| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
४. अनमतग्गसंयुत्तं
4. Anamataggasaṃyuttaṃ
१. पठमवग्गो
1. Paṭhamavaggo
१. तिणकट्ठसुत्तवण्णना
1. Tiṇakaṭṭhasuttavaṇṇanā
१२४. उपसग्गो समासविसये ससाधनं किरियं दस्सेतीति वुत्तं ‘‘ञाणेन अनुगन्त्वापी’’ति। वस्ससतं वस्ससहस्सन्ति निदस्सनमत्तमेतं, ततो भिय्योपि अनुगन्त्वा अनमतग्गो एव संसारो। अग्ग-सद्दो इध मरियादवचनो, अनुद्देसिकञ्चेतं वचनन्ति आह ‘‘अपरिच्छिन्नपुब्बापरकोटिको’’ति। अञ्ञथा अन्तिमभविकपरिच्छिन्नकतविमुत्तिपरिपाचनीयधम्मादीनं वसेन अपरिच्छिन्नपुब्बापरकोटि न सक्का वत्तुं। संसरणं संसारो। पच्छिमापि न पञ्ञायति अन्धबालानं वसेनाति अधिप्पायो। तेनाह भगवा ‘‘दीघो बालान संसारो’’ति (ध॰ प॰ ६०)। वेमज्झेयेव पन सत्ता संसरन्ति पुब्बापरकोटीनं अलब्भनीयत्ता। अत्थो परित्तो होति यथाभूतावबोधाभावतो। बुद्धसमयेति सासनेति अत्थो। अत्थो महा यथाभूतावबोधिसम्भवतो, अत्थस्स विपुलताय तंसदिसा उपमा नत्थीति परित्तंयेव उपमं आहरन्तीति अधिप्पायो। इदानि वुत्तमेवत्थं ‘‘पाळियं ही’’तिआदिना समत्थेति। मातु मातरोति मातु मातामहियो। तस्सेवाति दुक्खस्सेव। तिब्बन्ति दुक्खपरियायोति।
124. Upasaggo samāsavisaye sasādhanaṃ kiriyaṃ dassetīti vuttaṃ ‘‘ñāṇena anugantvāpī’’ti. Vassasataṃ vassasahassanti nidassanamattametaṃ, tato bhiyyopi anugantvā anamataggo eva saṃsāro. Agga-saddo idha mariyādavacano, anuddesikañcetaṃ vacananti āha ‘‘aparicchinnapubbāparakoṭiko’’ti. Aññathā antimabhavikaparicchinnakatavimuttiparipācanīyadhammādīnaṃ vasena aparicchinnapubbāparakoṭi na sakkā vattuṃ. Saṃsaraṇaṃ saṃsāro. Pacchimāpi na paññāyati andhabālānaṃ vasenāti adhippāyo. Tenāha bhagavā ‘‘dīgho bālāna saṃsāro’’ti (dha. pa. 60). Vemajjheyeva pana sattā saṃsaranti pubbāparakoṭīnaṃ alabbhanīyattā. Attho paritto hoti yathābhūtāvabodhābhāvato. Buddhasamayeti sāsaneti attho. Attho mahā yathābhūtāvabodhisambhavato, atthassa vipulatāya taṃsadisā upamā natthīti parittaṃyeva upamaṃ āharantīti adhippāyo. Idāni vuttamevatthaṃ ‘‘pāḷiyaṃ hī’’tiādinā samattheti. Mātu mātaroti mātu mātāmahiyo. Tassevāti dukkhasseva. Tibbanti dukkhapariyāyoti.
तिणकट्ठसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Tiṇakaṭṭhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / १. तिणकट्ठसुत्तं • 1. Tiṇakaṭṭhasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / १. तिणकट्ठसुत्तवण्णना • 1. Tiṇakaṭṭhasuttavaṇṇanā
