| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / បរិវារ-អដ្ឋកថា • Parivāra-aṭṭhakathā |
តិកវារវណ្ណនា
Tikavāravaṇṇanā
៣២៣. តិកេសុ អត្ថាបត្តិ តិដ្ឋន្តេ ភគវតិ អាបជ្ជតីតិ អត្ថិ អាបត្តិ, យំ តិដ្ឋន្តេ ភគវតិ អាបជ្ជតីតិ អត្ថោ។ ឯសេវ នយោ សព្ពត្ថ។ តត្ថ លោហិតុប្បាទាបត្តិំ តិដ្ឋន្តេ អាបជ្ជតិ។ ‘‘ឯតរហិ ខោ បនានន្ទ, ភិក្ខូ អញ្ញមញ្ញំ អាវុសោវាទេន សមុទាចរន្តិ, ន វោ មមច្ចយេន ឯវំ សមុទាចរិតព្ពំ, នវកេន, អានន្ទ, ភិក្ខុនា ថេរោ ភិក្ខូ ‘ភន្តេ’តិ វា ‘អាយស្មា’តិ វា សមុទាចរិតព្ពោ’’តិ វចនតោ ថេរំ អាវុសោវាទេន សមុទាចរណបច្ចយា អាបត្តិំ បរិនិព្ពុតេ ភគវតិ អាបជ្ជតិ, នោ តិដ្ឋន្តេ។ ឥមា ទ្វេ អាបត្តិយោ ឋបេត្វា អវសេសា ធរន្តេបិ ភគវតិ អាបជ្ជតិ, បរិនិព្ពុតេបិ។
323. Tikesu atthāpatti tiṭṭhante bhagavati āpajjatīti atthi āpatti, yaṃ tiṭṭhante bhagavati āpajjatīti attho. Eseva nayo sabbattha. Tattha lohituppādāpattiṃ tiṭṭhante āpajjati. ‘‘Etarahi kho panānanda, bhikkhū aññamaññaṃ āvusovādena samudācaranti, na vo mamaccayena evaṃ samudācaritabbaṃ, navakena, ānanda, bhikkhunā thero bhikkhū ‘bhante’ti vā ‘āyasmā’ti vā samudācaritabbo’’ti vacanato theraṃ āvusovādena samudācaraṇapaccayā āpattiṃ parinibbute bhagavati āpajjati, no tiṭṭhante. Imā dve āpattiyo ṭhapetvā avasesā dharantepi bhagavati āpajjati, parinibbutepi.
បវារេត្វា អនតិរិត្តំ ភុញ្ជន្តោ អាបត្តិំ កាលេ អាបជ្ជតិ នោ វិកាលេ។ វិកាលភោជនាបត្តិំ បន វិកាលេ អាបជ្ជតិ នោ កាលេ។ អវសេសា កាលេ ចេវ អាបជ្ជតិ វិកាលេ ច។ សហគារសេយ្យំ រត្តិំ អាបជ្ជតិ, ទ្វារំ អសំវរិត្វា បដិសល្លីយនំ ទិវា។ សេសា រត្តិញ្ចេវ ទិវា ច។ ‘‘ទសវស្សោម្ហិ អតិរេកទសវស្សោម្ហី’’តិ ពាលោ អព្យត្តោ បរិសំ ឧបដ្ឋាបេន្តោ ទសវស្សោ អាបជ្ជតិ នោ ឩនទសវស្សោ ។ ‘‘អហំ បណ្ឌិតោ ព្យត្តោ’’តិ នវោ វា មជ្ឈិមោ វា បរិសំ ឧបដ្ឋាបេន្តោ ឩនទសវស្សោ អាបជ្ជតិ នោ ទសវស្សោ។ សេសា ទសវស្សោ ចេវ អាបជ្ជតិ ឩនទសវស្សោ ច។ ‘‘បញ្ចវស្សោម្ហី’’តិ ពាលោ អព្យត្តោ អនិស្សាយ វសន្តោ បញ្ចវស្សោ អាបជ្ជតិ។ ‘‘អហំ បណ្ឌិតោ ព្យត្តោ’’តិ នវកោ អនិស្សាយ វសន្តោ ឩនបញ្ចវស្សោ អាបជ្ជតិ។ សេសំ បញ្ចវស្សោ ចេវ អាបជ្ជតិ ឩនបញ្ចវស្សោ ច។ អនុបសម្បន្នំ បទសោធម្មំ វាចេន្តោ, មាតុគាមស្ស ធម្មំ ទេសេន្តោ ឯវរូបំ អាបត្តិំ កុសលចិត្តោ អាបជ្ជតិ, បារាជិក-សុក្កវិស្សដ្ឋិ-កាយសំសគ្គ-ទុដ្ឋុល្ល-អត្តកាមបារិចរិយ-ទុដ្ឋទោស-សង្ឃភេទបហារទាន-តលសត្តិកាទិភេទំ អកុសលចិត្តោ អាបជ្ជតិ, អសញ្ចិច្ច សហគារសេយ្យាទិំ អព្យាកតចិត្តោ អាបជ្ជតិ, យំ អរហាវ អាបជ្ជតិ, សព្ពំ អព្យាកតចិត្តោវ អាបជ្ជតិ, មេថុនធម្មាទិភេទមាបត្តិំ សុខវេទនាសមង្គី អាបជ្ជតិ, ទុដ្ឋទោសាទិភេទំ ទុក្ខវេទនាសមង្គី, យំ សុខវេទនាសមង្គី អាបជ្ជតិ, តំយេវ មជ្ឈត្តោ ហុត្វា អាបជ្ជន្តោ អទុក្ខមសុខវេទនាសមង្គី អាបជ្ជតិ។
Pavāretvā anatirittaṃ bhuñjanto āpattiṃ kāle āpajjati no vikāle. Vikālabhojanāpattiṃ pana vikāle āpajjati no kāle. Avasesā kāle ceva āpajjati vikāle ca. Sahagāraseyyaṃ rattiṃ āpajjati, dvāraṃ asaṃvaritvā paṭisallīyanaṃ divā. Sesā rattiñceva divā ca. ‘‘Dasavassomhi atirekadasavassomhī’’ti bālo abyatto parisaṃ upaṭṭhāpento dasavasso āpajjati no ūnadasavasso . ‘‘Ahaṃ paṇḍito byatto’’ti navo vā majjhimo vā parisaṃ upaṭṭhāpento ūnadasavasso āpajjati no dasavasso. Sesā dasavasso ceva āpajjati ūnadasavasso ca. ‘‘Pañcavassomhī’’ti bālo abyatto anissāya vasanto pañcavasso āpajjati. ‘‘Ahaṃ paṇḍito byatto’’ti navako anissāya vasanto ūnapañcavasso āpajjati. Sesaṃ pañcavasso ceva āpajjati ūnapañcavasso ca. Anupasampannaṃ padasodhammaṃ vācento, mātugāmassa dhammaṃ desento evarūpaṃ āpattiṃ kusalacitto āpajjati, pārājika-sukkavissaṭṭhi-kāyasaṃsagga-duṭṭhulla-attakāmapāricariya-duṭṭhadosa-saṅghabhedapahāradāna-talasattikādibhedaṃ akusalacitto āpajjati, asañcicca sahagāraseyyādiṃ abyākatacitto āpajjati, yaṃ arahāva āpajjati, sabbaṃ abyākatacittova āpajjati, methunadhammādibhedamāpattiṃ sukhavedanāsamaṅgī āpajjati, duṭṭhadosādibhedaṃ dukkhavedanāsamaṅgī, yaṃ sukhavedanāsamaṅgī āpajjati, taṃyeva majjhatto hutvā āpajjanto adukkhamasukhavedanāsamaṅgī āpajjati.
តយោ បដិក្ខេបាតិ ពុទ្ធស្ស ភគវតោ តយោ បដិក្ខេបា។ ចតូសុ បច្ចយេសុ មហិច្ឆតា អសន្តុដ្ឋិតា កិលេសសល្លេខនបដិបត្តិយា អគោបាយនា, ឥមេ ហិ តយោ ធម្មា ពុទ្ធេន ភគវតា បដិក្ខិត្តា។ អប្បិច្ឆតាទយោ បន តយោ ពុទ្ធេន ភគវតា អនុញ្ញាតា, តេន វុត្តំ ‘‘តយោ អនុញ្ញាតា’’តិ។
Tayo paṭikkhepāti buddhassa bhagavato tayo paṭikkhepā. Catūsu paccayesu mahicchatā asantuṭṭhitā kilesasallekhanapaṭipattiyā agopāyanā, ime hi tayo dhammā buddhena bhagavatā paṭikkhittā. Appicchatādayo pana tayo buddhena bhagavatā anuññātā, tena vuttaṃ ‘‘tayo anuññātā’’ti.
‘‘ទសវស្សោម្ហី’’តិ បរិសំ ឧបដ្ឋាបេន្តោ ‘‘បញ្ចវស្សោម្ហី’’តិ និស្សយំ អគណ្ហន្តោ ពាលោ អាបជ្ជតិ នោ បណ្ឌិតោ, ឩនទសវស្សោ ‘‘ព្យត្តោម្ហី’’តិ ពហុស្សុតត្តា បរិសំ ឧបដ្ឋាបេន្តោ ឩនបញ្ចវស្សោ ច និស្សយំ អគណ្ហន្តោ បណ្ឌិតោ អាបជ្ជតិ នោ ពាលោ; អវសេសំ បណ្ឌិតោ ចេវ អាបជ្ជតិ ពាលោ ច។ វស្សំ អនុបគច្ឆន្តោ កាឡេ អាបជ្ជតិ នោ ជុណ្ហេ; មហាបវារណាយ អប្បវារេន្តោ ជុណ្ហេ អាបជ្ជតិ នោ កាឡេ; អវសេសំ កាឡេ ចេវ អាបជ្ជតិ ជុណ្ហេ ច។ វស្សូបគមនំ កាឡេ កប្បតិ នោ ជុណ្ហេ; មហាបវារណាយ បវារណា ជុណ្ហេ កប្បតិ នោ កាឡេ; សេសំ អនុញ្ញាតកំ កាឡេ ចេវ កប្បតិ ជុណ្ហេ ច។
‘‘Dasavassomhī’’ti parisaṃ upaṭṭhāpento ‘‘pañcavassomhī’’ti nissayaṃ agaṇhanto bālo āpajjati no paṇḍito, ūnadasavasso ‘‘byattomhī’’ti bahussutattā parisaṃ upaṭṭhāpento ūnapañcavasso ca nissayaṃ agaṇhanto paṇḍito āpajjati no bālo; avasesaṃ paṇḍito ceva āpajjati bālo ca. Vassaṃ anupagacchanto kāḷe āpajjati no juṇhe; mahāpavāraṇāya appavārento juṇhe āpajjati no kāḷe; avasesaṃ kāḷe ceva āpajjati juṇhe ca. Vassūpagamanaṃ kāḷe kappati no juṇhe; mahāpavāraṇāya pavāraṇā juṇhe kappati no kāḷe; sesaṃ anuññātakaṃ kāḷe ceva kappati juṇhe ca.
កត្តិកបុណ្ណមាសិយា បច្ឆិមេ បាដិបទទិវសេ វិកប្បេត្វា ឋបិតំ វស្សិកសាដិកំ និវាសេន្តោ ហេមន្តេ អាបជ្ជតិ។ កុរុន្ទិយំ បន ‘‘កត្តិកបុណ្ណមទិវសេ អបច្ចុទ្ធរិត្វា ហេមន្តេ អាបជ្ជតី’’តិ វុត្តំ, តម្បិ សុវុត្តំ។ ‘‘ចាតុមាសំ អធិដ្ឋាតុំ តតោ បរំ វិកប្បេតុ’’ន្តិ ហិ វុត្តំ។ អតិរេកមាសេ សេសេ គិម្ហានេ បរិយេសន្តោ អតិរេកឌ្ឍមាសេ សេសេ កត្វា និវាសេន្តោ ច គិម្ហេ អាបជ្ជតិ នាម។ សតិយា វស្សិកសាដិកាយ នគ្គោ កាយំ ឱវស្សាបេន្តោ វស្សេ អាបជ្ជតិ នាម។ បារិសុទ្ធិឧបោសថំ វា អធិដ្ឋានុបោសថំ វា ករោន្តោ សង្ឃោ អាបជ្ជតិ។ សុត្តុទ្ទេសញ្ច អធិដ្ឋានុបោសថញ្ច ករោន្តោ គណោ អាបជ្ជតិ។ ឯកកោ សុត្តុទ្ទេសំ បារិសុទ្ធិឧបោសថញ្ច ករោន្តោ បុគ្គលោ អាបជ្ជតិ។ បវារណាយបិ ឯសេវ នយោ។
Kattikapuṇṇamāsiyā pacchime pāṭipadadivase vikappetvā ṭhapitaṃ vassikasāṭikaṃ nivāsento hemante āpajjati. Kurundiyaṃ pana ‘‘kattikapuṇṇamadivase apaccuddharitvā hemante āpajjatī’’ti vuttaṃ, tampi suvuttaṃ. ‘‘Cātumāsaṃ adhiṭṭhātuṃ tato paraṃ vikappetu’’nti hi vuttaṃ. Atirekamāse sese gimhāne pariyesanto atirekaḍḍhamāse sese katvā nivāsento ca gimhe āpajjati nāma. Satiyā vassikasāṭikāya naggo kāyaṃ ovassāpento vasse āpajjati nāma. Pārisuddhiuposathaṃ vā adhiṭṭhānuposathaṃ vā karonto saṅgho āpajjati. Suttuddesañca adhiṭṭhānuposathañca karonto gaṇo āpajjati. Ekako suttuddesaṃ pārisuddhiuposathañca karonto puggalo āpajjati. Pavāraṇāyapi eseva nayo.
សង្ឃុបោសថោ ច សង្ឃបវារណា ច សង្ឃស្សេវ កប្បតិ។ គណុបោសថោ ច គណបវារណា ច គណស្សេវ កប្បតិ។ អធិដ្ឋានុបោសថោ ច អធិដ្ឋានបវារណា ច បុគ្គលស្សេវ កប្បតិ។ ‘‘បារាជិកំ អាបន្នោម្ហី’’តិអាទីនិ ភណន្តោ វត្ថុំ ឆាទេតិ ន អាបត្តិំ, ‘‘មេថុនំ ធម្មំ បដិសេវិ’’ន្តិអាទីនិ ភណន្តោ អាបត្តិំ ឆាទេតិ នោ វត្ថុំ, យោ នេវ វត្ថុំ ន អាបត្តិំ អារោចេតិ, អយំ វត្ថុញ្ចេវ ឆាទេតិ អាបត្តិញ្ច។
Saṅghuposatho ca saṅghapavāraṇā ca saṅghasseva kappati. Gaṇuposatho ca gaṇapavāraṇā ca gaṇasseva kappati. Adhiṭṭhānuposatho ca adhiṭṭhānapavāraṇā ca puggalasseva kappati. ‘‘Pārājikaṃ āpannomhī’’tiādīni bhaṇanto vatthuṃ chādeti na āpattiṃ, ‘‘methunaṃ dhammaṃ paṭisevi’’ntiādīni bhaṇanto āpattiṃ chādeti no vatthuṃ, yo neva vatthuṃ na āpattiṃ āroceti, ayaṃ vatthuñceva chādeti āpattiñca.
បដិច្ឆាទេតីតិ បដិច្ឆាទិ។ ជន្តាឃរមេវ បដិច្ឆាទិ ជន្តាឃរបដិច្ឆាទិ។ ឥតរាសុបិ ឯសេវ នយោ។ ទ្វារំ បិទហិត្វា អន្តោជន្តាឃរេ ឋិតេន បរិកម្មំ កាតុំ វដ្ដតិ។ ឧទកេ ឱតិណ្ណេនាបិ ឯតទេវ វដ្ដតិ។ ឧភយត្ថ ខាទិតុំ ភុញ្ជិតុំ វា ន វដ្ដតិ។ វត្ថបដិច្ឆាទិ សព្ពកប្បិយតាយ បដិច្ឆន្នេន សព្ពំ កាតុំ វដ្ដតិ។ វហន្តីតិ យន្តិ និយ្យន្តិ; និន្ទំ វា បដិក្កោសំ វា ន លភន្តិ។ ចន្ទមណ្ឌលំ អព្ភាមហិកាធូមរជរាហុវិមុត្តំ វិវដំយេវ វិរោចតិ, ន តេសុ អញ្ញតរេន បដិច្ឆន្នំ។ តថា សូរិយមណ្ឌលំ, ធម្មវិនយោបិ វិវរិត្វា វិភជិត្វា ទេសិយមានោវ វិរោចតិ នោ បដិច្ឆន្នោ។
Paṭicchādetīti paṭicchādi. Jantāgharameva paṭicchādi jantāgharapaṭicchādi. Itarāsupi eseva nayo. Dvāraṃ pidahitvā antojantāghare ṭhitena parikammaṃ kātuṃ vaṭṭati. Udake otiṇṇenāpi etadeva vaṭṭati. Ubhayattha khādituṃ bhuñjituṃ vā na vaṭṭati. Vatthapaṭicchādi sabbakappiyatāya paṭicchannena sabbaṃ kātuṃ vaṭṭati. Vahantīti yanti niyyanti; nindaṃ vā paṭikkosaṃ vā na labhanti. Candamaṇḍalaṃ abbhāmahikādhūmarajarāhuvimuttaṃ vivaṭaṃyeva virocati, na tesu aññatarena paṭicchannaṃ. Tathā sūriyamaṇḍalaṃ, dhammavinayopi vivaritvā vibhajitvā desiyamānova virocati no paṭicchanno.
អញ្ញេន ភេសជ្ជេន ករណីយេន អញ្ញំ វិញ្ញាបេន្តោ គិលានោ អាបជ្ជតិ, ន ភេសជ្ជេន ករណីយេន ភេសជ្ជំ វិញ្ញាបេន្តោ អគិលានោ អាបជ្ជតិ, អវសេសំ អាបត្តិំ គិលានោ ចេវ អាបជ្ជតិ អគិលានោ ច។
Aññena bhesajjena karaṇīyena aññaṃ viññāpento gilāno āpajjati, na bhesajjena karaṇīyena bhesajjaṃ viññāpento agilāno āpajjati, avasesaṃ āpattiṃ gilāno ceva āpajjati agilāno ca.
អន្តោ អាបជ្ជតិ នោ ពហីតិ អនុបខជ្ជ សេយ្យំ កប្បេន្តោ អន្តោ អាបជ្ជតិ នោ ពហិ, ពហិ អាបជ្ជតិ នោ អន្តោតិ សង្ឃិកំ មញ្ចាទិំ អជ្ឈោកាសេ សន្ថរិត្វា បក្កមន្តោ ពហិ អាបជ្ជតិ នោ អន្តោ, អវសេសំ បន អន្តោ ចេវ អាបជ្ជតិ ពហិ ច។ អន្តោសីមាយាតិ អាគន្តុកោ អាគន្តុកវត្តំ អទស្សេត្វា សឆត្តុបាហនោ វិហារំ បវិសន្តោ ឧបចារសីមំ ឱក្កន្តមត្តោវ អាបជ្ជតិ។ ពហិសីមាយាតិ គមិកោ ទារុភណ្ឌបដិសាមនាទិគមិកវត្តំ អបូរេត្វា បក្កមន្តោ ឧបចារសីមំ អតិក្កន្តមត្តោវ អាបជ្ជតិ។ អវសេសំ អន្តោសីមាយ ចេវ អាបជ្ជតិ ពហិសីមាយ ច។ សតិ វុឌ្ឍតរេ អនជ្ឈិដ្ឋោ ធម្មំ ភាសន្តោ សង្ឃមជ្ឈេ អាបជ្ជតិ នាម។ គណមជ្ឈេបិ បុគ្គលសន្តិកេបិ ឯសេវ នយោ។ កាយេន វុដ្ឋាតីតិ តិណវត្ថារកសមថេន វុដ្ឋាតិ។ កាយំ អចាលេត្វា វាចាយ ទេសេន្តស្ស វាចាយ វុដ្ឋាតិ។ វចីសម្បយុត្តំ កាយកិរិយំ កត្វា ទេសេន្តស្ស កាយេន វាចាយ វុដ្ឋាតិ នាម។ សង្ឃមជ្ឈេ ទេសនាគាមិនីបិ វុដ្ឋានគាមិនីបិ វុដ្ឋាតិ។ គណបុគ្គលមជ្ឈេ បន ទេសនាគាមិនីយេវ វុដ្ឋាតិ។
Anto āpajjati no bahīti anupakhajja seyyaṃ kappento anto āpajjati no bahi, bahiāpajjati no antoti saṅghikaṃ mañcādiṃ ajjhokāse santharitvā pakkamanto bahi āpajjati no anto, avasesaṃ pana anto ceva āpajjati bahi ca. Antosīmāyāti āgantuko āgantukavattaṃ adassetvā sachattupāhano vihāraṃ pavisanto upacārasīmaṃ okkantamattova āpajjati. Bahisīmāyāti gamiko dārubhaṇḍapaṭisāmanādigamikavattaṃ apūretvā pakkamanto upacārasīmaṃ atikkantamattova āpajjati. Avasesaṃ antosīmāya ceva āpajjati bahisīmāya ca. Sati vuḍḍhatare anajjhiṭṭho dhammaṃ bhāsanto saṅghamajjhe āpajjati nāma. Gaṇamajjhepi puggalasantikepi eseva nayo. Kāyena vuṭṭhātīti tiṇavatthārakasamathena vuṭṭhāti. Kāyaṃ acāletvā vācāya desentassa vācāya vuṭṭhāti. Vacīsampayuttaṃ kāyakiriyaṃ katvā desentassa kāyena vācāya vuṭṭhāti nāma. Saṅghamajjhe desanāgāminīpi vuṭṭhānagāminīpi vuṭṭhāti. Gaṇapuggalamajjhe pana desanāgāminīyeva vuṭṭhāti.
អាគាឡ្ហាយ ចេតេយ្យាតិ អាគាឡ្ហាយ ទឡ្ហភាវាយ ចេតេយ្យ; តជ្ជនីយកម្មាទិកតស្ស វត្តំ ន បូរយតោ ឥច្ឆមានោ សង្ឃោ ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យាតិ អត្ថោ។ អលជ្ជី ច ហោតិ ពាលោ ច អបកតត្តោ ចាតិ ឯត្ថ ពាលោ ‘‘អយំ ធម្មាធម្មំ ន ជានាតិ’’ អបកតត្តោ វា ‘‘អាបត្តានាបត្តិំ ន ជានាតី’’តិ ន ឯត្តាវតា កម្មំ កាតព្ពំ; ពាលភាវមូលកំ បន អបកតត្តភាវមូលកញ្ច អាបត្តិំ អាបន្នស្ស កម្មំ កាតព្ពន្តិ អត្ថោ។ អធិសីលេ សីលវិបន្នោ នាម ទ្វេ អាបត្តិក្ខន្ធេ អាបន្នោ; អាចារវិបន្នោ នាម បញ្ច អាបត្តិក្ខន្ធេ អាបន្នោ; ទិដ្ឋិវិបន្នោ នាម អន្តគ្គាហិកាយ ទិដ្ឋិយា សមន្នាគតោ។ តេសំ អាបត្តិំ អបស្សន្តានំ អប្បដិករោន្តានំ ទិដ្ឋិញ្ច អនិស្សជ្ជន្តានំយេវ កម្មំ កាតព្ពំ។
Āgāḷhāya ceteyyāti āgāḷhāya daḷhabhāvāya ceteyya; tajjanīyakammādikatassa vattaṃ na pūrayato icchamāno saṅgho ukkhepanīyakammaṃ kareyyāti attho. Alajjī ca hoti bālo ca apakatatto cāti ettha bālo ‘‘ayaṃ dhammādhammaṃ na jānāti’’ apakatatto vā ‘‘āpattānāpattiṃ na jānātī’’ti na ettāvatā kammaṃ kātabbaṃ; bālabhāvamūlakaṃ pana apakatattabhāvamūlakañca āpattiṃ āpannassa kammaṃ kātabbanti attho. Adhisīle sīlavipanno nāma dve āpattikkhandhe āpanno; ācāravipanno nāma pañca āpattikkhandhe āpanno; diṭṭhivipanno nāma antaggāhikāya diṭṭhiyā samannāgato. Tesaṃ āpattiṃ apassantānaṃ appaṭikarontānaṃ diṭṭhiñca anissajjantānaṃyeva kammaṃ kātabbaṃ.
កាយិកោ ទវោ នាម បាសកាទីហិ ជូតកីឡនាទិភេទោ អនាចារោ; វាចសិកោ ទវោ នាម មុខាលម្ពរករណាទិភេទោ អនាចារោ; កាយិកវាចសិកោ នាម នច្ចនគាយនាទិភេទោ ទ្វីហិបិ ទ្វារេហិ អនាចារោ ។ កាយិកោ អនាចារោ នាម កាយទ្វារេ បញ្ញត្តសិក្ខាបទវីតិក្កមោ; វាចសិកោ អនាចារោ នាម វចីទ្វារេ បញ្ញត្តសិក្ខាបទវីតិក្កមោ; កាយិកវាចសិកោ នាម ទ្វារទ្វយេបិ បញ្ញត្តសិក្ខាបទវីតិក្កមោ។ កាយិកេន ឧបឃាតិកេនាតិ កាយទ្វារេ បញ្ញត្តស្ស សិក្ខាបទស្ស អសិក្ខនេន, យោ ហិ តំ ន សិក្ខតិ, សោ នំ ឧបឃាតេតិ, តស្មា តស្ស តំ អសិក្ខនំ ‘‘កាយិកំ ឧបឃាតិក’’ន្តិ វុច្ចតិ។ សេសបទទ្វយេបិ ឯសេវ នយោ។ កាយិកេន មិច្ឆាជីវេនាតិ ជង្ឃបេសនិកាទិនា វា គណ្ឌផាលនាទិនា វា វេជ្ជកម្មេន ; វាចសិកេនាតិ សាសនឧគ្គហណអារោចនាទិនា; តតិយបទំ ឧភយសម្បយោគវសេន វុត្តំ។
Kāyiko davo nāma pāsakādīhi jūtakīḷanādibhedo anācāro; vācasiko davo nāma mukhālambarakaraṇādibhedo anācāro; kāyikavācasiko nāma naccanagāyanādibhedo dvīhipi dvārehi anācāro . Kāyiko anācāro nāma kāyadvāre paññattasikkhāpadavītikkamo; vācasiko anācāro nāma vacīdvāre paññattasikkhāpadavītikkamo; kāyikavācasiko nāma dvāradvayepi paññattasikkhāpadavītikkamo. Kāyikena upaghātikenāti kāyadvāre paññattassa sikkhāpadassa asikkhanena, yo hi taṃ na sikkhati, so naṃ upaghāteti, tasmā tassa taṃ asikkhanaṃ ‘‘kāyikaṃ upaghātika’’nti vuccati. Sesapadadvayepi eseva nayo. Kāyikena micchājīvenāti jaṅghapesanikādinā vā gaṇḍaphālanādinā vā vejjakammena ; vācasikenāti sāsanauggahaṇaārocanādinā; tatiyapadaṃ ubhayasampayogavasena vuttaṃ.
អលំ ភិក្ខុ មា ភណ្ឌនន្តិ អលំ ភិក្ខុ មា ភណ្ឌនំ ករិ, មា កលហំ, មា វិវាទំ ករីតិ អត្ថោ។ ន វោហរិតព្ពន្តិ ន កិញ្ចិ វត្តព្ពំ; វទតោបិ ហិ តាទិសស្ស វចនំ ន សោតព្ពំ មញ្ញន្តិ។ ន កិស្មិញ្ចិ បច្ចេកដ្ឋានេតិ កិស្មិញ្ចិ ពីជនគ្គាហាទិកេ ឯកស្មិម្បិ ជេដ្ឋកដ្ឋានេ ន ឋបេតព្ពោតិ អត្ថោ។ ឱកាសកម្មំ ការេន្តស្សាតិ ‘‘ករោតុ អាយស្មា ឱកាសំ, អហំ តំ វត្តុកាមោ’’តិ ឯវំ ឱកាសំ ការេន្តស្ស។ នាលំ ឱកាសកម្មំ កាតុន្តិ ‘‘កិំ ត្វំ ករិស្សសី’’តិ ឱកាសោ ន កាតព្ពោ។ សវចនីយំ នាទាតព្ពន្តិ វចនំ ន អាទាតព្ពំ, វចនម្បិ ន សោតព្ពំ; យត្ថ គហេត្វា គន្តុកាមោ ហោតិ, ន តត្ថ គន្តព្ពន្តិ អត្ថោ។
Alaṃ bhikkhu mā bhaṇḍananti alaṃ bhikkhu mā bhaṇḍanaṃ kari, mā kalahaṃ, mā vivādaṃ karīti attho. Na voharitabbanti na kiñci vattabbaṃ; vadatopi hi tādisassa vacanaṃ na sotabbaṃ maññanti. Na kismiñci paccekaṭṭhāneti kismiñci bījanaggāhādike ekasmimpi jeṭṭhakaṭṭhāne na ṭhapetabboti attho. Okāsakammaṃ kārentassāti ‘‘karotu āyasmā okāsaṃ, ahaṃ taṃ vattukāmo’’ti evaṃ okāsaṃ kārentassa. Nālaṃ okāsakammaṃ kātunti ‘‘kiṃ tvaṃ karissasī’’ti okāso na kātabbo. Savacanīyaṃ nādātabbanti vacanaṃ na ādātabbaṃ, vacanampi na sotabbaṃ; yattha gahetvā gantukāmo hoti, na tattha gantabbanti attho.
តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ វិនយោតិ យំ សោ ជានាតិ, សោ តស្ស វិនយោ នាម ហោតិ; សោ ន បុច្ឆិតព្ពោតិ អត្ថោ។ អនុយោគោ ន ទាតព្ពោតិ ‘‘ឥទំ កប្បតី’’តិ បុច្ឆន្តស្ស បុច្ឆាយ ឱកាសោ ន ទាតព្ពោ, ‘‘អញ្ញំ បុច្ឆា’’តិ វត្តព្ពោ។ ឥតិ សោ នេវ បុច្ឆិតព្ពោ នាស្ស បុច្ឆា សោតព្ពាតិ អត្ថោ។ វិនយោ ន សាកច្ឆាតព្ពោតិ វិនយបញ្ហោ ន សាកច្ឆិតព្ពោ, កប្បិយាកប្បិយកថា ន សំសន្ទេតព្ពា។
Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno vinayoti yaṃ so jānāti, so tassa vinayo nāma hoti; so na pucchitabboti attho. Anuyogo na dātabboti ‘‘idaṃ kappatī’’ti pucchantassa pucchāya okāso na dātabbo, ‘‘aññaṃ pucchā’’ti vattabbo. Iti so neva pucchitabbo nāssa pucchā sotabbāti attho. Vinayo na sākacchātabboti vinayapañho na sākacchitabbo, kappiyākappiyakathā na saṃsandetabbā.
ឥទមប្បហាយាតិ ឯតំ ព្រហ្មចារិបដិញ្ញាតាទិកំ លទ្ធិំ អវិជហិត្វា។ សុទ្ធំ ព្រហ្មចារិន្តិ ខីណាសវំ ភិក្ខុំ។ ‘‘បាតព្យតំ អាបជ្ជតី’’តិ បាតព្យភាវំ បដិសេវនំ អាបជ្ជតិ។ ‘‘ឥទមប្បហាយា’’តិ វចនតោ បន តំ ព្រហ្មចារិបដិញ្ញាតំ បហាយ ខីណាសវំ ‘‘មុសា មយា ភណិតំ, ខមថ មេ’’តិ ខមាបេត្វា ‘‘នត្ថិ កាមេសុ ទោសោ’’តិ លទ្ធិំ វិជហិត្វា គតិវិសោធនំ ករេយ្យ។ អកុសលមូលានីតិ អកុសលានិ ចេវ មូលានិ ច, អកុសលានំ វា មូលានិ អកុសលមូលានិ។ កុសលមូលេសុបិ ឯសេវ នយោ។ ទុដ្ឋុ ចរិតានិ វិរូបានិ វា ចរិតានិ ទុច្ចរិតានិ។ សុដ្ឋុ ចរិតានិ សុន្ទរានិ វា ចរិតានិ សុចរិតានិ។ កាយេន ករណភូតេន កតំ ទុច្ចរិតំ កាយទុច្ចរិតំ។ ឯស នយោ សព្ពត្ថ។ សេសំ តត្ថ តត្ថ វុត្តនយត្តា ឧត្តានមេវាតិ។
Idamappahāyāti etaṃ brahmacāripaṭiññātādikaṃ laddhiṃ avijahitvā. Suddhaṃ brahmacārinti khīṇāsavaṃ bhikkhuṃ. ‘‘Pātabyataṃ āpajjatī’’ti pātabyabhāvaṃ paṭisevanaṃ āpajjati. ‘‘Idamappahāyā’’ti vacanato pana taṃ brahmacāripaṭiññātaṃ pahāya khīṇāsavaṃ ‘‘musā mayā bhaṇitaṃ, khamatha me’’ti khamāpetvā ‘‘natthi kāmesu doso’’ti laddhiṃ vijahitvā gativisodhanaṃ kareyya. Akusalamūlānīti akusalāni ceva mūlāni ca, akusalānaṃ vā mūlāni akusalamūlāni. Kusalamūlesupi eseva nayo. Duṭṭhu caritāni virūpāni vā caritāni duccaritāni. Suṭṭhu caritāni sundarāni vā caritāni sucaritāni. Kāyena karaṇabhūtena kataṃ duccaritaṃ kāyaduccaritaṃ. Esa nayo sabbattha. Sesaṃ tattha tattha vuttanayattā uttānamevāti.
តិកវារវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Tikavāravaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / វិនយបិដក • Vinayapiṭaka / បរិវារបាឡិ • Parivārapāḷi / ៣. តិកវារោ • 3. Tikavāro
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / សារត្ថទីបនី-ដីកា • Sāratthadīpanī-ṭīkā / តិកវារវណ្ណនា • Tikavāravaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វជិរពុទ្ធិ-ដីកា • Vajirabuddhi-ṭīkā / តិកវារវណ្ណនា • Tikavāravaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វិមតិវិនោទនី-ដីកា • Vimativinodanī-ṭīkā / តិកវារវណ្ណនា • Tikavāravaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / បាចិត្យាទិយោជនាបាឡិ • Pācityādiyojanāpāḷi / ឯកុត្តរិកនយោ តិកវារវណ្ណនា • Ekuttarikanayo tikavāravaṇṇanā
