| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
๔. อนมตคฺคสํยุตฺตํ
4. Anamataggasaṃyuttaṃ
๑. ปฐมวโคฺค
1. Paṭhamavaggo
๑. ติณกฎฺฐสุตฺตวณฺณนา
1. Tiṇakaṭṭhasuttavaṇṇanā
๑๒๔. อนมตคฺคสํยุตฺตสฺส ปฐเม อนมตโคฺคติ อนุ อมตโคฺค, วสฺสสตํ วสฺสสหสฺสํ ญาเณน อนุคนฺตฺวาปิ อมตโคฺค อวิทิตโคฺค, นาสฺส สกฺกา อิโต วา เอโตฺต วา อคฺคํ ชานิตุํ, อปริจฺฉินฺนปุพฺพาปรโกฎิโกติ อโตฺถฯ สํสาโรติ ขนฺธาทีนํ อวิจฺฉินฺนปฺปวตฺตา ปฎิปาฎิฯ ปุพฺพา โกฎิ น ปญฺญายตีติ ปุริมมริยาทา น ทิสฺสติฯ ยทเคฺคน จสฺส ปุริมา โกฎิ น ปญฺญายติ, ปจฺฉิมาปิ ตทเคฺคเนว น ปญฺญายติ, เวมเชฺฌเยว ปน สตฺตา สํสรนฺติฯ ปริยาทานํ คเจฺฉยฺยาติ อิทํ อุปมาย ขุทฺทกตฺตา วุตฺตํฯ พาหิรสมยสฺมิญฺหิ อโตฺถ ปริโตฺต โหติ, อุปมา มหตีฯ ‘‘หตฺถี วิย อยํ โคโณ, โคโณ วิย สูกโร, สมุโทฺท วิย ตฬาก’’นฺติ หิ วุเตฺต น เตสํ ตาทิสํ ปมาณํ โหติฯ พุทฺธสมเย ปน อุปมา ปริตฺตา, อโตฺถ มหาฯ ปาฬิยญฺหิ เอโก ชมฺพุทีโป คหิโต, เอวรูปานํ ปน ชมฺพุทีปานํ สเตปิ สหเสฺสปิ สตสหเสฺสปิ ติณาทีนิ เตน อุปกฺกเมน ปริยาทานํ คเจฺฉยฺยุํ, น เตฺวว ปุริสสฺส มาตุ มาตโรติฯ ทุกฺขํ ปจฺจนุภูตนฺติ ตุเมฺหหิ ทุกฺขํ อนุภูตํฯ ติพฺพนฺติ ตเสฺสว เววจนํฯ พฺยสนนฺติ ญาติพฺยสนาทิอเนกวิธํฯ กฎสีติ สุสานํ, ปถวีเยว วาฯ สา หิ ปุนปฺปุนํ มรเนฺตหิ สรีรนิเกฺขเปน วฑฺฒิตาฯ อลเมวาติ ยุตฺตเมวฯ ปฐมํฯ
124. Anamataggasaṃyuttassa paṭhame anamataggoti anu amataggo, vassasataṃ vassasahassaṃ ñāṇena anugantvāpi amataggo aviditaggo, nāssa sakkā ito vā etto vā aggaṃ jānituṃ, aparicchinnapubbāparakoṭikoti attho. Saṃsāroti khandhādīnaṃ avicchinnappavattā paṭipāṭi. Pubbā koṭi na paññāyatīti purimamariyādā na dissati. Yadaggena cassa purimā koṭi na paññāyati, pacchimāpi tadaggeneva na paññāyati, vemajjheyeva pana sattā saṃsaranti. Pariyādānaṃ gaccheyyāti idaṃ upamāya khuddakattā vuttaṃ. Bāhirasamayasmiñhi attho paritto hoti, upamā mahatī. ‘‘Hatthī viya ayaṃ goṇo, goṇo viya sūkaro, samuddo viya taḷāka’’nti hi vutte na tesaṃ tādisaṃ pamāṇaṃ hoti. Buddhasamaye pana upamā parittā, attho mahā. Pāḷiyañhi eko jambudīpo gahito, evarūpānaṃ pana jambudīpānaṃ satepi sahassepi satasahassepi tiṇādīni tena upakkamena pariyādānaṃ gaccheyyuṃ, na tveva purisassa mātu mātaroti. Dukkhaṃ paccanubhūtanti tumhehi dukkhaṃ anubhūtaṃ. Tibbanti tasseva vevacanaṃ. Byasananti ñātibyasanādianekavidhaṃ. Kaṭasīti susānaṃ, pathavīyeva vā. Sā hi punappunaṃ marantehi sarīranikkhepena vaḍḍhitā. Alamevāti yuttameva. Paṭhamaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๑. ติณกฎฺฐสุตฺตํ • 1. Tiṇakaṭṭhasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๑. ติณกฎฺฐสุตฺตวณฺณนา • 1. Tiṇakaṭṭhasuttavaṇṇanā
