| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi |
7. තිණවත්‌ථාරකාදිකථා
7. Tiṇavatthārakādikathā
212. කක්‌ඛළතාය වාළතායාති එත්‌ථ කක්‌ඛළස්‌ස භාවො කක්‌ඛළතා, වාළස්‌ස භාවො වාළතාති වචනත්‌ථං දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘කක්‌ඛළභාවාය චෙව වාළභාවාය චා’’ති. ඉමිනා තාපච්‌චයස්‌ස සමූහත්‌ථඤ්‌ච ස්‌වත්‌ථඤ්‌ච පටික්‌ඛිපති. ‘‘කක්‌ඛළතාය වාළතායා’’ති බ්‍යඤ්‌ජනතොයෙව නානං, න අත්‌ථතො. භෙදායාති එත්‌ථ අඤ්‌ඤස්‌ස භෙදං පටික්‌ඛිපන්‌තො ආහ ‘‘සඞ්‌ඝභෙදායා’’ති. ගිලානෙපීති පිසද්‌දො අඤ්‌ඤෙ පන කා කථාති දස්‌සෙති. තත්‌ථෙවාති අධිකරණවූපසමට්‌ඨානෙයෙව. ‘‘එකතො’’ති ඉමිනා එකජ්‌ඣන්‌ති පදස්‌ස ‘‘එකතො’’ති පදෙන සමානතං දස්‌සෙති, එකසද්‌දතො ජ්‌ඣපච්‌චයො ච තොපච්‌චයො ච විසෙසො, ‘‘තිණවත්‌ථාරකසදිසත්‌තා’’ති ඉමිනා සදිසූපචාරං දස්‌සෙති. තිණෙහි අවත්‌ථරිතබ්‌බන්‌ති තිණවත්‌ථාරං, ගූථමුත්‌තං, තිණවත්‌ථාරමිව තිණවත්‌ථාරකං. එත්‌ථ අධිකරණමෙව මුඛ්‍යතො ලබ්‌භති, සමථො පන ඵලූපචාරතො, සදිසත්‌ථෙ කපච්‌චයො. තමෙවත්‌ථං පාකටං කරොන්‌තො ආහ ‘‘යථා හී’’තිආදි. ඝට්‌ටියමානං ගූථං වා මුත්‌තං වාති යොජනා. ‘‘ඝට්‌ටියමාන’’න්‌ති පදං හෙතුඅන්‌තොගධවිසෙසනං, ‘‘බාධතී’’ති ඉමිනා සම්‌බන්‌ධිතබ්‌බං. සුප්‌පටිච්‌ඡාදිතස්‌ස පන අස්‌ස ගූථමුත්‌තස්‌සාති යොජනා. ‘‘සුප්‌පටිච්‌ඡාදිතස්‌සා’’ති පදම්‌පි හෙතුඅන්‌තොගධවිසෙසනමෙව, ‘‘න බාධතී’’ති ඉමිනා සම්‌බන්‌ධිතබ්‌බං. යං අධිකරණං සංවත්‌තතීති සම්‌බන්‌ධො. මූලානුමූලන්‌ති මූලඤ්‌ච අනුමූලඤ්‌ච මූලානුමූලං. තන්‌ති අධිකරණං. ඉමිනා කම්‌මෙනාති තිණවත්‌ථාරකකම්‌මෙන. ගූථං තිණෙහි පටිච්‌ඡන්‌නං සුවූපසන්‌තං හොති විය තිණවත්‌ථාරකෙන පටිච්‌ඡන්‌නං සුවූපසන්‌තං හොතීති යොජනා. ඉතීති තස්‌මා.
212.Kakkhaḷatāya vāḷatāyāti ettha kakkhaḷassa bhāvo kakkhaḷatā, vāḷassa bhāvo vāḷatāti vacanatthaṃ dassento āha ‘‘kakkhaḷabhāvāya ceva vāḷabhāvāya cā’’ti. Iminā tāpaccayassa samūhatthañca svatthañca paṭikkhipati. ‘‘Kakkhaḷatāya vāḷatāyā’’ti byañjanatoyeva nānaṃ, na atthato. Bhedāyāti ettha aññassa bhedaṃ paṭikkhipanto āha ‘‘saṅghabhedāyā’’ti. Gilānepīti pisaddo aññe pana kā kathāti dasseti. Tatthevāti adhikaraṇavūpasamaṭṭhāneyeva. ‘‘Ekato’’ti iminā ekajjhanti padassa ‘‘ekato’’ti padena samānataṃ dasseti, ekasaddato jjhapaccayo ca topaccayo ca viseso, ‘‘tiṇavatthārakasadisattā’’ti iminā sadisūpacāraṃ dasseti. Tiṇehi avattharitabbanti tiṇavatthāraṃ, gūthamuttaṃ, tiṇavatthāramiva tiṇavatthārakaṃ. Ettha adhikaraṇameva mukhyato labbhati, samatho pana phalūpacārato, sadisatthe kapaccayo. Tamevatthaṃ pākaṭaṃ karonto āha ‘‘yathā hī’’tiādi. Ghaṭṭiyamānaṃ gūthaṃ vā muttaṃ vāti yojanā. ‘‘Ghaṭṭiyamāna’’nti padaṃ hetuantogadhavisesanaṃ, ‘‘bādhatī’’ti iminā sambandhitabbaṃ. Suppaṭicchāditassa pana assa gūthamuttassāti yojanā. ‘‘Suppaṭicchāditassā’’ti padampi hetuantogadhavisesanameva, ‘‘na bādhatī’’ti iminā sambandhitabbaṃ. Yaṃ adhikaraṇaṃ saṃvattatīti sambandho. Mūlānumūlanti mūlañca anumūlañca mūlānumūlaṃ. Tanti adhikaraṇaṃ. Iminā kammenāti tiṇavatthārakakammena. Gūthaṃ tiṇehi paṭicchannaṃ suvūpasantaṃ hoti viya tiṇavatthārakena paṭicchannaṃ suvūpasantaṃ hotīti yojanā. Itīti tasmā.
213. ථුල්‌ලවජ්‌ජන්‌ති එත්‌ථ ථුල්‌ලච්‌චයස්‌සාපි ථුල්‌ලවජ්‌ජත්‌තා ඉධ පාරාජිකසඞ්‌ඝාදිසෙසමෙවාධිප්‌පෙතන්‌ති ආහ ‘‘පාරාජිකඤ්‌චෙව සඞ්‌ඝාදිසෙසඤ්‌චා’’ති. ගිහිපටිසංයුත්‌තන්‌ති එත්‌ථ ගිහීනං පටිසංයුත්‌තං ගිහිපටිසංයුත්‌තන්‌ති වචනත්‌ථං දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘ගිහීන’’න්‌තිආදි. ‘‘හීනෙනා’’ති පදං ‘‘ඛුංසනවම්‌භන’’ ඉති පදෙනෙව සම්‌බන්‌ධිතබ්‌බං. ධම්‌මිකපටිස්‌සවෙසූති නිමිත්‌තත්‌ථෙ භුම්‌මවචනං.
213.Thullavajjanti ettha thullaccayassāpi thullavajjattā idha pārājikasaṅghādisesamevādhippetanti āha ‘‘pārājikañceva saṅghādisesañcā’’ti. Gihipaṭisaṃyuttanti ettha gihīnaṃ paṭisaṃyuttaṃ gihipaṭisaṃyuttanti vacanatthaṃ dassento āha ‘‘gihīna’’ntiādi. ‘‘Hīnenā’’ti padaṃ ‘‘khuṃsanavambhana’’ iti padeneva sambandhitabbaṃ. Dhammikapaṭissavesūti nimittatthe bhummavacanaṃ.
214. කම්‌මවාචාපරියොසානෙ වුට්‌ඨිතා හොන්‌තීති සම්‌බන්‌ධො. තත්‌ථාති අධිකරණවූපසමට්‌ඨානෙ. අඤ්‌ඤාවිහිතාපීති අධිකරණවිනිච්‌ඡයතො අඤ්‌ඤස්‌මිං ඨානෙ චිත්‌තං ආවිහිතාපි ඨපිතාපි. උපසම්‌පදමණ්‌ඩලතොති උපසම්‌පදසීමබිම්‌බතො, යෙ පනාති භික්‌ඛූ පන, දිට්‌ඨාවිකම්‌මං කරොන්‌තීති වා අනාගතාති වා නිසින්‌නාති වා සම්‌බන්‌ධො. තෙහි වාති අධිකරණං විනිච්‌ඡිනන්‌තෙහි භික්‌ඛූහි වා. තත්‌ථාති අධිකරණවිනිච්‌ඡිතට්‌ඨානං. ඡන්‌දං දත්‌වාති ඡන්‌දං සඞ්‌ඝස්‌ස දත්‌වා. පරිවෙණාදීසූතිආදිසද්‌දෙන ආවාසාදයො සඞ්‌ගණ්‌හාති. තෙති භික්‌ඛූ.
214. Kammavācāpariyosāne vuṭṭhitā hontīti sambandho. Tatthāti adhikaraṇavūpasamaṭṭhāne. Aññāvihitāpīti adhikaraṇavinicchayato aññasmiṃ ṭhāne cittaṃ āvihitāpi ṭhapitāpi. Upasampadamaṇḍalatoti upasampadasīmabimbato, ye panāti bhikkhū pana, diṭṭhāvikammaṃ karontīti vā anāgatāti vā nisinnāti vā sambandho. Tehi vāti adhikaraṇaṃ vinicchinantehi bhikkhūhi vā. Tatthāti adhikaraṇavinicchitaṭṭhānaṃ. Chandaṃ datvāti chandaṃ saṅghassa datvā. Pariveṇādīsūtiādisaddena āvāsādayo saṅgaṇhāti. Teti bhikkhū.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / චූළවග්‌ගපාළි • Cūḷavaggapāḷi / 7. තිණවත්‌ථාරකං • 7. Tiṇavatthārakaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / චූළවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / තිණවත්‌ථාරකාදිකථා • Tiṇavatthārakādikathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / සතිවිනයාදිකථාවණ්‌ණනා • Sativinayādikathāvaṇṇanā
