| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪರಿವಾರ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Parivāra-aṭṭhakathā |
ತಿಕವಾರವಣ್ಣನಾ
Tikavāravaṇṇanā
೩೨೩. ತಿಕೇಸು ಅತ್ಥಾಪತ್ತಿ ತಿಟ್ಠನ್ತೇ ಭಗವತಿ ಆಪಜ್ಜತೀತಿ ಅತ್ಥಿ ಆಪತ್ತಿ, ಯಂ ತಿಟ್ಠನ್ತೇ ಭಗವತಿ ಆಪಜ್ಜತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏಸೇವ ನಯೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ। ತತ್ಥ ಲೋಹಿತುಪ್ಪಾದಾಪತ್ತಿಂ ತಿಟ್ಠನ್ತೇ ಆಪಜ್ಜತಿ। ‘‘ಏತರಹಿ ಖೋ ಪನಾನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖೂ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆವುಸೋವಾದೇನ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ, ನ ವೋ ಮಮಚ್ಚಯೇನ ಏವಂ ಸಮುದಾಚರಿತಬ್ಬಂ, ನವಕೇನ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ಥೇರೋ ಭಿಕ್ಖೂ ‘ಭನ್ತೇ’ತಿ ವಾ ‘ಆಯಸ್ಮಾ’ತಿ ವಾ ಸಮುದಾಚರಿತಬ್ಬೋ’’ತಿ ವಚನತೋ ಥೇರಂ ಆವುಸೋವಾದೇನ ಸಮುದಾಚರಣಪಚ್ಚಯಾ ಆಪತ್ತಿಂ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಭಗವತಿ ಆಪಜ್ಜತಿ, ನೋ ತಿಟ್ಠನ್ತೇ। ಇಮಾ ದ್ವೇ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಠಪೇತ್ವಾ ಅವಸೇಸಾ ಧರನ್ತೇಪಿ ಭಗವತಿ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇಪಿ।
323. Tikesu atthāpatti tiṭṭhante bhagavati āpajjatīti atthi āpatti, yaṃ tiṭṭhante bhagavati āpajjatīti attho. Eseva nayo sabbattha. Tattha lohituppādāpattiṃ tiṭṭhante āpajjati. ‘‘Etarahi kho panānanda, bhikkhū aññamaññaṃ āvusovādena samudācaranti, na vo mamaccayena evaṃ samudācaritabbaṃ, navakena, ānanda, bhikkhunā thero bhikkhū ‘bhante’ti vā ‘āyasmā’ti vā samudācaritabbo’’ti vacanato theraṃ āvusovādena samudācaraṇapaccayā āpattiṃ parinibbute bhagavati āpajjati, no tiṭṭhante. Imā dve āpattiyo ṭhapetvā avasesā dharantepi bhagavati āpajjati, parinibbutepi.
ಪವಾರೇತ್ವಾ ಅನತಿರಿತ್ತಂ ಭುಞ್ಜನ್ತೋ ಆಪತ್ತಿಂ ಕಾಲೇ ಆಪಜ್ಜತಿ ನೋ ವಿಕಾಲೇ। ವಿಕಾಲಭೋಜನಾಪತ್ತಿಂ ಪನ ವಿಕಾಲೇ ಆಪಜ್ಜತಿ ನೋ ಕಾಲೇ। ಅವಸೇಸಾ ಕಾಲೇ ಚೇವ ಆಪಜ್ಜತಿ ವಿಕಾಲೇ ಚ। ಸಹಗಾರಸೇಯ್ಯಂ ರತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ದ್ವಾರಂ ಅಸಂವರಿತ್ವಾ ಪಟಿಸಲ್ಲೀಯನಂ ದಿವಾ। ಸೇಸಾ ರತ್ತಿಞ್ಚೇವ ದಿವಾ ಚ। ‘‘ದಸವಸ್ಸೋಮ್ಹಿ ಅತಿರೇಕದಸವಸ್ಸೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ಬಾಲೋ ಅಬ್ಯತ್ತೋ ಪರಿಸಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇನ್ತೋ ದಸವಸ್ಸೋ ಆಪಜ್ಜತಿ ನೋ ಊನದಸವಸ್ಸೋ । ‘‘ಅಹಂ ಪಣ್ಡಿತೋ ಬ್ಯತ್ತೋ’’ತಿ ನವೋ ವಾ ಮಜ್ಝಿಮೋ ವಾ ಪರಿಸಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇನ್ತೋ ಊನದಸವಸ್ಸೋ ಆಪಜ್ಜತಿ ನೋ ದಸವಸ್ಸೋ। ಸೇಸಾ ದಸವಸ್ಸೋ ಚೇವ ಆಪಜ್ಜತಿ ಊನದಸವಸ್ಸೋ ಚ। ‘‘ಪಞ್ಚವಸ್ಸೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ಬಾಲೋ ಅಬ್ಯತ್ತೋ ಅನಿಸ್ಸಾಯ ವಸನ್ತೋ ಪಞ್ಚವಸ್ಸೋ ಆಪಜ್ಜತಿ। ‘‘ಅಹಂ ಪಣ್ಡಿತೋ ಬ್ಯತ್ತೋ’’ತಿ ನವಕೋ ಅನಿಸ್ಸಾಯ ವಸನ್ತೋ ಊನಪಞ್ಚವಸ್ಸೋ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಸೇಸಂ ಪಞ್ಚವಸ್ಸೋ ಚೇವ ಆಪಜ್ಜತಿ ಊನಪಞ್ಚವಸ್ಸೋ ಚ। ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಂ ಪದಸೋಧಮ್ಮಂ ವಾಚೇನ್ತೋ, ಮಾತುಗಾಮಸ್ಸ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತೋ ಏವರೂಪಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಕುಸಲಚಿತ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಪಾರಾಜಿಕ-ಸುಕ್ಕವಿಸ್ಸಟ್ಠಿ-ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗ-ದುಟ್ಠುಲ್ಲ-ಅತ್ತಕಾಮಪಾರಿಚರಿಯ-ದುಟ್ಠದೋಸ-ಸಙ್ಘಭೇದಪಹಾರದಾನ-ತಲಸತ್ತಿಕಾದಿಭೇದಂ ಅಕುಸಲಚಿತ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಅಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ಸಹಗಾರಸೇಯ್ಯಾದಿಂ ಅಬ್ಯಾಕತಚಿತ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಯಂ ಅರಹಾವ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಸಬ್ಬಂ ಅಬ್ಯಾಕತಚಿತ್ತೋವ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಮೇಥುನಧಮ್ಮಾದಿಭೇದಮಾಪತ್ತಿಂ ಸುಖವೇದನಾಸಮಙ್ಗೀ ಆಪಜ್ಜತಿ, ದುಟ್ಠದೋಸಾದಿಭೇದಂ ದುಕ್ಖವೇದನಾಸಮಙ್ಗೀ, ಯಂ ಸುಖವೇದನಾಸಮಙ್ಗೀ ಆಪಜ್ಜತಿ, ತಂಯೇವ ಮಜ್ಝತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ಆಪಜ್ಜನ್ತೋ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖವೇದನಾಸಮಙ್ಗೀ ಆಪಜ್ಜತಿ।
Pavāretvā anatirittaṃ bhuñjanto āpattiṃ kāle āpajjati no vikāle. Vikālabhojanāpattiṃ pana vikāle āpajjati no kāle. Avasesā kāle ceva āpajjati vikāle ca. Sahagāraseyyaṃ rattiṃ āpajjati, dvāraṃ asaṃvaritvā paṭisallīyanaṃ divā. Sesā rattiñceva divā ca. ‘‘Dasavassomhi atirekadasavassomhī’’ti bālo abyatto parisaṃ upaṭṭhāpento dasavasso āpajjati no ūnadasavasso . ‘‘Ahaṃ paṇḍito byatto’’ti navo vā majjhimo vā parisaṃ upaṭṭhāpento ūnadasavasso āpajjati no dasavasso. Sesā dasavasso ceva āpajjati ūnadasavasso ca. ‘‘Pañcavassomhī’’ti bālo abyatto anissāya vasanto pañcavasso āpajjati. ‘‘Ahaṃ paṇḍito byatto’’ti navako anissāya vasanto ūnapañcavasso āpajjati. Sesaṃ pañcavasso ceva āpajjati ūnapañcavasso ca. Anupasampannaṃ padasodhammaṃ vācento, mātugāmassa dhammaṃ desento evarūpaṃ āpattiṃ kusalacitto āpajjati, pārājika-sukkavissaṭṭhi-kāyasaṃsagga-duṭṭhulla-attakāmapāricariya-duṭṭhadosa-saṅghabhedapahāradāna-talasattikādibhedaṃ akusalacitto āpajjati, asañcicca sahagāraseyyādiṃ abyākatacitto āpajjati, yaṃ arahāva āpajjati, sabbaṃ abyākatacittova āpajjati, methunadhammādibhedamāpattiṃ sukhavedanāsamaṅgī āpajjati, duṭṭhadosādibhedaṃ dukkhavedanāsamaṅgī, yaṃ sukhavedanāsamaṅgī āpajjati, taṃyeva majjhatto hutvā āpajjanto adukkhamasukhavedanāsamaṅgī āpajjati.
ತಯೋ ಪಟಿಕ್ಖೇಪಾತಿ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ತಯೋ ಪಟಿಕ್ಖೇಪಾ। ಚತೂಸು ಪಚ್ಚಯೇಸು ಮಹಿಚ್ಛತಾ ಅಸನ್ತುಟ್ಠಿತಾ ಕಿಲೇಸಸಲ್ಲೇಖನಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ಅಗೋಪಾಯನಾ, ಇಮೇ ಹಿ ತಯೋ ಧಮ್ಮಾ ಬುದ್ಧೇನ ಭಗವತಾ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಾ। ಅಪ್ಪಿಚ್ಛತಾದಯೋ ಪನ ತಯೋ ಬುದ್ಧೇನ ಭಗವತಾ ಅನುಞ್ಞಾತಾ, ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ತಯೋ ಅನುಞ್ಞಾತಾ’’ತಿ।
Tayo paṭikkhepāti buddhassa bhagavato tayo paṭikkhepā. Catūsu paccayesu mahicchatā asantuṭṭhitā kilesasallekhanapaṭipattiyā agopāyanā, ime hi tayo dhammā buddhena bhagavatā paṭikkhittā. Appicchatādayo pana tayo buddhena bhagavatā anuññātā, tena vuttaṃ ‘‘tayo anuññātā’’ti.
‘‘ದಸವಸ್ಸೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ಪರಿಸಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇನ್ತೋ ‘‘ಪಞ್ಚವಸ್ಸೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ನಿಸ್ಸಯಂ ಅಗಣ್ಹನ್ತೋ ಬಾಲೋ ಆಪಜ್ಜತಿ ನೋ ಪಣ್ಡಿತೋ, ಊನದಸವಸ್ಸೋ ‘‘ಬ್ಯತ್ತೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ಬಹುಸ್ಸುತತ್ತಾ ಪರಿಸಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇನ್ತೋ ಊನಪಞ್ಚವಸ್ಸೋ ಚ ನಿಸ್ಸಯಂ ಅಗಣ್ಹನ್ತೋ ಪಣ್ಡಿತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ ನೋ ಬಾಲೋ; ಅವಸೇಸಂ ಪಣ್ಡಿತೋ ಚೇವ ಆಪಜ್ಜತಿ ಬಾಲೋ ಚ। ವಸ್ಸಂ ಅನುಪಗಚ್ಛನ್ತೋ ಕಾಳೇ ಆಪಜ್ಜತಿ ನೋ ಜುಣ್ಹೇ; ಮಹಾಪವಾರಣಾಯ ಅಪ್ಪವಾರೇನ್ತೋ ಜುಣ್ಹೇ ಆಪಜ್ಜತಿ ನೋ ಕಾಳೇ; ಅವಸೇಸಂ ಕಾಳೇ ಚೇವ ಆಪಜ್ಜತಿ ಜುಣ್ಹೇ ಚ। ವಸ್ಸೂಪಗಮನಂ ಕಾಳೇ ಕಪ್ಪತಿ ನೋ ಜುಣ್ಹೇ; ಮಹಾಪವಾರಣಾಯ ಪವಾರಣಾ ಜುಣ್ಹೇ ಕಪ್ಪತಿ ನೋ ಕಾಳೇ; ಸೇಸಂ ಅನುಞ್ಞಾತಕಂ ಕಾಳೇ ಚೇವ ಕಪ್ಪತಿ ಜುಣ್ಹೇ ಚ।
‘‘Dasavassomhī’’ti parisaṃ upaṭṭhāpento ‘‘pañcavassomhī’’ti nissayaṃ agaṇhanto bālo āpajjati no paṇḍito, ūnadasavasso ‘‘byattomhī’’ti bahussutattā parisaṃ upaṭṭhāpento ūnapañcavasso ca nissayaṃ agaṇhanto paṇḍito āpajjati no bālo; avasesaṃ paṇḍito ceva āpajjati bālo ca. Vassaṃ anupagacchanto kāḷe āpajjati no juṇhe; mahāpavāraṇāya appavārento juṇhe āpajjati no kāḷe; avasesaṃ kāḷe ceva āpajjati juṇhe ca. Vassūpagamanaṃ kāḷe kappati no juṇhe; mahāpavāraṇāya pavāraṇā juṇhe kappati no kāḷe; sesaṃ anuññātakaṃ kāḷe ceva kappati juṇhe ca.
ಕತ್ತಿಕಪುಣ್ಣಮಾಸಿಯಾ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಪಾಟಿಪದದಿವಸೇ ವಿಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ಠಪಿತಂ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಂ ನಿವಾಸೇನ್ತೋ ಹೇಮನ್ತೇ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ ‘‘ಕತ್ತಿಕಪುಣ್ಣಮದಿವಸೇ ಅಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ ಹೇಮನ್ತೇ ಆಪಜ್ಜತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಮ್ಪಿ ಸುವುತ್ತಂ। ‘‘ಚಾತುಮಾಸಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ತತೋ ಪರಂ ವಿಕಪ್ಪೇತು’’ನ್ತಿ ಹಿ ವುತ್ತಂ। ಅತಿರೇಕಮಾಸೇ ಸೇಸೇ ಗಿಮ್ಹಾನೇ ಪರಿಯೇಸನ್ತೋ ಅತಿರೇಕಡ್ಢಮಾಸೇ ಸೇಸೇ ಕತ್ವಾ ನಿವಾಸೇನ್ತೋ ಚ ಗಿಮ್ಹೇ ಆಪಜ್ಜತಿ ನಾಮ। ಸತಿಯಾ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಾಯ ನಗ್ಗೋ ಕಾಯಂ ಓವಸ್ಸಾಪೇನ್ತೋ ವಸ್ಸೇ ಆಪಜ್ಜತಿ ನಾಮ। ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥಂ ವಾ ಅಧಿಟ್ಠಾನುಪೋಸಥಂ ವಾ ಕರೋನ್ತೋ ಸಙ್ಘೋ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಸುತ್ತುದ್ದೇಸಞ್ಚ ಅಧಿಟ್ಠಾನುಪೋಸಥಞ್ಚ ಕರೋನ್ತೋ ಗಣೋ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಏಕಕೋ ಸುತ್ತುದ್ದೇಸಂ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥಞ್ಚ ಕರೋನ್ತೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಪವಾರಣಾಯಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।
Kattikapuṇṇamāsiyā pacchime pāṭipadadivase vikappetvā ṭhapitaṃ vassikasāṭikaṃ nivāsento hemante āpajjati. Kurundiyaṃ pana ‘‘kattikapuṇṇamadivase apaccuddharitvā hemante āpajjatī’’ti vuttaṃ, tampi suvuttaṃ. ‘‘Cātumāsaṃ adhiṭṭhātuṃ tato paraṃ vikappetu’’nti hi vuttaṃ. Atirekamāse sese gimhāne pariyesanto atirekaḍḍhamāse sese katvā nivāsento ca gimhe āpajjati nāma. Satiyā vassikasāṭikāya naggo kāyaṃ ovassāpento vasse āpajjati nāma. Pārisuddhiuposathaṃ vā adhiṭṭhānuposathaṃ vā karonto saṅgho āpajjati. Suttuddesañca adhiṭṭhānuposathañca karonto gaṇo āpajjati. Ekako suttuddesaṃ pārisuddhiuposathañca karonto puggalo āpajjati. Pavāraṇāyapi eseva nayo.
ಸಙ್ಘುಪೋಸಥೋ ಚ ಸಙ್ಘಪವಾರಣಾ ಚ ಸಙ್ಘಸ್ಸೇವ ಕಪ್ಪತಿ। ಗಣುಪೋಸಥೋ ಚ ಗಣಪವಾರಣಾ ಚ ಗಣಸ್ಸೇವ ಕಪ್ಪತಿ। ಅಧಿಟ್ಠಾನುಪೋಸಥೋ ಚ ಅಧಿಟ್ಠಾನಪವಾರಣಾ ಚ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸೇವ ಕಪ್ಪತಿ। ‘‘ಪಾರಾಜಿಕಂ ಆಪನ್ನೋಮ್ಹೀ’’ತಿಆದೀನಿ ಭಣನ್ತೋ ವತ್ಥುಂ ಛಾದೇತಿ ನ ಆಪತ್ತಿಂ, ‘‘ಮೇಥುನಂ ಧಮ್ಮಂ ಪಟಿಸೇವಿ’’ನ್ತಿಆದೀನಿ ಭಣನ್ತೋ ಆಪತ್ತಿಂ ಛಾದೇತಿ ನೋ ವತ್ಥುಂ, ಯೋ ನೇವ ವತ್ಥುಂ ನ ಆಪತ್ತಿಂ ಆರೋಚೇತಿ, ಅಯಂ ವತ್ಥುಞ್ಚೇವ ಛಾದೇತಿ ಆಪತ್ತಿಞ್ಚ।
Saṅghuposatho ca saṅghapavāraṇā ca saṅghasseva kappati. Gaṇuposatho ca gaṇapavāraṇā ca gaṇasseva kappati. Adhiṭṭhānuposatho ca adhiṭṭhānapavāraṇā ca puggalasseva kappati. ‘‘Pārājikaṃ āpannomhī’’tiādīni bhaṇanto vatthuṃ chādeti na āpattiṃ, ‘‘methunaṃ dhammaṃ paṭisevi’’ntiādīni bhaṇanto āpattiṃ chādeti no vatthuṃ, yo neva vatthuṃ na āpattiṃ āroceti, ayaṃ vatthuñceva chādeti āpattiñca.
ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತೀತಿ ಪಟಿಚ್ಛಾದಿ। ಜನ್ತಾಘರಮೇವ ಪಟಿಚ್ಛಾದಿ ಜನ್ತಾಘರಪಟಿಚ್ಛಾದಿ। ಇತರಾಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ದ್ವಾರಂ ಪಿದಹಿತ್ವಾ ಅನ್ತೋಜನ್ತಾಘರೇ ಠಿತೇನ ಪರಿಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಉದಕೇ ಓತಿಣ್ಣೇನಾಪಿ ಏತದೇವ ವಟ್ಟತಿ। ಉಭಯತ್ಥ ಖಾದಿತುಂ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಾ ನ ವಟ್ಟತಿ। ವತ್ಥಪಟಿಚ್ಛಾದಿ ಸಬ್ಬಕಪ್ಪಿಯತಾಯ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೇನ ಸಬ್ಬಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ವಹನ್ತೀತಿ ಯನ್ತಿ ನಿಯ್ಯನ್ತಿ; ನಿನ್ದಂ ವಾ ಪಟಿಕ್ಕೋಸಂ ವಾ ನ ಲಭನ್ತಿ। ಚನ್ದಮಣ್ಡಲಂ ಅಬ್ಭಾಮಹಿಕಾಧೂಮರಜರಾಹುವಿಮುತ್ತಂ ವಿವಟಂಯೇವ ವಿರೋಚತಿ, ನ ತೇಸು ಅಞ್ಞತರೇನ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ। ತಥಾ ಸೂರಿಯಮಣ್ಡಲಂ, ಧಮ್ಮವಿನಯೋಪಿ ವಿವರಿತ್ವಾ ವಿಭಜಿತ್ವಾ ದೇಸಿಯಮಾನೋವ ವಿರೋಚತಿ ನೋ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೋ।
Paṭicchādetīti paṭicchādi. Jantāgharameva paṭicchādi jantāgharapaṭicchādi. Itarāsupi eseva nayo. Dvāraṃ pidahitvā antojantāghare ṭhitena parikammaṃ kātuṃ vaṭṭati. Udake otiṇṇenāpi etadeva vaṭṭati. Ubhayattha khādituṃ bhuñjituṃ vā na vaṭṭati. Vatthapaṭicchādi sabbakappiyatāya paṭicchannena sabbaṃ kātuṃ vaṭṭati. Vahantīti yanti niyyanti; nindaṃ vā paṭikkosaṃ vā na labhanti. Candamaṇḍalaṃ abbhāmahikādhūmarajarāhuvimuttaṃ vivaṭaṃyeva virocati, na tesu aññatarena paṭicchannaṃ. Tathā sūriyamaṇḍalaṃ, dhammavinayopi vivaritvā vibhajitvā desiyamānova virocati no paṭicchanno.
ಅಞ್ಞೇನ ಭೇಸಜ್ಜೇನ ಕರಣೀಯೇನ ಅಞ್ಞಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇನ್ತೋ ಗಿಲಾನೋ ಆಪಜ್ಜತಿ, ನ ಭೇಸಜ್ಜೇನ ಕರಣೀಯೇನ ಭೇಸಜ್ಜಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇನ್ತೋ ಅಗಿಲಾನೋ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಅವಸೇಸಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಗಿಲಾನೋ ಚೇವ ಆಪಜ್ಜತಿ ಅಗಿಲಾನೋ ಚ।
Aññena bhesajjena karaṇīyena aññaṃ viññāpento gilāno āpajjati, na bhesajjena karaṇīyena bhesajjaṃ viññāpento agilāno āpajjati, avasesaṃ āpattiṃ gilāno ceva āpajjati agilāno ca.
ಅನ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ ನೋ ಬಹೀತಿ ಅನುಪಖಜ್ಜ ಸೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪೇನ್ತೋ ಅನ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ ನೋ ಬಹಿ, ಬಹಿ ಆಪಜ್ಜತಿ ನೋ ಅನ್ತೋತಿ ಸಙ್ಘಿಕಂ ಮಞ್ಚಾದಿಂ ಅಜ್ಝೋಕಾಸೇ ಸನ್ಥರಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮನ್ತೋ ಬಹಿ ಆಪಜ್ಜತಿ ನೋ ಅನ್ತೋ, ಅವಸೇಸಂ ಪನ ಅನ್ತೋ ಚೇವ ಆಪಜ್ಜತಿ ಬಹಿ ಚ। ಅನ್ತೋಸೀಮಾಯಾತಿ ಆಗನ್ತುಕೋ ಆಗನ್ತುಕವತ್ತಂ ಅದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಸಛತ್ತುಪಾಹನೋ ವಿಹಾರಂ ಪವಿಸನ್ತೋ ಉಪಚಾರಸೀಮಂ ಓಕ್ಕನ್ತಮತ್ತೋವ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಬಹಿಸೀಮಾಯಾತಿ ಗಮಿಕೋ ದಾರುಭಣ್ಡಪಟಿಸಾಮನಾದಿಗಮಿಕವತ್ತಂ ಅಪೂರೇತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮನ್ತೋ ಉಪಚಾರಸೀಮಂ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮತ್ತೋವ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಅವಸೇಸಂ ಅನ್ತೋಸೀಮಾಯ ಚೇವ ಆಪಜ್ಜತಿ ಬಹಿಸೀಮಾಯ ಚ। ಸತಿ ವುಡ್ಢತರೇ ಅನಜ್ಝಿಟ್ಠೋ ಧಮ್ಮಂ ಭಾಸನ್ತೋ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ಆಪಜ್ಜತಿ ನಾಮ। ಗಣಮಜ್ಝೇಪಿ ಪುಗ್ಗಲಸನ್ತಿಕೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಕಾಯೇನ ವುಟ್ಠಾತೀತಿ ತಿಣವತ್ಥಾರಕಸಮಥೇನ ವುಟ್ಠಾತಿ। ಕಾಯಂ ಅಚಾಲೇತ್ವಾ ವಾಚಾಯ ದೇಸೇನ್ತಸ್ಸ ವಾಚಾಯ ವುಟ್ಠಾತಿ। ವಚೀಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ಕಾಯಕಿರಿಯಂ ಕತ್ವಾ ದೇಸೇನ್ತಸ್ಸ ಕಾಯೇನ ವಾಚಾಯ ವುಟ್ಠಾತಿ ನಾಮ। ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ದೇಸನಾಗಾಮಿನೀಪಿ ವುಟ್ಠಾನಗಾಮಿನೀಪಿ ವುಟ್ಠಾತಿ। ಗಣಪುಗ್ಗಲಮಜ್ಝೇ ಪನ ದೇಸನಾಗಾಮಿನೀಯೇವ ವುಟ್ಠಾತಿ।
Anto āpajjati no bahīti anupakhajja seyyaṃ kappento anto āpajjati no bahi, bahiāpajjati no antoti saṅghikaṃ mañcādiṃ ajjhokāse santharitvā pakkamanto bahi āpajjati no anto, avasesaṃ pana anto ceva āpajjati bahi ca. Antosīmāyāti āgantuko āgantukavattaṃ adassetvā sachattupāhano vihāraṃ pavisanto upacārasīmaṃ okkantamattova āpajjati. Bahisīmāyāti gamiko dārubhaṇḍapaṭisāmanādigamikavattaṃ apūretvā pakkamanto upacārasīmaṃ atikkantamattova āpajjati. Avasesaṃ antosīmāya ceva āpajjati bahisīmāya ca. Sati vuḍḍhatare anajjhiṭṭho dhammaṃ bhāsanto saṅghamajjhe āpajjati nāma. Gaṇamajjhepi puggalasantikepi eseva nayo. Kāyena vuṭṭhātīti tiṇavatthārakasamathena vuṭṭhāti. Kāyaṃ acāletvā vācāya desentassa vācāya vuṭṭhāti. Vacīsampayuttaṃ kāyakiriyaṃ katvā desentassa kāyena vācāya vuṭṭhāti nāma. Saṅghamajjhe desanāgāminīpi vuṭṭhānagāminīpi vuṭṭhāti. Gaṇapuggalamajjhe pana desanāgāminīyeva vuṭṭhāti.
ಆಗಾಳ್ಹಾಯ ಚೇತೇಯ್ಯಾತಿ ಆಗಾಳ್ಹಾಯ ದಳ್ಹಭಾವಾಯ ಚೇತೇಯ್ಯ; ತಜ್ಜನೀಯಕಮ್ಮಾದಿಕತಸ್ಸ ವತ್ತಂ ನ ಪೂರಯತೋ ಇಚ್ಛಮಾನೋ ಸಙ್ಘೋ ಉಕ್ಖೇಪನೀಯಕಮ್ಮಂ ಕರೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಲಜ್ಜೀ ಚ ಹೋತಿ ಬಾಲೋ ಚ ಅಪಕತತ್ತೋ ಚಾತಿ ಏತ್ಥ ಬಾಲೋ ‘‘ಅಯಂ ಧಮ್ಮಾಧಮ್ಮಂ ನ ಜಾನಾತಿ’’ ಅಪಕತತ್ತೋ ವಾ ‘‘ಆಪತ್ತಾನಾಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತೀ’’ತಿ ನ ಏತ್ತಾವತಾ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ; ಬಾಲಭಾವಮೂಲಕಂ ಪನ ಅಪಕತತ್ತಭಾವಮೂಲಕಞ್ಚ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನಸ್ಸ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಧಿಸೀಲೇ ಸೀಲವಿಪನ್ನೋ ನಾಮ ದ್ವೇ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೇ ಆಪನ್ನೋ; ಆಚಾರವಿಪನ್ನೋ ನಾಮ ಪಞ್ಚ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೇ ಆಪನ್ನೋ; ದಿಟ್ಠಿವಿಪನ್ನೋ ನಾಮ ಅನ್ತಗ್ಗಾಹಿಕಾಯ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸಮನ್ನಾಗತೋ। ತೇಸಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತಾನಂ ಅಪ್ಪಟಿಕರೋನ್ತಾನಂ ದಿಟ್ಠಿಞ್ಚ ಅನಿಸ್ಸಜ್ಜನ್ತಾನಂಯೇವ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ।
Āgāḷhāya ceteyyāti āgāḷhāya daḷhabhāvāya ceteyya; tajjanīyakammādikatassa vattaṃ na pūrayato icchamāno saṅgho ukkhepanīyakammaṃ kareyyāti attho. Alajjī ca hoti bālo ca apakatatto cāti ettha bālo ‘‘ayaṃ dhammādhammaṃ na jānāti’’ apakatatto vā ‘‘āpattānāpattiṃ na jānātī’’ti na ettāvatā kammaṃ kātabbaṃ; bālabhāvamūlakaṃ pana apakatattabhāvamūlakañca āpattiṃ āpannassa kammaṃ kātabbanti attho. Adhisīle sīlavipanno nāma dve āpattikkhandhe āpanno; ācāravipanno nāma pañca āpattikkhandhe āpanno; diṭṭhivipanno nāma antaggāhikāya diṭṭhiyā samannāgato. Tesaṃ āpattiṃ apassantānaṃ appaṭikarontānaṃ diṭṭhiñca anissajjantānaṃyeva kammaṃ kātabbaṃ.
ಕಾಯಿಕೋ ದವೋ ನಾಮ ಪಾಸಕಾದೀಹಿ ಜೂತಕೀಳನಾದಿಭೇದೋ ಅನಾಚಾರೋ; ವಾಚಸಿಕೋ ದವೋ ನಾಮ ಮುಖಾಲಮ್ಬರಕರಣಾದಿಭೇದೋ ಅನಾಚಾರೋ; ಕಾಯಿಕವಾಚಸಿಕೋ ನಾಮ ನಚ್ಚನಗಾಯನಾದಿಭೇದೋ ದ್ವೀಹಿಪಿ ದ್ವಾರೇಹಿ ಅನಾಚಾರೋ । ಕಾಯಿಕೋ ಅನಾಚಾರೋ ನಾಮ ಕಾಯದ್ವಾರೇ ಪಞ್ಞತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದವೀತಿಕ್ಕಮೋ; ವಾಚಸಿಕೋ ಅನಾಚಾರೋ ನಾಮ ವಚೀದ್ವಾರೇ ಪಞ್ಞತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದವೀತಿಕ್ಕಮೋ; ಕಾಯಿಕವಾಚಸಿಕೋ ನಾಮ ದ್ವಾರದ್ವಯೇಪಿ ಪಞ್ಞತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದವೀತಿಕ್ಕಮೋ। ಕಾಯಿಕೇನ ಉಪಘಾತಿಕೇನಾತಿ ಕಾಯದ್ವಾರೇ ಪಞ್ಞತ್ತಸ್ಸ ಸಿಕ್ಖಾಪದಸ್ಸ ಅಸಿಕ್ಖನೇನ, ಯೋ ಹಿ ತಂ ನ ಸಿಕ್ಖತಿ, ಸೋ ನಂ ಉಪಘಾತೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಸ್ಸ ತಂ ಅಸಿಕ್ಖನಂ ‘‘ಕಾಯಿಕಂ ಉಪಘಾತಿಕ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಸೇಸಪದದ್ವಯೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಕಾಯಿಕೇನ ಮಿಚ್ಛಾಜೀವೇನಾತಿ ಜಙ್ಘಪೇಸನಿಕಾದಿನಾ ವಾ ಗಣ್ಡಫಾಲನಾದಿನಾ ವಾ ವೇಜ್ಜಕಮ್ಮೇನ ; ವಾಚಸಿಕೇನಾತಿ ಸಾಸನಉಗ್ಗಹಣಆರೋಚನಾದಿನಾ; ತತಿಯಪದಂ ಉಭಯಸಮ್ಪಯೋಗವಸೇನ ವುತ್ತಂ।
Kāyiko davo nāma pāsakādīhi jūtakīḷanādibhedo anācāro; vācasiko davo nāma mukhālambarakaraṇādibhedo anācāro; kāyikavācasiko nāma naccanagāyanādibhedo dvīhipi dvārehi anācāro . Kāyiko anācāro nāma kāyadvāre paññattasikkhāpadavītikkamo; vācasiko anācāro nāma vacīdvāre paññattasikkhāpadavītikkamo; kāyikavācasiko nāma dvāradvayepi paññattasikkhāpadavītikkamo. Kāyikena upaghātikenāti kāyadvāre paññattassa sikkhāpadassa asikkhanena, yo hi taṃ na sikkhati, so naṃ upaghāteti, tasmā tassa taṃ asikkhanaṃ ‘‘kāyikaṃ upaghātika’’nti vuccati. Sesapadadvayepi eseva nayo. Kāyikena micchājīvenāti jaṅghapesanikādinā vā gaṇḍaphālanādinā vā vejjakammena ; vācasikenāti sāsanauggahaṇaārocanādinā; tatiyapadaṃ ubhayasampayogavasena vuttaṃ.
ಅಲಂ ಭಿಕ್ಖು ಮಾ ಭಣ್ಡನನ್ತಿ ಅಲಂ ಭಿಕ್ಖು ಮಾ ಭಣ್ಡನಂ ಕರಿ, ಮಾ ಕಲಹಂ, ಮಾ ವಿವಾದಂ ಕರೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ನ ವೋಹರಿತಬ್ಬನ್ತಿ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ; ವದತೋಪಿ ಹಿ ತಾದಿಸಸ್ಸ ವಚನಂ ನ ಸೋತಬ್ಬಂ ಮಞ್ಞನ್ತಿ। ನ ಕಿಸ್ಮಿಞ್ಚಿ ಪಚ್ಚೇಕಟ್ಠಾನೇತಿ ಕಿಸ್ಮಿಞ್ಚಿ ಬೀಜನಗ್ಗಾಹಾದಿಕೇ ಏಕಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಜೇಟ್ಠಕಟ್ಠಾನೇ ನ ಠಪೇತಬ್ಬೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಓಕಾಸಕಮ್ಮಂ ಕಾರೇನ್ತಸ್ಸಾತಿ ‘‘ಕರೋತು ಆಯಸ್ಮಾ ಓಕಾಸಂ, ಅಹಂ ತಂ ವತ್ತುಕಾಮೋ’’ತಿ ಏವಂ ಓಕಾಸಂ ಕಾರೇನ್ತಸ್ಸ। ನಾಲಂ ಓಕಾಸಕಮ್ಮಂ ಕಾತುನ್ತಿ ‘‘ಕಿಂ ತ್ವಂ ಕರಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ಓಕಾಸೋ ನ ಕಾತಬ್ಬೋ। ಸವಚನೀಯಂ ನಾದಾತಬ್ಬನ್ತಿ ವಚನಂ ನ ಆದಾತಬ್ಬಂ, ವಚನಮ್ಪಿ ನ ಸೋತಬ್ಬಂ; ಯತ್ಥ ಗಹೇತ್ವಾ ಗನ್ತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ನ ತತ್ಥ ಗನ್ತಬ್ಬನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
Alaṃ bhikkhu mā bhaṇḍananti alaṃ bhikkhu mā bhaṇḍanaṃ kari, mā kalahaṃ, mā vivādaṃ karīti attho. Na voharitabbanti na kiñci vattabbaṃ; vadatopi hi tādisassa vacanaṃ na sotabbaṃ maññanti. Na kismiñci paccekaṭṭhāneti kismiñci bījanaggāhādike ekasmimpi jeṭṭhakaṭṭhāne na ṭhapetabboti attho. Okāsakammaṃ kārentassāti ‘‘karotu āyasmā okāsaṃ, ahaṃ taṃ vattukāmo’’ti evaṃ okāsaṃ kārentassa. Nālaṃ okāsakammaṃ kātunti ‘‘kiṃ tvaṃ karissasī’’ti okāso na kātabbo. Savacanīyaṃ nādātabbanti vacanaṃ na ādātabbaṃ, vacanampi na sotabbaṃ; yattha gahetvā gantukāmo hoti, na tattha gantabbanti attho.
ತೀಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ವಿನಯೋತಿ ಯಂ ಸೋ ಜಾನಾತಿ, ಸೋ ತಸ್ಸ ವಿನಯೋ ನಾಮ ಹೋತಿ; ಸೋ ನ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅನುಯೋಗೋ ನ ದಾತಬ್ಬೋತಿ ‘‘ಇದಂ ಕಪ್ಪತೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಪುಚ್ಛಾಯ ಓಕಾಸೋ ನ ದಾತಬ್ಬೋ, ‘‘ಅಞ್ಞಂ ಪುಚ್ಛಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ। ಇತಿ ಸೋ ನೇವ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ ನಾಸ್ಸ ಪುಚ್ಛಾ ಸೋತಬ್ಬಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ವಿನಯೋ ನ ಸಾಕಚ್ಛಾತಬ್ಬೋತಿ ವಿನಯಪಞ್ಹೋ ನ ಸಾಕಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ, ಕಪ್ಪಿಯಾಕಪ್ಪಿಯಕಥಾ ನ ಸಂಸನ್ದೇತಬ್ಬಾ।
Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno vinayoti yaṃ so jānāti, so tassa vinayo nāma hoti; so na pucchitabboti attho. Anuyogo na dātabboti ‘‘idaṃ kappatī’’ti pucchantassa pucchāya okāso na dātabbo, ‘‘aññaṃ pucchā’’ti vattabbo. Iti so neva pucchitabbo nāssa pucchā sotabbāti attho. Vinayo na sākacchātabboti vinayapañho na sākacchitabbo, kappiyākappiyakathā na saṃsandetabbā.
ಇದಮಪ್ಪಹಾಯಾತಿ ಏತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಪಟಿಞ್ಞಾತಾದಿಕಂ ಲದ್ಧಿಂ ಅವಿಜಹಿತ್ವಾ। ಸುದ್ಧಂ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನ್ತಿ ಖೀಣಾಸವಂ ಭಿಕ್ಖುಂ। ‘‘ಪಾತಬ್ಯತಂ ಆಪಜ್ಜತೀ’’ತಿ ಪಾತಬ್ಯಭಾವಂ ಪಟಿಸೇವನಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ‘‘ಇದಮಪ್ಪಹಾಯಾ’’ತಿ ವಚನತೋ ಪನ ತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಪಟಿಞ್ಞಾತಂ ಪಹಾಯ ಖೀಣಾಸವಂ ‘‘ಮುಸಾ ಮಯಾ ಭಣಿತಂ, ಖಮಥ ಮೇ’’ತಿ ಖಮಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ನತ್ಥಿ ಕಾಮೇಸು ದೋಸೋ’’ತಿ ಲದ್ಧಿಂ ವಿಜಹಿತ್ವಾ ಗತಿವಿಸೋಧನಂ ಕರೇಯ್ಯ। ಅಕುಸಲಮೂಲಾನೀತಿ ಅಕುಸಲಾನಿ ಚೇವ ಮೂಲಾನಿ ಚ, ಅಕುಸಲಾನಂ ವಾ ಮೂಲಾನಿ ಅಕುಸಲಮೂಲಾನಿ। ಕುಸಲಮೂಲೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ದುಟ್ಠು ಚರಿತಾನಿ ವಿರೂಪಾನಿ ವಾ ಚರಿತಾನಿ ದುಚ್ಚರಿತಾನಿ। ಸುಟ್ಠು ಚರಿತಾನಿ ಸುನ್ದರಾನಿ ವಾ ಚರಿತಾನಿ ಸುಚರಿತಾನಿ। ಕಾಯೇನ ಕರಣಭೂತೇನ ಕತಂ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತಂ। ಏಸ ನಯೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ। ಸೇಸಂ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ವುತ್ತನಯತ್ತಾ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।
Idamappahāyāti etaṃ brahmacāripaṭiññātādikaṃ laddhiṃ avijahitvā. Suddhaṃ brahmacārinti khīṇāsavaṃ bhikkhuṃ. ‘‘Pātabyataṃ āpajjatī’’ti pātabyabhāvaṃ paṭisevanaṃ āpajjati. ‘‘Idamappahāyā’’ti vacanato pana taṃ brahmacāripaṭiññātaṃ pahāya khīṇāsavaṃ ‘‘musā mayā bhaṇitaṃ, khamatha me’’ti khamāpetvā ‘‘natthi kāmesu doso’’ti laddhiṃ vijahitvā gativisodhanaṃ kareyya. Akusalamūlānīti akusalāni ceva mūlāni ca, akusalānaṃ vā mūlāni akusalamūlāni. Kusalamūlesupi eseva nayo. Duṭṭhu caritāni virūpāni vā caritāni duccaritāni. Suṭṭhu caritāni sundarāni vā caritāni sucaritāni. Kāyena karaṇabhūtena kataṃ duccaritaṃ kāyaduccaritaṃ. Esa nayo sabbattha. Sesaṃ tattha tattha vuttanayattā uttānamevāti.
ತಿಕವಾರವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Tikavāravaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಪರಿವಾರಪಾಳಿ • Parivārapāḷi / ೩. ತಿಕವಾರೋ • 3. Tikavāro
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ತಿಕವಾರವಣ್ಣನಾ • Tikavāravaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ತಿಕವಾರವಣ್ಣನಾ • Tikavāravaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ತಿಕವಾರವಣ್ಣನಾ • Tikavāravaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ಏಕುತ್ತರಿಕನಯೋ ತಿಕವಾರವಣ್ಣನಾ • Ekuttarikanayo tikavāravaṇṇanā
