| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / វជិរពុទ្ធិ-ដីកា • Vajirabuddhi-ṭīkā |
តិកវារវណ្ណនា
Tikavāravaṇṇanā
៣២៣. វោ តុម្ហេហិ ន សមុទាចរិតព្ពំ។ វចីសម្បយុត្តំ កាយកិរិយំ កត្វាតិ កាយេន និបច្ចការំ កត្វាតិ អត្ថោ។ ឧបឃាតេតិ វិនាសេតិ។ ឱមទ្ទិត្វាតិ អភិភវិត្វា។ វទតោតិ វទន្តស្ស។ ‘‘ពាលស្ស និស្សយោ ទាតព្ពោ’’តិ ទុកេ អាគតំ, ឥធ បន ‘‘ន ទាតព្ពោ’’តិ វុត្តំ, អាបត្តិពាហុល្លំ សន្ធាយ នាទាតព្ពំ, ‘‘ឥមស្មា វិហារា បរំ មា និក្ខមាហិ, វិនយធរានំ វា សន្តិកំ អាគច្ឆ វិនិច្ឆយំ ទាតុ’’ន្តិ វុត្តេ តស្ស វចនំ ន គហេតព្ពន្តិ អត្ថោ។ តិកភោជនំ នាម សចេ តយោ ហុត្វា ភុញ្ជន្តិ, គណភោជនេន អនាបត្តិ, ឥទំ សន្ធាយ តិកំ។ ‘‘បសុត្តោ’’តិ ពាហុល្លតោ វុត្តំ។ អថ វា និបជ្ជិត្វាតិ អត្ថោ។ ‘‘ឥទំ ឋបេត្វា គច្ឆាមិ, តាវកាលិកំ ភន្តេ ទេថាតិ វុត្តេ ‘នវកម្មាទិអត្ថំ វិនា ទាតុំ ន វដ្ដតី’’តិ លិខិតំ។ វិកប្បេត្វា ឋបិតំ វស្សិកសាដិកំ បច្ឆិមេ បាដិបទទិវសេ និវាសេន្តោ ទុក្កដំ អាបជ្ជតីតិ អត្ថោ។ អបច្ចុទ្ធរិត្វាតិ បច្ចុទ្ធរណំ អកត្វាតិ អត្ថោ។ ‘‘វិកប្បេតុ’’ន្តិ វចនតោ អវិកប្បនបច្ចយា អាបត្តិ ហេមន្តេ អាបជ្ជតិ, វិកប្បនា បន កត្តិកបុណ្ណមទិវសេ កាតព្ពាតិ ទស្សនត្ថំ វុត្តន្តិ ញាតព្ពំ។ អយំ នយោ អវិកប្បនំ សន្ធាយ, បុរិមោ វិកប្បិតបរិភោគបច្ចយាបត្តិំ សន្ធាយ។ វត្ថបដិច្ឆាទិ សព្ពកប្បិយតាយាតិ វត្ថបដិច្ឆាទិ សព្ពត្ថ កប្បិយត្តាតិ អត្ថោ។ កេចិ ឥមមត្ថំ អសល្លក្ខេត្វា ‘‘វត្ថបដិច្ឆាទិ សព្ពកប្បិយតា តាយ បដិច្ឆន្នេនា’’តិ លិខន្តិ។ ‘‘វត្ថមេវ បដិច្ឆាទិ វត្ថបដិច្ឆាទី’’តិ វិគ្គហត្តា ‘‘តាយា’’តិ ន យុជ្ជតិ។ ‘‘តេនា’’តិ ភវិតព្ពត្តាតិ ឥទំ សព្ពំ អញ្ញតរស្មិំ គណ្ឋិបទេ លិខិតំ, វិចារេត្វា គហេតព្ពំ។
323.Vo tumhehi na samudācaritabbaṃ. Vacīsampayuttaṃ kāyakiriyaṃ katvāti kāyena nipaccakāraṃ katvāti attho. Upaghāteti vināseti. Omadditvāti abhibhavitvā. Vadatoti vadantassa. ‘‘Bālassa nissayo dātabbo’’ti duke āgataṃ, idha pana ‘‘na dātabbo’’ti vuttaṃ, āpattibāhullaṃ sandhāya nādātabbaṃ, ‘‘imasmā vihārā paraṃ mā nikkhamāhi, vinayadharānaṃ vā santikaṃ āgaccha vinicchayaṃ dātu’’nti vutte tassa vacanaṃ na gahetabbanti attho. Tikabhojanaṃ nāma sace tayo hutvā bhuñjanti, gaṇabhojanena anāpatti, idaṃ sandhāya tikaṃ. ‘‘Pasutto’’ti bāhullato vuttaṃ. Atha vā nipajjitvāti attho. ‘‘Idaṃ ṭhapetvā gacchāmi, tāvakālikaṃ bhante dethāti vutte ‘navakammādiatthaṃ vinā dātuṃ na vaṭṭatī’’ti likhitaṃ. Vikappetvā ṭhapitaṃ vassikasāṭikaṃ pacchime pāṭipadadivase nivāsento dukkaṭaṃ āpajjatīti attho. Apaccuddharitvāti paccuddharaṇaṃ akatvāti attho. ‘‘Vikappetu’’nti vacanato avikappanapaccayā āpatti hemante āpajjati, vikappanā pana kattikapuṇṇamadivase kātabbāti dassanatthaṃ vuttanti ñātabbaṃ. Ayaṃ nayo avikappanaṃ sandhāya, purimo vikappitaparibhogapaccayāpattiṃ sandhāya. Vatthapaṭicchādi sabbakappiyatāyāti vatthapaṭicchādi sabbattha kappiyattāti attho. Keci imamatthaṃ asallakkhetvā ‘‘vatthapaṭicchādi sabbakappiyatā tāya paṭicchannenā’’ti likhanti. ‘‘Vatthameva paṭicchādi vatthapaṭicchādī’’ti viggahattā ‘‘tāyā’’ti na yujjati. ‘‘Tenā’’ti bhavitabbattāti idaṃ sabbaṃ aññatarasmiṃ gaṇṭhipade likhitaṃ, vicāretvā gahetabbaṃ.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / វិនយបិដក • Vinayapiṭaka / បរិវារបាឡិ • Parivārapāḷi / ៣. តិកវារោ • 3. Tikavāro
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / វិនយបិដក (អដ្ឋកថា) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / បរិវារ-អដ្ឋកថា • Parivāra-aṭṭhakathā / តិកវារវណ្ណនា • Tikavāravaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / សារត្ថទីបនី-ដីកា • Sāratthadīpanī-ṭīkā / តិកវារវណ្ណនា • Tikavāravaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វិមតិវិនោទនី-ដីកា • Vimativinodanī-ṭīkā / តិកវារវណ្ណនា • Tikavāravaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / បាចិត្យាទិយោជនាបាឡិ • Pācityādiyojanāpāḷi / ឯកុត្តរិកនយោ តិកវារវណ្ណនា • Ekuttarikanayo tikavāravaṇṇanā
