Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā |
తికవారవణ్ణనా
Tikavāravaṇṇanā
౩౨౩. వో తుమ్హేహి న సముదాచరితబ్బం. వచీసమ్పయుత్తం కాయకిరియం కత్వాతి కాయేన నిపచ్చకారం కత్వాతి అత్థో. ఉపఘాతేతి వినాసేతి. ఓమద్దిత్వాతి అభిభవిత్వా. వదతోతి వదన్తస్స. ‘‘బాలస్స నిస్సయో దాతబ్బో’’తి దుకే ఆగతం, ఇధ పన ‘‘న దాతబ్బో’’తి వుత్తం, ఆపత్తిబాహుల్లం సన్ధాయ నాదాతబ్బం, ‘‘ఇమస్మా విహారా పరం మా నిక్ఖమాహి, వినయధరానం వా సన్తికం ఆగచ్ఛ వినిచ్ఛయం దాతు’’న్తి వుత్తే తస్స వచనం న గహేతబ్బన్తి అత్థో. తికభోజనం నామ సచే తయో హుత్వా భుఞ్జన్తి, గణభోజనేన అనాపత్తి, ఇదం సన్ధాయ తికం. ‘‘పసుత్తో’’తి బాహుల్లతో వుత్తం. అథ వా నిపజ్జిత్వాతి అత్థో. ‘‘ఇదం ఠపేత్వా గచ్ఛామి, తావకాలికం భన్తే దేథాతి వుత్తే ‘నవకమ్మాదిఅత్థం వినా దాతుం న వట్టతీ’’తి లిఖితం. వికప్పేత్వా ఠపితం వస్సికసాటికం పచ్ఛిమే పాటిపదదివసే నివాసేన్తో దుక్కటం ఆపజ్జతీతి అత్థో. అపచ్చుద్ధరిత్వాతి పచ్చుద్ధరణం అకత్వాతి అత్థో. ‘‘వికప్పేతు’’న్తి వచనతో అవికప్పనపచ్చయా ఆపత్తి హేమన్తే ఆపజ్జతి, వికప్పనా పన కత్తికపుణ్ణమదివసే కాతబ్బాతి దస్సనత్థం వుత్తన్తి ఞాతబ్బం. అయం నయో అవికప్పనం సన్ధాయ, పురిమో వికప్పితపరిభోగపచ్చయాపత్తిం సన్ధాయ. వత్థపటిచ్ఛాది సబ్బకప్పియతాయాతి వత్థపటిచ్ఛాది సబ్బత్థ కప్పియత్తాతి అత్థో. కేచి ఇమమత్థం అసల్లక్ఖేత్వా ‘‘వత్థపటిచ్ఛాది సబ్బకప్పియతా తాయ పటిచ్ఛన్నేనా’’తి లిఖన్తి. ‘‘వత్థమేవ పటిచ్ఛాది వత్థపటిచ్ఛాదీ’’తి విగ్గహత్తా ‘‘తాయా’’తి న యుజ్జతి. ‘‘తేనా’’తి భవితబ్బత్తాతి ఇదం సబ్బం అఞ్ఞతరస్మిం గణ్ఠిపదే లిఖితం, విచారేత్వా గహేతబ్బం.
323.Vo tumhehi na samudācaritabbaṃ. Vacīsampayuttaṃ kāyakiriyaṃ katvāti kāyena nipaccakāraṃ katvāti attho. Upaghāteti vināseti. Omadditvāti abhibhavitvā. Vadatoti vadantassa. ‘‘Bālassa nissayo dātabbo’’ti duke āgataṃ, idha pana ‘‘na dātabbo’’ti vuttaṃ, āpattibāhullaṃ sandhāya nādātabbaṃ, ‘‘imasmā vihārā paraṃ mā nikkhamāhi, vinayadharānaṃ vā santikaṃ āgaccha vinicchayaṃ dātu’’nti vutte tassa vacanaṃ na gahetabbanti attho. Tikabhojanaṃ nāma sace tayo hutvā bhuñjanti, gaṇabhojanena anāpatti, idaṃ sandhāya tikaṃ. ‘‘Pasutto’’ti bāhullato vuttaṃ. Atha vā nipajjitvāti attho. ‘‘Idaṃ ṭhapetvā gacchāmi, tāvakālikaṃ bhante dethāti vutte ‘navakammādiatthaṃ vinā dātuṃ na vaṭṭatī’’ti likhitaṃ. Vikappetvā ṭhapitaṃ vassikasāṭikaṃ pacchime pāṭipadadivase nivāsento dukkaṭaṃ āpajjatīti attho. Apaccuddharitvāti paccuddharaṇaṃ akatvāti attho. ‘‘Vikappetu’’nti vacanato avikappanapaccayā āpatti hemante āpajjati, vikappanā pana kattikapuṇṇamadivase kātabbāti dassanatthaṃ vuttanti ñātabbaṃ. Ayaṃ nayo avikappanaṃ sandhāya, purimo vikappitaparibhogapaccayāpattiṃ sandhāya. Vatthapaṭicchādi sabbakappiyatāyāti vatthapaṭicchādi sabbattha kappiyattāti attho. Keci imamatthaṃ asallakkhetvā ‘‘vatthapaṭicchādi sabbakappiyatā tāya paṭicchannenā’’ti likhanti. ‘‘Vatthameva paṭicchādi vatthapaṭicchādī’’ti viggahattā ‘‘tāyā’’ti na yujjati. ‘‘Tenā’’ti bhavitabbattāti idaṃ sabbaṃ aññatarasmiṃ gaṇṭhipade likhitaṃ, vicāretvā gahetabbaṃ.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / పరివారపాళి • Parivārapāḷi / ౩. తికవారో • 3. Tikavāro
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / పరివార-అట్ఠకథా • Parivāra-aṭṭhakathā / తికవారవణ్ణనా • Tikavāravaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / తికవారవణ్ణనా • Tikavāravaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / తికవారవణ్ణనా • Tikavāravaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi / ఏకుత్తరికనయో తికవారవణ్ణనా • Ekuttarikanayo tikavāravaṇṇanā