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, manokammaṃ – ime dhammā hīnā.
1033. කතමෙ ධම්‌මා මජ්‌ඣිමා? සාසවා කුසලාබ්‍යාකතා ධම්‌මා කාමාවචරා, රූපාවචරා, අරූපාවචරා, රූපක්‌ඛන්‌ධො…පෙ.… විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – ඉමෙ ධම්‌මා මජ්‌ඣිමා.
1033. Katame dhammā majjhimā? Sāsavā kusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā, rūpakkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā majjhimā.
1034. කතමෙ ධම්‌මා පණීතා? අපරියාපන්‌නා මග්‌ගා ච, මග්‌ගඵලානි ච, අසඞ්‌ඛතා ච ධාතු – ඉමෙ ධම්‌මා පණීතා.
1034. Katame dhammā paṇītā? Apariyāpannā maggā ca, maggaphalāni ca, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā paṇītā.
1035. කතමෙ ධම්‌මා මිච්‌ඡත්‌තනියතා? පඤ්‌ච කම්‌මානි ආනන්‌තරිකානි, යා ච මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිනියතා – ඉමෙ ධම්‌මා මිච්‌ඡත්‌තනියතා.
1035. Katame dhammā micchattaniyatā? Pañca kammāni ānantarikāni, yā ca micchādiṭṭhiniyatā – ime dhammā micchattaniyatā.
1036. කතමෙ ධම්‌මා සම්‌මත්‌තනියතා? චත්‌තාරො මග්‌ගා අපරියාපන්‌නා – ඉමෙ ධම්‌මා සම්‌මත්‌තනියතා.
1036. Katame dhammā sammattaniyatā? Cattāro maggā apariyāpannā – ime dhammā sammattaniyatā.
1037. කතමෙ ධම්‌මා අනියතා? තෙ ධම්‌මෙ ඨපෙත්‌වා, අවසෙසා කුසලාකුසලාබ්‍යාකතා ධම්‌මා කාමාවචරා, රූපාවචරා, අරූපාවචරා, අපරියාපන්‌නා; වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො…පෙ.… විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො; සබ්‌බඤ්‌ච රූපං, අසඞ්‌ඛතා ච ධාතු – ඉමෙ ධම්‌මා අනියතා.
1037. Katame dhammā aniyatā? Te dhamme ṭhapetvā, avasesā kusalākusalābyākatā dhammā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā, apariyāpannā; vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho; sabbañca rūpaṃ, asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā aniyatā.
1038. කතමෙ ධම්‌මා මග්‌ගාරම්‌මණා? අරියමග්‌ගං ආරබ්‌භ යෙ උප්‌පජ්‌ජන්‌ති චිත්‌තචෙතසිකා ධම්‌මා – ඉමෙ ධම්‌මා මග්‌ගාරම්‌මණා.
1038. Katame dhammā maggārammaṇā? Ariyamaggaṃ ārabbha ye uppajjanti cittacetasikā dhammā – ime dhammā maggārammaṇā.
1039. කතමෙ ධම්‌මා මග්‌ගහෙතුකා? අරියමග්‌ගසමඞ්‌ගිස්‌ස මග්‌ගඞ්‌ගානි ඨපෙත්‌වා; තංසම්‌පයුත්‌තො වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො…පෙ.… විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – ඉමෙ ධම්‌මා මග්‌ගහෙතුකා. අරියමග්‌ගසමඞ්‌ගිස්‌ස සම්‌මාදිට්‌ඨි මග්‌ගො චෙව හෙතු ච, සම්‌මාදිට්‌ඨිං ඨපෙත්‌වා, තංසම්‌පයුත්‌තො වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො…පෙ.… විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – ඉමෙ ධම්‌මා මග්‌ගහෙතුකා. අරියමග්‌ගසමඞ්‌ගිස්‌ස අලොභො, අදොසො, අමොහො – ඉමෙ ධම්‌මා මග්‌ගහෙතූ. තංසම්‌පයුත්‌තො වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො…පෙ.… විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – ඉමෙ ධම්‌මා මග්‌ගහෙතුකා.
1039. Katame dhammā maggahetukā? Ariyamaggasamaṅgissa maggaṅgāni ṭhapetvā; taṃsampayutto vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā maggahetukā. Ariyamaggasamaṅgissa sammādiṭṭhi maggo ceva hetu ca, sammādiṭṭhiṃ ṭhapetvā, taṃsampayutto vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā maggahetukā. Ariyamaggasamaṅgissa alobho, adoso, amoho – ime dhammā maggahetū. Taṃsampayutto vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā maggahetukā.
1040. කතමෙ ධම්‌මා මග්‌ගාධිපතිනො? අරියමග්‌ගං අධිපතිං කරිත්‌වා යෙ උප්‌පජ්‌ජන්‌ති චිත්‌තචෙතසිකා ධම්‌මා – ඉමෙ ධම්‌මා මග්‌ගාධිපතිනො. අරියමග්‌ගසමඞ්‌ගිස්‌ස වීමංසාධිපතෙය්‍යං මග්‌ගං භාවයන්‌තස්‌ස වීමංසං ඨපෙත්‌වා; තංසම්‌පයුත්‌තො වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො…පෙ.… විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො – ඉමෙ ධම්‌මා මග්‌ගාධිපතිනො.
1040. Katame dhammā maggādhipatino? Ariyamaggaṃ adhipatiṃ karitvā ye uppajjanti cittacetasikā dhammā – ime dhammā maggādhipatino. Ariyamaggasamaṅgissa vīmaṃsādhipateyyaṃ maggaṃ bhāvayantassa vīmaṃsaṃ ṭhapetvā; taṃsampayutto vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho – ime dhammā maggādhipatino.
1041. කතමෙ ධම්‌මා උප්‌පන්‌නා? යෙ ධම්‌මා ජාතා භූතා සඤ්‌ජාතා නිබ්‌බත්‌තා අභිනිබ්‌බත්‌තා පාතුභූතා උප්‌පන්‌නා සමුප්‌පන්‌නා උට්‌ඨිතා සමුට්‌ඨිතා උප්‌පන්‌නා උප්‌පන්‌නංසෙන සඞ්‌ගහිතා, රූපං 5, වෙදනා, සඤ්‌ඤා, සඞ්‌ඛාරා, විඤ්‌ඤාණං – ඉමෙ ධම්‌මා උප්‌පන්‌නා.
1041. Katame dhammā uppannā? Ye dhammā jātā bhūtā sañjātā nibbattā abhinibbattā pātubhūtā uppannā samuppannā uṭṭhitā samuṭṭhitā uppannā uppannaṃsena saṅgahitā, rūpaṃ 6, vedanā, saññā, saṅkhārā, viññāṇaṃ – ime dhammā uppannā.
1042. කතමෙ ධම්‌මා අනුප්‌පන්‌නා? යෙ ධම්‌මා අජාතා අභූතා අසඤ්‌ජාතා අනිබ්‌බත්‌තා අනභිනිබ්‌බත්‌තා අපාතුභූතා අනුප්‌පන්‌නා අසමුප්‌පන්‌නා අනුට්‌ඨිතා අසමුට්‌ඨිතා අනුප්‌පන්‌නා අනුප්‌පන්‌නංසෙන සඞ්‌ගහිතා, රූපං, වෙදනා, සඤ්‌ඤා, සඞ්‌ඛාරා, විඤ්‌ඤාණං – ඉමෙ ධම්‌මා අනුප්‌පන්‌නා.
1042. Katame dhammā anuppannā? Ye dhammā ajātā abhūtā asañjātā anibbattā anabhinibbattā apātubhūtā anuppannā asamuppannā anuṭṭhitā asamuṭṭhitā anuppannā anuppannaṃsena saṅgahitā, rūpaṃ, vedanā, saññā, saṅkhārā, viññāṇaṃ – ime dhammā anuppannā.
1043. කතමෙ ධම්‌මා උප්‌පාදිනො? කුසලාකුසලානං ධම්‌මානං අවිපක්‌කවිපාකානං විපාකා කාමාවචරා, රූපාවචරා, අරූපාවචරා, අපරියාපන්‌නා; වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො…පෙ.… විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො; යඤ්‌ච රූපං කම්‌මස්‌ස කතත්‌තා උප්‌පජ්‌ජිස්‌සති – ඉමෙ ධම්‌මා උප්‌පාදිනො.
1043. Katame dhammā uppādino? Kusalākusalānaṃ dhammānaṃ avipakkavipākānaṃ vipākā kāmāvacarā, rūpāvacarā, arūpāvacarā, apariyāpannā; vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho; yañca rūpaṃ kammassa katattā uppajjissati – ime dhammā uppādino.
1044. කතමෙ ධම්‌මා අතීතා? යෙ ධම්‌මා අතීතා නිරුද්‌ධා විගතා විපරිණතා අත්‌ථඞ්‌ගතා අබ්‌භත්‌ථඞ්‌ගතා උප්‌පජ්‌ජිත්‌වා විගතා අතීතා අතීතංසෙන සඞ්‌ගහිතා, රූපං, වෙදනා, සඤ්‌ඤා, සඞ්‌ඛාරා, විඤ්‌ඤාණං – ඉමෙ ධම්‌මා අතීතා.
1044. Katame dhammā atītā? Ye dhammā atītā niruddhā vigatā vipariṇatā atthaṅgatā abbhatthaṅgatā uppajjitvā vigatā atītā atītaṃsena saṅgahitā, rūpaṃ, vedanā, saññā, saṅkhārā, viññāṇaṃ – ime dhammā atītā.
1045. කතමෙ ධම්‌මා අනාගතා? යෙ ධම්‌මා අජාතා අභූතා අසඤ්‌ජාතා අනිබ්‌බත්‌තා අනභිනිබ්‌බත්‌තා අපාතුභූතා අනුප්‌පන්‌නා අසමුප්‌පන්‌නා අනුට්‌ඨිතා අසමුට්‌ඨිතා අනාගතා අනාගතංසෙන සඞ්‌ගහිතා, රූපං, වෙදනා, සඤ්‌ඤා, සඞ්‌ඛාරා, විඤ්‌ඤාණං – ඉමෙ ධම්‌මා අනාගතා.
1045. Katame dhammā anāgatā? Ye dhammā ajātā abhūtā asañjātā anibbattā anabhinibbattā apātubhūtā anuppannā asamuppannā anuṭṭhitā asamuṭṭhitā anāgatā anāgataṃsena saṅgahitā, rūpaṃ, vedanā, saññā, saṅkhārā, viññāṇaṃ – ime dhammā anāgatā.
1046. කතමෙ ධම්‌මා පච්‌චුප්‌පන්‌නා? යෙ ධම්‌මා ජාතා භූතා සඤ්‌ජාතා නිබ්‌බත්‌තා අභිනිබ්‌බත්‌තා පාතුභූතා උප්‌පන්‌නා සමුප්‌පන්‌නා උට්‌ඨිතා සමුට්‌ඨිතා පච්‌චුප්‌පන්‌නා පච්‌චුප්‌පන්‌නංසෙන සඞ්‌ගහිතා, රූපං, වෙදනා, සඤ්‌ඤා, සඞ්‌ඛාරා, විඤ්‌ඤාණං – ඉමෙ ධම්‌මා පච්‌චුප්‌පන්‌නා.
1046. Katame dhammā paccuppannā? Ye dhammā jātā bhūtā sañjātā nibbattā abhinibbattā pātubhūtā uppannā samuppannā uṭṭhitā samuṭṭhitā paccuppannā paccuppannaṃsena saṅgahitā, rūpaṃ, vedanā, saññā, saṅkhārā, viññāṇaṃ – ime dhammā paccuppannā.
1047. කතමෙ ධම්‌මා අතීතාරම්‌මණා? අතීතෙ ධම්‌මෙ ආරබ්‌භ යෙ උප්‌පජ්‌ජන්‌ති චිත්‌තචෙතසිකා ධම්‌මා – ඉමෙ ධම්‌මා අතීතාරම්‌මණා.
1047. Katame dhammā atītārammaṇā? Atīte dhamme ārabbha ye uppajjanti cittacetasikā dhammā – ime dhammā atītārammaṇā.
1048. කතමෙ ධම්‌මා අනාගතාරම්‌මණා? අනාගතෙ ධම්‌මෙ ආරබ්‌භ යෙ උප්‌පජ්‌ජන්‌ති චිත්‌තචෙතසිකා ධම්‌මා – ඉමෙ ධම්‌මා අනාගතාරම්‌මණා.
1048. Katame dhammā anāgatārammaṇā? Anāgate dhamme ārabbha ye uppajjanti cittacetasikā dhammā – ime dhammā anāgatārammaṇā.
1049. කතමෙ ධම්‌මා පච්‌චුප්‌පන්‌නාරම්‌මණා? පච්‌චුප්‌පන්‌නෙ ධම්‌මෙ ආරබ්‌භ යෙ උප්‌පජ්‌ජන්‌ති චිත්‌තචෙතසිකා ධම්‌මා – ඉමෙ ධම්‌මා පච්‌චුප්‌පන්‌නාරම්‌මණා.
1049. Katame dhammā paccuppannārammaṇā? Paccuppanne dhamme ārabbha ye uppajjanti cittacetasikā dhammā – ime dhammā paccuppannārammaṇā.
1050. කතමෙ ධම්‌මා අජ්‌ඣත්‌තා? යෙ ධම්‌මා තෙසං තෙසං සත්‌තානං අජ්‌ඣත්‌තං පච්‌චත්‌තං නියතා පාටිපුග්‌ගලිකා උපාදිණ්‌ණා, රූපං, වෙදනා, සඤ්‌ඤා, සඞ්‌ඛාරා, විඤ්‌ඤාණං – ඉමෙ ධම්‌මා අජ්‌ඣත්‌තා.
1050. Katame dhammā ajjhattā? Ye dhammā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ niyatā pāṭipuggalikā upādiṇṇā, rūpaṃ, vedanā, saññā, saṅkhārā, viññāṇaṃ – ime dhammā ajjhattā.
1051. කතමෙ ධම්‌මා බහිද්‌ධා? යෙ ධම්‌මා තෙසං තෙසං පරසත්‌තානං පරපුග්‌ගලානං අජ්‌ඣත්‌තං පච්‌චත්‌තං නියතා පාටිපුග්‌ගලිකා උපාදිණ්‌ණා, රූපං, වෙදනා, සඤ්‌ඤා, සඞ්‌ඛාරා, විඤ්‌ඤාණං – ඉමෙ ධම්‌මා බහිද්‌ධා.
1051. Katame dhammā bahiddhā? Ye dhammā tesaṃ tesaṃ parasattānaṃ parapuggalānaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ niyatā pāṭipuggalikā upādiṇṇā, rūpaṃ, vedanā, saññā, saṅkhārā, viññāṇaṃ – ime dhammā bahiddhā.
1052. කතමෙ ධම්‌මා අජ්‌ඣත්‌තබහිද්‌ධා? තදුභයං – ඉමෙ ධම්‌මා අජ්‌ඣත්‌තබහිද්‌ධා.
1052. Katame dhammā ajjhattabahiddhā? Tadubhayaṃ – ime dhammā ajjhattabahiddhā.
1053. කතමෙ ධම්‌මා අජ්‌ඣත්‌තාරම්‌මණා? අජ්‌ඣත්‌තෙ ධම්‌මෙ ආරබ්‌භ යෙ උප්‌පජ්‌ජන්‌ති චිත්‌තචෙතසිකා ධම්‌මා – ඉමෙ ධම්‌මා අජ්‌ඣත්‌තාරම්‌මණා.
1053. Katame dhammā ajjhattārammaṇā? Ajjhatte dhamme ārabbha ye uppajjanti cittacetasikā dhammā – ime dhammā ajjhattārammaṇā.
1054. කතමෙ ධම්‌මා බහිද්‌ධාරම්‌මණා? බහිද්‌ධා ධම්‌මෙ ආරබ්‌භ යෙ උප්‌පජ්‌ජන්‌ති චිත්‌තචෙතසිකා ධම්‌මා – ඉමෙ ධම්‌මා බහිද්‌ධාරම්‌මණා.
1054. Katame dhammā bahiddhārammaṇā? Bahiddhā dhamme ārabbha ye uppajjanti cittacetasikā dhammā – ime dhammā bahiddhārammaṇā.
1055. කතමෙ ධම්‌මා අජ්‌ඣත්‌තබහිද්‌ධාරම්‌මණා? අජ්‌ඣත්‌තබහිද්‌ධා ධම්‌මෙ ආරබ්‌භ යෙ උප්‌පජ්‌ජන්‌ති චිත්‌තචෙතසිකා ධම්‌මා – ඉමෙ ධම්‌මා අජ්‌ඣත්‌තබහිද්‌ධාරම්‌මණා.
1055. Katame dhammā ajjhattabahiddhārammaṇā? Ajjhattabahiddhā dhamme ārabbha ye uppajjanti cittacetasikā dhammā – ime dhammā ajjhattabahiddhārammaṇā.
1056. කතමෙ ධම්‌මා සනිදස්‌සනසප්‌පටිඝා? රූපායතනං – ඉමෙ ධම්‌මා සනිදස්‌සනසප්‌පටිඝා.
1056. Katame dhammā sanidassanasappaṭighā? Rūpāyatanaṃ – ime dhammā sanidassanasappaṭighā.
1057. කතමෙ ධම්‌මා අනිදස්‌සනසප්‌පටිඝා? චක්‌ඛායතනං, සොතායතනං, ඝානායතනං, ජිව්‌හායතනං, කායායතනං, සද්‌දායතනං, ගන්‌ධායතනං , රසායතනං, ඵොට්‌ඨබ්‌බායතනං – ඉමෙ ධම්‌මා අනිදස්‌සනසප්‌පටිඝා.
1057. Katame dhammā anidassanasappaṭighā? Cakkhāyatanaṃ, sotāyatanaṃ, ghānāyatanaṃ, jivhāyatanaṃ, kāyāyatanaṃ, saddāyatanaṃ, gandhāyatanaṃ , rasāyatanaṃ, phoṭṭhabbāyatanaṃ – ime dhammā anidassanasappaṭighā.
1058. කතමෙ ධම්‌මා අනිදස්‌සනඅප්‌පටිඝා? වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො, විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො; යඤ්‌ච රූපං අනිදස්‌සනං අප්‌පටිඝං ධම්‌මායතනපරියාපන්‌නං; අසඞ්‌ඛතා ච ධාතු – ඉමෙ ධම්‌මා අනිදස්‌සනඅප්‌පටිඝා.
1058. Katame dhammā anidassanaappaṭighā? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, viññāṇakkhandho; yañca rūpaṃ anidassanaṃ appaṭighaṃ dhammāyatanapariyāpannaṃ; asaṅkhatā ca dhātu – ime dhammā anidassanaappaṭighā.
තිකං.
Tikaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / අභිධම්‌මපිටක (අට්‌ඨකථා) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ධම්‌මසඞ්‌ගණි-අට්‌ඨකථා • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / තිකනික්‌ඛෙපකථා • Tikanikkhepakathā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ධම්‌මසඞ්‌ගණී-මූලටීකා • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / තිකනික්‌ඛෙපකථාවණ්‌ණනා • Tikanikkhepakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ධම්‌මසඞ්‌ගණී-අනුටීකා • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / තිකනික්‌ඛෙපකථාවණ්‌ණනා • Tikanikkhepakathāvaṇṇanā
