Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā

    တိဏဝတ္ထာရကာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

    Tiṇavatthārakādikathāvaṇṇanā

    ၂၁၄. ‘‘သဗ္ဗေဟေဝ ဧကဇ္ဈံ သန္နိပတိတဗ္ဗ’’န္တိ ဆန္ဒဒာနသ္သ ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ ပဝာရဏက္ခန္ဓကဋ္ဌကထာယဉ္စ ‘‘ဘိန္နသ္သ ဟိ သင္ဃသ္သ သမဂ္ဂကရဏကာလေ, တိဏဝတ္ထာရကသမထေ, ဣမသ္မိဉ္စ ပဝာရဏသင္ဂဟေတိ ဣမေသု တီသု ဌာနေသု ဆန္ဒံ ဒာတုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ (မဟာဝ. အဋ္ဌ. ၂၄၁) ဝုတ္တတ္တာ ဣဓ အာဂန္တ္ဝာ ဝာ ဆန္ဒံ ဒတ္ဝာ ပရိဝေဏာဒီသု နိသိန္နာတိ ဣဒံ ဝိရုဇ္ဈတိ ဝိယ ခာယတီတိ စေ? န ခာယတိ အဓိပ္ပာယညူနံ။ အယဉ္ဟေတ္ထ အဓိပ္ပာယော – ဝိသုဇ္ဈိတုကာမေဟိ သဗ္ဗေဟေဝ သန္နိပတိတဗ္ဗံ, အသန္နိပတိတသ္သ နတ္ထိ သုဒ္ဓိ ဆန္ဒဒာယကသ္သ။ ကေဝလံ တံ ကမ္မံ သန္နိပတိတာနံ သမ္ပဇ္ဇတိ။ အဋ္ဌကထာယံ ဝိသုဇ္ဈိတုကာမာနံ ဆန္ဒံ ဒာတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ အဓိပ္ပာယော။ ဣတရထာ ပာဠိယာ စ ဝိရုဇ္ဈတိ။ ‘‘ဌပေတ္ဝာ ယေ န တတ္ထ ဟောတီ’’တိ ဟိ အယံ ပာဠိ သန္နိပာတံ အာဂန္တ္ဝာ ဆန္ဒံ ဒတ္ဝာ ဌိတာနံ အတ္ထိတံ ဒီပေတိ။ နိသ္သီမဂတေ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ သိယာတိ စေ? နိသ္သီမဂတေ ဌပေတ္ဝာ ဣဓ ကိံ, တသ္မာ ယော သာမဂ္ဂီဥပောသထေ ဆန္ဒံ ဒတ္ဝာ တိဋ္ဌတိ စေ, နာနာသံဝာသကဘူမိယံယေဝ တိဋ္ဌတိ, တသ္သ ဆန္ဒဒာယကသ္သ ပဝာရဏသင္ဂဟောပိ နတ္ထိ။ ယော စ တိဏဝတ္ထာရကကမ္မေ နာဂစ္ဆတိ, သော တာဟိ အာပတ္တီဟိ န သုဇ္ဈတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယသ္သ ဧတံ န ရုစ္စတိ , တသ္သ ပရိဝာရေ ဝုတ္တပရိသတော ကမ္မဝိပတ္တိလက္ခဏံ ဝိရုဇ္ဈတိ, တတ္ထ ဟိ ကေဝလံ ဆန္ဒာရဟာနံ ဆန္ဒော အနာဟဋော ဟောတိ သစေ, အကတံ တဗ္ဗိပရီတေန သမ္ပတ္တိဒီပနတောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တထာ ပတ္တကလ္လလက္ခဏမ္ပိ ဝိရုဇ္ဈတိ။ တေသု တီသု ဌာနေသု ကမ္မပ္ပတ္တာယေဝ သဗ္ဗေ, န တတ္ထ ဆန္ဒာရဟော အတ္ထီတိ စေ? န, စတုဝဂ္ဂာဒိကရဏဝိဘာဇနေ အဝိသေသေတ္ဝာ ဆန္ဒာရဟသ္သ အာဂတတ္တာ, တံ သာမညတော ဝုတ္တံ။ ဣဒဉ္စ အာဝေဏိကလက္ခဏံ, တေနေဝ သတိပိ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မေ ဣဒံ ပဋိကုဋ္ဌကတံ န ဟောတီတိ စေ? န, နာနတ္တသဘာဝတော။ ဣဓ ဟိ ယေ ပန ‘‘န မေတံ ခမတီ’တိ အညမညံ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မံ ကရောန္တီ’’တိ (စူဠဝ. အဋ္ဌ. ၂၁၄) ဝစနတော န သင္ဃသ္သ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မံ ကတံ။ တသ္မိံ သတိ ပဋိကုဋ္ဌကတမေဝ ဟောတိ။ အညထာ ပုဗ္ဗဘာဂာ တာ ဉတ္တိယော နိရတ္ထိကာ သိယုံ, န စ ပရိဝာရဋ္ဌကထာယံ ဆန္ဒာရဟာဓိကာရေ နယော ဒိန္နော။ ပဝာရဏက္ခန္ဓကဋ္ဌကထာယံ ‘‘တီသု ဌာနေသု ဆန္ဒံ ဒာတုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ (မဟာဝ. အဋ္ဌ. ၂၄၁) ဝုတ္တတ္တာ ဝိရုဇ္ဈတီတိ စေ? န, အဋ္ဌကထာယ ပမာဏဘာဝေ သတိ ‘‘ဣဓ ဆန္ဒံ ဒတ္ဝာ ပရိဝေဏာဒီသု နိသိန္နာ’’တိအာဒိ ဝစနေ သုဒ္ဓိကာမတော ဧဝ ဂဟိတေ သဗ္ဗံ န ဝိရုဇ္ဈတီတိ ဧကေ။ ‘‘အာဂန္တ္ဝာ ဝာ ဆန္ဒံ ဒတ္ဝာ ပရိဝေဏာဒီသု နိသိန္နာ, တေ အာပတ္တီဟိ န ဝုဋ္ဌဟန္တီ’’တိ ဣဒံ န ဝတ္တဗ္ဗံ။ ကသ္မာ? ဟေဋ္ဌာ ‘‘သဗ္ဗေဟေဝ ဧကဇ္ဈံ သန္နိပတိတဗ္ဗ’’န္တိ ဆန္ဒဒာနသ္သ ပဋိက္ခေပဝစနတော အဋ္ဌကထာယံ ‘‘တီသု ဌာနေသု ဆန္ဒံ ဒာတုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ, အန္ဓကဋ္ဌကထာယမ္ပိ တထေဝ ဝုတ္တတ္တာ စာတိ? န, ဧကဇ္ဈမေဝ ကမ္မေ ကရီယမာနေ ယော ဣဓ ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သင္ဃော, အမ္ဟာကံ။ပေ.။ ဂိဟိပဋိသံယုတ္တ’’န္တိ သာဓာရဏဉတ္တိံ ဌပေတ္ဝာ ပုန ‘‘သုဏန္တု မေ, အာယသ္မန္တာ’’တိအာဒိနာ အသာဓာရဏဉတ္တိယော ဌပေတ္ဝာ ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ သင္ဃော, အမ္ဟာကံ။ပေ.။ ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ ဧကတောပက္ခိကာနံ သန္ဓိယာ ကတာယ တဒနန္တရေ ကေနစိ ကရဏီယေန ဆန္ဒံ ဒတ္ဝာ ဂစ္ဆတိ, တသ္သ အာပတ္တီဟိ ဝုဋ္ဌာနံ နတ္ထိ။ အပရေသမ္ပိ ဧကတောပက္ခိကာနံ အဗ္ဘန္တရေ ဌိတတ္တာ ဝိဘူတတ္တာ ကရဏသ္သ အယမတ္ထောဝ ဝုတ္တော။ သာဓာရဏဝသေန ဒုတိယာယ ဉတ္တိယာ ဌပိတာယ ယေ တသ္မိံ ခဏေ ဉတ္တိဒုတိယကမ္မဝာစာသု အနာရဒ္ဓာသု, အပရိယောသိတာသု ဝာ ဆန္ဒံ ဒတ္ဝာ ဂစ္ဆန္တိ, တေသမ္ပိ န ဝုဋ္ဌာတိ ဧဝ။ ယေ န တတ္ထ ဟောန္တီတိ ပဒသ္သ စ ယေ ဝုတ္တပ္ပကာရေန နယေန တတ္ထ န ဟောန္တီတိ အတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော။ ဝုတ္တပ္ပကာရတ္ထဒီပနတ္ထဉ္စ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘ဆန္ဒံ ဒတ္ဝာ ပရိဝေဏာဒီသု နိသိန္နာ’’တိ ဣဒမေဝ အဝတ္ဝာ ‘‘ယေ ပန တေဟိ ဝာ သဒ္ဓိံ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတ္ဝာပိ တတ္ထ အနာဂတာ, အာဂန္တ္ဝာ ဝာ ဆန္ဒံ ဒတ္ဝာ ပရိဝေဏာဒီသု နိသိန္နာ’’တိ ဝုတ္တံ, ဧဝံ ပုဗ္ဗေနာပရံ သန္ဓီယတိ။ ‘‘ပာဠိယာ စ တတ္ထ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မေန ကမ္မသ္သ အကုပ္ပတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ’’တိ ဝုတ္တံ။

    214. ‘‘Sabbeheva ekajjhaṃ sannipatitabba’’nti chandadānassa paṭikkhittattā pavāraṇakkhandhakaṭṭhakathāyañca ‘‘bhinnassa hi saṅghassa samaggakaraṇakāle, tiṇavatthārakasamathe, imasmiñca pavāraṇasaṅgaheti imesu tīsu ṭhānesu chandaṃ dātuṃ na vaṭṭatī’’ti (mahāva. aṭṭha. 241) vuttattā idha āgantvā vā chandaṃ datvā pariveṇādīsu nisinnāti idaṃ virujjhati viya khāyatīti ce? Na khāyati adhippāyaññūnaṃ. Ayañhettha adhippāyo – visujjhitukāmehi sabbeheva sannipatitabbaṃ, asannipatitassa natthi suddhi chandadāyakassa. Kevalaṃ taṃ kammaṃ sannipatitānaṃ sampajjati. Aṭṭhakathāyaṃ visujjhitukāmānaṃ chandaṃ dātuṃ na vaṭṭatīti adhippāyo. Itarathā pāḷiyā ca virujjhati. ‘‘Ṭhapetvā ye na tattha hotī’’ti hi ayaṃ pāḷi sannipātaṃ āgantvā chandaṃ datvā ṭhitānaṃ atthitaṃ dīpeti. Nissīmagate sandhāya vuttaṃ siyāti ce? Nissīmagate ṭhapetvā idha kiṃ, tasmā yo sāmaggīuposathe chandaṃ datvā tiṭṭhati ce, nānāsaṃvāsakabhūmiyaṃyeva tiṭṭhati, tassa chandadāyakassa pavāraṇasaṅgahopi natthi. Yo ca tiṇavatthārakakamme nāgacchati, so tāhi āpattīhi na sujjhatīti veditabbaṃ. Yassa etaṃ na ruccati , tassa parivāre vuttaparisato kammavipattilakkhaṇaṃ virujjhati, tattha hi kevalaṃ chandārahānaṃ chando anāhaṭo hoti sace, akataṃ tabbiparītena sampattidīpanatoti vuttaṃ hoti. Tathā pattakallalakkhaṇampi virujjhati. Tesu tīsu ṭhānesu kammappattāyeva sabbe, na tattha chandāraho atthīti ce? Na, catuvaggādikaraṇavibhājane avisesetvā chandārahassa āgatattā, taṃ sāmaññato vuttaṃ. Idañca āveṇikalakkhaṇaṃ, teneva satipi diṭṭhāvikamme idaṃ paṭikuṭṭhakataṃ na hotīti ce? Na, nānattasabhāvato. Idha hi ye pana ‘‘na metaṃ khamatī’ti aññamaññaṃ diṭṭhāvikammaṃ karontī’’ti (cūḷava. aṭṭha. 214) vacanato na saṅghassa diṭṭhāvikammaṃ kataṃ. Tasmiṃ sati paṭikuṭṭhakatameva hoti. Aññathā pubbabhāgā tā ñattiyo niratthikā siyuṃ, na ca parivāraṭṭhakathāyaṃ chandārahādhikāre nayo dinno. Pavāraṇakkhandhakaṭṭhakathāyaṃ ‘‘tīsu ṭhānesu chandaṃ dātuṃ na vaṭṭatī’’ti (mahāva. aṭṭha. 241) vuttattā virujjhatīti ce? Na, aṭṭhakathāya pamāṇabhāve sati ‘‘idha chandaṃ datvā pariveṇādīsu nisinnā’’tiādi vacane suddhikāmato eva gahite sabbaṃ na virujjhatīti eke. ‘‘Āgantvā vā chandaṃ datvā pariveṇādīsu nisinnā, te āpattīhi na vuṭṭhahantī’’ti idaṃ na vattabbaṃ. Kasmā? Heṭṭhā ‘‘sabbeheva ekajjhaṃ sannipatitabba’’nti chandadānassa paṭikkhepavacanato aṭṭhakathāyaṃ ‘‘tīsu ṭhānesu chandaṃ dātuṃ na vaṭṭatī’’ti vuttattā, andhakaṭṭhakathāyampi tatheva vuttattā cāti? Na, ekajjhameva kamme karīyamāne yo idha ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho, amhākaṃ…pe… gihipaṭisaṃyutta’’nti sādhāraṇañattiṃ ṭhapetvā puna ‘‘suṇantu me, āyasmantā’’tiādinā asādhāraṇañattiyo ṭhapetvā ‘‘suṇātu me, bhante saṅgho, amhākaṃ…pe… evametaṃ dhārayāmī’’ti ekatopakkhikānaṃ sandhiyā katāya tadanantare kenaci karaṇīyena chandaṃ datvā gacchati, tassa āpattīhi vuṭṭhānaṃ natthi. Aparesampi ekatopakkhikānaṃ abbhantare ṭhitattā vibhūtattā karaṇassa ayamatthova vutto. Sādhāraṇavasena dutiyāya ñattiyā ṭhapitāya ye tasmiṃ khaṇe ñattidutiyakammavācāsu anāraddhāsu, apariyositāsu vā chandaṃ datvā gacchanti, tesampi na vuṭṭhāti eva. Ye na tattha hontīti padassa ca ye vuttappakārena nayena tattha na hontīti attho gahetabbo. Vuttappakāratthadīpanatthañca aṭṭhakathāyaṃ ‘‘chandaṃ datvā pariveṇādīsu nisinnā’’ti idameva avatvā ‘‘ye pana tehi vā saddhiṃ āpattiṃ āpajjitvāpi tattha anāgatā, āgantvā vā chandaṃ datvā pariveṇādīsu nisinnā’’ti vuttaṃ, evaṃ pubbenāparaṃ sandhīyati. ‘‘Pāḷiyā ca tattha diṭṭhāvikammena kammassa akuppatā veditabbā’’ti vuttaṃ.







    Related texts:



    တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / ဝိနယပိဋက • Vinayapiṭaka / စူဠဝဂ္ဂပာဠိ • Cūḷavaggapāḷi / ၇. တိဏဝတ္ထာရကံ • 7. Tiṇavatthārakaṃ

    အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / စူဠဝဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / တိဏဝတ္ထာရကာဒိကထာ • Tiṇavatthārakādikathā

    ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi / ၇. တိဏဝတ္ထာရကာဒိကထာ • 7. Tiṇavatthārakādikathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact