| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / វិមតិវិនោទនី-ដីកា • Vimativinodanī-ṭīkā |
តិកវារវណ្ណនា
Tikavāravaṇṇanā
៣២៣. តិកេសុ លោហិតុប្បាទាបត្តិន្តិ បារាជិកាបត្តិំ។ អាវុសោវាទេនាតិ ‘‘អាវុសោ’’តិ អាលបនេន។ អាបត្តិន្តិ ទុក្កដាបត្តិំ។ សេសា រត្តិញ្ចេវ ទិវា ចាតិ ឯត្ថ អរុណុគ្គមនេ អាបជ្ជិតព្ពា បឋមកថិនាទី (បារា. ៤៥៩) សព្ពា អាបត្តិយោបិ រត្តិន្ទិវានំ វេមជ្ឈេយេវ អាបជ្ជិតព្ពត្តា តតិយកោដ្ឋាសញ្ញេវ បវិដ្ឋាតិ ទដ្ឋព្ពា។ អថ វា ឧទ្ធស្តេ អរុណេ អាបជ្ជិតព្ពត្តា ទិវា អាបជ្ជិតព្ពេសុ ឯវ បវិដ្ឋាតិ ទដ្ឋព្ពា, អត្ថង្គតេ សូរិយេ ភិក្ខុនិយោ ឱវាទនាបត្តិយោ, បន រត្តន្ធការេ បុរិសេន សទ្ធិំ សន្តិដ្ឋនាបត្តិ ច រត្តិយញ្ញេវ អាបជ្ជិតព្ពា។
323. Tikesu lohituppādāpattinti pārājikāpattiṃ. Āvusovādenāti ‘‘āvuso’’ti ālapanena. Āpattinti dukkaṭāpattiṃ. Sesā rattiñceva divā cāti ettha aruṇuggamane āpajjitabbā paṭhamakathinādī (pārā. 459) sabbā āpattiyopi rattindivānaṃ vemajjheyeva āpajjitabbattā tatiyakoṭṭhāsaññeva paviṭṭhāti daṭṭhabbā. Atha vā uddhaste aruṇe āpajjitabbattā divā āpajjitabbesu eva paviṭṭhāti daṭṭhabbā, atthaṅgate sūriye bhikkhuniyo ovādanāpattiyo, pana rattandhakāre purisena saddhiṃ santiṭṭhanāpatti ca rattiyaññeva āpajjitabbā.
បុរេភត្តំ កុលានិ ឧបសង្កមនអនតិរិត្តភោជនាទីនិ ទិវា ឯវ អាបជ្ជិតព្ពានិ។ កេចិ បន ‘‘ភោជនបដិសំយុត្តានិ សេខិយានិ, គណភោជនាទីនិ ច ទិវា ឯវ អាបជ្ជិតព្ពានី’’តិ វទន្តិ។ តស្មា ឦទិសា អាបត្តិយោ មុញ្ចិត្វា សេសាវ តតិយកោដ្ឋាសំ ភជន្តីតិ វេទិតព្ពំ។
Purebhattaṃ kulāni upasaṅkamanaanatirittabhojanādīni divā eva āpajjitabbāni. Keci pana ‘‘bhojanapaṭisaṃyuttāni sekhiyāni, gaṇabhojanādīni ca divā eva āpajjitabbānī’’ti vadanti. Tasmā īdisā āpattiyo muñcitvā sesāva tatiyakoṭṭhāsaṃ bhajantīti veditabbaṃ.
ន ឩនទសវស្សោតិ ទសវស្សស្ស ពាលស្សេវ បញ្ញត្តសិក្ខាបទត្តា វុត្តំ។ សទ្ធិវិហារិកអន្តេវាសិកេសុ អសម្មាវត្តនាបត្តិំ, អលជ្ជីនំ និស្សយទានាទិម្បិ ទសវស្សោវ អាបជ្ជតិ, វុដ្ឋាបិនិំ ទ្វេ វស្សានិ អននុពន្ធាទិម្បិ ឩនទសវស្សា អាបជ្ជន្តិ។ អព្យាកតចិត្តោតិ សុបន្តស្ស ភវង្គចិត្តំ សន្ធាយ វុត្តំ។
Na ūnadasavassoti dasavassassa bālasseva paññattasikkhāpadattā vuttaṃ. Saddhivihārikaantevāsikesu asammāvattanāpattiṃ, alajjīnaṃ nissayadānādimpi dasavassova āpajjati, vuṭṭhāpiniṃ dve vassāni ananubandhādimpi ūnadasavassā āpajjanti. Abyākatacittoti supantassa bhavaṅgacittaṃ sandhāya vuttaṃ.
អប្បវារេន្តោតិ អនាទរិយេន អប្បវារេន្តោ កេនចិ បច្ចយេន អប្បវារេត្វា កាឡបក្ខចាតុទ្ទសេ សង្ឃេ បវារេន្តេ តត្ថ អនាទរិយេន អប្បវារេន្តោ តមេវ អាបត្តិំ កាឡេបិ អាបជ្ជតីតិ ជុណ្ហេ ឯវាតិ និយមោ ន ទិស្សតិ, បច្ឆិមវស្សំវុត្ថោ បន បច្ឆិមកត្តិកបុណ្ណមិយមេវ បវារេតុំ លព្ភតីតិ តត្ថ អប្បវារណាបច្ចយា អាបត្តិំ អាបជ្ជមានោ ឯវ ជុណ្ហេ អាបជ្ជតីតិ និយមេតព្ពោតិ ទដ្ឋព្ពំ។ ជុណ្ហេ កប្បតីតិ ឯត្ថាបិ ឯសេវ នយោ។
Appavārentoti anādariyena appavārento kenaci paccayena appavāretvā kāḷapakkhacātuddase saṅghe pavārente tattha anādariyena appavārento tameva āpattiṃ kāḷepi āpajjatīti juṇhe evāti niyamo na dissati, pacchimavassaṃvuttho pana pacchimakattikapuṇṇamiyameva pavāretuṃ labbhatīti tattha appavāraṇāpaccayā āpattiṃ āpajjamāno eva juṇhe āpajjatīti niyametabboti daṭṭhabbaṃ. Juṇhe kappatīti etthāpi eseva nayo.
‘‘អបច្ចុទ្ធរិត្វា ហេមន្តេ អាបជ្ជតី’’តិ ឥមិនា ‘‘វស្សានំ ចាតុមាសំ អធិដ្ឋាតុ’’ន្តិ និយមវចនេនេវ អបច្ចុទ្ធរន្តស្ស ទុក្កដន្តិ ទស្សេតិ។ វស្សានុបគមនអករណីយេន បក្កមាទយោបិ វស្សេ ឯវ អាបជ្ជតិ។ វត្ថិកម្មាទិម្បិ គិលានោ ឯវ។ អធោតបាទេហិ អក្កមនាទីនិបិ អន្តោ ឯវ អាបជ្ជតិ ។ ភិក្ខុនិយា អនាបុច្ឆា អារាមប្បវេសនាទិ ច អន្តោសីមាយមេវ។ និស្សយបដិបន្នស្ស អនាបុច្ឆាទិសាបក្កមនាទិ ច ពហិសីមាយមេវ។ បាតិមោក្ខុទ្ទេសេ សន្តិយា អាបត្តិយា អនាវិករណាបត្តិសមនុភាសនឩនវីសតិវស្សូបសម្បាទនាទិសព្ពអធម្មកម្មាបត្តិយោបិ សង្ឃេ ឯវ។ អធម្មេន គណុបោសថាទីសុបិ គណាទិមជ្ឈេ ឯវ។ អលជ្ជិស្ស សន្តិកេ និស្សយគ្គហណាទិបិ បុគ្គលស្ស សន្តិកេ ឯវ អាបជ្ជតិ។
‘‘Apaccuddharitvā hemante āpajjatī’’ti iminā ‘‘vassānaṃ cātumāsaṃ adhiṭṭhātu’’nti niyamavacaneneva apaccuddharantassa dukkaṭanti dasseti. Vassānupagamanaakaraṇīyena pakkamādayopi vasse eva āpajjati. Vatthikammādimpi gilāno eva. Adhotapādehi akkamanādīnipi anto eva āpajjati . Bhikkhuniyā anāpucchā ārāmappavesanādi ca antosīmāyameva. Nissayapaṭipannassa anāpucchādisāpakkamanādi ca bahisīmāyameva. Pātimokkhuddese santiyā āpattiyā anāvikaraṇāpattisamanubhāsanaūnavīsativassūpasampādanādisabbaadhammakammāpattiyopi saṅghe eva. Adhammena gaṇuposathādīsupi gaṇādimajjhe eva. Alajjissa santike nissayaggahaṇādipi puggalassa santike eva āpajjati.
តីណិ អធម្មិកានិ អមូឡ្ហវិនយស្ស ទានានីតិ យោ ឧម្មត្តកោបិ វីតិក្កមកាលេ, អនុម្មត្តោ សញ្ចិច្ចេវ អាបត្តិំ អាបជ្ជិត្វា ភិក្ខូហិ បច្ឆា ចោទិតោ សរមានោ ឯវ ‘‘ន សរាមី’’តិ វទតិ, យោ ច ‘‘សុបិនំ វិយ សរាមី’’តិ វា មុសា វទតិ, យោ ច ឧម្មត្តកកាលេ កតំ សព្ពម្បិ សព្ពេសំ វដ្ដតីតិ វទតិ, ឥមេសំ តិណ្ណំ ទិន្នានិ តីណិ អមូឡ្ហវិនយស្ស ទានានិ អធម្មិកានិ។
Tīṇi adhammikāni amūḷhavinayassa dānānīti yo ummattakopi vītikkamakāle, anummatto sañcicceva āpattiṃ āpajjitvā bhikkhūhi pacchā codito saramāno eva ‘‘na sarāmī’’ti vadati, yo ca ‘‘supinaṃ viya sarāmī’’ti vā musā vadati, yo ca ummattakakāle kataṃ sabbampi sabbesaṃ vaṭṭatīti vadati, imesaṃ tiṇṇaṃ dinnāni tīṇi amūḷhavinayassa dānāni adhammikāni.
អបកតត្តោតិ វិនយេ អបកតញ្ញូ។ តេនាហ ‘‘អាបត្តានាបត្តិំ ន ជានាតី’’តិ (បរិ. ៣២៥)។ ‘‘ទិដ្ឋិញ្ច អនិស្សជ្ជន្តានំយេវ កម្មំ កាតព្ព’’ន្តិ ឥទំ ភិក្ខូហិ ឱវទិយមានស្ស ទិដ្ឋិយា អនិស្សជ្ជនបច្ចយា ទុក្កដំ, បាចិត្តិយម្បិ វា អវស្សមេវ សម្ភវតីតិ វុត្តំ។
Apakatattoti vinaye apakataññū. Tenāha ‘‘āpattānāpattiṃ na jānātī’’ti (pari. 325). ‘‘Diṭṭhiñca anissajjantānaṃyeva kammaṃ kātabba’’nti idaṃ bhikkhūhi ovadiyamānassa diṭṭhiyā anissajjanapaccayā dukkaṭaṃ, pācittiyampi vā avassameva sambhavatīti vuttaṃ.
មុខាលម្ពរករណាទិភេទោតិ មុខភេរីវាទនាទិប្បភេទោ។ ឧបឃាតេតីតិ វិនាសេតិ។ ពីជនិគ្គាហាទិកេតិ ចិត្តំ ពីជនិំ គាហេត្វា អនុមោទនាទិករណេតិ អត្ថោ។
Mukhālambarakaraṇādibhedoti mukhabherīvādanādippabhedo. Upaghātetīti vināseti. Bījaniggāhādiketi cittaṃ bījaniṃ gāhetvā anumodanādikaraṇeti attho.
តិកវារវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Tikavāravaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / វិនយបិដក • Vinayapiṭaka / បរិវារបាឡិ • Parivārapāḷi / ៣. តិកវារោ • 3. Tikavāro
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / វិនយបិដក (អដ្ឋកថា) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / បរិវារ-អដ្ឋកថា • Parivāra-aṭṭhakathā / តិកវារវណ្ណនា • Tikavāravaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / សារត្ថទីបនី-ដីកា • Sāratthadīpanī-ṭīkā / តិកវារវណ្ណនា • Tikavāravaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វជិរពុទ្ធិ-ដីកា • Vajirabuddhi-ṭīkā / តិកវារវណ្ណនា • Tikavāravaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / បាចិត្យាទិយោជនាបាឡិ • Pācityādiyojanāpāḷi / ឯកុត្តរិកនយោ តិកវារវណ្ណនា • Ekuttarikanayo tikavāravaṇṇanā
