| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अपदान-अट्ठकथा • Apadāna-aṭṭhakathā |
९. तिमिरवग्गो
9. Timiravaggo
१. तिमिरपुप्फियत्थेरअपदानवण्णना
1. Timirapupphiyattheraapadānavaṇṇanā
चन्दभागानदीतीरेतिआदिकं आयस्मतो तिमिरपुप्फियत्थेरस्स अपदानं। का उप्पत्ति? अयम्पि पुरिमबुद्धेसु कताधिकारो तत्थ तत्थ भवे विवट्टूपनिस्सयानि पुञ्ञानि उपचिनन्तो सिद्धत्थस्स भगवतो काले एकस्मिं कुलगेहे निब्बत्तो वुद्धिप्पत्तो घरावासं सण्ठपेत्वा वसन्तो कामेसु आदीनवं दिस्वा घरावासं पहाय तापसपब्बज्जं पब्बजित्वा चन्दभागाय नदिया समीपे वसति, विवेककामताय हिमवन्तं गन्त्वा निसिन्नं सिद्धत्थं भगवन्तं दिस्वा वन्दित्वा तस्स गुणं पसीदित्वा तिमिरपुप्फं गहेत्वा पूजेसि। सो तेन पुञ्ञेन देवेसु च मनुस्सेसु च सम्पत्तिमनुभवन्तो संसरित्वा इमस्मिं बुद्धुप्पादे एकस्मिं कुलगेहे निब्बत्तो वुद्धिमन्वाय सत्थरि पसीदित्वा पब्बजितो नचिरस्सेव अरहा अहोसि।
Candabhāgānadītīretiādikaṃ āyasmato timirapupphiyattherassa apadānaṃ. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto siddhatthassa bhagavato kāle ekasmiṃ kulagehe nibbatto vuddhippatto gharāvāsaṃ saṇṭhapetvā vasanto kāmesu ādīnavaṃ disvā gharāvāsaṃ pahāya tāpasapabbajjaṃ pabbajitvā candabhāgāya nadiyā samīpe vasati, vivekakāmatāya himavantaṃ gantvā nisinnaṃ siddhatthaṃ bhagavantaṃ disvā vanditvā tassa guṇaṃ pasīditvā timirapupphaṃ gahetvā pūjesi. So tena puññena devesu ca manussesu ca sampattimanubhavanto saṃsaritvā imasmiṃ buddhuppāde ekasmiṃ kulagehe nibbatto vuddhimanvāya satthari pasīditvā pabbajito nacirasseva arahā ahosi.
१. सो अपरभागे पुब्बकम्मं सरित्वा सोमनस्सजातो पुब्बचरितापदानं पकासेन्तो चन्दभागानदीतीरेतिआदिमाह। तस्सत्थो हेट्ठा वुत्तोव। अनुभोतं वजामहन्ति गङ्गाय आसन्ने वसनभावेन सब्बत्थ रम्मभावेन गङ्गातो हेट्ठा सोतानुसारेन अहं वजामि गच्छामि तत्थ तत्थ वसामीति अत्थो। निसिन्नं समणं दिस्वाति समितपापत्ता सोसितपापत्ता समणसङ्खातं सम्मासम्बुद्धं दिस्वाति अत्थो।
1. So aparabhāge pubbakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento candabhāgānadītīretiādimāha. Tassattho heṭṭhā vuttova. Anubhotaṃ vajāmahanti gaṅgāya āsanne vasanabhāvena sabbattha rammabhāvena gaṅgāto heṭṭhā sotānusārena ahaṃ vajāmi gacchāmi tattha tattha vasāmīti attho. Nisinnaṃ samaṇaṃ disvāti samitapāpattā sositapāpattā samaṇasaṅkhātaṃ sammāsambuddhaṃ disvāti attho.
२. एवं चिन्तेसहं तदाति अयं भगवा सयं तिण्णो सब्बसत्ते तारयिस्सति संसारतो उत्तारेति सयं कायद्वारादीहि दमितो अयं भगवा परे दमेति।
2.Evaṃ cintesahaṃ tadāti ayaṃ bhagavā sayaṃ tiṇṇo sabbasatte tārayissati saṃsārato uttāreti sayaṃ kāyadvārādīhi damito ayaṃ bhagavā pare dameti.
३. सयं अस्सत्थो अस्सासम्पत्तो, किलेसपरिळाहतो मुत्तो सब्बसत्ते अस्सासेति, सन्तभावं आपापेति। सयं सन्तो सन्तकायचित्तो परेसं सन्तकायचित्तं पापेति। सयं मुत्तो संसारतो मुच्चितो परे संसारतो मोचयिस्सति। सो अयं भगवा सयं निब्बुतो किलेसग्गीहि निब्बुतो परेसम्पि किलेसग्गीहि निब्बापेस्सतीति अहं तदा एवं चिन्तेसिन्ति अत्थो।
3. Sayaṃ assattho assāsampatto, kilesapariḷāhato mutto sabbasatte assāseti, santabhāvaṃ āpāpeti. Sayaṃ santo santakāyacitto paresaṃ santakāyacittaṃ pāpeti. Sayaṃ mutto saṃsārato muccito pare saṃsārato mocayissati. So ayaṃ bhagavā sayaṃ nibbuto kilesaggīhi nibbuto paresampi kilesaggīhi nibbāpessatīti ahaṃ tadā evaṃ cintesinti attho.
४. गहेत्वा तिमिरपुप्फन्ति सकलं वनन्तं नीलकाळरंसीहि अन्धकारं विय कुरुमानं खायतीति तिमिरं पुप्फं तं गहेत्वा कण्णिकावण्टं गहेत्वा मत्थके सीसस्स उपरि आकासे ओकिरिं पूजेसिन्ति अत्थो। सेसं उत्तानत्थमेवाति।
4.Gahetvā timirapupphanti sakalaṃ vanantaṃ nīlakāḷaraṃsīhi andhakāraṃ viya kurumānaṃ khāyatīti timiraṃ pupphaṃ taṃ gahetvā kaṇṇikāvaṇṭaṃ gahetvā matthake sīsassa upari ākāse okiriṃ pūjesinti attho. Sesaṃ uttānatthamevāti.
तिमिरपुप्फियत्थेरअपदानवण्णना समत्ता।
Timirapupphiyattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / अपदानपाळि • Apadānapāḷi / १. तिमिरपुप्फियत्थेरअपदानं • 1. Timirapupphiyattheraapadānaṃ
