| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā |
ติกวารวณฺณนา
Tikavāravaṇṇanā
๓๒๓. โว ตุเมฺหหิ น สมุทาจริตพฺพํฯ วจีสมฺปยุตฺตํ กายกิริยํ กตฺวาติ กาเยน นิปจฺจการํ กตฺวาติ อโตฺถฯ อุปฆาเตติ วินาเสติฯ โอมทฺทิตฺวาติ อภิภวิตฺวาฯ วทโตติ วทนฺตสฺสฯ ‘‘พาลสฺส นิสฺสโย ทาตโพฺพ’’ติ ทุเก อาคตํ, อิธ ปน ‘‘น ทาตโพฺพ’’ติ วุตฺตํ, อาปตฺติพาหุลฺลํ สนฺธาย นาทาตพฺพํ, ‘‘อิมสฺมา วิหารา ปรํ มา นิกฺขมาหิ, วินยธรานํ วา สนฺติกํ อาคจฺฉ วินิจฺฉยํ ทาตุ’’นฺติ วุเตฺต ตสฺส วจนํ น คเหตพฺพนฺติ อโตฺถฯ ติกโภชนํ นาม สเจ ตโย หุตฺวา ภุญฺชนฺติ, คณโภชเนน อนาปตฺติ, อิทํ สนฺธาย ติกํฯ ‘‘ปสุโตฺต’’ติ พาหุลฺลโต วุตฺตํฯ อถ วา นิปชฺชิตฺวาติ อโตฺถฯ ‘‘อิทํ ฐเปตฺวา คจฺฉามิ, ตาวกาลิกํ ภเนฺต เทถาติ วุเตฺต ‘นวกมฺมาทิอตฺถํ วินา ทาตุํ น วฎฺฎตี’’ติ ลิขิตํฯ วิกเปฺปตฺวา ฐปิตํ วสฺสิกสาฎิกํ ปจฺฉิเม ปาฎิปททิวเส นิวาเสโนฺต ทุกฺกฎํ อาปชฺชตีติ อโตฺถฯ อปจฺจุทฺธริตฺวาติ ปจฺจุทฺธรณํ อกตฺวาติ อโตฺถฯ ‘‘วิกเปฺปตุ’’นฺติ วจนโต อวิกปฺปนปจฺจยา อาปตฺติ เหมเนฺต อาปชฺชติ, วิกปฺปนา ปน กตฺติกปุณฺณมทิวเส กาตพฺพาติ ทสฺสนตฺถํ วุตฺตนฺติ ญาตพฺพํฯ อยํ นโย อวิกปฺปนํ สนฺธาย, ปุริโม วิกปฺปิตปริโภคปจฺจยาปตฺติํ สนฺธายฯ วตฺถปฎิจฺฉาทิ สพฺพกปฺปิยตายาติ วตฺถปฎิจฺฉาทิ สพฺพตฺถ กปฺปิยตฺตาติ อโตฺถฯ เกจิ อิมมตฺถํ อสลฺลเกฺขตฺวา ‘‘วตฺถปฎิจฺฉาทิ สพฺพกปฺปิยตา ตาย ปฎิจฺฉเนฺนนา’’ติ ลิขนฺติฯ ‘‘วตฺถเมว ปฎิจฺฉาทิ วตฺถปฎิจฺฉาที’’ติ วิคฺคหตฺตา ‘‘ตายา’’ติ น ยุชฺชติฯ ‘‘เตนา’’ติ ภวิตพฺพตฺตาติ อิทํ สพฺพํ อญฺญตรสฺมิํ คณฺฐิปเท ลิขิตํ, วิจาเรตฺวา คเหตพฺพํฯ
323.Vo tumhehi na samudācaritabbaṃ. Vacīsampayuttaṃ kāyakiriyaṃ katvāti kāyena nipaccakāraṃ katvāti attho. Upaghāteti vināseti. Omadditvāti abhibhavitvā. Vadatoti vadantassa. ‘‘Bālassa nissayo dātabbo’’ti duke āgataṃ, idha pana ‘‘na dātabbo’’ti vuttaṃ, āpattibāhullaṃ sandhāya nādātabbaṃ, ‘‘imasmā vihārā paraṃ mā nikkhamāhi, vinayadharānaṃ vā santikaṃ āgaccha vinicchayaṃ dātu’’nti vutte tassa vacanaṃ na gahetabbanti attho. Tikabhojanaṃ nāma sace tayo hutvā bhuñjanti, gaṇabhojanena anāpatti, idaṃ sandhāya tikaṃ. ‘‘Pasutto’’ti bāhullato vuttaṃ. Atha vā nipajjitvāti attho. ‘‘Idaṃ ṭhapetvā gacchāmi, tāvakālikaṃ bhante dethāti vutte ‘navakammādiatthaṃ vinā dātuṃ na vaṭṭatī’’ti likhitaṃ. Vikappetvā ṭhapitaṃ vassikasāṭikaṃ pacchime pāṭipadadivase nivāsento dukkaṭaṃ āpajjatīti attho. Apaccuddharitvāti paccuddharaṇaṃ akatvāti attho. ‘‘Vikappetu’’nti vacanato avikappanapaccayā āpatti hemante āpajjati, vikappanā pana kattikapuṇṇamadivase kātabbāti dassanatthaṃ vuttanti ñātabbaṃ. Ayaṃ nayo avikappanaṃ sandhāya, purimo vikappitaparibhogapaccayāpattiṃ sandhāya. Vatthapaṭicchādi sabbakappiyatāyāti vatthapaṭicchādi sabbattha kappiyattāti attho. Keci imamatthaṃ asallakkhetvā ‘‘vatthapaṭicchādi sabbakappiyatā tāya paṭicchannenā’’ti likhanti. ‘‘Vatthameva paṭicchādi vatthapaṭicchādī’’ti viggahattā ‘‘tāyā’’ti na yujjati. ‘‘Tenā’’ti bhavitabbattāti idaṃ sabbaṃ aññatarasmiṃ gaṇṭhipade likhitaṃ, vicāretvā gahetabbaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / ปริวารปาฬิ • Parivārapāḷi / ๓. ติกวาโร • 3. Tikavāro
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ปริวาร-อฎฺฐกถา • Parivāra-aṭṭhakathā / ติกวารวณฺณนา • Tikavāravaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ติกวารวณฺณนา • Tikavāravaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / ติกวารวณฺณนา • Tikavāravaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / เอกุตฺตริกนโย ติกวารวณฺณนา • Ekuttarikanayo tikavāravaṇṇanā
