| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
තිකවාරවණ්‌ණනා
Tikavāravaṇṇanā
323. තිකෙසු වචීසම්‌පයුත්‌තං කායකිරියං කත්‌වාති කායෙන නිපච්‌චකාරං කත්‌වා. මුඛාලම්‌බරකරණාදිභෙදොති මුඛභෙරිවාදනාදිප්‌පභෙදො. යස්‌ස සික්‌ඛාපදස්‌ස වීතික්‌කමෙ කායසමුට්‌ඨානා ආපත්‌තියො, තං කායද්‌වාරෙ පඤ්‌ඤත්‌තසික්‌ඛාපදං. උපඝාතෙතීති විනාසෙති. න ආදාතබ්‌බන්‌ති ‘‘ඉමස්‌මා විහාරා පරම්‌පි මා නික්‌ඛම, විනයධරානං වා සන්‌තිකං ආගච්‌ඡ විනිච්‌ඡයං දාතු’’න්‌ති වුත්‌තෙ තස්‌ස වචනං න ගහෙතබ්‌බන්‌ති අත්‌ථො.
323. Tikesu vacīsampayuttaṃ kāyakiriyaṃ katvāti kāyena nipaccakāraṃ katvā. Mukhālambarakaraṇādibhedoti mukhabherivādanādippabhedo. Yassa sikkhāpadassa vītikkame kāyasamuṭṭhānā āpattiyo, taṃ kāyadvāre paññattasikkhāpadaṃ. Upaghātetīti vināseti. Na ādātabbanti ‘‘imasmā vihārā parampi mā nikkhama, vinayadharānaṃ vā santikaṃ āgaccha vinicchayaṃ dātu’’nti vutte tassa vacanaṃ na gahetabbanti attho.
අකුසලානි චෙව මූලානි චාති අකොසල්‌ලසම්‌භූතට්‌ඨෙන එකන්‌තාකුසලභාවතො අකුසලානි, අත්‌තනා සම්‌පයුත්‌තධම්‌මානං සුප්‌පතිට්‌ඨිතභාවසාධනතො මූලානි, න අකුසලභාවසාධනතො. න හි මූලතො අකුසලානං අකුසලභාවො, කුසලාදීනං වා කුසලාදිභාවො. තථා ච සති මොමූහචිත්‌තද්‌වයමොහස්‌ස අකුසලභාවො න සියා.
Akusalāni ceva mūlāni cāti akosallasambhūtaṭṭhena ekantākusalabhāvato akusalāni, attanā sampayuttadhammānaṃ suppatiṭṭhitabhāvasādhanato mūlāni, na akusalabhāvasādhanato. Na hi mūlato akusalānaṃ akusalabhāvo, kusalādīnaṃ vā kusalādibhāvo. Tathā ca sati momūhacittadvayamohassa akusalabhāvo na siyā.
දුට්‌ඨු චරිතානීති පච්‌චයතො සම්‌පයුත්‌තධම්‌මතො පවත්‌තිආකාරතො ච න සුට්‌ඨු අසම්‌මාපවත්‌තිතානි. විරූපානීති බීභච්‌ඡානි සම්‌පති ආයතිඤ්‌ච අනිට්‌ඨරූපත්‌තා. සුට්‌ඨු චරිතානීතිආදීසු වුත්‌තවිපරියායෙන අත්‌ථො වෙදිතබ්‌බො. ද්‌වෙපි චෙතෙ තිකා පණ්‌ණත්‌තියා වා කම්‌මපථෙහි වා කථෙතබ්‌බා. පණ්‌ණත්‌තියා තාව කායද්‌වාරෙ පඤ්‌ඤත්‌තසික්‌ඛාපදස්‌ස වීතික්‌කමො කායදුච්‌චරිතං, අවීතික්‌කමො කායසුචරිතං. වචීද්‌වාරෙ පඤ්‌ඤත්‌තසික්‌ඛාපදස්‌ස වීතික්‌කමො වචීදුච්‌චරිතං, අවීතික්‌කමො වචීසුචරිතං. උභයත්‌ථ පඤ්‌ඤත්‌තසික්‌ඛාපදස්‌ස වීතික්‌කමො මනොදුච්‌චරිතං මනොද්‌වාරෙ පඤ්‌ඤත්‌තසික්‌ඛාපදස්‌ස අභාවතො. තයිදං ද්‌වාරද්‌වයෙ අකිරියසමුට්‌ඨානාය ආපත්‌තියා වසෙන වෙදිතබ්‌බං. යථාවුත්‌තාය ආපත්‌තියා අවීතික්‌කමොව මනොසුචරිතං. අයං පණ්‌ණත්‌තිකථා.
Duṭṭhu caritānīti paccayato sampayuttadhammato pavattiākārato ca na suṭṭhu asammāpavattitāni. Virūpānīti bībhacchāni sampati āyatiñca aniṭṭharūpattā. Suṭṭhu caritānītiādīsu vuttavipariyāyena attho veditabbo. Dvepi cete tikā paṇṇattiyā vā kammapathehi vā kathetabbā. Paṇṇattiyā tāva kāyadvāre paññattasikkhāpadassa vītikkamo kāyaduccaritaṃ, avītikkamo kāyasucaritaṃ. Vacīdvāre paññattasikkhāpadassa vītikkamo vacīduccaritaṃ, avītikkamo vacīsucaritaṃ. Ubhayattha paññattasikkhāpadassa vītikkamo manoduccaritaṃ manodvāre paññattasikkhāpadassa abhāvato. Tayidaṃ dvāradvaye akiriyasamuṭṭhānāya āpattiyā vasena veditabbaṃ. Yathāvuttāya āpattiyā avītikkamova manosucaritaṃ. Ayaṃ paṇṇattikathā.
පාණාතිපාතාදයො පන තිස්‌සො චෙතනා කායද්‌වාරෙ වචීද්‌වාරෙපි උප්‌පන්‌නා කායදුච්‌චරිතං ද්‌වාරන්‌තරෙ උප්‌පන්‌නස්‌සපි කම්‌මස්‌ස සනාමාපරිච්‌චාගතො යෙභුය්‍යවුත්‌තියා තබ්‌බහුලවුත්‌තියා ච. තෙනාහු අට්‌ඨකථාචරියා –
Pāṇātipātādayo pana tisso cetanā kāyadvāre vacīdvārepi uppannā kāyaduccaritaṃ dvārantare uppannassapi kammassa sanāmāpariccāgato yebhuyyavuttiyā tabbahulavuttiyā ca. Tenāhu aṭṭhakathācariyā –
‘‘ද්‌වාරෙ චරන්‌ති කම්‌මානි, න ද්‌වාරා ද්‌වාරචාරිනො;
‘‘Dvāre caranti kammāni, na dvārā dvāracārino;
තස්‌මා ද්‌වාරෙහි කම්‌මානි, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං වවත්‌ථිතා’’ති. (ධ. ස. අට්‌ඨ. කාමාවචරකුසල ද්‌වාරකථා, කායකම්‌මද්‌වාර);
Tasmā dvārehi kammāni, aññamaññaṃ vavatthitā’’ti. (dha. sa. aṭṭha. kāmāvacarakusala dvārakathā, kāyakammadvāra);
තථා චතස්‌සො මුසාවාදාදිචෙතනා කායද්‌වාරෙපි වචීද්‌වාරෙපි උප්‌පන්‌නා වචීදුච්‌චරිතං, අභිජ්‌ඣා බ්‍යාපාදො මිච්‌ඡාදිට්‌ඨීති තයො මනොකම්‌මභූතාය චෙතනාය සම්‌පයුත්‌තධම්‌මා මනොදුච්‌චරිතං, කායවචීකම්‌මභූතාය පන චෙතනාය සම්‌පයුත්‌තා අභිජ්‌ඣාදයො තංතංපක්‌ඛිකා වා හොන්‌ති අබ්‌බොහාරිකා වා. පාණාතිපාතාදීහි විරමන්‌තස්‌ස උප්‌පන්‌නා තිස්‌සො චෙතනාපි විරතියොපි කායසුචරිතං කායිකස්‌ස වීතික්‌කමස්‌ස අකරණවසෙන පවත්‌තනතො. කායෙන පන සික්‌ඛාපදානං සමාදියමානෙ සීලස්‌ස කායසුචරිතභාවෙ වත්‌තබ්‌බමෙව නත්‌ථි. මුසාවාදාදීහි විරමන්‌තස්‌ස චතස්‌සො චෙතනාපි විරතියොපි වචීසුචරිතං වාචසිකස්‌ස වීතික්‌කමස්‌ස අකරණවසෙන පවත්‌තනතො. අනභිජ්‌ඣා අබ්‍යාපාදො සම්‌මාදිට්‌ඨීති තයො චෙතනාසම්‌පයුත්‌තධම්‌මා මනොසුචරිතන්‌ති අයං කම්‌මපථකථා.
Tathā catasso musāvādādicetanā kāyadvārepi vacīdvārepi uppannā vacīduccaritaṃ, abhijjhā byāpādo micchādiṭṭhīti tayo manokammabhūtāya cetanāya sampayuttadhammā manoduccaritaṃ, kāyavacīkammabhūtāya pana cetanāya sampayuttā abhijjhādayo taṃtaṃpakkhikā vā honti abbohārikā vā. Pāṇātipātādīhi viramantassa uppannā tisso cetanāpi viratiyopi kāyasucaritaṃ kāyikassa vītikkamassa akaraṇavasena pavattanato. Kāyena pana sikkhāpadānaṃ samādiyamāne sīlassa kāyasucaritabhāve vattabbameva natthi. Musāvādādīhi viramantassa catasso cetanāpi viratiyopi vacīsucaritaṃ vācasikassa vītikkamassa akaraṇavasena pavattanato. Anabhijjhā abyāpādo sammādiṭṭhīti tayo cetanāsampayuttadhammā manosucaritanti ayaṃ kammapathakathā.
තිකවාරවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Tikavāravaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / පරිවාරපාළි • Parivārapāḷi / 3. තිකවාරො • 3. Tikavāro
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / පරිවාර-අට්‌ඨකථා • Parivāra-aṭṭhakathā / තිකවාරවණ්‌ණනා • Tikavāravaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / තිකවාරවණ්‌ණනා • Tikavāravaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / තිකවාරවණ්‌ණනා • Tikavāravaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / එකුත්‌තරිකනයො තිකවාරවණ්‌ණනා • Ekuttarikanayo tikavāravaṇṇanā
