| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā |
तिकवारवण्णना
Tikavāravaṇṇanā
३२३. वो तुम्हेहि न समुदाचरितब्बं। वचीसम्पयुत्तं कायकिरियं कत्वाति कायेन निपच्चकारं कत्वाति अत्थो। उपघातेति विनासेति। ओमद्दित्वाति अभिभवित्वा। वदतोति वदन्तस्स। ‘‘बालस्स निस्सयो दातब्बो’’ति दुके आगतं, इध पन ‘‘न दातब्बो’’ति वुत्तं, आपत्तिबाहुल्लं सन्धाय नादातब्बं, ‘‘इमस्मा विहारा परं मा निक्खमाहि, विनयधरानं वा सन्तिकं आगच्छ विनिच्छयं दातु’’न्ति वुत्ते तस्स वचनं न गहेतब्बन्ति अत्थो। तिकभोजनं नाम सचे तयो हुत्वा भुञ्जन्ति, गणभोजनेन अनापत्ति, इदं सन्धाय तिकं। ‘‘पसुत्तो’’ति बाहुल्लतो वुत्तं। अथ वा निपज्जित्वाति अत्थो। ‘‘इदं ठपेत्वा गच्छामि, तावकालिकं भन्ते देथाति वुत्ते ‘नवकम्मादिअत्थं विना दातुं न वट्टती’’ति लिखितं। विकप्पेत्वा ठपितं वस्सिकसाटिकं पच्छिमे पाटिपददिवसे निवासेन्तो दुक्कटं आपज्जतीति अत्थो। अपच्चुद्धरित्वाति पच्चुद्धरणं अकत्वाति अत्थो। ‘‘विकप्पेतु’’न्ति वचनतो अविकप्पनपच्चया आपत्ति हेमन्ते आपज्जति, विकप्पना पन कत्तिकपुण्णमदिवसे कातब्बाति दस्सनत्थं वुत्तन्ति ञातब्बं। अयं नयो अविकप्पनं सन्धाय, पुरिमो विकप्पितपरिभोगपच्चयापत्तिं सन्धाय। वत्थपटिच्छादि सब्बकप्पियतायाति वत्थपटिच्छादि सब्बत्थ कप्पियत्ताति अत्थो। केचि इममत्थं असल्लक्खेत्वा ‘‘वत्थपटिच्छादि सब्बकप्पियता ताय पटिच्छन्नेना’’ति लिखन्ति। ‘‘वत्थमेव पटिच्छादि वत्थपटिच्छादी’’ति विग्गहत्ता ‘‘ताया’’ति न युज्जति। ‘‘तेना’’ति भवितब्बत्ताति इदं सब्बं अञ्ञतरस्मिं गण्ठिपदे लिखितं, विचारेत्वा गहेतब्बं।
323.Vo tumhehi na samudācaritabbaṃ. Vacīsampayuttaṃ kāyakiriyaṃ katvāti kāyena nipaccakāraṃ katvāti attho. Upaghāteti vināseti. Omadditvāti abhibhavitvā. Vadatoti vadantassa. ‘‘Bālassa nissayo dātabbo’’ti duke āgataṃ, idha pana ‘‘na dātabbo’’ti vuttaṃ, āpattibāhullaṃ sandhāya nādātabbaṃ, ‘‘imasmā vihārā paraṃ mā nikkhamāhi, vinayadharānaṃ vā santikaṃ āgaccha vinicchayaṃ dātu’’nti vutte tassa vacanaṃ na gahetabbanti attho. Tikabhojanaṃ nāma sace tayo hutvā bhuñjanti, gaṇabhojanena anāpatti, idaṃ sandhāya tikaṃ. ‘‘Pasutto’’ti bāhullato vuttaṃ. Atha vā nipajjitvāti attho. ‘‘Idaṃ ṭhapetvā gacchāmi, tāvakālikaṃ bhante dethāti vutte ‘navakammādiatthaṃ vinā dātuṃ na vaṭṭatī’’ti likhitaṃ. Vikappetvā ṭhapitaṃ vassikasāṭikaṃ pacchime pāṭipadadivase nivāsento dukkaṭaṃ āpajjatīti attho. Apaccuddharitvāti paccuddharaṇaṃ akatvāti attho. ‘‘Vikappetu’’nti vacanato avikappanapaccayā āpatti hemante āpajjati, vikappanā pana kattikapuṇṇamadivase kātabbāti dassanatthaṃ vuttanti ñātabbaṃ. Ayaṃ nayo avikappanaṃ sandhāya, purimo vikappitaparibhogapaccayāpattiṃ sandhāya. Vatthapaṭicchādi sabbakappiyatāyāti vatthapaṭicchādi sabbattha kappiyattāti attho. Keci imamatthaṃ asallakkhetvā ‘‘vatthapaṭicchādi sabbakappiyatā tāya paṭicchannenā’’ti likhanti. ‘‘Vatthameva paṭicchādi vatthapaṭicchādī’’ti viggahattā ‘‘tāyā’’ti na yujjati. ‘‘Tenā’’ti bhavitabbattāti idaṃ sabbaṃ aññatarasmiṃ gaṇṭhipade likhitaṃ, vicāretvā gahetabbaṃ.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / परिवारपाळि • Parivārapāḷi / ३. तिकवारो • 3. Tikavāro
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / परिवार-अट्ठकथा • Parivāra-aṭṭhakathā / तिकवारवण्णना • Tikavāravaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / तिकवारवण्णना • Tikavāravaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / तिकवारवण्णना • Tikavāravaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / एकुत्तरिकनयो तिकवारवण्णना • Ekuttarikanayo tikavāravaṇṇanā
