| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪುಗ್ಗಲಪಞ್ಞತ್ತಿಪಾಳಿ • Puggalapaññattipāḷi |
೩. ತಿಕಪುಗ್ಗಲಪಞ್ಞತ್ತಿ
3. Tikapuggalapaññatti
೯೧. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ನಿರಾಸೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ದುಸ್ಸೀಲೋ ಹೋತಿ ಪಾಪಧಮ್ಮೋ ಅಸುಚಿ ಸಙ್ಕಸ್ಸರಸಮಾಚಾರೋ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಕಮ್ಮನ್ತೋ ಅಸ್ಸಮಣೋ ಸಮಣಪಟಿಞ್ಞೋ ಅಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಪಟಿಞ್ಞೋ ಅನ್ತೋಪೂತಿ ಅವಸ್ಸುತೋ ಕಸಮ್ಬುಜಾತೋ। ಸೋ ಸುಣಾತಿ – ‘‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಕಿರ ಭಿಕ್ಖು ಆಸವಾನಂ ಖಯಾ ಅನಾಸವಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತೀ’’ತಿ। ತಸ್ಸ ನ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘‘ಕುದಾಸ್ಸು ನಾಮಾಹಮ್ಪಿ ಆಸವಾನಂ ಖಯಾ ಅನಾಸವಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ನಿರಾಸೋ’’।
91. Katamo ca puggalo nirāso? Idhekacco puggalo dussīlo hoti pāpadhammo asuci saṅkassarasamācāro paṭicchannakammanto assamaṇo samaṇapaṭiñño abrahmacārī brahmacāripaṭiñño antopūti avassuto kasambujāto. So suṇāti – ‘‘itthannāmo kira bhikkhu āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharatī’’ti. Tassa na evaṃ hoti – ‘‘kudāssu nāmāhampi āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissāmī’’ti. Ayaṃ vuccati puggalo ‘‘nirāso’’.
೯೨. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಆಸಂಸೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸೀಲವಾ ಹೋತಿ ಕಲ್ಯಾಣಧಮ್ಮೋ। ಸೋ ಸುಣಾತಿ – ‘‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಕಿರ ಭಿಕ್ಖು ಆಸವಾನಂ ಖಯಾ ಅನಾಸವಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತೀ’’ತಿ। ತಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘‘ಕುದಾಸ್ಸು ನಾಮಾಹಮ್ಪಿ ಆಸವಾನಂ ಖಯಾ ಅನಾಸವಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಆಸಂಸೋ’’।
92. Katamo ca puggalo āsaṃso? Idhekacco puggalo sīlavā hoti kalyāṇadhammo. So suṇāti – ‘‘itthannāmo kira bhikkhu āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharatī’’ti. Tassa evaṃ hoti – ‘‘kudāssu nāmāhampi āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissāmī’’ti. Ayaṃ vuccati puggalo ‘‘āsaṃso’’.
೯೩. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ವಿಗತಾಸೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಆಸವಾನಂ ಖಯಾ ಅನಾಸವಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಸೋ ಸುಣಾತಿ – ‘‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಕಿರ ಭಿಕ್ಖು ಆಸವಾನಂ ಖಯಾ ಅನಾಸವಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತೀ’’ತಿ। ತಸ್ಸ ನ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘‘ಕುದಾಸ್ಸು ನಾಮಾಹಮ್ಪಿ ಆಸವಾನಂ ಖಯಾ ಅನಾಸವಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಯಾ ಹಿಸ್ಸ ಪುಬ್ಬೇ ಅವಿಮುತ್ತಸ್ಸ ವಿಮುತ್ತಾಸಾ, ಸಾ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಾ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ವಿಗತಾಸೋ’’।
93. Katamo ca puggalo vigatāso? Idhekacco puggalo āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. So suṇāti – ‘‘itthannāmo kira bhikkhu āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharatī’’ti. Tassa na evaṃ hoti – ‘‘kudāssu nāmāhampi āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissāmī’’ti. Taṃ kissa hetu? Yā hissa pubbe avimuttassa vimuttāsā, sā paṭippassaddhā. Ayaṃ vuccati puggalo ‘‘vigatāso’’.
೯೪. ತತ್ಥ ಕತಮೇ ತಯೋ ಗಿಲಾನೂಪಮಾ ಪುಗ್ಗಲಾ? ತಯೋ ಗಿಲಾನಾ – ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಗಿಲಾನೋ ಲಭನ್ತೋ ವಾ ಸಪ್ಪಾಯಾನಿ ಭೋಜನಾನಿ ಅಲಭನ್ತೋ ವಾ ಸಪ್ಪಾಯಾನಿ ಭೋಜನಾನಿ, ಲಭನ್ತೋ ವಾ ಸಪ್ಪಾಯಾನಿ ಭೇಸಜ್ಜಾನಿ ಅಲಭನ್ತೋ ವಾ ಸಪ್ಪಾಯಾನಿ ಭೇಸಜ್ಜಾನಿ, ಲಭನ್ತೋ ವಾ ಪತಿರೂಪಂ ಉಪಟ್ಠಾಕಂ ಅಲಭನ್ತೋ ವಾ ಪತಿರೂಪಂ ಉಪಟ್ಠಾಕಂ, ನೇವ ವುಟ್ಠಾತಿ ತಮ್ಹಾ ಆಬಾಧಾ। (೧)
94. Tattha katame tayo gilānūpamā puggalā? Tayo gilānā – idhekacco gilāno labhanto vā sappāyāni bhojanāni alabhanto vā sappāyāni bhojanāni, labhanto vā sappāyāni bhesajjāni alabhanto vā sappāyāni bhesajjāni, labhanto vā patirūpaṃ upaṭṭhākaṃ alabhanto vā patirūpaṃ upaṭṭhākaṃ, neva vuṭṭhāti tamhā ābādhā. (1)
ಇಧ ಪನೇಕಚ್ಚೋ ಗಿಲಾನೋ ಲಭನ್ತೋ ವಾ ಸಪ್ಪಾಯಾನಿ ಭೋಜನಾನಿ ಅಲಭನ್ತೋ ವಾ ಸಪ್ಪಾಯಾನಿ ಭೋಜನಾನಿ, ಲಭನ್ತೋ ವಾ ಸಪ್ಪಾಯಾನಿ ಭೇಸಜ್ಜಾನಿ ಅಲಭನ್ತೋ ವಾ ಸಪ್ಪಾಯಾನಿ ಭೇಸಜ್ಜಾನಿ, ಲಭನ್ತೋ ವಾ ಪತಿರೂಪಂ ಉಪಟ್ಠಾಕಂ ಅಲಭನ್ತೋ ವಾ ಪತಿರೂಪಂ ಉಪಟ್ಠಾಕಂ, ವುಟ್ಠಾತಿ ತಮ್ಹಾ ಆಬಾಧಾ। (೨)
Idha panekacco gilāno labhanto vā sappāyāni bhojanāni alabhanto vā sappāyāni bhojanāni, labhanto vā sappāyāni bhesajjāni alabhanto vā sappāyāni bhesajjāni, labhanto vā patirūpaṃ upaṭṭhākaṃ alabhanto vā patirūpaṃ upaṭṭhākaṃ, vuṭṭhāti tamhā ābādhā. (2)
ಇಧ ಪನೇಕಚ್ಚೋ ಗಿಲಾನೋ ಲಭನ್ತೋ ಸಪ್ಪಾಯಾನಿ ಭೋಜನಾನಿ ನೋ ಅಲಭನ್ತೋ, ಲಭನ್ತೋ ಸಪ್ಪಾಯಾನಿ ಭೇಸಜ್ಜಾನಿ ನೋ ಅಲಭನ್ತೋ, ಲಭನ್ತೋ ಪತಿರೂಪಂ ಉಪಟ್ಠಾಕಂ ನೋ ಅಲಭನ್ತೋ, ವುಟ್ಠಾತಿ ತಮ್ಹಾ ಆಬಾಧಾ। (೩)
Idha panekacco gilāno labhanto sappāyāni bhojanāni no alabhanto, labhanto sappāyāni bhesajjāni no alabhanto, labhanto patirūpaṃ upaṭṭhākaṃ no alabhanto, vuṭṭhāti tamhā ābādhā. (3)
ತತ್ರ ಯ್ವಾಯಂ ಗಿಲಾನೋ ಲಭನ್ತೋ ಸಪ್ಪಾಯಾನಿ ಭೋಜನಾನಿ ನೋ ಅಲಭನ್ತೋ, ಲಭನ್ತೋ ಸಪ್ಪಾಯಾನಿ ಭೇಸಜ್ಜಾನಿ ನೋ ಅಲಭನ್ತೋ, ಲಭನ್ತೋ ಪತಿರೂಪಂ ಉಪಟ್ಠಾಕಂ ನೋ ಅಲಭನ್ತೋ, ವುಟ್ಠಾತಿ ತಮ್ಹಾ ಆಬಾಧಾ, ಇಮಂ ಗಿಲಾನಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಭಗವತಾ ಗಿಲಾನಭತ್ತಂ ಅನುಞ್ಞಾತಂ ಗಿಲಾನಭೇಸಜ್ಜಂ ಅನುಞ್ಞಾತಂ ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕೋ ಅನುಞ್ಞಾತೋ। ಇಮಞ್ಚ ಪನ ಗಿಲಾನಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಅಞ್ಞೇಪಿ ಗಿಲಾನಾ ಉಪಟ್ಠಾತಬ್ಬಾ।
Tatra yvāyaṃ gilāno labhanto sappāyāni bhojanāni no alabhanto, labhanto sappāyāni bhesajjāni no alabhanto, labhanto patirūpaṃ upaṭṭhākaṃ no alabhanto, vuṭṭhāti tamhā ābādhā, imaṃ gilānaṃ paṭicca bhagavatā gilānabhattaṃ anuññātaṃ gilānabhesajjaṃ anuññātaṃ gilānupaṭṭhāko anuññāto. Imañca pana gilānaṃ paṭicca aññepi gilānā upaṭṭhātabbā.
ಏವಮೇವಂ 1 ತಯೋ ಗಿಲಾನೂಪಮಾ ಪುಗ್ಗಲಾ ಸನ್ತೋ ಸಂವಿಜ್ಜಮಾನಾ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ। ಕತಮೇ ತಯೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಲಭನ್ತೋ ವಾ ತಥಾಗತಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಅಲಭನ್ತೋ ವಾ ತಥಾಗತಂ ದಸ್ಸನಾಯ, ಲಭನ್ತೋ ವಾ ತಥಾಗತಪ್ಪವೇದಿತಂ ಧಮ್ಮವಿನಯಂ ಸವಣಾಯ ಅಲಭನ್ತೋ ವಾ ತಥಾಗತಪ್ಪವೇದಿತಂ ಧಮ್ಮವಿನಯಂ ಸವಣಾಯ, ನೇವ ಓಕ್ಕಮತಿ ನಿಯಾಮಂ ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಸಮ್ಮತ್ತಂ। (೧)
Evamevaṃ 2 tayo gilānūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame tayo? Idhekacco puggalo labhanto vā tathāgataṃ dassanāya alabhanto vā tathāgataṃ dassanāya, labhanto vā tathāgatappaveditaṃ dhammavinayaṃ savaṇāya alabhanto vā tathāgatappaveditaṃ dhammavinayaṃ savaṇāya, neva okkamati niyāmaṃ kusalesu dhammesu sammattaṃ. (1)
ಇಧ ಪನೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಲಭನ್ತೋ ವಾ ತಥಾಗತಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಅಲಭನ್ತೋ ವಾ ತಥಾಗತಂ ದಸ್ಸನಾಯ, ಲಭನ್ತೋ ವಾ ತಥಾಗತಪ್ಪವೇದಿತಂ ಧಮ್ಮವಿನಯಂ ಸವಣಾಯ ಅಲಭನ್ತೋ ವಾ ತಥಾಗತಪ್ಪವೇದಿತಂ ಧಮ್ಮವಿನಯಂ ಸವಣಾಯ, ಓಕ್ಕಮತಿ ನಿಯಾಮಂ ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಸಮ್ಮತ್ತಂ। (೨)
Idha panekacco puggalo labhanto vā tathāgataṃ dassanāya alabhanto vā tathāgataṃ dassanāya, labhanto vā tathāgatappaveditaṃ dhammavinayaṃ savaṇāya alabhanto vā tathāgatappaveditaṃ dhammavinayaṃ savaṇāya, okkamati niyāmaṃ kusalesu dhammesu sammattaṃ. (2)
ಇಧ ಪನೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಲಭನ್ತೋ ತಥಾಗತಂ ದಸ್ಸನಾಯ ನೋ ಅಲಭನ್ತೋ, ಲಭನ್ತೋ ತಥಾಗತಪ್ಪವೇದಿತಂ ಧಮ್ಮವಿನಯಂ ಸವಣಾಯ ನೋ ಅಲಭನ್ತೋ, ಓಕ್ಕಮತಿ ನಿಯಾಮಂ ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಸಮ್ಮತ್ತಂ। (೩)
Idha panekacco puggalo labhanto tathāgataṃ dassanāya no alabhanto, labhanto tathāgatappaveditaṃ dhammavinayaṃ savaṇāya no alabhanto, okkamati niyāmaṃ kusalesu dhammesu sammattaṃ. (3)
ತತ್ರ ಯ್ವಾಯಂ ಪುಗ್ಗಲೋ ಲಭನ್ತೋ ತಥಾಗತಂ ದಸ್ಸನಾಯ ನೋ ಅಲಭನ್ತೋ, ಲಭನ್ತೋ ತಥಾಗತಪ್ಪವೇದಿತಂ ಧಮ್ಮವಿನಯಂ ಸವಣಾಯ ನೋ ಅಲಭನ್ತೋ , ಓಕ್ಕಮತಿ ನಿಯಾಮಂ ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಸಮ್ಮತ್ತಂ, ಇಮಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮದೇಸನಾ ಅನುಞ್ಞಾತಾ, ಇಮಞ್ಚ ಪುಗ್ಗಲಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಅಞ್ಞೇಸಮ್ಪಿ ಧಮ್ಮೋ ದೇಸೇತಬ್ಬೋ। ಇಮೇ ತಯೋ ಗಿಲಾನೂಪಮಾ ಪುಗ್ಗಲಾ ಸನ್ತೋ ಸಂವಿಜ್ಜಮಾನಾ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ।
Tatra yvāyaṃ puggalo labhanto tathāgataṃ dassanāya no alabhanto, labhanto tathāgatappaveditaṃ dhammavinayaṃ savaṇāya no alabhanto , okkamati niyāmaṃ kusalesu dhammesu sammattaṃ, imaṃ puggalaṃ paṭicca bhagavatā dhammadesanā anuññātā, imañca puggalaṃ paṭicca aññesampi dhammo desetabbo. Ime tayo gilānūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
೯೫. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಕಾಯಸಕ್ಖೀ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅಟ್ಠ ವಿಮೋಕ್ಖೇ ಕಾಯೇನ ಫುಸಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ, ಪಞ್ಞಾಯ ಚಸ್ಸ ದಿಸ್ವಾ ಏಕಚ್ಚೇ ಆಸವಾ ಪರಿಕ್ಖೀಣಾ ಹೋನ್ತಿ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಕಾಯಸಕ್ಖೀ’’।
95. Katamo ca puggalo kāyasakkhī? Idhekacco puggalo aṭṭha vimokkhe kāyena phusitvā viharati, paññāya cassa disvā ekacce āsavā parikkhīṇā honti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘kāyasakkhī’’.
೯೬. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ದಿಟ್ಠಿಪ್ಪತ್ತೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಇದಂ ದುಕ್ಖ’’ನ್ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖಸಮುದಯೋ’’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖನಿರೋಧೋ’’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖನಿರೋಧಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾ’’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ತಥಾಗತಪ್ಪವೇದಿತಾ ಚಸ್ಸ ಧಮ್ಮಾ ಪಞ್ಞಾಯ ವೋದಿಟ್ಠಾ ಹೋನ್ತಿ ವೋಚರಿತಾ, ಪಞ್ಞಾಯ ಚಸ್ಸ ದಿಸ್ವಾ ಏಕಚ್ಚೇ ಆಸವಾ ಪರಿಕ್ಖೀಣಾ ಹೋನ್ತಿ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ದಿಟ್ಠಿಪ್ಪತ್ತೋ’’।
96. Katamo ca puggalo diṭṭhippatto? Idhekacco puggalo ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, tathāgatappaveditā cassa dhammā paññāya vodiṭṭhā honti vocaritā, paññāya cassa disvā ekacce āsavā parikkhīṇā honti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘diṭṭhippatto’’.
೯೭. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸದ್ಧಾವಿಮುತ್ತೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಇದಂ ದುಕ್ಖ’’ನ್ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ…ಪೇ॰… ತಥಾಗತಪ್ಪವೇದಿತಾ ಚಸ್ಸ ಧಮ್ಮಾ ಪಞ್ಞಾಯ ವೋದಿಟ್ಠಾ ಹೋನ್ತಿ ವೋಚರಿತಾ, ಪಞ್ಞಾಯ ಚಸ್ಸ ದಿಸ್ವಾ ಏಕಚ್ಚೇ ಆಸವಾ ಪರಿಕ್ಖೀಣಾ ಹೋನ್ತಿ, ನೋ ಚ ಖೋ ಯಥಾದಿಟ್ಠಿಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಸದ್ಧಾವಿಮುತ್ತೋ’’।
97. Katamo ca puggalo saddhāvimutto? Idhekacco puggalo ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti…pe… tathāgatappaveditā cassa dhammā paññāya vodiṭṭhā honti vocaritā, paññāya cassa disvā ekacce āsavā parikkhīṇā honti, no ca kho yathādiṭṭhippattassa – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘saddhāvimutto’’.
೯೮. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಗೂಥಭಾಣೀ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಮುಸಾವಾದೀ ಹೋತಿ ಸಭಗ್ಗತೋ ವಾ ಪರಿಸಗ್ಗತೋ ವಾ ಞಾತಿಮಜ್ಝಗತೋ ವಾ ಪೂಗಮಜ್ಝಗತೋ ವಾ ರಾಜಕುಲಮಜ್ಝಗತೋ ವಾ ಅಭಿನೀತೋ ಸಕ್ಖಿಪುಟ್ಠೋ – ‘‘ಏಹಮ್ಭೋ 3, ಪುರಿಸ, ಯಂ ಜಾನಾಸಿ ತಂ ವದೇಹೀ’’ತಿ, ಸೋ ಅಜಾನಂ ವಾ ಆಹ – ‘‘ಜಾನಾಮೀ’’ತಿ, ಜಾನಂ ವಾ ಆಹ – ‘‘ನ ಜಾನಾಮೀ’’ತಿ, ಅಪಸ್ಸಂ ವಾ ಆಹ – ‘‘ಪಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ, ಪಸ್ಸಂ ವಾ ಆಹ – ‘‘ನ ಪಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ಇತಿ ಅತ್ತಹೇತು ವಾ ಪರಹೇತು ವಾ ಆಮಿಸಕಿಞ್ಚಿಕ್ಖಹೇತು ವಾ ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾ ಭಾಸಿತಾ ಹೋತಿ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಗೂಥಭಾಣೀ’’।
98. Katamo ca puggalo gūthabhāṇī? Idhekacco puggalo musāvādī hoti sabhaggato vā parisaggato vā ñātimajjhagato vā pūgamajjhagato vā rājakulamajjhagato vā abhinīto sakkhipuṭṭho – ‘‘ehambho 4, purisa, yaṃ jānāsi taṃ vadehī’’ti, so ajānaṃ vā āha – ‘‘jānāmī’’ti, jānaṃ vā āha – ‘‘na jānāmī’’ti, apassaṃ vā āha – ‘‘passāmī’’ti, passaṃ vā āha – ‘‘na passāmī’’ti. Iti attahetu vā parahetu vā āmisakiñcikkhahetu vā sampajānamusā bhāsitā hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘gūthabhāṇī’’.
೯೯. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಪುಪ್ಫಭಾಣೀ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಮುಸಾವಾದಂ ಪಹಾಯ ಮುಸಾವಾದಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ ಸಭಗ್ಗತೋ ವಾ ಪರಿಸಗ್ಗತೋ ವಾ ಞಾತಿಮಜ್ಝಗತೋ ವಾ ಪೂಗಮಜ್ಝಗತೋ ವಾ ರಾಜಕುಲಮಜ್ಝಗತೋ ವಾ ಅಭಿನೀತೋ ಸಕ್ಖಿಪುಟ್ಠೋ – ‘‘ಏಹಮ್ಭೋ, ಪುರಿಸ, ಯಂ ಜಾನಾಸಿ ತಂ ವದೇಹೀ’’ತಿ, ಸೋ ಅಜಾನಂ ವಾ ಆಹ – ‘‘ನ ಜಾನಾಮೀ’’ತಿ, ಜಾನಂ ವಾ ಆಹ – ‘‘ಜಾನಾಮೀ’’ತಿ, ಅಪಸ್ಸಂ ವಾ ಆಹ – ‘‘ನ ಪಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ, ಪಸ್ಸಂ ವಾ ಆಹ – ‘‘ಪಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ಇತಿ ಅತ್ತಹೇತು ವಾ ಪರಹೇತು ವಾ ಆಮಿಸಕಿಞ್ಚಿಕ್ಖಹೇತು ವಾ ನ ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾ ಭಾಸಿತಾ ಹೋತಿ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಪುಪ್ಫಭಾಣೀ’’।
99. Katamo ca puggalo pupphabhāṇī? Idhekacco puggalo musāvādaṃ pahāya musāvādā paṭivirato hoti sabhaggato vā parisaggato vā ñātimajjhagato vā pūgamajjhagato vā rājakulamajjhagato vā abhinīto sakkhipuṭṭho – ‘‘ehambho, purisa, yaṃ jānāsi taṃ vadehī’’ti, so ajānaṃ vā āha – ‘‘na jānāmī’’ti, jānaṃ vā āha – ‘‘jānāmī’’ti, apassaṃ vā āha – ‘‘na passāmī’’ti, passaṃ vā āha – ‘‘passāmī’’ti. Iti attahetu vā parahetu vā āmisakiñcikkhahetu vā na sampajānamusā bhāsitā hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘pupphabhāṇī’’.
೧೦೦. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಮಧುಭಾಣೀ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಯಾ ಸಾ ವಾಚಾ ನೇಲಾ ಕಣ್ಣಸುಖಾ ಪೇಮನಿಯಾ ಹದಯಙ್ಗಮಾ ಪೋರೀ ಬಹುಜನಕನ್ತಾ ಬಹುಜನಮನಾಪಾ, ತಥಾರೂಪಿಂ ವಾಚಂ ಭಾಸಿತಾ ಹೋತಿ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಮಧುಭಾಣೀ’’।
100. Katamo ca puggalo madhubhāṇī? Idhekacco puggalo yā sā vācā nelā kaṇṇasukhā pemaniyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā, tathārūpiṃ vācaṃ bhāsitā hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘madhubhāṇī’’.
೧೦೧. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅರುಕೂಪಮಚಿತ್ತೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಕೋಧನೋ ಹೋತಿ ಉಪಾಯಾಸಬಹುಲೋ, ಅಪ್ಪಮ್ಪಿ ವುತ್ತೋ ಸಮಾನೋ ಅಭಿಸಜ್ಜತಿ ಕುಪ್ಪತಿ ಬ್ಯಾಪಜ್ಜತಿ ಪತಿತ್ಥೀಯತಿ 5, ಕೋಪಞ್ಚ ದೋಸಞ್ಚ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಞ್ಚ ಪಾತುಕರೋತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ದುಟ್ಠಾರುಕೋ ಕಟ್ಠೇನ ವಾ ಕಠಲಾಯ 6 ವಾ ಘಟ್ಟಿತೋ ಭಿಯ್ಯೋಸೋ ಮತ್ತಾಯ ಆಸವಂ ದೇತಿ 7, ಏವಮೇವಂ ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಕೋಧನೋ ಹೋತಿ ಉಪಾಯಾಸಬಹುಲೋ, ಅಪ್ಪಮ್ಪಿ ವುತ್ತೋ ಸಮಾನೋ ಅಭಿಸಜ್ಜತಿ ಕುಪ್ಪತಿ ಬ್ಯಾಪಜ್ಜತಿ ಪತಿತ್ಥೀಯತಿ, ಕೋಪಞ್ಚ ದೋಸಞ್ಚ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಞ್ಚ ಪಾತುಕರೋತಿ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಅರುಕೂಪಮಚಿತ್ತೋ’’।
101. Katamo ca puggalo arukūpamacitto? Idhekacco puggalo kodhano hoti upāyāsabahulo, appampi vutto samāno abhisajjati kuppati byāpajjati patitthīyati 8, kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti. Seyyathāpi nāma duṭṭhāruko kaṭṭhena vā kaṭhalāya 9 vā ghaṭṭito bhiyyoso mattāya āsavaṃ deti 10, evamevaṃ idhekacco puggalo kodhano hoti upāyāsabahulo, appampi vutto samāno abhisajjati kuppati byāpajjati patitthīyati, kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘arukūpamacitto’’.
೧೦೨. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ವಿಜ್ಜೂಪಮಚಿತ್ತೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಇದಂ ದುಕ್ಖ’’ನ್ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖಸಮುದಯೋ’’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖನಿರೋಧೋ’’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖನಿರೋಧಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾ’’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಚಕ್ಖುಮಾ ಪುರಿಸೋ ರತ್ತನ್ಧಕಾರತಿಮಿಸಾಯ ವಿಜ್ಜನ್ತರಿಕಾಯ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ, ಏವಮೇವಂ ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಇದಂ ದುಕ್ಖ’’ನ್ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖಸಮುದಯೋ’’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖನಿರೋಧೋ’’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ , ‘‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖನಿರೋಧಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾ’’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ವಿಜ್ಜೂಪಮಚಿತ್ತೋ’’।
102. Katamo ca puggalo vijjūpamacitto? Idhekacco puggalo ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Seyyathāpi nāma cakkhumā puriso rattandhakāratimisāya vijjantarikāya rūpāni passeyya, evamevaṃ idhekacco puggalo ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti yathābhūtaṃ pajānāti , ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘vijjūpamacitto’’.
೧೦೩. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ವಜಿರೂಪಮಚಿತ್ತೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಆಸವಾನಂ ಖಯಾ ಅನಾಸವಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ವಜಿರಸ್ಸ ನತ್ಥಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಭೇಜ್ಜಂ ಮಣಿ ವಾ ಪಾಸಾಣೋ ವಾ, ಏವಮೇವಂ ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಆಸವಾನಂ ಖಯಾ ಅನಾಸವಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ವಜಿರೂಪಮಚಿತ್ತೋ’’।
103. Katamo ca puggalo vajirūpamacitto? Idhekacco puggalo āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Seyyathāpi nāma vajirassa natthi kiñci abhejjaṃ maṇi vā pāsāṇo vā, evamevaṃ idhekacco puggalo āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘vajirūpamacitto’’.
೧೦೪. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅನ್ಧೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ತಥಾರೂಪಂ ಚಕ್ಖು ನ ಹೋತಿ ಯಥಾರೂಪೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ಅನಧಿಗತಂ ವಾ ಭೋಗಂ ಅಧಿಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಅಧಿಗತಂ ವಾ ಭೋಗಂ ಫಾತಿಂ ಕರೇಯ್ಯ; ತಥಾರೂಪಮ್ಪಿಸ್ಸ ಚಕ್ಖು ನ ಹೋತಿ ಯಥಾರೂಪೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ಕುಸಲಾಕುಸಲೇ ಧಮ್ಮೇ ಜಾನೇಯ್ಯ, ಸಾವಜ್ಜಾನವಜ್ಜೇ ಧಮ್ಮೇ ಜಾನೇಯ್ಯ, ಹೀನಪ್ಪಣೀತೇ ಧಮ್ಮೇ ಜಾನೇಯ್ಯ, ಕಣ್ಹಸುಕ್ಕಸಪ್ಪಟಿಭಾಗೇ ಧಮ್ಮೇ ಜಾನೇಯ್ಯ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಅನ್ಧೋ’’।
104. Katamo ca puggalo andho? Idhekaccassa puggalassa tathārūpaṃ cakkhu na hoti yathārūpena cakkhunā anadhigataṃ vā bhogaṃ adhigaccheyya, adhigataṃ vā bhogaṃ phātiṃ kareyya; tathārūpampissa cakkhu na hoti yathārūpena cakkhunā kusalākusale dhamme jāneyya, sāvajjānavajje dhamme jāneyya, hīnappaṇīte dhamme jāneyya, kaṇhasukkasappaṭibhāge dhamme jāneyya – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘andho’’.
೧೦೫. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಏಕಚಕ್ಖು? ಇಧೇಕಚ್ಚಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ತಥಾರೂಪಂ ಚಕ್ಖು ಹೋತಿ , ಯಥಾರೂಪೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ಅನಧಿಗತಂ ವಾ ಭೋಗಂ ಅಧಿಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಅಧಿಗತಂ ವಾ ಭೋಗಂ ಫಾತಿಂ ಕರೇಯ್ಯ; ತಥಾರೂಪಮ್ಪಿಸ್ಸ ಚಕ್ಖು ನ ಹೋತಿ ಯಥಾರೂಪೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ಕುಸಲಾಕುಸಲೇ ಧಮ್ಮೇ ಜಾನೇಯ್ಯ, ಸಾವಜ್ಜಾನವಜ್ಜೇ ಧಮ್ಮೇ ಜಾನೇಯ್ಯ, ಹೀನಪ್ಪಣೀತೇ ಧಮ್ಮೇ ಜಾನೇಯ್ಯ, ಕಣ್ಹಸುಕ್ಕಸಪ್ಪಟಿಭಾಗೇ ಧಮ್ಮೇ ಜಾನೇಯ್ಯ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಏಕಚಕ್ಖು’’।
105. Katamo ca puggalo ekacakkhu? Idhekaccassa puggalassa tathārūpaṃ cakkhu hoti , yathārūpena cakkhunā anadhigataṃ vā bhogaṃ adhigaccheyya, adhigataṃ vā bhogaṃ phātiṃ kareyya; tathārūpampissa cakkhu na hoti yathārūpena cakkhunā kusalākusale dhamme jāneyya, sāvajjānavajje dhamme jāneyya, hīnappaṇīte dhamme jāneyya, kaṇhasukkasappaṭibhāge dhamme jāneyya – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘ekacakkhu’’.
೧೦೬. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ದ್ವಿಚಕ್ಖು? ಇಧೇಕಚ್ಚಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ತಥಾರೂಪಂ ಚಕ್ಖು ಹೋತಿ ಯಥಾರೂಪೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ಅನಧಿಗತಂ ವಾ ಭೋಗಂ ಅಧಿಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಅಧಿಗತಂ ವಾ ಭೋಗಂ ಫಾತಿಂ ಕರೇಯ್ಯ; ತಥಾರೂಪಮ್ಪಿಸ್ಸ ಚಕ್ಖು ಹೋತಿ ಯಥಾರೂಪೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ಕುಸಲಾಕುಸಲೇ ಧಮ್ಮೇ ಜಾನೇಯ್ಯ, ಸಾವಜ್ಜಾನವಜ್ಜೇ ಧಮ್ಮೇ ಜಾನೇಯ್ಯ, ಹೀನಪ್ಪಣೀತೇ ಧಮ್ಮೇ ಜಾನೇಯ್ಯ, ಕಣ್ಹಸುಕ್ಕಸಪ್ಪಟಿಭಾಗೇ ಧಮ್ಮೇ ಜಾನೇಯ್ಯ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ದ್ವಿಚಕ್ಖು’’।
106. Katamo ca puggalo dvicakkhu? Idhekaccassa puggalassa tathārūpaṃ cakkhu hoti yathārūpena cakkhunā anadhigataṃ vā bhogaṃ adhigaccheyya, adhigataṃ vā bhogaṃ phātiṃ kareyya; tathārūpampissa cakkhu hoti yathārūpena cakkhunā kusalākusale dhamme jāneyya, sāvajjānavajje dhamme jāneyya, hīnappaṇīte dhamme jāneyya, kaṇhasukkasappaṭibhāge dhamme jāneyya – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘dvicakkhu’’.
೧೦೭. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅವಕುಜ್ಜಪಞ್ಞೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಆರಾಮಂ ಗನ್ತಾ 11 ಹೋತಿ ಅಭಿಕ್ಖಣಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಸ್ಸವಣಾಯ 12। ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖೂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತಿ ಆದಿಕಲ್ಯಾಣಂ ಮಜ್ಝೇಕಲ್ಯಾಣಂ ಪರಿಯೋಸಾನಕಲ್ಯಾಣಂ ಸಾತ್ಥಂ ಸಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಕೇವಲಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಪಕಾಸೇನ್ತಿ। ಸೋ ತಸ್ಮಿಂ ಆಸನೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ತಸ್ಸಾ ಕಥಾಯ ನೇವ ಆದಿಂ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ, ನ ಮಜ್ಝಂ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ, ನ ಪರಿಯೋಸಾನಂ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ। ವುಟ್ಠಿತೋಪಿ ತಮ್ಹಾ ಆಸನಾ ತಸ್ಸಾ ಕಥಾಯ ನೇವ ಆದಿಂ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ, ನ ಮಜ್ಝಂ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ, ನ ಪರಿಯೋಸಾನಂ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಕುಮ್ಭೋ ನಿಕ್ಕುಜ್ಜೋ 13 ತತ್ರ ಉದಕಂ ಆಸಿತ್ತಂ ವಿವಟ್ಟತಿ, ನೋ ಸಣ್ಠಾತಿ; ಏವಮೇವಂ ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಆರಾಮಂ ಗನ್ತಾ ಹೋತಿ ಅಭಿಕ್ಖಣಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಸ್ಸವಣಾಯ । ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖೂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತಿ ಆದಿಕಲ್ಯಾಣಂ ಮಜ್ಝೇಕಲ್ಯಾಣಂ ಪರಿಯೋಸಾನಕಲ್ಯಾಣಂ ಸಾತ್ಥಂ ಸಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಕೇವಲಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಪಕಾಸೇನ್ತಿ। ಸೋ ತಸ್ಮಿಂ ಆಸನೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ತಸ್ಸಾ ಕಥಾಯ ನೇವ ಆದಿಂ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ, ನ ಮಜ್ಝಂ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ, ನ ಪರಿಯೋಸಾನಂ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ। ವುಟ್ಠಿತೋಪಿ ತಮ್ಹಾ ಆಸನಾ ತಸ್ಸಾ ಕಥಾಯ ನೇವ ಆದಿಂ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ, ನ ಮಜ್ಝಂ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ, ನ ಪರಿಯೋಸಾನಂ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಅವಕುಜ್ಜಪಞ್ಞೋ’’।
107. Katamo ca puggalo avakujjapañño? Idhekacco puggalo ārāmaṃ gantā 14 hoti abhikkhaṇaṃ bhikkhūnaṃ santike dhammassavaṇāya 15. Tassa bhikkhū dhammaṃ desenti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāsenti. So tasmiṃ āsane nisinno tassā kathāya neva ādiṃ manasi karoti, na majjhaṃ manasi karoti, na pariyosānaṃ manasi karoti. Vuṭṭhitopi tamhā āsanā tassā kathāya neva ādiṃ manasi karoti, na majjhaṃ manasi karoti, na pariyosānaṃ manasi karoti. Seyyathāpi nāma kumbho nikkujjo 16 tatra udakaṃ āsittaṃ vivaṭṭati, no saṇṭhāti; evamevaṃ idhekacco puggalo ārāmaṃ gantā hoti abhikkhaṇaṃ bhikkhūnaṃ santike dhammassavaṇāya . Tassa bhikkhū dhammaṃ desenti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāsenti. So tasmiṃ āsane nisinno tassā kathāya neva ādiṃ manasi karoti, na majjhaṃ manasi karoti, na pariyosānaṃ manasi karoti. Vuṭṭhitopi tamhā āsanā tassā kathāya neva ādiṃ manasi karoti, na majjhaṃ manasi karoti, na pariyosānaṃ manasi karoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘avakujjapañño’’.
೧೦೮. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಉಚ್ಛಙ್ಗಪಞ್ಞೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಆರಾಮಂ ಗನ್ತಾ ಹೋತಿ ಅಭಿಕ್ಖಣಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಸ್ಸವಣಾಯ। ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖೂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತಿ ಆದಿಕಲ್ಯಾಣಂ ಮಜ್ಝೇಕಲ್ಯಾಣಂ ಪರಿಯೋಸಾನಕಲ್ಯಾಣಂ ಸಾತ್ಥಂ ಸಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಕೇವಲಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಪಕಾಸೇನ್ತಿ। ಸೋ ತಸ್ಮಿಂ ಆಸನೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ತಸ್ಸಾ ಕಥಾಯ ಆದಿಮ್ಪಿ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ, ಮಜ್ಝಮ್ಪಿ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ, ಪರಿಯೋಸಾನಮ್ಪಿ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ। ವುಟ್ಠಿತೋ ಚ ಖೋ ತಮ್ಹಾ ಆಸನಾ ತಸ್ಸಾ ಕಥಾಯ ನೇವ ಆದಿಂ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ, ನ ಮಜ್ಝಂ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ, ನ ಪರಿಯೋಸಾನಂ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಉಚ್ಛಙ್ಗೇ ನಾನಾಖಜ್ಜಕಾನಿ ಆಕಿಣ್ಣಾನಿ – ತಿಲಾ ತಣ್ಡುಲಾ 17 ಮೋದಕಾ ಬದರಾ। ಸೋ ತಮ್ಹಾ ಆಸನಾ ವುಟ್ಠಹನ್ತೋ ಸತಿಸಮ್ಮೋಸಾ ಪಕಿರೇಯ್ಯ। ಏವಮೇವಂ ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಆರಾಮಂ ಗನ್ತಾ ಹೋತಿ ಅಭಿಕ್ಖಣಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಸ್ಸವಣಾಯ। ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖೂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತಿ ಆದಿಕಲ್ಯಾಣಂ ಮಜ್ಝೇಕಲ್ಯಾಣಂ ಪರಿಯೋಸಾನಕಲ್ಯಾಣಂ ಸಾತ್ಥಂ ಸಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಕೇವಲಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಪಕಾಸೇನ್ತಿ। ಸೋ ತಸ್ಮಿಂ ಆಸನೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ತಸ್ಸಾ ಕಥಾಯ ಆದಿಮ್ಪಿ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ, ಮಜ್ಝಮ್ಪಿ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ, ಪರಿಯೋಸಾನಮ್ಪಿ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ। ವುಟ್ಠಿತೋ ಚ ಖೋ ತಮ್ಹಾ ಆಸನಾ ತಸ್ಸಾ ಕಥಾಯ ನೇವ ಆದಿಮ್ಪಿ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ, ನ ಮಜ್ಝಮ್ಪಿ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ, ನ ಪರಿಯೋಸಾನಮ್ಪಿ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಉಚ್ಛಙ್ಗಪಞ್ಞೋ’’।
108. Katamo ca puggalo ucchaṅgapañño? Idhekacco puggalo ārāmaṃ gantā hoti abhikkhaṇaṃ bhikkhūnaṃ santike dhammassavaṇāya. Tassa bhikkhū dhammaṃ desenti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāsenti. So tasmiṃ āsane nisinno tassā kathāya ādimpi manasi karoti, majjhampi manasi karoti, pariyosānampi manasi karoti. Vuṭṭhito ca kho tamhā āsanā tassā kathāya neva ādiṃ manasi karoti, na majjhaṃ manasi karoti, na pariyosānaṃ manasi karoti. Seyyathāpi nāma purisassa ucchaṅge nānākhajjakāni ākiṇṇāni – tilā taṇḍulā 18 modakā badarā. So tamhā āsanā vuṭṭhahanto satisammosā pakireyya. Evamevaṃ idhekacco puggalo ārāmaṃ gantā hoti abhikkhaṇaṃ bhikkhūnaṃ santike dhammassavaṇāya. Tassa bhikkhū dhammaṃ desenti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāsenti. So tasmiṃ āsane nisinno tassā kathāya ādimpi manasi karoti, majjhampi manasi karoti, pariyosānampi manasi karoti. Vuṭṭhito ca kho tamhā āsanā tassā kathāya neva ādimpi manasi karoti, na majjhampi manasi karoti, na pariyosānampi manasi karoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘ucchaṅgapañño’’.
೧೦೯. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಪುಥುಪಞ್ಞೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಆರಾಮಂ ಗನ್ತಾ ಹೋತಿ ಅಭಿಕ್ಖಣಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಸ್ಸವಣಾಯ। ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖೂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತಿ ಆದಿಕಲ್ಯಾಣಂ ಮಜ್ಝೇಕಲ್ಯಾಣಂ ಪರಿಯೋಸಾನಕಲ್ಯಾಣಂ ಸಾತ್ಥಂ ಸಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಕೇವಲಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಪಕಾಸೇನ್ತಿ। ಸೋ ತಸ್ಮಿಂ ಆಸನೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ತಸ್ಸಾ ಕಥಾಯ ಆದಿಮ್ಪಿ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ, ಮಜ್ಝಮ್ಪಿ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ, ಪರಿಯೋಸಾನಮ್ಪಿ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ। ವುಟ್ಠಿತೋಪಿ ತಮ್ಹಾ ಆಸನಾ ತಸ್ಸಾ ಕಥಾಯ ಆದಿಮ್ಪಿ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ, ಮಜ್ಝಮ್ಪಿ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ, ಪರಿಯೋಸಾನಮ್ಪಿ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಕುಮ್ಭೋ ಉಕ್ಕುಜ್ಜೋ ತತ್ರ ಉದಕಂ ಆಸಿತ್ತಂ ಸಣ್ಠಾತಿ, ನೋ ವಿವಟ್ಟತಿ; ಏವಮೇವಂ ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಆರಾಮಂ ಗನ್ತಾ ಹೋನ್ತಿ ಅಭಿಕ್ಖಣಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಸ್ಸವಣಾಯ। ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖೂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತಿ ಆದಿಕಲ್ಯಾಣಂ ಮಜ್ಝೇಕಲ್ಯಾಣಂ ಪರಿಯೋಸಾನಕಲ್ಯಾಣಂ ಸಾತ್ಥಂ ಸಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಕೇವಲಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಪಕಾಸೇನ್ತಿ। ಸೋ ತಸ್ಮಿಂ ಆಸನೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ತಸ್ಸಾ ಕಥಾಯ ಆದಿಮ್ಪಿ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ, ಮಜ್ಝಮ್ಪಿ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ, ಪರಿಯೋಸಾನಮ್ಪಿ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ। ವುಟ್ಠಿತೋಪಿ ತಮ್ಹಾ ಆಸನಾ ತಸ್ಸಾ ಕಥಾಯ ಆದಿಮ್ಪಿ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ, ಮಜ್ಝಮ್ಪಿ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ, ಪರಿಯೋಸಾನಮ್ಪಿ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಪುಥುಪಞ್ಞೋ’’।
109. Katamo ca puggalo puthupañño? Idhekacco puggalo ārāmaṃ gantā hoti abhikkhaṇaṃ bhikkhūnaṃ santike dhammassavaṇāya. Tassa bhikkhū dhammaṃ desenti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāsenti. So tasmiṃ āsane nisinno tassā kathāya ādimpi manasi karoti, majjhampi manasi karoti, pariyosānampi manasi karoti. Vuṭṭhitopi tamhā āsanā tassā kathāya ādimpi manasi karoti, majjhampi manasi karoti, pariyosānampi manasi karoti. Seyyathāpi nāma kumbho ukkujjo tatra udakaṃ āsittaṃ saṇṭhāti, no vivaṭṭati; evamevaṃ idhekacco puggalo ārāmaṃ gantā honti abhikkhaṇaṃ bhikkhūnaṃ santike dhammassavaṇāya. Tassa bhikkhū dhammaṃ desenti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāsenti. So tasmiṃ āsane nisinno tassā kathāya ādimpi manasi karoti, majjhampi manasi karoti, pariyosānampi manasi karoti. Vuṭṭhitopi tamhā āsanā tassā kathāya ādimpi manasi karoti, majjhampi manasi karoti, pariyosānampi manasi karoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘puthupañño’’.
೧೧೦. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಕಾಮೇಸು ಚ ಭವೇಸು ಚ ಅವೀತರಾಗೋ? ಸೋತಾಪನ್ನಸಕದಾಗಾಮಿನೋ – ಇಮೇ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಪುಗ್ಗಲಾ ‘‘ಕಾಮೇಸು ಚ ಭವೇಸು ಚ ಅವೀತರಾಗಾ’’।
110. Katamo ca puggalo kāmesu ca bhavesu ca avītarāgo? Sotāpannasakadāgāmino – ime vuccanti puggalā ‘‘kāmesu ca bhavesu ca avītarāgā’’.
೧೧೧. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಕಾಮೇಸು ವೀತರಾಗೋ, ಭವೇಸು ಅವೀತರಾಗೋ? ಅನಾಗಾಮೀ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಕಾಮೇಸು ವೀತರಾಗೋ, ಭವೇಸು ಅವೀತರಾಗೋ’’।
111. Katamo ca puggalo kāmesu vītarāgo, bhavesu avītarāgo? Anāgāmī – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘kāmesu vītarāgo, bhavesu avītarāgo’’.
೧೧೨. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಕಾಮೇಸು ಚ ಭವೇಸು ಚ ವೀತರಾಗೋ? ಅರಹಾ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಕಾಮೇಸು ಚ ಭವೇಸು ಚ ವೀತರಾಗೋ’’।
112. Katamo ca puggalo kāmesu ca bhavesu ca vītarāgo? Arahā – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘kāmesu ca bhavesu ca vītarāgo’’.
೧೧೩. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಪಾಸಾಣಲೇಖೂಪಮೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅಭಿಣ್ಹಂ ಕುಜ್ಝತಿ। ಸೋ ಚ ಖ್ವಸ್ಸ ಕೋಧೋ ಚಿರಂ ದೀಘರತ್ತಂ ಅನುಸೇತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಪಾಸಾಣೇ ಲೇಖಾ ನ ಖಿಪ್ಪಂ ಲುಜ್ಜತಿ ವಾತೇನ ವಾ ಉದಕೇನ ವಾ, ಚಿರಟ್ಠಿತಿಕಾ ಹೋತಿ; ಏವಮೇವಂ ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅಭಿಣ್ಹಂ ಕುಜ್ಝತಿ। ಸೋ ಚ ಖ್ವಸ್ಸ ಕೋಧೋ ಚಿರಂ ದೀಘರತ್ತಂ ಅನುಸೇತಿ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಪಾಸಾಣಲೇಖೂಪಮೋ’’।
113. Katamo ca puggalo pāsāṇalekhūpamo? Idhekacco puggalo abhiṇhaṃ kujjhati. So ca khvassa kodho ciraṃ dīgharattaṃ anuseti. Seyyathāpi nāma pāsāṇe lekhā na khippaṃ lujjati vātena vā udakena vā, ciraṭṭhitikā hoti; evamevaṃ idhekacco puggalo abhiṇhaṃ kujjhati. So ca khvassa kodho ciraṃ dīgharattaṃ anuseti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘pāsāṇalekhūpamo’’.
೧೧೪. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಪಥವಿಲೇಖೂಪಮೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅಭಿಣ್ಹಂ ಕುಜ್ಝತಿ। ಸೋ ಚ ಖ್ವಸ್ಸ ಕೋಧೋ ನ ಚಿರಂ ದೀಘರತ್ತಂ ಅನುಸೇತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಪಥವಿಯಾ 19 ಲೇಖಾ ಖಿಪ್ಪಂ ಲುಜ್ಜತಿ ವಾತೇನ ವಾ ಉದಕೇನ ವಾ, ನ ಚಿರಟ್ಠಿತಿಕಾ ಹೋತಿ; ಏವಮೇವಂ ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅಭಿಣ್ಹಂ ಕುಜ್ಝತಿ। ಸೋ ಚ ಖ್ವಸ್ಸ ಕೋಧೋ ನ ಚಿರಂ ದೀಘರತ್ತಂ ಅನುಸೇತಿ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಪಥವಿಲೇಖೂಪಮೋ’’।
114. Katamo ca puggalo pathavilekhūpamo? Idhekacco puggalo abhiṇhaṃ kujjhati. So ca khvassa kodho na ciraṃ dīgharattaṃ anuseti. Seyyathāpi nāma pathaviyā 20 lekhā khippaṃ lujjati vātena vā udakena vā, na ciraṭṭhitikā hoti; evamevaṃ idhekacco puggalo abhiṇhaṃ kujjhati. So ca khvassa kodho na ciraṃ dīgharattaṃ anuseti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘pathavilekhūpamo’’.
೧೧೫. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಉದಕಲೇಖೂಪಮೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಆಗಾಳ್ಹೇನಪಿ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ಫರುಸೇನಪಿ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ಅಮನಾಪೇನಪಿ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ಸಂಸನ್ದತಿಮೇವ 21 ಸನ್ಧಿಯತಿಮೇವ 22 ಸಮ್ಮೋದತಿಮೇವ 23। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಉದಕೇ ಲೇಖಾ ಖಿಪ್ಪಂ ಲುಜ್ಜತಿ, ನ ಚಿರಟ್ಠಿತಿಕಾ ಹೋತಿ; ಏವಮೇವಂ ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಆಗಾಳ್ಹೇನಪಿ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ಫರುಸೇನಪಿ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ಅಮನಾಪೇನಪಿ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ಸಂಸನ್ದತಿಮೇವ ಸನ್ಧಿಯತಿಮೇವ ಸಮ್ಮೋದತಿಮೇವ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಉದಕಲೇಖೂಪಮೋ’’।
115. Katamo ca puggalo udakalekhūpamo? Idhekacco puggalo āgāḷhenapi vuccamāno pharusenapi vuccamāno amanāpenapi vuccamāno saṃsandatimeva 24 sandhiyatimeva 25 sammodatimeva 26. Seyyathāpi nāma udake lekhā khippaṃ lujjati, na ciraṭṭhitikā hoti; evamevaṃ idhekacco puggalo āgāḷhenapi vuccamāno pharusenapi vuccamāno amanāpenapi vuccamāno saṃsandatimeva sandhiyatimeva sammodatimeva – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘udakalekhūpamo’’.
೧೧೬. ತತ್ಥ ಕತಮೇ ತಯೋ ಪೋತ್ಥಕೂಪಮಾ ಪುಗ್ಗಲಾ? ತಯೋ ಪೋತ್ಥಕಾ – ನವೋಪಿ ಪೋತ್ಥಕೋ ದುಬ್ಬಣ್ಣೋ ಚೇವ ಹೋತಿ ದುಕ್ಖಸಮ್ಫಸ್ಸೋ ಚ ಅಪ್ಪಗ್ಘೋ ಚ, ಮಜ್ಝಿಮೋಪಿ ಪೋತ್ಥಕೋ ದುಬ್ಬಣ್ಣೋ ಚೇವ ಹೋತಿ ದುಕ್ಖಸಮ್ಫಸ್ಸೋ ಚ ಅಪ್ಪಗ್ಘೋ ಚ, ಜಿಣ್ಣೋಪಿ ಪೋತ್ಥಕೋ ದುಬ್ಬಣ್ಣೋ ಚೇವ ಹೋತಿ ದುಕ್ಖಸಮ್ಫಸ್ಸೋ ಚ ಅಪ್ಪಗ್ಘೋ ಚ। ಜಿಣ್ಣಮ್ಪಿ ಪೋತ್ಥಕಂ ಉಕ್ಖಲಿಪರಿಮಜ್ಜನಂ ವಾ ಕರೋನ್ತಿ ಸಙ್ಕಾರಕೂಟೇ ವಾ ನಂ ಛಡ್ಡೇನ್ತಿ। ಏವಮೇವಂ ತಯೋಮೇ ಪೋತ್ಥಕೂಪಮಾ ಪುಗ್ಗಲಾ ಸನ್ತೋ ಸಂವಿಜ್ಜಮಾನಾ ಭಿಕ್ಖೂಸು। ಕತಮೇ ತಯೋ? ನವೋ ಚೇಪಿ ಭಿಕ್ಖು ಹೋತಿ ದುಸ್ಸೀಲೋ ಪಾಪಧಮ್ಮೋ, ಇದಮಸ್ಸ ದುಬ್ಬಣ್ಣತಾಯ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಸೋ ಪೋತ್ಥಕೋ ದುಬ್ಬಣ್ಣೋ, ತಥೂಪಮೋ ಅಯಂ ಪುಗ್ಗಲೋ। ಯೇ ಖೋ ಪನಸ್ಸ ಸೇವನ್ತಿ ಭಜನ್ತಿ ಪಯಿರುಪಾಸನ್ತಿ ದಿಟ್ಠಾನುಗತಿಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತಿ, ತೇಸಂ ತಂ ಹೋತಿ ದೀಘರತ್ತಂ ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ। ಇದಮಸ್ಸ ದುಕ್ಖಸಮ್ಫಸ್ಸತಾಯ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಸೋ ಪೋತ್ಥಕೋ ದುಕ್ಖಸಮ್ಫಸ್ಸೋ, ತಥೂಪಮೋ ಅಯಂ ಪುಗ್ಗಲೋ। ಯೇಸಂ ಖೋ ಪನ ಸೋ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ಚೀವರಪಿಣ್ಡಪಾತಸೇನಾಸನಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಂ , ತೇಸಂ ತಂ ನ ಮಹಪ್ಫಲಂ ಹೋತಿ ನ ಮಹಾನಿಸಂಸಂ। ಇದಮಸ್ಸ ಅಪ್ಪಗ್ಘತಾಯ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಸೋ ಪೋತ್ಥಕೋ ಅಪ್ಪಗ್ಘೋ, ತಥೂಪಮೋ ಅಯಂ ಪುಗ್ಗಲೋ।
116. Tattha katame tayo potthakūpamā puggalā? Tayo potthakā – navopi potthako dubbaṇṇo ceva hoti dukkhasamphasso ca appaggho ca, majjhimopi potthako dubbaṇṇo ceva hoti dukkhasamphasso ca appaggho ca, jiṇṇopi potthako dubbaṇṇo ceva hoti dukkhasamphasso ca appaggho ca. Jiṇṇampi potthakaṃ ukkhaliparimajjanaṃ vā karonti saṅkārakūṭe vā naṃ chaḍḍenti. Evamevaṃ tayome potthakūpamā puggalā santo saṃvijjamānā bhikkhūsu. Katame tayo? Navo cepi bhikkhu hoti dussīlo pāpadhammo, idamassa dubbaṇṇatāya. Seyyathāpi so potthako dubbaṇṇo, tathūpamo ayaṃ puggalo. Ye kho panassa sevanti bhajanti payirupāsanti diṭṭhānugatiṃ āpajjanti, tesaṃ taṃ hoti dīgharattaṃ ahitāya dukkhāya. Idamassa dukkhasamphassatāya. Seyyathāpi so potthako dukkhasamphasso, tathūpamo ayaṃ puggalo. Yesaṃ kho pana so paṭiggaṇhāti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ , tesaṃ taṃ na mahapphalaṃ hoti na mahānisaṃsaṃ. Idamassa appagghatāya. Seyyathāpi so potthako appaggho, tathūpamo ayaṃ puggalo.
ಮಜ್ಝಿಮೋ ಚೇಪಿ ಭಿಕ್ಖು ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ಥೇರೋ ಚೇಪಿ ಭಿಕ್ಖು ಹೋತಿ ದುಸ್ಸೀಲೋ ಪಾಪಧಮ್ಮೋ, ಇದಮಸ್ಸ ದುಬ್ಬಣ್ಣತಾಯ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಸೋ ಪೋತ್ಥಕೋ ದುಬ್ಬಣ್ಣೋ, ತಥೂಪಮೋ ಅಯಂ ಪುಗ್ಗಲೋ। ಯೇ ಖೋ ಪನಸ್ಸ ಸೇವನ್ತಿ ಭಜನ್ತಿ ಪಯಿರುಪಾಸನ್ತಿ ದಿಟ್ಠಾನುಗತಿಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತಿ, ತೇಸಂ ತಂ ಹೋತಿ ದೀಘರತ್ತಂ ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ। ಇದಮಸ್ಸ ದುಕ್ಖಸಮ್ಫಸ್ಸತಾಯ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಸೋ ಪೋತ್ಥಕೋ ದುಕ್ಖಸಮ್ಫಸ್ಸೋ, ತಥೂಪಮೋ ಅಯಂ ಪುಗ್ಗಲೋ। ಯೇಸಂ ಖೋ ಪನ ಸೋ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ಚೀವರಪಿಣ್ಡಪಾತಸೇನಾಸನಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಂ, ತೇಸಂ ತಂ ನ ಮಹಪ್ಫಲಂ ಹೋತಿ ನ ಮಹಾನಿಸಂಸಂ। ಇದಮಸ್ಸ ಅಪ್ಪಗ್ಘತಾಯ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಸೋ ಪೋತ್ಥಕೋ ಅಪ್ಪಗ್ಘೋ, ತಥೂಪಮೋ ಅಯಂ ಪುಗ್ಗಲೋ।
Majjhimo cepi bhikkhu hoti…pe… thero cepi bhikkhu hoti dussīlo pāpadhammo, idamassa dubbaṇṇatāya. Seyyathāpi so potthako dubbaṇṇo, tathūpamo ayaṃ puggalo. Ye kho panassa sevanti bhajanti payirupāsanti diṭṭhānugatiṃ āpajjanti, tesaṃ taṃ hoti dīgharattaṃ ahitāya dukkhāya. Idamassa dukkhasamphassatāya. Seyyathāpi so potthako dukkhasamphasso, tathūpamo ayaṃ puggalo. Yesaṃ kho pana so paṭiggaṇhāti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ, tesaṃ taṃ na mahapphalaṃ hoti na mahānisaṃsaṃ. Idamassa appagghatāya. Seyyathāpi so potthako appaggho, tathūpamo ayaṃ puggalo.
ಏವರೂಪೋ ಚೇ ಥೇರೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ಭಣತಿ। ತಮೇನಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ತುಯ್ಹಂ ಬಾಲಸ್ಸ ಅಬ್ಯತ್ತಸ್ಸ ಭಣಿತೇನ, ತ್ವಮ್ಪಿ ನಾಮ ಭಣಿತಬ್ಬಂ ಮಞ್ಞಸೀ’’ತಿ! ಸೋ ಕುಪಿತೋ ಅನತ್ತಮನೋ ತಥಾರೂಪಿಂ ವಾಚಂ ನಿಚ್ಛಾರೇತಿ ಯಥಾರೂಪಾಯ ವಾಚಾಯ ಸಙ್ಘೋ ತಂ ಉಕ್ಖಿಪತಿ, ಸಙ್ಕಾರಕೂಟೇವ ನಂ ಪೋತ್ಥಕಂ। ಇಮೇ ತಯೋ ಪೋತ್ಥಕೂಪಮಾ ಪುಗ್ಗಲಾ ಸನ್ತೋ ಸಂವಿಜ್ಜಮಾನಾ ಭಿಕ್ಖೂಸು।
Evarūpo ce thero bhikkhu saṅghamajjhe bhaṇati. Tamenaṃ bhikkhū evamāhaṃsu – ‘‘kiṃ nu kho tuyhaṃ bālassa abyattassa bhaṇitena, tvampi nāma bhaṇitabbaṃ maññasī’’ti! So kupito anattamano tathārūpiṃ vācaṃ nicchāreti yathārūpāya vācāya saṅgho taṃ ukkhipati, saṅkārakūṭeva naṃ potthakaṃ. Ime tayo potthakūpamā puggalā santo saṃvijjamānā bhikkhūsu.
೧೧೭. ತತ್ಥ ಕತಮೇ ತಯೋ ಕಾಸಿಕವತ್ಥೂಪಮಾ ಪುಗ್ಗಲಾ? ತೀಣಿ ಕಾಸಿಕವತ್ಥಾನಿ – ನವಮ್ಪಿ ಕಾಸಿಕವತ್ಥಂ ವಣ್ಣವನ್ತಞ್ಚೇವ ಹೋತಿ ಸುಖಸಮ್ಫಸ್ಸಞ್ಚ ಮಹಗ್ಘಞ್ಚ, ಮಜ್ಝಿಮಮ್ಪಿ ಕಾಸಿಕವತ್ಥಂ ವಣ್ಣವನ್ತಞ್ಚೇವ ಹೋತಿ ಸುಖಸಮ್ಫಸ್ಸಞ್ಚ ಮಹಗ್ಘಞ್ಚ, ಜಿಣ್ಣಮ್ಪಿ ಕಾಸಿಕವತ್ಥಂ ವಣ್ಣವನ್ತಞ್ಚೇವ ಹೋತಿ ಸುಖಸಮ್ಫಸ್ಸಞ್ಚ ಮಹಗ್ಘಞ್ಚ। ಜಿಣ್ಣಮ್ಪಿ ಕಾಸಿಕವತ್ಥಂ ರತನಪಲಿವೇಠನಂ ವಾ ಕರೋನ್ತಿ ಗನ್ಧಕರಣ್ಡಕೇ ವಾ ನಂ ನಿಕ್ಖಿಪನ್ತಿ।
117. Tattha katame tayo kāsikavatthūpamā puggalā? Tīṇi kāsikavatthāni – navampi kāsikavatthaṃ vaṇṇavantañceva hoti sukhasamphassañca mahagghañca, majjhimampi kāsikavatthaṃ vaṇṇavantañceva hoti sukhasamphassañca mahagghañca, jiṇṇampi kāsikavatthaṃ vaṇṇavantañceva hoti sukhasamphassañca mahagghañca. Jiṇṇampi kāsikavatthaṃ ratanapaliveṭhanaṃ vā karonti gandhakaraṇḍake vā naṃ nikkhipanti.
ಏವಮೇವಂ ತಯೋಮೇ ಕಾಸಿಕವತ್ಥೂಪಮಾ ಪುಗ್ಗಲಾ ಸನ್ತೋ ಸಂವಿಜ್ಜಮಾನಾ ಭಿಕ್ಖೂಸು। ಕತಮೇ ತಯೋ? ನವೋ ಚೇಪಿ ಭಿಕ್ಖು ಹೋತಿ ಸೀಲವಾ ಕಲ್ಯಾಣಧಮ್ಮೋ , ಇದಮಸ್ಸ ಸುವಣ್ಣತಾಯ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ತಂ ಕಾಸಿಕವತ್ಥಂ ವಣ್ಣವನ್ತಂ, ತಥೂಪಮೋ ಅಯಂ ಪುಗ್ಗಲೋ। ಯೇ ಖೋ ಪನಸ್ಸ ಸೇವನ್ತಿ ಭಜನ್ತಿ ಪಯಿರುಪಾಸನ್ತಿ ದಿಟ್ಠಾನುಗತಿಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತಿ, ತೇಸಂ ತಂ ಹೋತಿ ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ। ಇದಮಸ್ಸ ಸುಖಸಮ್ಫಸ್ಸತಾಯ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ತಂ ಕಾಸಿಕವತ್ಥಂ ಸುಖಸಮ್ಫಸ್ಸಂ, ತಥೂಪಮೋ ಅಯಂ ಪುಗ್ಗಲೋ। ಯೇಸಂ ಖೋ ಪನ ಸೋ 27 ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ 28 ಚೀವರಪಿಣ್ಡಪಾತಸೇನಾಸನಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಂ, ತೇಸಂ ತಂ ಮಹಪ್ಫಲಂ ಹೋತಿ ಮಹಾನಿಸಂಸಂ। ಇದಮಸ್ಸ ಮಹಗ್ಘತಾಯ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ತಂ ಕಾಸಿಕವತ್ಥಂ ಮಹಗ್ಘಂ, ತಥೂಪಮೋ ಅಯಂ ಪುಗ್ಗಲೋ।
Evamevaṃ tayome kāsikavatthūpamā puggalā santo saṃvijjamānā bhikkhūsu. Katame tayo? Navo cepi bhikkhu hoti sīlavā kalyāṇadhammo , idamassa suvaṇṇatāya. Seyyathāpi taṃ kāsikavatthaṃ vaṇṇavantaṃ, tathūpamo ayaṃ puggalo. Ye kho panassa sevanti bhajanti payirupāsanti diṭṭhānugatiṃ āpajjanti, tesaṃ taṃ hoti dīgharattaṃ hitāya sukhāya. Idamassa sukhasamphassatāya. Seyyathāpi taṃ kāsikavatthaṃ sukhasamphassaṃ, tathūpamo ayaṃ puggalo. Yesaṃ kho pana so 29 paṭiggaṇhāti 30 cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ, tesaṃ taṃ mahapphalaṃ hoti mahānisaṃsaṃ. Idamassa mahagghatāya. Seyyathāpi taṃ kāsikavatthaṃ mahagghaṃ, tathūpamo ayaṃ puggalo.
ಮಜ್ಝಿಮೋ ಚೇಪಿ ಭಿಕ್ಖು…ಪೇ॰… ಥೇರೋ ಚೇಪಿ ಭಿಕ್ಖು ಹೋತಿ ಸೀಲವಾ ಕಲ್ಯಾಣಧಮ್ಮೋ, ಇದಮಸ್ಸ ಸುವಣ್ಣತಾಯ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ತಂ ಕಾಸಿಕವತ್ಥಂ ವಣ್ಣವನ್ತಂ, ತಥೂಪಮೋ ಅಯಂ ಪುಗ್ಗಲೋ। ಯೇ ಖೋ ಪನಸ್ಸ ಸೇವನ್ತಿ ಭಜನ್ತಿ ಪಯಿರುಪಾಸನ್ತಿ ದಿಟ್ಠಾನುಗತಿಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತಿ, ತೇಸಂ ತಂ ಹೋತಿ ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ। ಇದಮಸ್ಸ ಸುಖಸಮ್ಫಸ್ಸತಾಯ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ತಂ ಕಾಸಿಕವತ್ಥಂ ಸುಖಸಮ್ಫಸ್ಸಂ, ತಥೂಪಮೋ ಅಯಂ ಪುಗ್ಗಲೋ। ಯೇಸಂ ಖೋ ಪನ ಸೋ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ಚೀವರಪಿಣ್ಡಪಾತಸೇನಾಸನಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಂ, ತೇಸಂ ತಂ ಮಹಪ್ಫಲಂ ಹೋತಿ ಮಹಾನಿಸಂಸಂ। ಇದಮಸ್ಸ ಮಹಗ್ಘತಾಯ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ತಂ ಕಾಸಿಕವತ್ಥಂ ಮಹಗ್ಘಂ, ತಥೂಪಮೋ ಅಯಂ ಪುಗ್ಗಲೋ।
Majjhimo cepi bhikkhu…pe… thero cepi bhikkhu hoti sīlavā kalyāṇadhammo, idamassa suvaṇṇatāya. Seyyathāpi taṃ kāsikavatthaṃ vaṇṇavantaṃ, tathūpamo ayaṃ puggalo. Ye kho panassa sevanti bhajanti payirupāsanti diṭṭhānugatiṃ āpajjanti, tesaṃ taṃ hoti dīgharattaṃ hitāya sukhāya. Idamassa sukhasamphassatāya. Seyyathāpi taṃ kāsikavatthaṃ sukhasamphassaṃ, tathūpamo ayaṃ puggalo. Yesaṃ kho pana so paṭiggaṇhāti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ, tesaṃ taṃ mahapphalaṃ hoti mahānisaṃsaṃ. Idamassa mahagghatāya. Seyyathāpi taṃ kāsikavatthaṃ mahagghaṃ, tathūpamo ayaṃ puggalo.
ಏವರೂಪೋ ಚೇ ಥೇರೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ಭಣತಿ, ತಮೇನಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘‘ಅಪ್ಪಸದ್ದಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತೋ ಹೋಥ, ಥೇರೋ ಭಿಕ್ಖು ಧಮ್ಮಞ್ಚ ವಿನಯಞ್ಚ ಭಣತೀ’’ತಿ। ತಸ್ಸ ತಂ ವಚನಂ ಆಧೇಯ್ಯಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಗನ್ಧಕರಣ್ಡಕೇವ ನಂ ಕಾಸಿಕವತ್ಥಂ। ಇಮೇ ತಯೋ ಕಾಸಿಕವತ್ಥೂಪಮಾ ಪುಗ್ಗಲಾ ಸನ್ತೋ ಸಂವಿಜ್ಜಮಾನಾ ಭಿಕ್ಖೂಸು।
Evarūpo ce thero bhikkhu saṅghamajjhe bhaṇati, tamenaṃ bhikkhū evamāhaṃsu – ‘‘appasaddā āyasmanto hotha, thero bhikkhu dhammañca vinayañca bhaṇatī’’ti. Tassa taṃ vacanaṃ ādheyyaṃ gacchati, gandhakaraṇḍakeva naṃ kāsikavatthaṃ. Ime tayo kāsikavatthūpamā puggalā santo saṃvijjamānā bhikkhūsu.
೧೧೮. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸುಪ್ಪಮೇಯ್ಯೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಉದ್ಧತೋ ಹೋತಿ ಉನ್ನಳೋ ಚಪಲೋ ಮುಖರೋ ವಿಕಿಣ್ಣವಾಚೋ ಮುಟ್ಠಸ್ಸತಿ ಅಸಮ್ಪಜಾನೋ ಅಸಮಾಹಿತೋ ವಿಬ್ಭನ್ತಚಿತ್ತೋ ಪಾಕಟಿನ್ದ್ರಿಯೋ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಸುಪ್ಪಮೇಯ್ಯೋ’’।
118. Katamo ca puggalo suppameyyo? Idhekacco puggalo uddhato hoti unnaḷo capalo mukharo vikiṇṇavāco muṭṭhassati asampajāno asamāhito vibbhantacitto pākaṭindriyo – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘suppameyyo’’.
೧೧೯. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ದುಪ್ಪಮೇಯ್ಯೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅನುದ್ಧತೋ ಹೋತಿ ಅನುನ್ನಳೋ ಅಚಪಲೋ ಅಮುಖರೋ ಅವಿಕಿಣ್ಣವಾಚೋ ಉಪಟ್ಠಿತಸ್ಸತಿ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಸಮಾಹಿತೋ ಏಕಗ್ಗಚಿತ್ತೋ ಸಂವುತಿನ್ದ್ರಿಯೋ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ದುಪ್ಪಮೇಯ್ಯೋ’’।
119. Katamo ca puggalo duppameyyo? Idhekacco puggalo anuddhato hoti anunnaḷo acapalo amukharo avikiṇṇavāco upaṭṭhitassati sampajāno samāhito ekaggacitto saṃvutindriyo – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘duppameyyo’’.
೧೨೦. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಆಸವಾನಂ ಖಯಾ ಅನಾಸವಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘‘ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯೋ’’।
120. Katamo ca puggalo appameyyo? Idhekacco puggalo āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘appameyyo’’.
೧೨೧. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ನ ಸೇವಿತಬ್ಬೋ ನ ಭಜಿತಬ್ಬೋ ನ ಪಯಿರುಪಾಸಿತಬ್ಬೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಹೀನೋ ಹೋತಿ ಸೀಲೇನ ಸಮಾಧಿನಾ ಪಞ್ಞಾಯ। ಏವರೂಪೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ನ ಸೇವಿತಬ್ಬೋ ನ ಭಜಿತಬ್ಬೋ ನ ಪಯಿರುಪಾಸಿತಬ್ಬೋ, ಅಞ್ಞತ್ರ ಅನುದ್ದಯಾ ಅಞ್ಞತ್ರ ಅನುಕಮ್ಪಾ।
121. Katamo ca puggalo na sevitabbo na bhajitabbo na payirupāsitabbo? Idhekacco puggalo hīno hoti sīlena samādhinā paññāya. Evarūpo puggalo na sevitabbo na bhajitabbo na payirupāsitabbo, aññatra anuddayā aññatra anukampā.
೧೨೨. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸೇವಿತಬ್ಬೋ ಭಜಿತಬ್ಬೋ ಪಯಿರುಪಾಸಿತಬ್ಬೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸದಿಸೋ ಹೋತಿ ಸೀಲೇನ ಸಮಾಧಿನಾ ಪಞ್ಞಾಯ। ಏವರೂಪೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸೇವಿತಬ್ಬೋ ಭಜಿತಬ್ಬೋ ಪಯಿರುಪಾಸಿತಬ್ಬೋ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ‘‘ಸೀಲಸಾಮಞ್ಞಗತಾನಂ ಸತಂ ಸೀಲಕಥಾ ಚ ನೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಸಾ ಚ ನೋ ಫಾಸು ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಸಾ ಚ ನೋ ಪವತ್ತಿನೀ ಭವಿಸ್ಸತಿ; ಸಮಾಧಿಸಾಮಞ್ಞಗತಾನಂ ಸತಂ ಸಮಾಧಿಕಥಾ ಚ ನೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಸಾ ಚ ನೋ ಫಾಸು ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಸಾ ಚ ನೋ ಪವತ್ತಿನೀ 31 ಭವಿಸ್ಸತಿ; ಪಞ್ಞಾಸಾಮಞ್ಞಗತಾನಂ ಸತಂ ಪಞ್ಞಾಕಥಾ ಚ ನೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಸಾ ಚ ನೋ ಫಾಸು ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಸಾ ಚ ನೋ ಪವತ್ತಿನೀ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ತಸ್ಮಾ ಏವರೂಪೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸೇವಿತಬ್ಬೋ ಭಜಿತಬ್ಬೋ ಪಯಿರುಪಾಸಿತಬ್ಬೋ।
122. Katamo ca puggalo sevitabbo bhajitabbo payirupāsitabbo? Idhekacco puggalo sadiso hoti sīlena samādhinā paññāya. Evarūpo puggalo sevitabbo bhajitabbo payirupāsitabbo. Taṃ kissa hetu? ‘‘Sīlasāmaññagatānaṃ sataṃ sīlakathā ca no bhavissati, sā ca no phāsu bhavissati, sā ca no pavattinī bhavissati; samādhisāmaññagatānaṃ sataṃ samādhikathā ca no bhavissati, sā ca no phāsu bhavissati, sā ca no pavattinī 32 bhavissati; paññāsāmaññagatānaṃ sataṃ paññākathā ca no bhavissati, sā ca no phāsu bhavissati, sā ca no pavattinī bhavissatī’’ti. Tasmā evarūpo puggalo sevitabbo bhajitabbo payirupāsitabbo.
೧೨೩. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಸೇವಿತಬ್ಬೋ ಭಜಿತಬ್ಬೋ ಪಯಿರುಪಾಸಿತಬ್ಬೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅಧಿಕೋ ಹೋತಿ ಸೀಲೇನ ಸಮಾಧಿನಾ ಪಞ್ಞಾಯ। ಏವರೂಪೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಸೇವಿತಬ್ಬೋ ಭಜಿತಬ್ಬೋ ಪಯಿರುಪಾಸಿತಬ್ಬೋ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ‘‘ಅಪರಿಪೂರಂ ವಾ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧಂ ಪರಿಪೂರೇಸ್ಸಾಮಿ, ಪರಿಪೂರಂ ವಾ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧಂ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಪಞ್ಞಾಯ ಅನುಗ್ಗಹೇಸ್ಸಾಮಿ; ಅಪರಿಪೂರಂ ವಾ ಸಮಾಧಿಕ್ಖನ್ಧಂ ಪರಿಪೂರೇಸ್ಸಾಮಿ, ಪರಿಪೂರಂ ವಾ ಸಮಾಧಿಕ್ಖನ್ಧಂ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಪಞ್ಞಾಯ ಅನುಗ್ಗಹೇಸ್ಸಾಮಿ; ಅಪರಿಪೂರಂ ವಾ ಪಞ್ಞಾಕ್ಖನ್ಧಂ ಪರಿಪೂರೇಸ್ಸಾಮಿ, ಪರಿಪೂರಂ ವಾ ಪಞ್ಞಾಕ್ಖನ್ಧಂ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಪಞ್ಞಾಯ ಅನುಗ್ಗಹೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ತಸ್ಮಾ ಏವರೂಪೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಸೇವಿತಬ್ಬೋ ಭಜಿತಬ್ಬೋ ಪಯಿರುಪಾಸಿತಬ್ಬೋ।
123. Katamo ca puggalo sakkatvā garuṃ katvā sevitabbo bhajitabbo payirupāsitabbo? Idhekacco puggalo adhiko hoti sīlena samādhinā paññāya. Evarūpo puggalo sakkatvā garuṃ katvā sevitabbo bhajitabbo payirupāsitabbo. Taṃ kissa hetu? ‘‘Aparipūraṃ vā sīlakkhandhaṃ paripūressāmi, paripūraṃ vā sīlakkhandhaṃ tattha tattha paññāya anuggahessāmi; aparipūraṃ vā samādhikkhandhaṃ paripūressāmi, paripūraṃ vā samādhikkhandhaṃ tattha tattha paññāya anuggahessāmi; aparipūraṃ vā paññākkhandhaṃ paripūressāmi, paripūraṃ vā paññākkhandhaṃ tattha tattha paññāya anuggahessāmī’’ti. Tasmā evarūpo puggalo sakkatvā garuṃ katvā sevitabbo bhajitabbo payirupāsitabbo.
೧೨೪. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಜಿಗುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ ನ ಸೇವಿತಬ್ಬೋ ನ ಭಜಿತಬ್ಬೋ ನ ಪಯಿರುಪಾಸಿತಬ್ಬೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ದುಸ್ಸೀಲೋ ಹೋತಿ ಪಾಪಧಮ್ಮೋ ಅಸುಚಿ ಸಙ್ಕಸ್ಸರಸಮಾಚಾರೋ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಕಮ್ಮನ್ತೋ ಅಸ್ಸಮಣೋ ಸಮಣಪಟಿಞ್ಞೋ ಅಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಪಟಿಞ್ಞೋ ಅನ್ತೋಪೂತಿ ಅವಸ್ಸುತೋ ಕಸಮ್ಬುಜಾತೋ। ಏವರೂಪೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಜಿಗುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ ನ ಸೇವಿತಬ್ಬೋ ನ ಭಜಿತಬ್ಬೋ ನ ಪಯಿರುಪಾಸಿತಬ್ಬೋ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಏವರೂಪಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ನ ದಿಟ್ಠಾನುಗತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಅಥ ಖೋ ನಂ ಪಾಪಕೋ ಕಿತ್ತಿಸದ್ದೋ ಅಬ್ಭುಗ್ಗಚ್ಛತಿ – ‘‘ಪಾಪಮಿತ್ತೋ ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲೋ ಪಾಪಸಹಾಯೋ ಪಾಪಸಮ್ಪವಙ್ಕೋ’’ತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಅಹಿ ಗೂಥಗತೋ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ನ ಡಂಸತಿ, ಅಥ ಖೋ ನಂ ಮಕ್ಖೇತಿ; ಏವಮೇವಂ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಏವರೂಪಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ನ ದಿಟ್ಠಾನುಗತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಅಥ ಖೋ ನಂ ಪಾಪಕೋ ಕಿತ್ತಿಸದ್ದೋ ಅಬ್ಭುಗ್ಗಚ್ಛತಿ – ‘‘ಪಾಪಮಿತ್ತೋ ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲೋ ಪಾಪಸಹಾಯೋ ಪಾಪಸಮ್ಪವಙ್ಕೋ’’ತಿ! ತಸ್ಮಾ ಏವರೂಪೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಜಿಗುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ ನ ಸೇವಿತಬ್ಬೋ ನ ಭಜಿತಬ್ಬೋ ನ ಪಯಿರುಪಾಸಿತಬ್ಬೋ।
124. Katamo ca puggalo jigucchitabbo na sevitabbo na bhajitabbo na payirupāsitabbo? Idhekacco puggalo dussīlo hoti pāpadhammo asuci saṅkassarasamācāro paṭicchannakammanto assamaṇo samaṇapaṭiñño abrahmacārī brahmacāripaṭiñño antopūti avassuto kasambujāto. Evarūpo puggalo jigucchitabbo na sevitabbo na bhajitabbo na payirupāsitabbo. Taṃ kissa hetu? Kiñcāpi evarūpassa puggalassa na diṭṭhānugatiṃ āpajjati, atha kho naṃ pāpako kittisaddo abbhuggacchati – ‘‘pāpamitto purisapuggalo pāpasahāyo pāpasampavaṅko’’ti. Seyyathāpi nāma ahi gūthagato kiñcāpi na ḍaṃsati, atha kho naṃ makkheti; evamevaṃ kiñcāpi evarūpassa puggalassa na diṭṭhānugatiṃ āpajjati, atha kho naṃ pāpako kittisaddo abbhuggacchati – ‘‘pāpamitto purisapuggalo pāpasahāyo pāpasampavaṅko’’ti! Tasmā evarūpo puggalo jigucchitabbo na sevitabbo na bhajitabbo na payirupāsitabbo.
೧೨೫. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖಿತಬ್ಬೋ ನ ಸೇವಿತಬ್ಬೋ ನ ಭಜಿತಬ್ಬೋ ನ ಪಯಿರುಪಾಸಿತಬ್ಬೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಕೋಧನೋ ಹೋತಿ ಉಪಾಯಾಸಬಹುಲೋ, ಅಪ್ಪಮ್ಪಿ ವುತ್ತೋ ಸಮಾನೋ ಅಭಿಸಜ್ಜತಿ ಕುಪ್ಪತಿ ಬ್ಯಾಪಜ್ಜತಿ ಪತಿತ್ಥೀಯತಿ, ಕೋಪಞ್ಚ ದೋಸಞ್ಚ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಞ್ಚ ಪಾತುಕರೋತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ದುಟ್ಠಾರುಕೋ ಕಟ್ಠೇನ ವಾ ಕಠಲಾಯ ವಾ ಘಟ್ಟಿತೋ ಭಿಯ್ಯೋಸೋ ಮತ್ತಾಯ ಆಸವಂ ದೇತಿ, ಏವಮೇವಂ ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಕೋಧನೋ ಹೋತಿ ಉಪಾಯಾಸಬಹುಲೋ, ಅಪ್ಪಮ್ಪಿ ವುತ್ತೋ ಸಮಾನೋ ಅಭಿಸಜ್ಜತಿ ಕುಪ್ಪತಿ ಬ್ಯಾಪಜ್ಜತಿ ಪತಿತ್ಥೀಯತಿ, ಕೋಪಞ್ಚ ದೋಸಞ್ಚ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಞ್ಚ ಪಾತುಕರೋತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ತಿನ್ದುಕಾಲಾತಂ ಕಟ್ಠೇನ ವಾ ಕಠಲಾಯ ವಾ ಘಟ್ಟಿತಂ ಭಿಯ್ಯೋಸೋ ಮತ್ತಾಯ ಚಿಚ್ಚಿಟಾಯತಿ ಚಿಟಿಚಿಟಾಯತಿ, ಏವಮೇವಂ ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಕೋಧನೋ ಹೋತಿ ಉಪಾಯಾಸಬಹುಲೋ, ಅಪ್ಪಮ್ಪಿ ವುತ್ತೋ ಸಮಾನೋ ಅಭಿಸಜ್ಜತಿ ಕುಪ್ಪತಿ ಬ್ಯಾಪಜ್ಜತಿ ಪತಿತ್ಥೀಯತಿ, ಕೋಪಞ್ಚ ದೋಸಞ್ಚ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಞ್ಚ ಪಾತುಕರೋತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಗೂಥಕೂಪೋ ಕಟ್ಠೇನ ವಾ ಕಠಲಾಯ ವಾ ಘಟ್ಟಿತೋ ಭಿಯ್ಯೋಸೋ ಮತ್ತಾಯ ದುಗ್ಗನ್ಧೋ ಹೋತಿ, ಏವಮೇವಂ ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಕೋಧನೋ ಹೋತಿ ಉಪಾಯಾಸಬಹುಲೋ, ಅಪ್ಪಮ್ಪಿ ವುತ್ತೋ ಸಮಾನೋ ಅಭಿಸಜ್ಜತಿ ಕುಪ್ಪತಿ ಬ್ಯಾಪಜ್ಜತಿ ಪತಿತ್ಥೀಯತಿ, ಕೋಪಞ್ಚ ದೋಸಞ್ಚ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಞ್ಚ ಪಾತುಕರೋತಿ; ಏವರೂಪೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖಿತಬ್ಬೋ ನ ಸೇವಿತಬ್ಬೋ ನ ಭಜಿತಬ್ಬೋ ನ ಪಯಿರುಪಾಸಿತಬ್ಬೋ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ‘‘ಅಕ್ಕೋಸೇಯ್ಯಪಿ ಮಂ ಪರಿಭಾಸೇಯ್ಯಪಿ ಮಂ ಅನತ್ಥಮ್ಪಿ ಮೇ ಕರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ! ತಸ್ಮಾ ಏವರೂಪೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖಿತಬ್ಬೋ ನ ಸೇವಿತಬ್ಬೋ ನ ಭಜಿತಬ್ಬೋ ನ ಪಯಿರುಪಾಸಿತಬ್ಬೋ।
125. Katamo ca puggalo ajjhupekkhitabbo na sevitabbo na bhajitabbo na payirupāsitabbo? Idhekacco puggalo kodhano hoti upāyāsabahulo, appampi vutto samāno abhisajjati kuppati byāpajjati patitthīyati, kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti. Seyyathāpi nāma duṭṭhāruko kaṭṭhena vā kaṭhalāya vā ghaṭṭito bhiyyoso mattāya āsavaṃ deti, evamevaṃ idhekacco puggalo kodhano hoti upāyāsabahulo, appampi vutto samāno abhisajjati kuppati byāpajjati patitthīyati, kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti. Seyyathāpi nāma tindukālātaṃ kaṭṭhena vā kaṭhalāya vā ghaṭṭitaṃ bhiyyoso mattāya cicciṭāyati ciṭiciṭāyati, evamevaṃ idhekacco puggalo kodhano hoti upāyāsabahulo, appampi vutto samāno abhisajjati kuppati byāpajjati patitthīyati, kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti. Seyyathāpi nāma gūthakūpo kaṭṭhena vā kaṭhalāya vā ghaṭṭito bhiyyoso mattāya duggandho hoti, evamevaṃ idhekacco puggalo kodhano hoti upāyāsabahulo, appampi vutto samāno abhisajjati kuppati byāpajjati patitthīyati, kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti; evarūpo puggalo ajjhupekkhitabbo na sevitabbo na bhajitabbo na payirupāsitabbo. Taṃ kissa hetu? ‘‘Akkoseyyapi maṃ paribhāseyyapi maṃ anatthampi me kareyyā’’ti! Tasmā evarūpo puggalo ajjhupekkhitabbo na sevitabbo na bhajitabbo na payirupāsitabbo.
೧೨೬. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸೇವಿತಬ್ಬೋ ಭಜಿತಬ್ಬೋ ಪಯಿರುಪಾಸಿತಬ್ಬೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸೀಲವಾ ಹೋತಿ ಕಲ್ಯಾಣಧಮ್ಮೋ – ಏವರೂಪೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸೇವಿತಬ್ಬೋ ಭಜಿತಬ್ಬೋ ಪಯಿರುಪಾಸಿತಬ್ಬೋ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಏವರೂಪಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ನ ದಿಟ್ಠಾನುಗತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಅಥ ಖೋ ನಂ ಕಲ್ಯಾಣೋ ಕಿತ್ತಿಸದ್ದೋ ಅಬ್ಭುಗ್ಗಚ್ಛತಿ – ‘‘ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತೋ ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲೋ ಕಲ್ಯಾಣಸಹಾಯೋ ಕಲ್ಯಾಣಸಮ್ಪವಙ್ಕೋ’’ತಿ! ತಸ್ಮಾ ಏವರೂಪೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸೇವಿತಬ್ಬೋ ಭಜಿತಬ್ಬೋ ಪಯಿರುಪಾಸಿತಬ್ಬೋ।
126. Katamo ca puggalo sevitabbo bhajitabbo payirupāsitabbo? Idhekacco puggalo sīlavā hoti kalyāṇadhammo – evarūpo puggalo sevitabbo bhajitabbo payirupāsitabbo. Taṃ kissa hetu? Kiñcāpi evarūpassa puggalassa na diṭṭhānugatiṃ āpajjati, atha kho naṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggacchati – ‘‘kalyāṇamitto purisapuggalo kalyāṇasahāyo kalyāṇasampavaṅko’’ti! Tasmā evarūpo puggalo sevitabbo bhajitabbo payirupāsitabbo.
೧೨೭. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸೀಲೇಸು ಪರಿಪೂರಕಾರೀ, ಸಮಾಧಿಸ್ಮಿಂ ಮತ್ತಸೋ ಕಾರೀ, ಪಞ್ಞಾಯ ಮತ್ತಸೋ ಕಾರೀ? ಸೋತಾಪನ್ನಸಕದಾಗಾಮಿನೋ – ಇಮೇ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಪುಗ್ಗಲಾ ಸೀಲೇಸು ಪರಿಪೂರಕಾರಿನೋ, ಸಮಾಧಿಸ್ಮಿಂ ಮತ್ತಸೋ ಕಾರಿನೋ, ಪಞ್ಞಾಯ ಮತ್ತಸೋ ಕಾರಿನೋ।
127. Katamo ca puggalo sīlesu paripūrakārī, samādhismiṃ mattaso kārī, paññāya mattaso kārī? Sotāpannasakadāgāmino – ime vuccanti puggalā sīlesu paripūrakārino, samādhismiṃ mattaso kārino, paññāya mattaso kārino.
೧೨೮. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸೀಲೇಸು ಚ ಪರಿಪೂರಕಾರೀ, ಸಮಾಧಿಸ್ಮಿಞ್ಚ ಪರಿಪೂರಕಾರೀ, ಪಞ್ಞಾಯ ಮತ್ತಸೋ ಕಾರೀ? ಅನಾಗಾಮೀ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸೀಲೇಸು ಚ ಪರಿಪೂರಕಾರೀ, ಸಮಾಧಿಸ್ಮಿಞ್ಚ ಪರಿಪೂರಕಾರೀ, ಪಞ್ಞಾಯ ಮತ್ತಸೋ ಕಾರೀ।
128. Katamo ca puggalo sīlesu ca paripūrakārī, samādhismiñca paripūrakārī, paññāya mattaso kārī? Anāgāmī – ayaṃ vuccati puggalo sīlesu ca paripūrakārī, samādhismiñca paripūrakārī, paññāya mattaso kārī.
೧೨೯. ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸೀಲೇಸು ಚ ಪರಿಪೂರಕಾರೀ, ಸಮಾಧಿಸ್ಮಿಞ್ಚ ಪರಿಪೂರಕಾರೀ, ಪಞ್ಞಾಯ ಚ ಪರಿಪೂರಕಾರೀ? ಅರಹಾ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸೀಲೇಸು ಚ ಪರಿಪೂರಕಾರೀ, ಸಮಾಧಿಸ್ಮಿಞ್ಚ ಪರಿಪೂರಕಾರೀ, ಪಞ್ಞಾಯ ಚ ಪರಿಪೂರಕಾರೀ।
129. Katamo ca puggalo sīlesu ca paripūrakārī, samādhismiñca paripūrakārī, paññāya ca paripūrakārī? Arahā – ayaṃ vuccati puggalo sīlesu ca paripūrakārī, samādhismiñca paripūrakārī, paññāya ca paripūrakārī.
೧೩೦. ತತ್ಥ ಕತಮೇ ತಯೋ ಸತ್ಥಾರೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಸತ್ಥಾ ಕಾಮಾನಂ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ 33, ನ ರೂಪಾನಂ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ, ನ ವೇದನಾನಂ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ। ಇಧ ಪನೇಕಚ್ಚೋ ಸತ್ಥಾ ಕಾಮಾನಞ್ಚ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ, ರೂಪಾನಞ್ಚ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ, ನ ವೇದನಾನಂ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ। ಇಧ ಪನೇಕಚ್ಚೋ ಸತ್ಥಾ ಕಾಮಾನಞ್ಚ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ, ರೂಪಾನಞ್ಚ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ, ವೇದನಾನಞ್ಚ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ।
130. Tattha katame tayo satthāro? Idhekacco satthā kāmānaṃ pariññaṃ paññapeti 34, na rūpānaṃ pariññaṃ paññapeti, na vedanānaṃ pariññaṃ paññapeti. Idha panekacco satthā kāmānañca pariññaṃ paññapeti, rūpānañca pariññaṃ paññapeti, na vedanānaṃ pariññaṃ paññapeti. Idha panekacco satthā kāmānañca pariññaṃ paññapeti, rūpānañca pariññaṃ paññapeti, vedanānañca pariññaṃ paññapeti.
ತತ್ರ ಯ್ವಾಯಂ ಸತ್ಥಾ ಕಾಮಾನಂ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ, ನ ರೂಪಾನಂ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ, ನ ವೇದನಾನಂ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ, ರೂಪಾವಚರಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ಲಾಭೀ ಸತ್ಥಾ ತೇನ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ತತ್ರ ಯ್ವಾಯಂ ಸತ್ಥಾ ಕಾಮಾನಞ್ಚ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ, ರೂಪಾನಞ್ಚ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ, ನ ವೇದನಾನಂ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ, ಅರೂಪಾವಚರಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ಲಾಭೀ ಸತ್ಥಾ ತೇನ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ತತ್ರ ಯ್ವಾಯಂ ಸತ್ಥಾ ಕಾಮಾನಞ್ಚ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ, ರೂಪಾನಞ್ಚ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ, ವೇದನಾನಞ್ಚ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ, ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಸತ್ಥಾ ತೇನ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಇಮೇ ತಯೋ ಸತ್ಥಾರೋ।
Tatra yvāyaṃ satthā kāmānaṃ pariññaṃ paññapeti, na rūpānaṃ pariññaṃ paññapeti, na vedanānaṃ pariññaṃ paññapeti, rūpāvacarasamāpattiyā lābhī satthā tena daṭṭhabbo. Tatra yvāyaṃ satthā kāmānañca pariññaṃ paññapeti, rūpānañca pariññaṃ paññapeti, na vedanānaṃ pariññaṃ paññapeti, arūpāvacarasamāpattiyā lābhī satthā tena daṭṭhabbo. Tatra yvāyaṃ satthā kāmānañca pariññaṃ paññapeti, rūpānañca pariññaṃ paññapeti, vedanānañca pariññaṃ paññapeti, sammāsambuddho satthā tena daṭṭhabbo. Ime tayo satthāro.
೧೩೧. ತತ್ಥ ಕತಮೇ ಅಪರೇಪಿ ತಯೋ ಸತ್ಥಾರೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಸತ್ಥಾ ದಿಟ್ಠೇ ಚೇವ ಧಮ್ಮೇ ಅತ್ತಾನಂ ಸಚ್ಚತೋ ಥೇತತೋ ಪಞ್ಞಪೇತಿ, ಅಭಿಸಮ್ಪರಾಯಞ್ಚ ಅತ್ತಾನಂ ಸಚ್ಚತೋ ಥೇತತೋ ಪಞ್ಞಪೇತಿ। ಇಧ ಪನೇಕಚ್ಚೋ ಸತ್ಥಾ ದಿಟ್ಠೇ ಚೇವ ಧಮ್ಮೇ ಅತ್ತಾನಂ ಸಚ್ಚತೋ ಥೇತತೋ ಪಞ್ಞಪೇತಿ, ನೋ ಚ ಖೋ ಅಭಿಸಮ್ಪರಾಯಂ ಅತ್ತಾನಂ ಸಚ್ಚತೋ ಥೇತತೋ ಪಞ್ಞಪೇತಿ। ಇಧ ಪನೇಕಚ್ಚೋ ಸತ್ಥಾ ದಿಟ್ಠೇ ಚೇವ ಧಮ್ಮೇ ಅತ್ತಾನಂ ಸಚ್ಚತೋ ಥೇತತೋ ನ ಪಞ್ಞಪೇತಿ, ಅಭಿಸಮ್ಪರಾಯಞ್ಚ ಅತ್ತಾನಂ ಸಚ್ಚತೋ ಥೇತತೋ ನ ಪಞ್ಞಪೇತಿ।
131. Tattha katame aparepi tayo satthāro? Idhekacco satthā diṭṭhe ceva dhamme attānaṃ saccato thetato paññapeti, abhisamparāyañca attānaṃ saccato thetato paññapeti. Idha panekacco satthā diṭṭhe ceva dhamme attānaṃ saccato thetato paññapeti, no ca kho abhisamparāyaṃ attānaṃ saccato thetato paññapeti. Idha panekacco satthā diṭṭhe ceva dhamme attānaṃ saccato thetato na paññapeti, abhisamparāyañca attānaṃ saccato thetato na paññapeti.
ತತ್ರ ಯ್ವಾಯಂ ಸತ್ಥಾ ದಿಟ್ಠೇ ಚೇವ ಧಮ್ಮೇ ಅತ್ತಾನಂ ಸಚ್ಚತೋ ಥೇತತೋ ಪಞ್ಞಪೇತಿ, ಅಭಿಸಮ್ಪರಾಯಞ್ಚ ಅತ್ತಾನಂ ಸಚ್ಚತೋ ಥೇತತೋ ಪಞ್ಞಪೇತಿ, ಸಸ್ಸತವಾದೋ ಸತ್ಥಾ ತೇನ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ತತ್ರ ಯ್ವಾಯಂ ಸತ್ಥಾ ದಿಟ್ಠೇ ಚೇವ ಧಮ್ಮೇ ಅತ್ತಾನಂ ಸಚ್ಚತೋ ಥೇತತೋ ಪಞ್ಞಪೇತಿ, ನೋ ಚ ಖೋ ಅಭಿಸಮ್ಪರಾಯಂ ಅತ್ತಾನಂ ಸಚ್ಚತೋ ಥೇತತೋ ಪಞ್ಞಪೇತಿ, ಉಚ್ಛೇದವಾದೋ ಸತ್ಥಾ ತೇನ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ತತ್ರ ಯ್ವಾಯಂ ಸತ್ಥಾ ದಿಟ್ಠೇ ಚೇವ ಧಮ್ಮೇ ಅತ್ತಾನಂ ಸಚ್ಚತೋ ಥೇತತೋ ನ ಪಞ್ಞಪೇತಿ, ಅಭಿಸಮ್ಪರಾಯಞ್ಚ ಅತ್ತಾನಂ ಸಚ್ಚತೋ ಥೇತತೋ ನ ಪಞ್ಞಪೇತಿ, ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಸತ್ಥಾ ತೇನ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಇಮೇ ಅಪರೇಪಿ ತಯೋ ಸತ್ಥಾರೋ।
Tatra yvāyaṃ satthā diṭṭhe ceva dhamme attānaṃ saccato thetato paññapeti, abhisamparāyañca attānaṃ saccato thetato paññapeti, sassatavādo satthā tena daṭṭhabbo. Tatra yvāyaṃ satthā diṭṭhe ceva dhamme attānaṃ saccato thetato paññapeti, no ca kho abhisamparāyaṃ attānaṃ saccato thetato paññapeti, ucchedavādo satthā tena daṭṭhabbo. Tatra yvāyaṃ satthā diṭṭhe ceva dhamme attānaṃ saccato thetato na paññapeti, abhisamparāyañca attānaṃ saccato thetato na paññapeti, sammāsambuddho satthā tena daṭṭhabbo. Ime aparepi tayo satthāro.
ತಿಕನಿದ್ದೇಸೋ।
Tikaniddeso.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ೩. ತಿಕನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ • 3. Tikaniddesavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ೩. ತಿಕನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ • 3. Tikaniddesavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅನುಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ೩. ತಿಕನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ • 3. Tikaniddesavaṇṇanā
