| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā |
ติกวารวณฺณนา
Tikavāravaṇṇanā
๓๒๓. ติเกสุ โลหิตุปฺปาทาปตฺตินฺติ ปาราชิกาปตฺติํฯ อาวุโสวาเทนาติ ‘‘อาวุโส’’ติ อาลปเนนฯ อาปตฺตินฺติ ทุกฺกฎาปตฺติํฯ เสสา รตฺติเญฺจว ทิวา จาติ เอตฺถ อรุณุคฺคมเน อาปชฺชิตพฺพา ปฐมกถินาที (ปารา. ๔๕๙) สพฺพา อาปตฺติโยปิ รตฺตินฺทิวานํ เวมเชฺฌเยว อาปชฺชิตพฺพตฺตา ตติยโกฎฺฐาสเญฺญว ปวิฎฺฐาติ ทฎฺฐพฺพาฯ อถ วา อุทฺธเสฺต อรุเณ อาปชฺชิตพฺพตฺตา ทิวา อาปชฺชิตเพฺพสุ เอว ปวิฎฺฐาติ ทฎฺฐพฺพา, อตฺถงฺคเต สูริเย ภิกฺขุนิโย โอวาทนาปตฺติโย, ปน รตฺตนฺธกาเร ปุริเสน สทฺธิํ สนฺติฎฺฐนาปตฺติ จ รตฺติยเญฺญว อาปชฺชิตพฺพาฯ
323. Tikesu lohituppādāpattinti pārājikāpattiṃ. Āvusovādenāti ‘‘āvuso’’ti ālapanena. Āpattinti dukkaṭāpattiṃ. Sesā rattiñceva divā cāti ettha aruṇuggamane āpajjitabbā paṭhamakathinādī (pārā. 459) sabbā āpattiyopi rattindivānaṃ vemajjheyeva āpajjitabbattā tatiyakoṭṭhāsaññeva paviṭṭhāti daṭṭhabbā. Atha vā uddhaste aruṇe āpajjitabbattā divā āpajjitabbesu eva paviṭṭhāti daṭṭhabbā, atthaṅgate sūriye bhikkhuniyo ovādanāpattiyo, pana rattandhakāre purisena saddhiṃ santiṭṭhanāpatti ca rattiyaññeva āpajjitabbā.
ปุเรภตฺตํ กุลานิ อุปสงฺกมนอนติริตฺตโภชนาทีนิ ทิวา เอว อาปชฺชิตพฺพานิฯ เกจิ ปน ‘‘โภชนปฎิสํยุตฺตานิ เสขิยานิ, คณโภชนาทีนิ จ ทิวา เอว อาปชฺชิตพฺพานี’’ติ วทนฺติฯ ตสฺมา อีทิสา อาปตฺติโย มุญฺจิตฺวา เสสาว ตติยโกฎฺฐาสํ ภชนฺตีติ เวทิตพฺพํฯ
Purebhattaṃ kulāni upasaṅkamanaanatirittabhojanādīni divā eva āpajjitabbāni. Keci pana ‘‘bhojanapaṭisaṃyuttāni sekhiyāni, gaṇabhojanādīni ca divā eva āpajjitabbānī’’ti vadanti. Tasmā īdisā āpattiyo muñcitvā sesāva tatiyakoṭṭhāsaṃ bhajantīti veditabbaṃ.
น อูนทสวโสฺสติ ทสวสฺสสฺส พาลเสฺสว ปญฺญตฺตสิกฺขาปทตฺตา วุตฺตํฯ สทฺธิวิหาริกอเนฺตวาสิเกสุ อสมฺมาวตฺตนาปตฺติํ, อลชฺชีนํ นิสฺสยทานาทิมฺปิ ทสวโสฺสว อาปชฺชติ, วุฎฺฐาปินิํ เทฺว วสฺสานิ อนนุพนฺธาทิมฺปิ อูนทสวสฺสา อาปชฺชนฺติฯ อพฺยากตจิโตฺตติ สุปนฺตสฺส ภวงฺคจิตฺตํ สนฺธาย วุตฺตํฯ
Na ūnadasavassoti dasavassassa bālasseva paññattasikkhāpadattā vuttaṃ. Saddhivihārikaantevāsikesu asammāvattanāpattiṃ, alajjīnaṃ nissayadānādimpi dasavassova āpajjati, vuṭṭhāpiniṃ dve vassāni ananubandhādimpi ūnadasavassā āpajjanti. Abyākatacittoti supantassa bhavaṅgacittaṃ sandhāya vuttaṃ.
อปฺปวาเรโนฺตติ อนาทริเยน อปฺปวาเรโนฺต เกนจิ ปจฺจเยน อปฺปวาเรตฺวา กาฬปกฺขจาตุทฺทเส สเงฺฆ ปวาเรเนฺต ตตฺถ อนาทริเยน อปฺปวาเรโนฺต ตเมว อาปตฺติํ กาเฬปิ อาปชฺชตีติ ชุเณฺห เอวาติ นิยโม น ทิสฺสติ, ปจฺฉิมวสฺสํวุโตฺถ ปน ปจฺฉิมกตฺติกปุณฺณมิยเมว ปวาเรตุํ ลพฺภตีติ ตตฺถ อปฺปวารณาปจฺจยา อาปตฺติํ อาปชฺชมาโน เอว ชุเณฺห อาปชฺชตีติ นิยเมตโพฺพติ ทฎฺฐพฺพํฯ ชุเณฺห กปฺปตีติ เอตฺถาปิ เอเสว นโยฯ
Appavārentoti anādariyena appavārento kenaci paccayena appavāretvā kāḷapakkhacātuddase saṅghe pavārente tattha anādariyena appavārento tameva āpattiṃ kāḷepi āpajjatīti juṇhe evāti niyamo na dissati, pacchimavassaṃvuttho pana pacchimakattikapuṇṇamiyameva pavāretuṃ labbhatīti tattha appavāraṇāpaccayā āpattiṃ āpajjamāno eva juṇhe āpajjatīti niyametabboti daṭṭhabbaṃ. Juṇhe kappatīti etthāpi eseva nayo.
‘‘อปจฺจุทฺธริตฺวา เหมเนฺต อาปชฺชตี’’ติ อิมินา ‘‘วสฺสานํ จาตุมาสํ อธิฎฺฐาตุ’’นฺติ นิยมวจเนเนว อปจฺจุทฺธรนฺตสฺส ทุกฺกฎนฺติ ทเสฺสติฯ วสฺสานุปคมนอกรณีเยน ปกฺกมาทโยปิ วเสฺส เอว อาปชฺชติฯ วตฺถิกมฺมาทิมฺปิ คิลาโน เอวฯ อโธตปาเทหิ อกฺกมนาทีนิปิ อโนฺต เอว อาปชฺชติ ฯ ภิกฺขุนิยา อนาปุจฺฉา อารามปฺปเวสนาทิ จ อโนฺตสีมายเมวฯ นิสฺสยปฎิปนฺนสฺส อนาปุจฺฉาทิสาปกฺกมนาทิ จ พหิสีมายเมวฯ ปาติโมกฺขุเทฺทเส สนฺติยา อาปตฺติยา อนาวิกรณาปตฺติสมนุภาสนอูนวีสติวสฺสูปสมฺปาทนาทิสพฺพอธมฺมกมฺมาปตฺติโยปิ สเงฺฆ เอวฯ อธเมฺมน คณุโปสถาทีสุปิ คณาทิมเชฺฌ เอวฯ อลชฺชิสฺส สนฺติเก นิสฺสยคฺคหณาทิปิ ปุคฺคลสฺส สนฺติเก เอว อาปชฺชติฯ
‘‘Apaccuddharitvā hemante āpajjatī’’ti iminā ‘‘vassānaṃ cātumāsaṃ adhiṭṭhātu’’nti niyamavacaneneva apaccuddharantassa dukkaṭanti dasseti. Vassānupagamanaakaraṇīyena pakkamādayopi vasse eva āpajjati. Vatthikammādimpi gilāno eva. Adhotapādehi akkamanādīnipi anto eva āpajjati . Bhikkhuniyā anāpucchā ārāmappavesanādi ca antosīmāyameva. Nissayapaṭipannassa anāpucchādisāpakkamanādi ca bahisīmāyameva. Pātimokkhuddese santiyā āpattiyā anāvikaraṇāpattisamanubhāsanaūnavīsativassūpasampādanādisabbaadhammakammāpattiyopi saṅghe eva. Adhammena gaṇuposathādīsupi gaṇādimajjhe eva. Alajjissa santike nissayaggahaṇādipi puggalassa santike eva āpajjati.
ตีณิ อธมฺมิกานิ อมูฬฺหวินยสฺส ทานานีติ โย อุมฺมตฺตโกปิ วีติกฺกมกาเล, อนุมฺมโตฺต สญฺจิเจฺจว อาปตฺติํ อาปชฺชิตฺวา ภิกฺขูหิ ปจฺฉา โจทิโต สรมาโน เอว ‘‘น สรามี’’ติ วทติ, โย จ ‘‘สุปินํ วิย สรามี’’ติ วา มุสา วทติ, โย จ อุมฺมตฺตกกาเล กตํ สพฺพมฺปิ สเพฺพสํ วฎฺฎตีติ วทติ, อิเมสํ ติณฺณํ ทินฺนานิ ตีณิ อมูฬฺหวินยสฺส ทานานิ อธมฺมิกานิฯ
Tīṇi adhammikāni amūḷhavinayassa dānānīti yo ummattakopi vītikkamakāle, anummatto sañcicceva āpattiṃ āpajjitvā bhikkhūhi pacchā codito saramāno eva ‘‘na sarāmī’’ti vadati, yo ca ‘‘supinaṃ viya sarāmī’’ti vā musā vadati, yo ca ummattakakāle kataṃ sabbampi sabbesaṃ vaṭṭatīti vadati, imesaṃ tiṇṇaṃ dinnāni tīṇi amūḷhavinayassa dānāni adhammikāni.
อปกตโตฺตติ วินเย อปกตญฺญูฯ เตนาห ‘‘อาปตฺตานาปตฺติํ น ชานาตี’’ติ (ปริ. ๓๒๕)ฯ ‘‘ทิฎฺฐิญฺจ อนิสฺสชฺชนฺตานํเยว กมฺมํ กาตพฺพ’’นฺติ อิทํ ภิกฺขูหิ โอวทิยมานสฺส ทิฎฺฐิยา อนิสฺสชฺชนปจฺจยา ทุกฺกฎํ, ปาจิตฺติยมฺปิ วา อวสฺสเมว สมฺภวตีติ วุตฺตํฯ
Apakatattoti vinaye apakataññū. Tenāha ‘‘āpattānāpattiṃ na jānātī’’ti (pari. 325). ‘‘Diṭṭhiñca anissajjantānaṃyeva kammaṃ kātabba’’nti idaṃ bhikkhūhi ovadiyamānassa diṭṭhiyā anissajjanapaccayā dukkaṭaṃ, pācittiyampi vā avassameva sambhavatīti vuttaṃ.
มุขาลมฺพรกรณาทิเภโทติ มุขเภรีวาทนาทิปฺปเภโทฯ อุปฆาเตตีติ วินาเสติฯ พีชนิคฺคาหาทิเกติ จิตฺตํ พีชนิํ คาเหตฺวา อนุโมทนาทิกรเณติ อโตฺถฯ
Mukhālambarakaraṇādibhedoti mukhabherīvādanādippabhedo. Upaghātetīti vināseti. Bījaniggāhādiketi cittaṃ bījaniṃ gāhetvā anumodanādikaraṇeti attho.
ติกวารวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Tikavāravaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / ปริวารปาฬิ • Parivārapāḷi / ๓. ติกวาโร • 3. Tikavāro
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ปริวาร-อฎฺฐกถา • Parivāra-aṭṭhakathā / ติกวารวณฺณนา • Tikavāravaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ติกวารวณฺณนา • Tikavāravaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / ติกวารวณฺณนา • Tikavāravaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / เอกุตฺตริกนโย ติกวารวณฺณนา • Ekuttarikanayo tikavāravaṇṇanā
