| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
ਤਿਕવਾਰવਣ੍ਣਨਾ
Tikavāravaṇṇanā
੩੨੩. ਤਿਕੇਸੁ ਲੋਹਿਤੁਪ੍ਪਾਦਾਪਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿਂ। ਆવੁਸੋવਾਦੇਨਾਤਿ ‘‘ਆવੁਸੋ’’ਤਿ ਆਲਪਨੇਨ। ਆਪਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਾਪਤ੍ਤਿਂ। ਸੇਸਾ ਰਤ੍ਤਿਞ੍ਚੇવ ਦਿવਾ ਚਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨੇ ਆਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾ ਪਠਮਕਥਿਨਾਦੀ (ਪਾਰਾ॰ ੪੫੯) ਸਬ੍ਬਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋਪਿ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿવਾਨਂ વੇਮਜ੍ਝੇਯੇવ ਆਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਤਤਿਯਕੋਟ੍ਠਾਸਞ੍ਞੇવ ਪવਿਟ੍ਠਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ। ਅਥ વਾ ਉਦ੍ਧਸ੍ਤੇ ਅਰੁਣੇ ਆਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਦਿવਾ ਆਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬੇਸੁ ਏવ ਪવਿਟ੍ਠਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤੇ ਸੂਰਿਯੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਓવਾਦਨਾਪਤ੍ਤਿਯੋ, ਪਨ ਰਤ੍ਤਨ੍ਧਕਾਰੇ ਪੁਰਿਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾਪਤ੍ਤਿ ਚ ਰਤ੍ਤਿਯਞ੍ਞੇવ ਆਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾ।
323. Tikesu lohituppādāpattinti pārājikāpattiṃ. Āvusovādenāti ‘‘āvuso’’ti ālapanena. Āpattinti dukkaṭāpattiṃ. Sesā rattiñceva divā cāti ettha aruṇuggamane āpajjitabbā paṭhamakathinādī (pārā. 459) sabbā āpattiyopi rattindivānaṃ vemajjheyeva āpajjitabbattā tatiyakoṭṭhāsaññeva paviṭṭhāti daṭṭhabbā. Atha vā uddhaste aruṇe āpajjitabbattā divā āpajjitabbesu eva paviṭṭhāti daṭṭhabbā, atthaṅgate sūriye bhikkhuniyo ovādanāpattiyo, pana rattandhakāre purisena saddhiṃ santiṭṭhanāpatti ca rattiyaññeva āpajjitabbā.
ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ ਕੁਲਾਨਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨਅਨਤਿਰਿਤ੍ਤਭੋਜਨਾਦੀਨਿ ਦਿવਾ ਏવ ਆਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾਨਿ। ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਭੋਜਨਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾਨਿ ਸੇਖਿਯਾਨਿ, ਗਣਭੋਜਨਾਦੀਨਿ ਚ ਦਿવਾ ਏવ ਆਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਈਦਿਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਸੇਸਾવ ਤਤਿਯਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਭਜਨ੍ਤੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।
Purebhattaṃ kulāni upasaṅkamanaanatirittabhojanādīni divā eva āpajjitabbāni. Keci pana ‘‘bhojanapaṭisaṃyuttāni sekhiyāni, gaṇabhojanādīni ca divā eva āpajjitabbānī’’ti vadanti. Tasmā īdisā āpattiyo muñcitvā sesāva tatiyakoṭṭhāsaṃ bhajantīti veditabbaṃ.
ਨ ਊਨਦਸવਸ੍ਸੋਤਿ ਦਸવਸ੍ਸਸ੍ਸ ਬਾਲਸ੍ਸੇવ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਤ੍ਤਾ વੁਤ੍ਤਂ। ਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕੇਸੁ ਅਸਮ੍ਮਾવਤ੍ਤਨਾਪਤ੍ਤਿਂ, ਅਲਜ੍ਜੀਨਂ ਨਿਸ੍ਸਯਦਾਨਾਦਿਮ੍ਪਿ ਦਸવਸ੍ਸੋવ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, વੁਟ੍ਠਾਪਿਨਿਂ ਦ੍વੇ વਸ੍ਸਾਨਿ ਅਨਨੁਬਨ੍ਧਾਦਿਮ੍ਪਿ ਊਨਦਸવਸ੍ਸਾ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ। ਅਬ੍ਯਾਕਤਚਿਤ੍ਤੋਤਿ ਸੁਪਨ੍ਤਸ੍ਸ ਭવਙ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ।
Na ūnadasavassoti dasavassassa bālasseva paññattasikkhāpadattā vuttaṃ. Saddhivihārikaantevāsikesu asammāvattanāpattiṃ, alajjīnaṃ nissayadānādimpi dasavassova āpajjati, vuṭṭhāpiniṃ dve vassāni ananubandhādimpi ūnadasavassā āpajjanti. Abyākatacittoti supantassa bhavaṅgacittaṃ sandhāya vuttaṃ.
ਅਪ੍ਪવਾਰੇਨ੍ਤੋਤਿ ਅਨਾਦਰਿਯੇਨ ਅਪ੍ਪવਾਰੇਨ੍ਤੋ ਕੇਨਚਿ ਪਚ੍ਚਯੇਨ ਅਪ੍ਪવਾਰੇਤ੍વਾ ਕਾਲ਼ਪਕ੍ਖਚਾਤੁਦ੍ਦਸੇ ਸਙ੍ਘੇ ਪવਾਰੇਨ੍ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਅਨਾਦਰਿਯੇਨ ਅਪ੍ਪવਾਰੇਨ੍ਤੋ ਤਮੇવ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਕਾਲ਼ੇਪਿ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਜੁਣ੍ਹੇ ਏવਾਤਿ ਨਿਯਮੋ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮવਸ੍ਸਂવੁਤ੍ਥੋ ਪਨ ਪਚ੍ਛਿਮਕਤ੍ਤਿਕਪੁਣ੍ਣਮਿਯਮੇવ ਪવਾਰੇਤੁਂ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਤਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪવਾਰਣਾਪਚ੍ਚਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਏવ ਜੁਣ੍ਹੇ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਨਿਯਮੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਜੁਣ੍ਹੇ ਕਪ੍ਪਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ।
Appavārentoti anādariyena appavārento kenaci paccayena appavāretvā kāḷapakkhacātuddase saṅghe pavārente tattha anādariyena appavārento tameva āpattiṃ kāḷepi āpajjatīti juṇhe evāti niyamo na dissati, pacchimavassaṃvuttho pana pacchimakattikapuṇṇamiyameva pavāretuṃ labbhatīti tattha appavāraṇāpaccayā āpattiṃ āpajjamāno eva juṇhe āpajjatīti niyametabboti daṭṭhabbaṃ. Juṇhe kappatīti etthāpi eseva nayo.
‘‘ਅਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ ਹੇਮਨ੍ਤੇ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ‘‘વਸ੍ਸਾਨਂ ਚਾਤੁਮਾਸਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿਯਮવਚਨੇਨੇવ ਅਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। વਸ੍ਸਾਨੁਪਗਮਨਅਕਰਣੀਯੇਨ ਪਕ੍ਕਮਾਦਯੋਪਿ વਸ੍ਸੇ ਏવ ਆਪਜ੍ਜਤਿ। વਤ੍ਥਿਕਮ੍ਮਾਦਿਮ੍ਪਿ ਗਿਲਾਨੋ ਏવ। ਅਧੋਤਪਾਦੇਹਿ ਅਕ੍ਕਮਨਾਦੀਨਿਪਿ ਅਨ੍ਤੋ ਏવ ਆਪਜ੍ਜਤਿ । ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾ ਆਰਾਮਪ੍ਪવੇਸਨਾਦਿ ਚ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਾਯਮੇવ। ਨਿਸ੍ਸਯਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾਦਿਸਾਪਕ੍ਕਮਨਾਦਿ ਚ ਬਹਿਸੀਮਾਯਮੇવ। ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸੇ ਸਨ੍ਤਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਾવਿਕਰਣਾਪਤ੍ਤਿਸਮਨੁਭਾਸਨਊਨવੀਸਤਿવਸ੍ਸੂਪਸਮ੍ਪਾਦਨਾਦਿਸਬ੍ਬਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋਪਿ ਸਙ੍ਘੇ ਏવ। ਅਧਮ੍ਮੇਨ ਗਣੁਪੋਸਥਾਦੀਸੁਪਿ ਗਣਾਦਿਮਜ੍ਝੇ ਏવ। ਅਲਜ੍ਜਿਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਨਿਸ੍ਸਯਗ੍ਗਹਣਾਦਿਪਿ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਏવ ਆਪਜ੍ਜਤਿ।
‘‘Apaccuddharitvā hemante āpajjatī’’ti iminā ‘‘vassānaṃ cātumāsaṃ adhiṭṭhātu’’nti niyamavacaneneva apaccuddharantassa dukkaṭanti dasseti. Vassānupagamanaakaraṇīyena pakkamādayopi vasse eva āpajjati. Vatthikammādimpi gilāno eva. Adhotapādehi akkamanādīnipi anto eva āpajjati . Bhikkhuniyā anāpucchā ārāmappavesanādi ca antosīmāyameva. Nissayapaṭipannassa anāpucchādisāpakkamanādi ca bahisīmāyameva. Pātimokkhuddese santiyā āpattiyā anāvikaraṇāpattisamanubhāsanaūnavīsativassūpasampādanādisabbaadhammakammāpattiyopi saṅghe eva. Adhammena gaṇuposathādīsupi gaṇādimajjhe eva. Alajjissa santike nissayaggahaṇādipi puggalassa santike eva āpajjati.
ਤੀਣਿ ਅਧਮ੍ਮਿਕਾਨਿ ਅਮੂਲ਼੍ਹવਿਨਯਸ੍ਸ ਦਾਨਾਨੀਤਿ ਯੋ ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕੋਪਿ વੀਤਿਕ੍ਕਮਕਾਲੇ, ਅਨੁਮ੍ਮਤ੍ਤੋ ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚੇવ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਪਚ੍ਛਾ ਚੋਦਿਤੋ ਸਰਮਾਨੋ ਏવ ‘‘ਨ ਸਰਾਮੀ’’ਤਿ વਦਤਿ, ਯੋ ਚ ‘‘ਸੁਪਿਨਂ વਿਯ ਸਰਾਮੀ’’ਤਿ વਾ ਮੁਸਾ વਦਤਿ, ਯੋ ਚ ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕਕਾਲੇ ਕਤਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ વਦਤਿ, ਇਮੇਸਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਦਿਨ੍ਨਾਨਿ ਤੀਣਿ ਅਮੂਲ਼੍ਹવਿਨਯਸ੍ਸ ਦਾਨਾਨਿ ਅਧਮ੍ਮਿਕਾਨਿ।
Tīṇi adhammikāni amūḷhavinayassa dānānīti yo ummattakopi vītikkamakāle, anummatto sañcicceva āpattiṃ āpajjitvā bhikkhūhi pacchā codito saramāno eva ‘‘na sarāmī’’ti vadati, yo ca ‘‘supinaṃ viya sarāmī’’ti vā musā vadati, yo ca ummattakakāle kataṃ sabbampi sabbesaṃ vaṭṭatīti vadati, imesaṃ tiṇṇaṃ dinnāni tīṇi amūḷhavinayassa dānāni adhammikāni.
ਅਪਕਤਤ੍ਤੋਤਿ વਿਨਯੇ ਅਪਕਤਞ੍ਞੂ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਾਨਾਪਤ੍ਤਿਂ ਨ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ (ਪਰਿ॰ ੩੨੫)। ‘‘ਦਿਟ੍ਠਿਞ੍ਚ ਅਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨ੍ਤਾਨਂਯੇવ ਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਓવਦਿਯਮਾਨਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਅਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਪਚ੍ਚਯਾ ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਮ੍ਪਿ વਾ ਅવਸ੍ਸਮੇવ ਸਮ੍ਭવਤੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ।
Apakatattoti vinaye apakataññū. Tenāha ‘‘āpattānāpattiṃ na jānātī’’ti (pari. 325). ‘‘Diṭṭhiñca anissajjantānaṃyeva kammaṃ kātabba’’nti idaṃ bhikkhūhi ovadiyamānassa diṭṭhiyā anissajjanapaccayā dukkaṭaṃ, pācittiyampi vā avassameva sambhavatīti vuttaṃ.
ਮੁਖਾਲਮ੍ਬਰਕਰਣਾਦਿਭੇਦੋਤਿ ਮੁਖਭੇਰੀવਾਦਨਾਦਿਪ੍ਪਭੇਦੋ। ਉਪਘਾਤੇਤੀਤਿ વਿਨਾਸੇਤਿ। ਬੀਜਨਿਗ੍ਗਾਹਾਦਿਕੇਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਬੀਜਨਿਂ ਗਾਹੇਤ੍વਾ ਅਨੁਮੋਦਨਾਦਿਕਰਣੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Mukhālambarakaraṇādibhedoti mukhabherīvādanādippabhedo. Upaghātetīti vināseti. Bījaniggāhādiketi cittaṃ bījaniṃ gāhetvā anumodanādikaraṇeti attho.
ਤਿਕવਾਰવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Tikavāravaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਪਰਿવਾਰਪਾਲ਼ਿ • Parivārapāḷi / ੩. ਤਿਕવਾਰੋ • 3. Tikavāro
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਪਰਿવਾਰ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Parivāra-aṭṭhakathā / ਤਿਕવਾਰવਣ੍ਣਨਾ • Tikavāravaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ਤਿਕવਾਰવਣ੍ਣਨਾ • Tikavāravaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ਤਿਕવਾਰવਣ੍ਣਨਾ • Tikavāravaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ਏਕੁਤ੍ਤਰਿਕਨਯੋ ਤਿਕવਾਰવਣ੍ਣਨਾ • Ekuttarikanayo tikavāravaṇṇanā
