Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / སཱརཏྠདཱིཔནཱི-ཊཱིཀཱ • Sāratthadīpanī-ṭīkā

    ཏིཀཝཱརཝཎྞནཱ

    Tikavāravaṇṇanā

    ༣༢༣. ཏིཀེསུ ཝཙཱིསམྤཡུཏྟཾ ཀཱཡཀིརིཡཾ ཀཏྭཱཏི ཀཱཡེན ནིཔཙྩཀཱརཾ ཀཏྭཱ། མུཁཱལམྦརཀརཎཱདིབྷེདོཏི མུཁབྷེརིཝཱདནཱདིཔྤབྷེདོ། ཡསྶ སིཀྑཱཔདསྶ ཝཱིཏིཀྐམེ ཀཱཡསམུཊྛཱནཱ ཨཱཔཏྟིཡོ, ཏཾ ཀཱཡདྭཱརེ པཉྙཏྟསིཀྑཱཔདཾ། ཨུཔགྷཱཏེཏཱིཏི ཝིནཱསེཏི། ན ཨཱདཱཏབྦནྟི ‘‘ཨིམསྨཱ ཝིཧཱརཱ པརམྤི མཱ ནིཀྑམ, ཝིནཡདྷརཱནཾ ཝཱ སནྟིཀཾ ཨཱགཙྪ ཝིནིཙྪཡཾ དཱཏུ’’ནྟི ཝུཏྟེ ཏསྶ ཝཙནཾ ན གཧེཏབྦནྟི ཨཏྠོ།

    323. Tikesu vacīsampayuttaṃ kāyakiriyaṃ katvāti kāyena nipaccakāraṃ katvā. Mukhālambarakaraṇādibhedoti mukhabherivādanādippabhedo. Yassa sikkhāpadassa vītikkame kāyasamuṭṭhānā āpattiyo, taṃ kāyadvāre paññattasikkhāpadaṃ. Upaghātetīti vināseti. Na ādātabbanti ‘‘imasmā vihārā parampi mā nikkhama, vinayadharānaṃ vā santikaṃ āgaccha vinicchayaṃ dātu’’nti vutte tassa vacanaṃ na gahetabbanti attho.

    ཨཀུསལཱནི ཙེཝ མཱུལཱནི ཙཱཏི ཨཀོསལླསམྦྷཱུཏཊྛེན ཨེཀནྟཱཀུསལབྷཱཝཏོ ཨཀུསལཱནི, ཨཏྟནཱ སམྤཡུཏྟདྷམྨཱནཾ སུཔྤཏིཊྛིཏབྷཱཝསཱདྷནཏོ མཱུལཱནི, ན ཨཀུསལབྷཱཝསཱདྷནཏོ། ན ཧི མཱུལཏོ ཨཀུསལཱནཾ ཨཀུསལབྷཱཝོ, ཀུསལཱདཱིནཾ ཝཱ ཀུསལཱདིབྷཱཝོ། ཏཐཱ ཙ སཏི མོམཱུཧཙིཏྟདྭཡམོཧསྶ ཨཀུསལབྷཱཝོ ན སིཡཱ།

    Akusalāni ceva mūlāni cāti akosallasambhūtaṭṭhena ekantākusalabhāvato akusalāni, attanā sampayuttadhammānaṃ suppatiṭṭhitabhāvasādhanato mūlāni, na akusalabhāvasādhanato. Na hi mūlato akusalānaṃ akusalabhāvo, kusalādīnaṃ vā kusalādibhāvo. Tathā ca sati momūhacittadvayamohassa akusalabhāvo na siyā.

    དུཊྛུ ཙརིཏཱནཱིཏི པཙྩཡཏོ སམྤཡུཏྟདྷམྨཏོ པཝཏྟིཨཱཀཱརཏོ ཙ ན སུཊྛུ ཨསམྨཱཔཝཏྟིཏཱནི། ཝིརཱུཔཱནཱིཏི བཱིབྷཙྪཱནི སམྤཏི ཨཱཡཏིཉྩ ཨནིཊྛརཱུཔཏྟཱ། སུཊྛུ ཙརིཏཱནཱིཏིཨཱདཱིསུ ཝུཏྟཝིཔརིཡཱཡེན ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ། དྭེཔི ཙེཏེ ཏིཀཱ པཎྞཏྟིཡཱ ཝཱ ཀམྨཔཐེཧི ཝཱ ཀཐེཏབྦཱ། པཎྞཏྟིཡཱ ཏཱཝ ཀཱཡདྭཱརེ པཉྙཏྟསིཀྑཱཔདསྶ ཝཱིཏིཀྐམོ ཀཱཡདུཙྩརིཏཾ, ཨཝཱིཏིཀྐམོ ཀཱཡསུཙརིཏཾ། ཝཙཱིདྭཱརེ པཉྙཏྟསིཀྑཱཔདསྶ ཝཱིཏིཀྐམོ ཝཙཱིདུཙྩརིཏཾ, ཨཝཱིཏིཀྐམོ ཝཙཱིསུཙརིཏཾ། ཨུབྷཡཏྠ པཉྙཏྟསིཀྑཱཔདསྶ ཝཱིཏིཀྐམོ མནོདུཙྩརིཏཾ མནོདྭཱརེ པཉྙཏྟསིཀྑཱཔདསྶ ཨབྷཱཝཏོ། ཏཡིདཾ དྭཱརདྭཡེ ཨཀིརིཡསམུཊྛཱནཱཡ ཨཱཔཏྟིཡཱ ཝསེན ཝེདིཏབྦཾ། ཡཐཱཝུཏྟཱཡ ཨཱཔཏྟིཡཱ ཨཝཱིཏིཀྐམོཝ མནོསུཙརིཏཾ། ཨཡཾ པཎྞཏྟིཀཐཱ

    Duṭṭhu caritānīti paccayato sampayuttadhammato pavattiākārato ca na suṭṭhu asammāpavattitāni. Virūpānīti bībhacchāni sampati āyatiñca aniṭṭharūpattā. Suṭṭhu caritānītiādīsu vuttavipariyāyena attho veditabbo. Dvepi cete tikā paṇṇattiyā vā kammapathehi vā kathetabbā. Paṇṇattiyā tāva kāyadvāre paññattasikkhāpadassa vītikkamo kāyaduccaritaṃ, avītikkamo kāyasucaritaṃ. Vacīdvāre paññattasikkhāpadassa vītikkamo vacīduccaritaṃ, avītikkamo vacīsucaritaṃ. Ubhayattha paññattasikkhāpadassa vītikkamo manoduccaritaṃ manodvāre paññattasikkhāpadassa abhāvato. Tayidaṃ dvāradvaye akiriyasamuṭṭhānāya āpattiyā vasena veditabbaṃ. Yathāvuttāya āpattiyā avītikkamova manosucaritaṃ. Ayaṃ paṇṇattikathā.

    པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཡོ པན ཏིསྶོ ཙེཏནཱ ཀཱཡདྭཱརེ ཝཙཱིདྭཱརེཔི ཨུཔྤནྣཱ ཀཱཡདུཙྩརིཏཾ དྭཱརནྟརེ ཨུཔྤནྣསྶཔི ཀམྨསྶ སནཱམཱཔརིཙྩཱགཏོ ཡེབྷུཡྻཝུཏྟིཡཱ ཏབྦཧུལཝུཏྟིཡཱ ཙ། ཏེནཱཧུ ཨཊྛཀཐཱཙརིཡཱ –

    Pāṇātipātādayo pana tisso cetanā kāyadvāre vacīdvārepi uppannā kāyaduccaritaṃ dvārantare uppannassapi kammassa sanāmāpariccāgato yebhuyyavuttiyā tabbahulavuttiyā ca. Tenāhu aṭṭhakathācariyā –

    ‘‘དྭཱརེ ཙརནྟི ཀམྨཱནི, ན དྭཱརཱ དྭཱརཙཱརིནོ།

    ‘‘Dvāre caranti kammāni, na dvārā dvāracārino;

    ཏསྨཱ དྭཱརེཧི ཀམྨཱནི, ཨཉྙམཉྙཾ ཝཝཏྠིཏཱ’’ཏི༎ (དྷ॰ ས॰ ཨཊྛ॰ ཀཱམཱཝཙརཀུསལ དྭཱརཀཐཱ, ཀཱཡཀམྨདྭཱར)།

    Tasmā dvārehi kammāni, aññamaññaṃ vavatthitā’’ti. (dha. sa. aṭṭha. kāmāvacarakusala dvārakathā, kāyakammadvāra);

    ཏཐཱ ཙཏསྶོ མུསཱཝཱདཱདིཙེཏནཱ ཀཱཡདྭཱརེཔི ཝཙཱིདྭཱརེཔི ཨུཔྤནྣཱ ཝཙཱིདུཙྩརིཏཾ, ཨབྷིཛ྄ཛྷཱ བྱཱཔཱདོ མིཙྪཱདིཊྛཱིཏི ཏཡོ མནོཀམྨབྷཱུཏཱཡ ཙེཏནཱཡ སམྤཡུཏྟདྷམྨཱ མནོདུཙྩརིཏཾ, ཀཱཡཝཙཱིཀམྨབྷཱུཏཱཡ པན ཙེཏནཱཡ སམྤཡུཏྟཱ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདཡོ ཏཾཏཾཔཀྑིཀཱ ཝཱ ཧོནྟི ཨབྦོཧཱརིཀཱ ཝཱ། པཱཎཱཏིཔཱཏཱདཱིཧི ཝིརམནྟསྶ ཨུཔྤནྣཱ ཏིསྶོ ཙེཏནཱཔི ཝིརཏིཡོཔི ཀཱཡསུཙརིཏཾ ཀཱཡིཀསྶ ཝཱིཏིཀྐམསྶ ཨཀརཎཝསེན པཝཏྟནཏོ། ཀཱཡེན པན སིཀྑཱཔདཱནཾ སམཱདིཡམཱནེ སཱིལསྶ ཀཱཡསུཙརིཏབྷཱཝེ ཝཏྟབྦམེཝ ནཏྠི། མུསཱཝཱདཱདཱིཧི ཝིརམནྟསྶ ཙཏསྶོ ཙེཏནཱཔི ཝིརཏིཡོཔི ཝཙཱིསུཙརིཏཾ ཝཱཙསིཀསྶ ཝཱིཏིཀྐམསྶ ཨཀརཎཝསེན པཝཏྟནཏོ། ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱ ཨབྱཱཔཱདོ སམྨཱདིཊྛཱིཏི ཏཡོ ཙེཏནཱསམྤཡུཏྟདྷམྨཱ མནོསུཙརིཏནྟི ཨཡཾ ཀམྨཔཐཀཐཱ

    Tathā catasso musāvādādicetanā kāyadvārepi vacīdvārepi uppannā vacīduccaritaṃ, abhijjhā byāpādo micchādiṭṭhīti tayo manokammabhūtāya cetanāya sampayuttadhammā manoduccaritaṃ, kāyavacīkammabhūtāya pana cetanāya sampayuttā abhijjhādayo taṃtaṃpakkhikā vā honti abbohārikā vā. Pāṇātipātādīhi viramantassa uppannā tisso cetanāpi viratiyopi kāyasucaritaṃ kāyikassa vītikkamassa akaraṇavasena pavattanato. Kāyena pana sikkhāpadānaṃ samādiyamāne sīlassa kāyasucaritabhāve vattabbameva natthi. Musāvādādīhi viramantassa catasso cetanāpi viratiyopi vacīsucaritaṃ vācasikassa vītikkamassa akaraṇavasena pavattanato. Anabhijjhā abyāpādo sammādiṭṭhīti tayo cetanāsampayuttadhammā manosucaritanti ayaṃ kammapathakathā.

    ཏིཀཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ།

    Tikavāravaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ཏིཔིཊཀ (མཱུལ) • Tipiṭaka (Mūla) / ཝིནཡཔིཊཀ • Vinayapiṭaka / པརིཝཱརཔཱལི༹ • Parivārapāḷi / ༣. ཏིཀཝཱརོ • 3. Tikavāro

    ཨཊྛཀཐཱ • Aṭṭhakathā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཨཊྛཀཐཱ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / པརིཝཱར-ཨཊྛཀཐཱ • Parivāra-aṭṭhakathā / ཏིཀཝཱརཝཎྞནཱ • Tikavāravaṇṇanā

    ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ཝཛིརབུདྡྷི-ཊཱིཀཱ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ཏིཀཝཱརཝཎྞནཱ • Tikavāravaṇṇanā

    ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ཝིམཏིཝིནོདནཱི-ཊཱིཀཱ • Vimativinodanī-ṭīkā / ཏིཀཝཱརཝཎྞནཱ • Tikavāravaṇṇanā

    ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / པཱཙིཏྱཱདིཡོཛནཱཔཱལི༹ • Pācityādiyojanāpāḷi / ཨེཀུཏྟརིཀནཡོ ཏིཀཝཱརཝཎྞནཱ • Ekuttarikanayo tikavāravaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact