| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
๔. อนมตคฺคสํยุตฺตํ
4. Anamataggasaṃyuttaṃ
๑. ปฐมวโคฺค
1. Paṭhamavaggo
๑. ติณกฎฺฐสุตฺตวณฺณนา
1. Tiṇakaṭṭhasuttavaṇṇanā
๑๒๔. อุปสโคฺค สมาสวิสเย สสาธนํ กิริยํ ทเสฺสตีติ วุตฺตํ ‘‘ญาเณน อนุคนฺตฺวาปี’’ติฯ วสฺสสตํ วสฺสสหสฺสนฺติ นิทสฺสนมตฺตเมตํ, ตโต ภิโยฺยปิ อนุคนฺตฺวา อนมตโคฺค เอว สํสาโรฯ อคฺค-สโทฺท อิธ มริยาทวจโน, อนุเทฺทสิกเญฺจตํ วจนนฺติ อาห ‘‘อปริจฺฉินฺนปุพฺพาปรโกฎิโก’’ติฯ อญฺญถา อนฺติมภวิกปริจฺฉินฺนกตวิมุตฺติปริปาจนียธมฺมาทีนํ วเสน อปริจฺฉินฺนปุพฺพาปรโกฎิ น สกฺกา วตฺตุํฯ สํสรณํ สํสาโรฯ ปจฺฉิมาปิ น ปญฺญายติ อนฺธพาลานํ วเสนาติ อธิปฺปาโยฯ เตนาห ภควา ‘‘ทีโฆ พาลาน สํสาโร’’ติ (ธ. ป. ๖๐)ฯ เวมเชฺฌเยว ปน สตฺตา สํสรนฺติ ปุพฺพาปรโกฎีนํ อลพฺภนียตฺตาฯ อโตฺถ ปริโตฺต โหติ ยถาภูตาวโพธาภาวโตฯ พุทฺธสมเยติ สาสเนติ อโตฺถฯ อโตฺถ มหา ยถาภูตาวโพธิสมฺภวโต, อตฺถสฺส วิปุลตาย ตํสทิสา อุปมา นตฺถีติ ปริตฺตํเยว อุปมํ อาหรนฺตีติ อธิปฺปาโยฯ อิทานิ วุตฺตเมวตฺถํ ‘‘ปาฬิยํ หี’’ติอาทินา สมเตฺถติฯ มาตุ มาตโรติ มาตุ มาตามหิโยฯ ตเสฺสวาติ ทุกฺขเสฺสวฯ ติพฺพนฺติ ทุกฺขปริยาโยติฯ
124. Upasaggo samāsavisaye sasādhanaṃ kiriyaṃ dassetīti vuttaṃ ‘‘ñāṇena anugantvāpī’’ti. Vassasataṃ vassasahassanti nidassanamattametaṃ, tato bhiyyopi anugantvā anamataggo eva saṃsāro. Agga-saddo idha mariyādavacano, anuddesikañcetaṃ vacananti āha ‘‘aparicchinnapubbāparakoṭiko’’ti. Aññathā antimabhavikaparicchinnakatavimuttiparipācanīyadhammādīnaṃ vasena aparicchinnapubbāparakoṭi na sakkā vattuṃ. Saṃsaraṇaṃ saṃsāro. Pacchimāpi na paññāyati andhabālānaṃ vasenāti adhippāyo. Tenāha bhagavā ‘‘dīgho bālāna saṃsāro’’ti (dha. pa. 60). Vemajjheyeva pana sattā saṃsaranti pubbāparakoṭīnaṃ alabbhanīyattā. Attho paritto hoti yathābhūtāvabodhābhāvato. Buddhasamayeti sāsaneti attho. Attho mahā yathābhūtāvabodhisambhavato, atthassa vipulatāya taṃsadisā upamā natthīti parittaṃyeva upamaṃ āharantīti adhippāyo. Idāni vuttamevatthaṃ ‘‘pāḷiyaṃ hī’’tiādinā samattheti. Mātu mātaroti mātu mātāmahiyo. Tassevāti dukkhasseva. Tibbanti dukkhapariyāyoti.
ติณกฎฺฐสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Tiṇakaṭṭhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๑. ติณกฎฺฐสุตฺตํ • 1. Tiṇakaṭṭhasuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๑. ติณกฎฺฐสุตฺตวณฺณนา • 1. Tiṇakaṭṭhasuttavaṇṇanā
