| Library / Tipiṭaka / д̇ибидага • Tipiṭaka / ж̇аад̇ага-адтагат̇аа • Jātaka-aṭṭhakathā |
[177] 7. д̇инд̣̇угаж̇аад̇агаван̣н̣анаа
[177] 7. Tindukajātakavaṇṇanā
д̇ханухад̇т̇агалаабзхийд̇и ид̣̇ам̣ сад̇т̇аа ж̇зд̇аванз вихаранд̇о бан̃н̃аабаарамим̣ аараб̣бха гат̇зси. сад̇т̇аа хи махааб̣од̇хиж̇аад̇агз (ж̇аа. 2.18.124 аад̣̇аяо) вияа уман̇г̇аж̇аад̇агз (ж̇аа. 2.22.590 аад̣̇аяо) вияа жа ад̇д̇ано бан̃н̃ааяа ван̣н̣ам̣ ван̣н̣ид̇ам̣ суд̇ваа ‘‘на, бхигкавз, ид̣̇аанзва д̇ат̇ааг̇ад̇о бан̃н̃аваа, буб̣б̣зби бан̃н̃аваа убааяагусалоязваа’’д̇и вад̇ваа ад̇ийд̇ам̣ аахари.
Dhanuhatthakalāpehīti idaṃ satthā jetavane viharanto paññāpāramiṃ ārabbha kathesi. Satthā hi mahābodhijātake (jā. 2.18.124 ādayo) viya umaṅgajātake (jā. 2.22.590 ādayo) viya ca attano paññāya vaṇṇaṃ vaṇṇitaṃ sutvā ‘‘na, bhikkhave, idāneva tathāgato paññavā, pubbepi paññavā upāyakusaloyevā’’ti vatvā atītaṃ āhari.
ад̇ийд̇з б̣аараан̣асияам̣ б̣рахмад̣̇ад̇д̇з раж̇ж̇ам̣ гаарзнд̇з б̣од̇хисад̇д̇о ваанараяонияам̣ ниб̣б̣ад̇д̇ид̇ваа асийд̇исахассаваанараг̇ан̣абаривааро химаванд̇абад̣̇зсз ваасам̣ габбзси. д̇ассаасаннз зго бажжанд̇аг̇аамаго гад̣̇аажи васад̇и, гад̣̇аажи уб̣б̣асад̇и. д̇асса бана г̇аамасса маж̇жхз саакаавидабасамбанно мад̇хурапало зго д̇инд̣̇угаругко ад̇т̇и, ваанараг̇ан̣о уб̣б̣асид̇агаалз ааг̇анд̇ваа д̇асса палаани каад̣̇ад̇и. ат̇аабарасмим̣ палаваарз со г̇аамо буна ааваасо ахоси д̣̇ал̣хабаригкид̇д̇о д̣̇ваараяуд̇д̇о, соби ругко палабхааранамид̇асаако адтааси. ваанараг̇ан̣о жинд̇зси – ‘‘маяам̣ буб̣б̣з асугаг̇аамз д̇инд̣̇угапалаани каад̣̇аама, палид̇о ну ко со зд̇арахи ругко, уд̣̇ааху но, аавасид̇о со г̇аамо, уд̣̇ааху но’’д̇и. зван̃жа бана жинд̇зд̇ваа ‘‘г̇ажча имам̣ бавад̇д̇им̣ ж̇аанаахий’’д̇и згам̣ ваанарам̣ бзсзси. со г̇анд̇ваа ругкасса жа палид̇абхаавам̣ г̇аамасса жа г̇аал̣хаваасабхаавам̣ н̃ад̇ваа ааг̇анд̇ваа ваанараанам̣ аарожзси.
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto vānarayoniyaṃ nibbattitvā asītisahassavānaragaṇaparivāro himavantapadese vāsaṃ kappesi. Tassāsanne eko paccantagāmako kadāci vasati, kadāci ubbasati. Tassa pana gāmassa majjhe sākhāviṭapasampanno madhuraphalo eko tindukarukkho atthi, vānaragaṇo ubbasitakāle āgantvā tassa phalāni khādati. Athāparasmiṃ phalavāre so gāmo puna āvāso ahosi daḷhaparikkhitto dvārayutto, sopi rukkho phalabhāranamitasākho aṭṭhāsi. Vānaragaṇo cintesi – ‘‘mayaṃ pubbe asukagāme tindukaphalāni khādāma, phalito nu kho so etarahi rukkho, udāhu no, āvasito so gāmo, udāhu no’’ti. Evañca pana cintetvā ‘‘gaccha imaṃ pavattiṃ jānāhī’’ti ekaṃ vānaraṃ pesesi. So gantvā rukkhassa ca phalitabhāvaṃ gāmassa ca gāḷhavāsabhāvaṃ ñatvā āgantvā vānarānaṃ ārocesi.
ваанараа д̇асса палид̇абхаавам̣ суд̇ваа ‘‘мад̇хураани д̇инд̣̇угапалаани каад̣̇иссаамаа’’д̇и уссаахаж̇аад̇аа ваанаринд̣̇асса д̇амад̇т̇ам̣ аарожзсум̣. ваанаринд̣̇о ‘‘г̇аамо ааваасо анааваасо’’д̇и бужчи. ‘‘ааваасо, д̣̇зваа’’д̇и. ‘‘д̇зна хи на г̇анд̇аб̣б̣ам̣. мануссаа хи б̣ахумааяаа хонд̇ий’’д̇и. ‘‘д̣̇зва, мануссаанам̣ бадисаллаанавзлааяа ад̣дхарад̇д̇асамаяз каад̣̇иссаамаа’’д̇и б̣ахуу г̇анд̇ваа ваанаринд̣̇ам̣ самбадижчаабзд̇ваа химаванд̇аа од̇арид̇ваа д̇асса г̇аамасса авид̣̇уурз мануссаанам̣ бадисаллаанагаалам̣ ааг̇амаяамаанаа махаабаасаан̣абидтз саяид̇ваа маж̇жхимаяаамз мануссзсу нид̣̇д̣̇ам̣ оггаманд̇зсу ругкам̣ ааруяха палаани каад̣̇им̣су. ат̇зго бурисо сарийрагижжзна г̇зхаа нигкамид̇ваа г̇аамамаж̇жхаг̇ад̇о ваанарз д̣̇исваа мануссаанам̣ аажигки. б̣ахуу мануссаа д̇ханугалаабам̣ саннаяхид̇ваа наанаавуд̇хахад̇т̇аа лзд̣д̣уд̣̇ан̣д̣аад̣̇ийни аад̣̇ааяа ‘‘бабхаад̇ааяа рад̇д̇ияаа ваанарз г̇ан̣хиссаамаа’’д̇и ругкам̣ бариваарзд̇ваа адтам̣су. асийд̇исахассаваанараа мануссз д̣̇исваа маран̣абхаяад̇аж̇ж̇ид̇аа ‘‘над̇т̇и но ан̃н̃ам̣ бадиссаран̣ам̣ ан̃н̃ад̇ра ваанаринд̣̇знаа’’д̇и д̇асса санд̇игам̣ г̇анд̇ваа батамам̣ г̇аат̇амаахам̣су –
Vānarā tassa phalitabhāvaṃ sutvā ‘‘madhurāni tindukaphalāni khādissāmā’’ti ussāhajātā vānarindassa tamatthaṃ ārocesuṃ. Vānarindo ‘‘gāmo āvāso anāvāso’’ti pucchi. ‘‘Āvāso, devā’’ti. ‘‘Tena hi na gantabbaṃ. Manussā hi bahumāyā hontī’’ti. ‘‘Deva, manussānaṃ paṭisallānavelāya aḍḍharattasamaye khādissāmā’’ti bahū gantvā vānarindaṃ sampaṭicchāpetvā himavantā otaritvā tassa gāmassa avidūre manussānaṃ paṭisallānakālaṃ āgamayamānā mahāpāsāṇapiṭṭhe sayitvā majjhimayāme manussesu niddaṃ okkamantesu rukkhaṃ āruyha phalāni khādiṃsu. Atheko puriso sarīrakiccena gehā nikkhamitvā gāmamajjhagato vānare disvā manussānaṃ ācikkhi. Bahū manussā dhanukalāpaṃ sannayhitvā nānāvudhahatthā leḍḍudaṇḍādīni ādāya ‘‘pabhātāya rattiyā vānare gaṇhissāmā’’ti rukkhaṃ parivāretvā aṭṭhaṃsu. Asītisahassavānarā manusse disvā maraṇabhayatajjitā ‘‘natthi no aññaṃ paṭissaraṇaṃ aññatra vānarindenā’’ti tassa santikaṃ gantvā paṭhamaṃ gāthamāhaṃsu –
53.
53.
‘‘д̇ханухад̇т̇агалаабзхи, нзд̇д̇им̣саварад̇хаарибхи;
‘‘Dhanuhatthakalāpehi, nettiṃsavaradhāribhi;
саманд̇аа баригин̣н̣амха, гат̇ам̣ могко бхависсад̇ий’’д̇и.
Samantā parikiṇṇamha, kathaṃ mokkho bhavissatī’’ti.
д̇ад̇т̇а д̇ханухад̇т̇агалаабзхийд̇и д̇ханугалаабахад̇т̇зхи, д̇ханууни жзва сарагалаабз жа г̇ахзд̇ваа тид̇зхийд̇и ад̇т̇о. нзд̇д̇им̣саварад̇хаарибхийд̇и нзд̇д̇им̣саа вужжанд̇и каг̇г̇аа, уд̇д̇амакаг̇г̇ад̇хаарийхийд̇и ад̇т̇о. баригин̣н̣амхаад̇и бариваарид̇амха. гат̇анд̇и гзна ну ко убааязна амхаагам̣ могко бхависсад̇ийд̇и.
Tattha dhanuhatthakalāpehīti dhanukalāpahatthehi, dhanūni ceva sarakalāpe ca gahetvā ṭhitehīti attho. Nettiṃsavaradhāribhīti nettiṃsā vuccanti khaggā, uttamakhaggadhārīhīti attho. Parikiṇṇamhāti parivāritamha. Kathanti kena nu kho upāyena amhākaṃ mokkho bhavissatīti.
д̇зсам̣ гат̇ам̣ суд̇ваа ваанаринд̣̇о ‘‘маа бхааяид̇т̇а, мануссаа наама б̣ахугижжаа, аж̇ж̇аби маж̇жхимаяаамо вад̇д̇ад̇и, аби наама д̇зсам̣ ‘амхз маарзссаамаа’д̇и бариваарид̇аанам̣ имасса гижжасса анд̇арааяагарам̣ ан̃н̃ам̣ гижжам̣ уббаж̇ж̇зяяаа’’д̇и ваанарз самассаасзд̇ваа д̣̇уд̇ияам̣ г̇аат̇амааха –
Tesaṃ kathaṃ sutvā vānarindo ‘‘mā bhāyittha, manussā nāma bahukiccā, ajjapi majjhimayāmo vattati, api nāma tesaṃ ‘amhe māressāmā’ti parivāritānaṃ imassa kiccassa antarāyakaraṃ aññaṃ kiccaṃ uppajjeyyā’’ti vānare samassāsetvā dutiyaṃ gāthamāha –
54.
54.
‘‘аббзва б̣ахугижжаанам̣, ад̇т̇о ж̇ааязт̇а гожи нам̣;
‘‘Appeva bahukiccānaṃ, attho jāyetha koci naṃ;
ад̇т̇и ругкасса ажчиннам̣, каж̇ж̇ат̇ан̃н̃зва д̇инд̣̇уга’’нд̇и.
Atthi rukkhassa acchinnaṃ, khajjathaññeva tinduka’’nti.
д̇ад̇т̇а нанд̇и нибаад̇амад̇д̇ам̣, аббзва б̣ахугижжаанам̣ мануссаанам̣ ан̃н̃о гожи ад̇т̇о уббаж̇ж̇зяяаад̇и аяамзвзд̇т̇а ад̇т̇о. ад̇т̇и ругкасса ажчиннанд̇и имасса ругкасса палаанам̣ аагад̣дханабаригад̣дханавасзна ажчиннам̣ б̣аху таанам̣ ад̇т̇и. каж̇ж̇ат̇ан̃н̃зва д̇инд̣̇уганд̇и д̇инд̣̇угапалам̣ каж̇ж̇ат̇ан̃н̃зва. д̇умхз хи яаавад̇агзна во ад̇т̇о ад̇т̇и, д̇ад̇д̇агам̣ каад̣̇ат̇а, амхаагам̣ бахаран̣агаалам̣ ж̇ааниссаамаад̇и.
Tattha nanti nipātamattaṃ, appeva bahukiccānaṃ manussānaṃ añño koci attho uppajjeyyāti ayamevettha attho. Atthi rukkhassa acchinnanti imassa rukkhassa phalānaṃ ākaḍḍhanaparikaḍḍhanavasena acchinnaṃ bahu ṭhānaṃ atthi. Khajjathaññeva tindukanti tindukaphalaṃ khajjathaññeva. Tumhe hi yāvatakena vo attho atthi, tattakaṃ khādatha, amhākaṃ paharaṇakālaṃ jānissāmāti.
звам̣ махаасад̇д̇о габиг̇ан̣ам̣ самассаасзси. зд̇д̇аган̃хи ассаасам̣ алабхамаанаа саб̣б̣зби д̇з палид̇зна хад̣̇аязна ж̇ийвид̇агкаяам̣ баабун̣зяяум̣. махаасад̇д̇о бана звам̣ ваанараг̇ан̣ам̣ ассаасзд̇ваа ‘‘саб̣б̣з ваанарз самаанзт̇аа’’д̇и ааха. самаанзнд̇аа д̇асса бхааг̇инзяяам̣ сзнагам̣ наама ваанарам̣ ад̣̇исваа ‘‘сзнаго нааг̇ад̇о’’д̇и аарожзсум̣. ‘‘сажз сзнаго нааг̇ад̇о, д̇умхз маа бхааяид̇т̇а, ид̣̇аани во со сод̇т̇им̣ гариссад̇ий’’д̇и. сзнагоби ко ваанараг̇ан̣асса г̇аманагаалз нид̣̇д̣̇ааяид̇ваа бажчаа баб̣уд̣̇д̇хо ган̃жи ад̣̇исваа бад̣̇аанубад̣̇иго худ̇ваа ааг̇ажчанд̇о мануссз д̣̇исваа ‘‘ваанараг̇ан̣асса бхаяам̣ уббанна’’нд̇и н̃ад̇ваа згасмим̣ барияанд̇з г̇зхз аг̇г̇им̣ ж̇аалзд̇ваа суд̇д̇ам̣ ганд̇анд̇ияаа махаллагид̇т̇ияаа санд̇игам̣ г̇анд̇ваа кзд̇д̇ам̣ г̇ажчанд̇о г̇аамад̣̇аараго вияа згам̣ уммугам̣ г̇ахзд̇ваа убариваад̇з тад̇ваа г̇аамам̣ бад̣̇ийбзси. мануссаа маггадз чад̣д̣зд̇ваа аг̇г̇им̣ ниб̣б̣аабзд̇ум̣ аг̇амам̣су. ваанараа балааяанд̇аа сзнагассад̇т̇ааяа згзгам̣ палам̣ г̇ахзд̇ваа балааяим̣су.
Evaṃ mahāsatto kapigaṇaṃ samassāsesi. Ettakañhi assāsaṃ alabhamānā sabbepi te phalitena hadayena jīvitakkhayaṃ pāpuṇeyyuṃ. Mahāsatto pana evaṃ vānaragaṇaṃ assāsetvā ‘‘sabbe vānare samānethā’’ti āha. Samānentā tassa bhāgineyyaṃ senakaṃ nāma vānaraṃ adisvā ‘‘senako nāgato’’ti ārocesuṃ. ‘‘Sace senako nāgato, tumhe mā bhāyittha, idāni vo so sotthiṃ karissatī’’ti. Senakopi kho vānaragaṇassa gamanakāle niddāyitvā pacchā pabuddho kañci adisvā padānupadiko hutvā āgacchanto manusse disvā ‘‘vānaragaṇassa bhayaṃ uppanna’’nti ñatvā ekasmiṃ pariyante gehe aggiṃ jāletvā suttaṃ kantantiyā mahallakitthiyā santikaṃ gantvā khettaṃ gacchanto gāmadārako viya ekaṃ ummukaṃ gahetvā uparivāte ṭhatvā gāmaṃ padīpesi. Manussā makkaṭe chaḍḍetvā aggiṃ nibbāpetuṃ agamaṃsu. Vānarā palāyantā senakassatthāya ekekaṃ phalaṃ gahetvā palāyiṃsu.
сад̇т̇аа имам̣ д̇хаммад̣̇зсанам̣ аахарид̇ваа ж̇аад̇агам̣ самод̇хаанзси – ‘‘д̇ад̣̇аа бхааг̇инзяяо сзнаго махаанаамо сагго ахоси, ваанараг̇ан̣о б̣уд̣̇д̇хабарисаа, ваанаринд̣̇о бана ахамзва ахоси’’нд̇и.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā bhāgineyyo senako mahānāmo sakko ahosi, vānaragaṇo buddhaparisā, vānarindo pana ahameva ahosi’’nti.
д̇инд̣̇угаж̇аад̇агаван̣н̣анаа сад̇д̇амаа.
Tindukajātakavaṇṇanā sattamā.
Related texts:
д̇ибидага (муула) • Tipiṭaka (Mūla) / суд̇д̇абидага • Suttapiṭaka / куд̣̇д̣̇аганигааяа • Khuddakanikāya / ж̇аад̇агабаал̣и • Jātakapāḷi / 177. д̇инд̣̇угаж̇аад̇агам̣ • 177. Tindukajātakaṃ
