| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปริวารปาฬิ • Parivārapāḷi |
๓. ติกวาโร
3. Tikavāro
๓๒๓. อตฺถาปตฺติ ติฎฺฐเนฺต ภควติ อาปชฺชติ, โน ปรินิพฺพุเต; อตฺถาปตฺติ ปรินิพฺพุเต ภควติ อาปชฺชติ, โน ติฎฺฐเนฺต; อตฺถาปตฺติ ติฎฺฐเนฺตปิ ภควติ อาปชฺชติ ปรินิพฺพุเตปิฯ อตฺถาปตฺติ กาเล อาปชฺชติ, โน วิกาเล; อตฺถาปตฺติ วิกาเล อาปชฺชติ, โน กาเล; อตฺถาปตฺติ กาเล เจว อาปชฺชติ วิกาเล จฯ อตฺถาปตฺติ รตฺติํ อาปชฺชติ, โน ทิวา; อตฺถาปตฺติ ทิวา อาปชฺชติ, โน รตฺติํ; อตฺถาปตฺติ รตฺติเญฺจว อาปชฺชติ ทิวา จฯ อตฺถาปตฺติ ทสวโสฺส อาปชฺชติ, โน อูนทสวโสฺส; อตฺถาปตฺติ อูนทสวโสฺส อาปชฺชติ, โน ทสวโสฺส; อตฺถาปตฺติ ทสวโสฺส เจว อาปชฺชติ อูนทสวโสฺส จฯ อตฺถาปตฺติ ปญฺจวโสฺส อาปชฺชติ, โน อูนปญฺจวโสฺส; อตฺถาปตฺติ อูนปญฺจวโสฺส อาปชฺชติ, โน ปญฺจวโสฺส; อตฺถาปตฺติ ปญฺจวโสฺส เจว อาปชฺชติ อูนปญฺจวโสฺส จฯ อตฺถาปตฺติ กุสลจิโตฺต อาปชฺชติ; อตฺถาปตฺติ อกุสลจิโตฺต อาปชฺชติ; อตฺถาปตฺติ อพฺยากตจิโตฺต อาปชฺชติฯ อตฺถาปตฺติ สุขเวทนาสมงฺคี อาปชฺชติ; อตฺถาปตฺติ ทุกฺขเวทนาสมงฺคี อาปชฺชติ; อตฺถาปตฺติ อทุกฺขมสุขเวทนาสมงฺคี อาปชฺชติฯ ตีณิ โจทนาวตฺถูนิ – ทิเฎฺฐน, สุเตน, ปริสงฺกายฯ ตโย สลากคฺคาหา – คุฬฺหโก, วิวฎโก 1, สกณฺณชปฺปโกฯ ตโย ปฎิเกฺขปา – มหิจฺฉตา, อสนฺตุฎฺฐิตา 2, อสเลฺลขตาฯ ตโย อนุญฺญาตา – อปฺปิจฺฉตา, สนฺตุฎฺฐิตา, สเลฺลขตาฯ อปเรปิ ตโย ปฎิเกฺขปา – มหิจฺฉตา, อสนฺตุฎฺฐิตา, อมตฺตญฺญุตาฯ ตโย อนุญฺญาตา – อปฺปิจฺฉตา, สนฺตุฎฺฐิตา, มตฺตญฺญุตาฯ ติโสฺส ปญฺญตฺติโย – ปญฺญตฺติ, อนุปญฺญตฺติ, อนุปฺปนฺนปญฺญตฺติฯ อปราปิ ติโสฺส ปญฺญตฺติโย – สพฺพตฺถปญฺญตฺติ, ปเทสปญฺญตฺติ, สาธารณปญฺญตฺติฯ อปราปิ ติโสฺส ปญฺญตฺติโย – อสาธารณปญฺญตฺติ, เอกโตปญฺญตฺติ, อุภโตปญฺญตฺติฯ
323. Atthāpatti tiṭṭhante bhagavati āpajjati, no parinibbute; atthāpatti parinibbute bhagavati āpajjati, no tiṭṭhante; atthāpatti tiṭṭhantepi bhagavati āpajjati parinibbutepi. Atthāpatti kāle āpajjati, no vikāle; atthāpatti vikāle āpajjati, no kāle; atthāpatti kāle ceva āpajjati vikāle ca. Atthāpatti rattiṃ āpajjati, no divā; atthāpatti divā āpajjati, no rattiṃ; atthāpatti rattiñceva āpajjati divā ca. Atthāpatti dasavasso āpajjati, no ūnadasavasso; atthāpatti ūnadasavasso āpajjati, no dasavasso; atthāpatti dasavasso ceva āpajjati ūnadasavasso ca. Atthāpatti pañcavasso āpajjati, no ūnapañcavasso; atthāpatti ūnapañcavasso āpajjati, no pañcavasso; atthāpatti pañcavasso ceva āpajjati ūnapañcavasso ca. Atthāpatti kusalacitto āpajjati; atthāpatti akusalacitto āpajjati; atthāpatti abyākatacitto āpajjati. Atthāpatti sukhavedanāsamaṅgī āpajjati; atthāpatti dukkhavedanāsamaṅgī āpajjati; atthāpatti adukkhamasukhavedanāsamaṅgī āpajjati. Tīṇi codanāvatthūni – diṭṭhena, sutena, parisaṅkāya. Tayo salākaggāhā – guḷhako, vivaṭako 3, sakaṇṇajappako. Tayo paṭikkhepā – mahicchatā, asantuṭṭhitā 4, asallekhatā. Tayo anuññātā – appicchatā, santuṭṭhitā, sallekhatā. Aparepi tayo paṭikkhepā – mahicchatā, asantuṭṭhitā, amattaññutā. Tayo anuññātā – appicchatā, santuṭṭhitā, mattaññutā. Tisso paññattiyo – paññatti, anupaññatti, anuppannapaññatti. Aparāpi tisso paññattiyo – sabbatthapaññatti, padesapaññatti, sādhāraṇapaññatti. Aparāpi tisso paññattiyo – asādhāraṇapaññatti, ekatopaññatti, ubhatopaññatti.
อตฺถาปตฺติ พาโล อาปชฺชติ, โน ปณฺฑิโต; อตฺถาปตฺติ ปณฺฑิโต อาปชฺชติ, โน พาโล; อตฺถาปตฺติ พาโล เจว อาปชฺชติ ปณฺฑิโต จฯ อตฺถาปตฺติ กาเฬ อาปชฺชติ, โน ชุเณฺห; อตฺถาปตฺติ ชุเณฺห อาปชฺชติ, โน กาเฬ; อตฺถาปตฺติ กาเฬ เจว อาปชฺชติ ชุเณฺห จฯ อตฺถิ กาเฬ กปฺปติ, โน ชุเณฺห; อตฺถิ ชุเณฺห กปฺปติ, โน กาเฬ; อตฺถิ กาเฬ เจว กปฺปติ ชุเณฺห จฯ อตฺถาปตฺติ เหมเนฺต อาปชฺชติ, โน คิเมฺห โน วเสฺส; อตฺถาปตฺติ คิเมฺห อาปชฺชติ, โน เหมเนฺต โน วเสฺส; อตฺถาปตฺติ วเสฺส อาปชฺชติ, โน เหมเนฺต โน คิเมฺหฯ อตฺถาปตฺติ สโงฺฆ อาปชฺชติ, น คโณ น ปุคฺคโล; อตฺถาปตฺติ คโณ อาปชฺชติ, น สโงฺฆ น ปุคฺคโล; อตฺถาปตฺติ ปุคฺคโล อาปชฺชติ, น สโงฺฆ น คโณฯ อตฺถิ สงฺฆสฺส กปฺปติ, น คณสฺส น ปุคฺคลสฺส; อตฺถิ คณสฺส กปฺปติ, น สงฺฆสฺส น ปุคฺคลสฺส; อตฺถิ ปุคฺคลสฺส กปฺปติ, น สงฺฆสฺส น คณสฺสฯ ติโสฺส ฉาทนา วตฺถุํ ฉาเทติ, โน อาปตฺติํ; อาปตฺติํ ฉาเทติ, โน วตฺถุํ; วตฺถุเญฺจว ฉาเทติ อาปตฺติญฺจฯ ติโสฺส ปฎิจฺฉาทิโย – ชนฺตาฆรปฎิจฺฉาทิ, อุทกปฎิจฺฉาทิ, วตฺถปฎิจฺฉาทิฯ 5 ตีณิ ปฎิจฺฉนฺนานิ วหนฺติ, โน วิวฎานิ – มาตุคาโม ปฎิจฺฉโนฺน วหติ, โน วิวโฎ; พฺราหฺมณานํ มนฺตา ปฎิจฺฉนฺนา วหนฺติ, โน วิวฎา; มิจฺฉาทิฎฺฐิ ปฎิจฺฉนฺนา วหติ, โน วิวฎาฯ ตีณิ วิวฎานิ วิโรจนฺติ, โน ปฎิจฺฉนฺนานิ – จนฺทมณฺฑลํ วิวฎํ วิโรจติ, โน ปฎิจฺฉนฺนํ; สูริยมณฺฑลํ วิวฎํ วิโรจติ, โน ปฎิจฺฉนฺนํ; ตถาคตปฺปเวทิโต ธมฺมวินโย วิวโฎ วิโรจติ, โน ปฎิจฺฉโนฺนฯ ตโย เสนาสนคฺคาหา – ปุริมโก , ปจฺฉิมโก, อนฺตรามุตฺตโกฯ อตฺถาปตฺติ คิลาโน อาปชฺชติ, โน อคิลาโน; อตฺถาปตฺติ อคิลาโน อาปชฺชติ, โน คิลาโน; อตฺถาปตฺติ คิลาโน เจว อาปชฺชติ อคิลาโน จฯ
Atthāpatti bālo āpajjati, no paṇḍito; atthāpatti paṇḍito āpajjati, no bālo; atthāpatti bālo ceva āpajjati paṇḍito ca. Atthāpatti kāḷe āpajjati, no juṇhe; atthāpatti juṇhe āpajjati, no kāḷe; atthāpatti kāḷe ceva āpajjati juṇhe ca. Atthi kāḷe kappati, no juṇhe; atthi juṇhe kappati, no kāḷe; atthi kāḷe ceva kappati juṇhe ca. Atthāpatti hemante āpajjati, no gimhe no vasse; atthāpatti gimhe āpajjati, no hemante no vasse; atthāpatti vasse āpajjati, no hemante no gimhe. Atthāpatti saṅgho āpajjati, na gaṇo na puggalo; atthāpatti gaṇo āpajjati, na saṅgho na puggalo; atthāpatti puggalo āpajjati, na saṅgho na gaṇo. Atthi saṅghassa kappati, na gaṇassa na puggalassa; atthi gaṇassa kappati, na saṅghassa na puggalassa; atthi puggalassa kappati, na saṅghassa na gaṇassa. Tisso chādanā vatthuṃ chādeti, no āpattiṃ; āpattiṃ chādeti, no vatthuṃ; vatthuñceva chādeti āpattiñca. Tisso paṭicchādiyo – jantāgharapaṭicchādi, udakapaṭicchādi, vatthapaṭicchādi. 6 Tīṇi paṭicchannāni vahanti, no vivaṭāni – mātugāmo paṭicchanno vahati, no vivaṭo; brāhmaṇānaṃ mantā paṭicchannā vahanti, no vivaṭā; micchādiṭṭhi paṭicchannā vahati, no vivaṭā. Tīṇi vivaṭāni virocanti, no paṭicchannāni – candamaṇḍalaṃ vivaṭaṃ virocati, no paṭicchannaṃ; sūriyamaṇḍalaṃ vivaṭaṃ virocati, no paṭicchannaṃ; tathāgatappavedito dhammavinayo vivaṭo virocati, no paṭicchanno. Tayo senāsanaggāhā – purimako , pacchimako, antarāmuttako. Atthāpatti gilāno āpajjati, no agilāno; atthāpatti agilāno āpajjati, no gilāno; atthāpatti gilāno ceva āpajjati agilāno ca.
ตีณิ อธมฺมิกานิ ปาติโมกฺขฎฺฐปนานิฯ ตีณิ ธมฺมิกานิ ปาติโมกฺขฎฺฐปนานิฯ ตโย ปริวาสา – ปฎิจฺฉนฺนปริวาโส, อปฺปฎิจฺฉนฺนปริวาโส, สุทฺธนฺตปริวาโสฯ ตโย มานตฺตา – ปฎิจฺฉนฺนมานตฺตํ, อปฺปฎิจฺฉนฺนมานตฺตํ, ปกฺขมานตฺตํฯ ตโย ปาริวาสิกสฺส ภิกฺขุโน รตฺติเจฺฉทา – สหวาโส, วิปฺปวาโส, อนาโรจนาฯ อตฺถาปตฺติ อโนฺต อาปชฺชติ, โน พหิ; อตฺถาปตฺติ พหิ อาปชฺชติ, โน อโนฺต; อตฺถาปตฺติ อโนฺต เจว อาปชฺชติ พหิ จฯ อตฺถาปตฺติ อโนฺตสีมาย อาปชฺชติ, โน พหิสีมาย; อตฺถาปตฺติ พหิสีมาย อาปชฺชติ, โน อโนฺตสีมาย; อตฺถาปตฺติ อโนฺตสีมาย เจว อาปชฺชติ พหิสีมาย จฯ ตีหากาเรหิ อาปตฺติํ อาปชฺชติ – กาเยน อาปชฺชติ, วาจาย อาปชฺชติ, กาเยน วาจาย อาปชฺชติฯ อปเรหิปิ ตีหากาเรหิ อาปตฺติํ อาปชฺชติ – สงฺฆมเชฺฌ, คณมเชฺฌ, ปุคฺคลสฺส สนฺติเกฯ ตีหากาเรหิ อาปตฺติยา วุฎฺฐาติ – กาเยน วุฎฺฐาติ, วาจาย วุฎฺฐาติ, กาเยน วาจาย วุฎฺฐาติฯ อปเรหิปิ ตีหากาเรหิ อาปตฺติยา วุฎฺฐาติ – สงฺฆมเชฺฌ, คณมเชฺฌ, ปุคฺคลสฺส สนฺติเกฯ ตีณิ อธมฺมิกานิ อมูฬฺหวินยสฺส ทานานิฯ ตีณิ ธมฺมิกานิ อมูฬฺหวินยสฺส ทานานิฯ
Tīṇi adhammikāni pātimokkhaṭṭhapanāni. Tīṇi dhammikāni pātimokkhaṭṭhapanāni. Tayo parivāsā – paṭicchannaparivāso, appaṭicchannaparivāso, suddhantaparivāso. Tayo mānattā – paṭicchannamānattaṃ, appaṭicchannamānattaṃ, pakkhamānattaṃ. Tayo pārivāsikassa bhikkhuno ratticchedā – sahavāso, vippavāso, anārocanā. Atthāpatti anto āpajjati, no bahi; atthāpatti bahi āpajjati, no anto; atthāpatti anto ceva āpajjati bahi ca. Atthāpatti antosīmāya āpajjati, no bahisīmāya; atthāpatti bahisīmāya āpajjati, no antosīmāya; atthāpatti antosīmāya ceva āpajjati bahisīmāya ca. Tīhākārehi āpattiṃ āpajjati – kāyena āpajjati, vācāya āpajjati, kāyena vācāya āpajjati. Aparehipi tīhākārehi āpattiṃ āpajjati – saṅghamajjhe, gaṇamajjhe, puggalassa santike. Tīhākārehi āpattiyā vuṭṭhāti – kāyena vuṭṭhāti, vācāya vuṭṭhāti, kāyena vācāya vuṭṭhāti. Aparehipi tīhākārehi āpattiyā vuṭṭhāti – saṅghamajjhe, gaṇamajjhe, puggalassa santike. Tīṇi adhammikāni amūḷhavinayassa dānāni. Tīṇi dhammikāni amūḷhavinayassa dānāni.
7 ตีหเงฺคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน อากงฺขมาโน สโงฺฆ ตชฺชนียกมฺมํ กเรยฺย – ภณฺฑนการโก โหติ กลหการโก วิวาทการโก ภสฺสการโก สเงฺฆ อธิกรณการโก, พาโล โหติ อพฺยโตฺต, อาปตฺติพหุโล อนปทาโน คิหิสํสโฎฺฐ วิหรติ อนนุโลมิเกหิ คิหิสํสเคฺคหิฯ 8 ตีหเงฺคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน อากงฺขมาโน สโงฺฆ นิยสฺสกมฺมํ กเรยฺย – ภณฺฑนการโก โหติ…เป.… สเงฺฆ อธิกรณการโก, พาโล โหติ อพฺยโตฺต, อาปตฺติพหุโล อนปทาโน คิหิสํสโฎฺฐ วิหรติ อนนุโลมิเกหิ คิหิสํสเคฺคหิฯ 9 ตีหเงฺคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน อากงฺขมาโน สโงฺฆ ปพฺพาชนียกมฺมํ กเรยฺย – ภณฺฑนการโก โหติ…เป.… สเงฺฆ อธิกรณการโก, พาโล โหติ อพฺยโตฺต, อาปตฺติพหุโล อนปทาโน กุลทูกโก โหติ ปาปสมาจาโร ปาปสมาจารา ทิสฺสนฺติ เจว สุยฺยนฺติ จฯ ตีหเงฺคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน อากงฺขมาโน สโงฺฆ ปฎิสารณียกมฺมํ กเรยฺย – ภณฺฑนการโก โหติ…เป.… สเงฺฆ อธิกรณการโก, พาโล โหติ อพฺยโตฺต, อาปตฺติ พหุโล อนปทาโน คิหี อโกฺกสติ ปริภาสติฯ 10 ตีหเงฺคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน อากงฺขมาโน สโงฺฆ อาปตฺติยา อทสฺสเน อุเกฺขปนียกมฺมํ กเรยฺย – ภณฺฑนการโก โหติ…เป.… สเงฺฆ อธิกรณการโก, พาโล โหติ อพฺยโตฺต, อาปตฺติพหุโล อนปทาโน อาปตฺติํ อาปชฺชิตฺวา น อิจฺฉติ อาปตฺติํ ปสฺสิตุํฯ 11 ตีหเงฺคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน อากงฺขมาโน สโงฺฆ อาปตฺติยา อปฺปฎิกเมฺม อุเกฺขปนียกมฺมํ กเรยฺย – ภณฺฑนการโก โหติ…เป.… สเงฺฆ อธิกรณการโก, พาโล โหติ อพฺยโตฺต, อาปตฺติพหุโล อนปทาโน อาปตฺติํ อาปชฺชิตฺวา น อิจฺฉติ อาปตฺติํ ปฎิกาตุํฯ 12 ตีหเงฺคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน อากงฺขมาโน สโงฺฆ ปาปิกาย ทิฎฺฐิยา อปฺปฎินิสฺสเคฺค อุเกฺขปนียกมฺมํ กเรยฺย – ภณฺฑนการโก โหติ…เป.… สเงฺฆ อธิกรณการโก, พาโล โหติ อพฺยโตฺต, อาปตฺติพหุโล อนปทาโน น อิจฺฉติ ปาปิกํ ทิฎฺฐิํ ปฎินิสฺสชฺชิตุํฯ
13 Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno ākaṅkhamāno saṅgho tajjanīyakammaṃ kareyya – bhaṇḍanakārako hoti kalahakārako vivādakārako bhassakārako saṅghe adhikaraṇakārako, bālo hoti abyatto, āpattibahulo anapadāno gihisaṃsaṭṭho viharati ananulomikehi gihisaṃsaggehi. 14 Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno ākaṅkhamāno saṅgho niyassakammaṃ kareyya – bhaṇḍanakārako hoti…pe… saṅghe adhikaraṇakārako, bālo hoti abyatto, āpattibahulo anapadāno gihisaṃsaṭṭho viharati ananulomikehi gihisaṃsaggehi. 15 Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno ākaṅkhamāno saṅgho pabbājanīyakammaṃ kareyya – bhaṇḍanakārako hoti…pe… saṅghe adhikaraṇakārako, bālo hoti abyatto, āpattibahulo anapadāno kuladūkako hoti pāpasamācāro pāpasamācārā dissanti ceva suyyanti ca. Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno ākaṅkhamāno saṅgho paṭisāraṇīyakammaṃ kareyya – bhaṇḍanakārako hoti…pe… saṅghe adhikaraṇakārako, bālo hoti abyatto, āpatti bahulo anapadāno gihī akkosati paribhāsati. 16 Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno ākaṅkhamāno saṅgho āpattiyā adassane ukkhepanīyakammaṃ kareyya – bhaṇḍanakārako hoti…pe… saṅghe adhikaraṇakārako, bālo hoti abyatto, āpattibahulo anapadāno āpattiṃ āpajjitvā na icchati āpattiṃ passituṃ. 17 Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno ākaṅkhamāno saṅgho āpattiyā appaṭikamme ukkhepanīyakammaṃ kareyya – bhaṇḍanakārako hoti…pe… saṅghe adhikaraṇakārako, bālo hoti abyatto, āpattibahulo anapadāno āpattiṃ āpajjitvā na icchati āpattiṃ paṭikātuṃ. 18 Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno ākaṅkhamāno saṅgho pāpikāya diṭṭhiyā appaṭinissagge ukkhepanīyakammaṃ kareyya – bhaṇḍanakārako hoti…pe… saṅghe adhikaraṇakārako, bālo hoti abyatto, āpattibahulo anapadāno na icchati pāpikaṃ diṭṭhiṃ paṭinissajjituṃ.
ตีหเงฺคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน อากงฺขมาโน สโงฺฆ อาคาฬฺหาย เจเตยฺย – ภณฺฑนการโก โหติ กลหการโก วิวาทการโก ภสฺสการโก สเงฺฆ อธิกรณการโก, พาโล โหติ อพฺยโตฺต อาปตฺติพหุโล อนปทาโน, คิหิสํสโฎฺฐ วิหรติ อนนุโลมิเกหิ คิหิสํสเคฺคหิฯ ตีหเงฺคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน กมฺมํ กาตพฺพํ – อลชฺชี จ โหติ, พาโล จ, อปกตโตฺต จฯ อปเรหิปิ ตีหเงฺคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน กมฺมํ กาตพฺพํ – อธิสีเล สีลวิปโนฺน โหติ, อชฺฌาจาเร อาจารวิปโนฺน โหติ, อติทิฎฺฐิยา ทิฎฺฐิวิปโนฺน โหติฯ อปเรหิปิ ตีหเงฺคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน กมฺมํ กาตพฺพํ – กายิเกน ทเวน สมนฺนาคโต โหติ, วาจสิเกน ทเวน สมนฺนาคโต โหติ, กายิกวาจสิเกน ทเวน สมนฺนาคโต โหติฯ อปเรหิปิ ตีหเงฺคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน กมฺมํ กาตพฺพํ – กายิเกน อนาจาเรน สมนฺนาคโต โหติ, วาจสิเกน อนาจาเรน สมนฺนาคโต โหติ, กายิกวาจสิเกน อนาจาเรน สมนฺนาคโต โหติฯ อปเรหิปิ ตีหเงฺคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน กมฺมํ กาตพฺพํ – กายิเกน อุปฆาติเกน สมนฺนาคโต โหติ, วาจสิเกน อุปฆาติเกน สมนฺนาคโต โหติ, กายิกวาจสิเกน อุปฆาติเกน สมนฺนาคโต โหติฯ อปเรหิปิ ตีหเงฺคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน กมฺมํ กาตพฺพํ – กายิเกน มิจฺฉาชีเวน สมนฺนาคโต โหติ, วาจสิเกน มิจฺฉาชีเวน สมนฺนาคโต โหติ, กายิกวาจสิเกน มิจฺฉาชีเวน สมนฺนาคโต โหติฯ อปเรหิปิ ตีหเงฺคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน กมฺมํ กาตพฺพํ – อาปตฺติํ อาปโนฺน กมฺมกโต อุปสมฺปาเทติ, นิสฺสยํ เทติ, สามเณรํ อุปฎฺฐาเปติฯ อปเรหิปิ ตีหเงฺคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน กมฺมํ กาตพฺพํ – ยาย อาปตฺติยา สเงฺฆน กมฺมํ กตํ โหติ ตํ อาปตฺติํ อาปชฺชติ, อญฺญํ วา ตาทิสิกํ, ตโต วา ปาปิฎฺฐตรํฯ อปเรหิปิ ตีหเงฺคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน กมฺมํ กาตพฺพํ – พุทฺธสฺส อวณฺณํ ภาสติ, ธมฺมสฺส อวณฺณํ ภาสติ, สงฺฆสฺส อวณฺณํ ภาสติฯ
Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno ākaṅkhamāno saṅgho āgāḷhāya ceteyya – bhaṇḍanakārako hoti kalahakārako vivādakārako bhassakārako saṅghe adhikaraṇakārako, bālo hoti abyatto āpattibahulo anapadāno, gihisaṃsaṭṭho viharati ananulomikehi gihisaṃsaggehi. Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno kammaṃ kātabbaṃ – alajjī ca hoti, bālo ca, apakatatto ca. Aparehipi tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno kammaṃ kātabbaṃ – adhisīle sīlavipanno hoti, ajjhācāre ācāravipanno hoti, atidiṭṭhiyā diṭṭhivipanno hoti. Aparehipi tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno kammaṃ kātabbaṃ – kāyikena davena samannāgato hoti, vācasikena davena samannāgato hoti, kāyikavācasikena davena samannāgato hoti. Aparehipi tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno kammaṃ kātabbaṃ – kāyikena anācārena samannāgato hoti, vācasikena anācārena samannāgato hoti, kāyikavācasikena anācārena samannāgato hoti. Aparehipi tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno kammaṃ kātabbaṃ – kāyikena upaghātikena samannāgato hoti, vācasikena upaghātikena samannāgato hoti, kāyikavācasikena upaghātikena samannāgato hoti. Aparehipi tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno kammaṃ kātabbaṃ – kāyikena micchājīvena samannāgato hoti, vācasikena micchājīvena samannāgato hoti, kāyikavācasikena micchājīvena samannāgato hoti. Aparehipi tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno kammaṃ kātabbaṃ – āpattiṃ āpanno kammakato upasampādeti, nissayaṃ deti, sāmaṇeraṃ upaṭṭhāpeti. Aparehipi tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno kammaṃ kātabbaṃ – yāya āpattiyā saṅghena kammaṃ kataṃ hoti taṃ āpattiṃ āpajjati, aññaṃ vā tādisikaṃ, tato vā pāpiṭṭhataraṃ. Aparehipi tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno kammaṃ kātabbaṃ – buddhassa avaṇṇaṃ bhāsati, dhammassa avaṇṇaṃ bhāsati, saṅghassa avaṇṇaṃ bhāsati.
ตีหเงฺคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน สงฺฆมเชฺฌ อุโปสถํ ฐเปนฺตสฺส – ‘‘อลํ, ภิกฺขุ, มา ภณฺฑนํ มา กลหํ มา วิคฺคหํ มา วิวาท’’นฺติ โอมทฺทิตฺวา สเงฺฆน อุโปสโถ กาตโพฺพ – อลชฺชี จ โหติ, พาโล จ, อปกตโตฺต จฯ ตีหเงฺคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน สงฺฆมเชฺฌ ปวารณํ ฐเปนฺตสฺส – ‘‘อลํ, ภิกฺขุ, มา ภณฺฑนํ มา กลหํ มา วิคฺคหํ มา วิวาท’’นฺติ โอมทฺทิตฺวา สเงฺฆน ปวาเรตพฺพํ – อลชฺชี จ โหติ, พาโล จ, อปกตโตฺต จฯ ตีหเงฺคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน น กาจิ สงฺฆสมฺมุติ ทาตพฺพา – อลชฺชี จ โหติ, พาโล จ, อปกตโตฺต จฯ ตีหเงฺคหิ สมนฺนาคเตน ภิกฺขุนา สเงฺฆ น โวหริตพฺพํ 19 – อลชฺชี จ โหติ, พาโล จ, อปกตโตฺต จฯ ตีหเงฺคหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ น กิสฺมิํ จิ ปเจฺจกฎฺฐาเน ฐเปตโพฺพ – อลชฺชี จ โหติ, พาโล จ, อปกตโตฺต จฯ ตีหเงฺคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน นิสฺสาย น วตฺถพฺพํ – อลชฺชี จ โหติ, พาโล จ, อปกตโตฺต จฯ ตีหเงฺคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน นิสฺสโย น ทาตโพฺพ – อลชฺชี จ โหติ, พาโล จ, อปกตโตฺต จฯ ตีหเงฺคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน โอกาสกมฺมํ การาเปนฺตสฺส นาลํ โอกาสกมฺมํ กาตุํ – อลชฺชี จ โหติ, พาโล จ, อปกตโตฺต จฯ ตีหเงฺคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน สวจนียํ นาทาตพฺพํ – อลชฺชี จ โหติ, พาโล จ, อปกตโตฺต จฯ ตีหเงฺคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน วินโย น ปุจฺฉิตโพฺพ – อลชฺชี จ โหติ, พาโล จ, อปกตโตฺต จฯ ตีหเงฺคหิ สมนฺนาคเตน ภิกฺขุนา วินโย น ปุจฺฉิตโพฺพ – อลชฺชี จ โหติ, พาโล จ, อปกตโตฺต จฯ ตีหเงฺคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน วินโย น วิสฺสเชฺชตโพฺพ – อลชฺชี จ โหติ, พาโล จ, อปกตโตฺต จฯ ตีหเงฺคหิ สมนฺนาคเตน ภิกฺขุนา วินโย น วิสฺสเชฺชตโพฺพ – อลชฺชี จ โหติ, พาโล จ, อปกตโตฺต จฯ ตีหเงฺคหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน อนุโยโค น ทาตโพฺพ – อลชฺชี จ โหติ, พาโล จ, อปกตโตฺต จฯ ตีหเงฺคหิ สมนฺนาคเตน ภิกฺขุนา สทฺธิํ วินโย น สากจฺฉิตโพฺพ 20 – อลชฺชี จ โหติ, พาโล จ, อปกตโตฺต จฯ ตีหเงฺคหิ สมนฺนาคเตน ภิกฺขุนา น อุปสมฺปาเทตพฺพํ น นิสฺสโย ทาตโพฺพ น สามเณโร อุปฎฺฐาเปตโพฺพ – อลชฺชี จ โหติ, พาโล จ, อปกตโตฺต จฯ
Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno saṅghamajjhe uposathaṃ ṭhapentassa – ‘‘alaṃ, bhikkhu, mā bhaṇḍanaṃ mā kalahaṃ mā viggahaṃ mā vivāda’’nti omadditvā saṅghena uposatho kātabbo – alajjī ca hoti, bālo ca, apakatatto ca. Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno saṅghamajjhe pavāraṇaṃ ṭhapentassa – ‘‘alaṃ, bhikkhu, mā bhaṇḍanaṃ mā kalahaṃ mā viggahaṃ mā vivāda’’nti omadditvā saṅghena pavāretabbaṃ – alajjī ca hoti, bālo ca, apakatatto ca. Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno na kāci saṅghasammuti dātabbā – alajjī ca hoti, bālo ca, apakatatto ca. Tīhaṅgehi samannāgatena bhikkhunā saṅghe na voharitabbaṃ 21 – alajjī ca hoti, bālo ca, apakatatto ca. Tīhaṅgehi samannāgato bhikkhu na kismiṃ ci paccekaṭṭhāne ṭhapetabbo – alajjī ca hoti, bālo ca, apakatatto ca. Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno nissāya na vatthabbaṃ – alajjī ca hoti, bālo ca, apakatatto ca. Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno nissayo na dātabbo – alajjī ca hoti, bālo ca, apakatatto ca. Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno okāsakammaṃ kārāpentassa nālaṃ okāsakammaṃ kātuṃ – alajjī ca hoti, bālo ca, apakatatto ca. Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno savacanīyaṃ nādātabbaṃ – alajjī ca hoti, bālo ca, apakatatto ca. Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno vinayo na pucchitabbo – alajjī ca hoti, bālo ca, apakatatto ca. Tīhaṅgehi samannāgatena bhikkhunā vinayo na pucchitabbo – alajjī ca hoti, bālo ca, apakatatto ca. Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno vinayo na vissajjetabbo – alajjī ca hoti, bālo ca, apakatatto ca. Tīhaṅgehi samannāgatena bhikkhunā vinayo na vissajjetabbo – alajjī ca hoti, bālo ca, apakatatto ca. Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno anuyogo na dātabbo – alajjī ca hoti, bālo ca, apakatatto ca. Tīhaṅgehi samannāgatena bhikkhunā saddhiṃ vinayo na sākacchitabbo 22 – alajjī ca hoti, bālo ca, apakatatto ca. Tīhaṅgehi samannāgatena bhikkhunā na upasampādetabbaṃ na nissayo dātabbo na sāmaṇero upaṭṭhāpetabbo – alajjī ca hoti, bālo ca, apakatatto ca.
ตโย อุโปสถา – จาตุทฺทสิโก, ปนฺนรสิโก, สามคฺคิอุโปสโถฯ อปเรปิ ตโย อุโปสถา – สเงฺฆอุโปสโถ, คเณอุโปสโถ, ปุคฺคเลอุโปสโถฯ อปเรปิ ตโย อุโปสถา – สุตฺตุเทฺทโสอุโปสโถ, ปาริสุทฺธิอุโปสโถ, อธิฎฺฐานุโปสโถฯ ติโสฺส ปวารณา – จาตุทฺทสิกา, ปนฺนรสิกา, สามคฺคิปวารณาฯ อปราปิ ติโสฺส ปวารณา – สเงฺฆปวารณา, คเณปวารณา, ปุคฺคเลปวารณาฯ อปราปิ ติโสฺส ปวารณา – เตวาจิกาปวารณา , เทฺววาจิกาปวารณา, สมานวสฺสิกาปวารณาฯ
Tayo uposathā – cātuddasiko, pannarasiko, sāmaggiuposatho. Aparepi tayo uposathā – saṅgheuposatho, gaṇeuposatho, puggaleuposatho. Aparepi tayo uposathā – suttuddesouposatho, pārisuddhiuposatho, adhiṭṭhānuposatho. Tisso pavāraṇā – cātuddasikā, pannarasikā, sāmaggipavāraṇā. Aparāpi tisso pavāraṇā – saṅghepavāraṇā, gaṇepavāraṇā, puggalepavāraṇā. Aparāpi tisso pavāraṇā – tevācikāpavāraṇā , dvevācikāpavāraṇā, samānavassikāpavāraṇā.
ตโย อาปายิกา เนรยิกา – อิทมปฺปหาย, โย จ อพฺรหฺมจารี พฺรหฺมจาริปฎิโญฺญ, โย จ สุทฺธํ พฺรหฺมจาริํ ปริสุทฺธพฺรหฺมจริยํ จรนฺตํ อมูลเกน อพฺรหฺมจริเยน อนุทฺธํเสติ, โย จายํ เอวํวาที เอวํทิฎฺฐิ 23 – ‘‘นตฺถิ กาเมสุ โทโส’’ติ โส กาเมสุ ปาตพฺยตํ อาปชฺชติฯ 24 ตีณิ อกุสลมูลานิ – โลโภ อกุสลมูลํ, โทโส อกุสลมูลํ, โมโห อกุสลมูลํฯ 25 ตีณิ กุสลมูลานิ – อโลโภ กุสลมูลํ, อโทโส กุสลมูลํ, อโมโห กุสลมูลํฯ ตีณิ ทุจฺจริตานิ – กายทุจฺจริตํ, วจีทุจฺจริตํ, มโนทุจฺจริตํฯ ตีณิ สุจริตานิ – กายสุจริตํ, วจีสุจริตํ, มโนสุจริตํฯ ตโย อตฺถวเส ปฎิจฺจ ภควตา กุเลสุ ติกโภชนํ ปญฺญตฺตํ – ทุมฺมงฺกูนํ ปุคฺคลานํ นิคฺคหาย, เปสลานํ ภิกฺขูนํ ผาสุวิหาราย, ‘‘มา ปาปิจฺฉา ปกฺขํ นิสฺสาย สงฺฆํ ภิเนฺทยฺยุ’’นฺติ กุลานุทฺทยตาย จฯ 26 ตีหิ อสทฺธเมฺมหิ อภิภูโต ปริยาทินฺนจิโตฺต เทวทโตฺต อาปายิโก เนรยิโก กปฺปโฎฺฐ อเตกิโจฺฉ ปาปิจฺฉตา ปาปมิตฺตตา โอรมตฺตเกน วิเสสาธิคเมน อนฺตรา โวสานํ อาปาทิฯ ติโสฺส สมฺมุติโย – ทณฺฑสมฺมุติ, สิกฺกาสมฺมุติ, ทณฺฑสิกฺกาสมฺมุติฯ ติโสฺส ปาทุกา ธุวฎฺฐานิกา อสงฺกมนียา – วจฺจปาทุกา, ปสฺสาวปาทุกา, อาจมนปาทุกาฯ ติโสฺส ปาทฆํสนิโย – สกฺขรํ, กถลา, สมุทฺทเผณโกติฯ
Tayo āpāyikā nerayikā – idamappahāya, yo ca abrahmacārī brahmacāripaṭiñño, yo ca suddhaṃ brahmacāriṃ parisuddhabrahmacariyaṃ carantaṃ amūlakena abrahmacariyena anuddhaṃseti, yo cāyaṃ evaṃvādī evaṃdiṭṭhi 27 – ‘‘natthi kāmesu doso’’ti so kāmesu pātabyataṃ āpajjati. 28 Tīṇi akusalamūlāni – lobho akusalamūlaṃ, doso akusalamūlaṃ, moho akusalamūlaṃ. 29 Tīṇi kusalamūlāni – alobho kusalamūlaṃ, adoso kusalamūlaṃ, amoho kusalamūlaṃ. Tīṇi duccaritāni – kāyaduccaritaṃ, vacīduccaritaṃ, manoduccaritaṃ. Tīṇi sucaritāni – kāyasucaritaṃ, vacīsucaritaṃ, manosucaritaṃ. Tayo atthavase paṭicca bhagavatā kulesu tikabhojanaṃ paññattaṃ – dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāya, pesalānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihārāya, ‘‘mā pāpicchā pakkhaṃ nissāya saṅghaṃ bhindeyyu’’nti kulānuddayatāya ca. 30 Tīhi asaddhammehi abhibhūto pariyādinnacitto devadatto āpāyiko nerayiko kappaṭṭho atekiccho pāpicchatā pāpamittatā oramattakena visesādhigamena antarā vosānaṃ āpādi. Tisso sammutiyo – daṇḍasammuti, sikkāsammuti, daṇḍasikkāsammuti. Tisso pādukā dhuvaṭṭhānikā asaṅkamanīyā – vaccapādukā, passāvapādukā, ācamanapādukā. Tisso pādaghaṃsaniyo – sakkharaṃ, kathalā, samuddapheṇakoti.
ติกํ นิฎฺฐิตํฯ
Tikaṃ niṭṭhitaṃ.
ตสฺสุทฺทานํ –
Tassuddānaṃ –
ติฎฺฐเนฺต กาเล รตฺติญฺจ, ทส ปญฺจ กุสเลน;
Tiṭṭhante kāle rattiñca, dasa pañca kusalena;
เวทนา โจทนา วตฺถุ, สลากา เทฺว ปฎิกฺขิปาฯ
Vedanā codanā vatthu, salākā dve paṭikkhipā.
ปญฺญตฺติ อปเร เทฺว จ, พาโล กาเฬ จ กปฺปติ;
Paññatti apare dve ca, bālo kāḷe ca kappati;
เหมเนฺต สโงฺฆ สงฺฆสฺส, ฉาทนา จ ปฎิจฺฉาทิฯ
Hemante saṅgho saṅghassa, chādanā ca paṭicchādi.
ปฎิจฺฉนฺนา วิวฎา จ, เสนาสนคิลายนา;
Paṭicchannā vivaṭā ca, senāsanagilāyanā;
ปาติโมกฺขํ ปริวาสํ, มานตฺตา ปาริวาสิกาฯ
Pātimokkhaṃ parivāsaṃ, mānattā pārivāsikā.
อโนฺต อโนฺต จ สีมาย, อาปชฺชติ ปุนาปเร;
Anto anto ca sīmāya, āpajjati punāpare;
วุฎฺฐาติ อปเร เจว, อมูฬฺหวินยา ทุเวฯ
Vuṭṭhāti apare ceva, amūḷhavinayā duve.
ตชฺชนียา นิยสฺสา จ, ปพฺพาชปฎิสารณี;
Tajjanīyā niyassā ca, pabbājapaṭisāraṇī;
อทสฺสนา ปฎิกเมฺม, อนิสฺสเคฺค จ ทิฎฺฐิยาฯ
Adassanā paṭikamme, anissagge ca diṭṭhiyā.
อาคาฬฺหกมฺมาธิสีเล, ทวานาจาร ฆาติกา;
Āgāḷhakammādhisīle, davānācāra ghātikā;
อาชีวาปนฺนา ตาทิสิกา, อวณฺณุโปสเถน จฯ
Ājīvāpannā tādisikā, avaṇṇuposathena ca.
ปวารณา สมฺมุติ จ, โวหารปเจฺจเกน จ;
Pavāraṇā sammuti ca, vohārapaccekena ca;
น วตฺถพฺพํ น ทาตพฺพํ, โอกาสํ น กเร ตถาฯ
Na vatthabbaṃ na dātabbaṃ, okāsaṃ na kare tathā.
น กเร สวจนียํ, น ปุจฺฉิตพฺพกา ทุเว;
Na kare savacanīyaṃ, na pucchitabbakā duve;
น วิสฺสเชฺช ทุเว เจว, อนุโยคมฺปิ โน ทเทฯ
Na vissajje duve ceva, anuyogampi no dade.
สากจฺฉา อุปสมฺปทา, นิสฺสยสามเณรา จ;
Sākacchā upasampadā, nissayasāmaṇerā ca;
อุโปสถติกา ตีณิ, ปวารณติกา ตโยฯ
Uposathatikā tīṇi, pavāraṇatikā tayo.
อาปายิกา อกุสลา, กุสลา จริตา ทุเว;
Āpāyikā akusalā, kusalā caritā duve;
ติกโภชนสทฺธเมฺม, สมฺมุติ ปาทุเกน จ;
Tikabhojanasaddhamme, sammuti pādukena ca;
ปาทฆํสนิกา เจว, อุทฺทานํ ติกเก อิทนฺติฯ
Pādaghaṃsanikā ceva, uddānaṃ tikake idanti.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ปริวาร-อฎฺฐกถา • Parivāra-aṭṭhakathā / ติกวารวณฺณนา • Tikavāravaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ติกวารวณฺณนา • Tikavāravaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / ติกวารวณฺณนา • Tikavāravaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / ติกวารวณฺณนา • Tikavāravaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / เอกุตฺตริกนโย ติกวารวณฺณนา • Ekuttarikanayo tikavāravaṇṇanā
