| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อปทาน-อฎฺฐกถา • Apadāna-aṭṭhakathā |
๖. ติปุปฺผิยเตฺถรอปทานวณฺณนา
6. Tipupphiyattheraapadānavaṇṇanā
มิคลุโทฺท ปุเร อาสินฺติอาทิกํ อายสฺมโต ติปุปฺผิยเตฺถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุเทฺธสุ กตาธิกาโร อนฺตรา เกนจิ อกุสลจฺฉิเทฺทน วิปสฺสิสฺส ภควโต กาเล เนสาทกุเล นิพฺพโตฺต มิคลุโทฺท หุตฺวา อรเญฺญ วิหรติฯ ตทา วิปสฺสิสฺส ภควโต ปาฎลิโพธิํ สมฺปุณฺณปตฺตปลฺลวํ หริตวณฺณํ นีโลภาสํ มโนรมํ ทิสฺวา ตีหิ ปุเปฺผหิ ปูเชตฺวา ปุราณปตฺตํ ฉเฑฺฑตฺวา ภควโต สมฺมุขา วิย ปาฎลิมหาโพธิํ วนฺทิฯ โส เตน ปุเญฺญน ตโต จุโต เทวโลเก อุปฺปโนฺน ตตฺถ ทิพฺพสมฺปตฺติํ อปราปรํ อนุภวิตฺวา ตโต จุโต มนุเสฺสสุ ชาโต ตตฺถ จกฺกวตฺติสมฺปตฺติอาทโย อนุภวิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท เอกสฺมิํ กุลเคเห นิพฺพโตฺต วุทฺธิมนฺวาย สตฺถุ ธมฺมเทสนํ สุตฺวา ปฎิลทฺธโสมนสฺสหทโย เคหํ ปหาย ปพฺพชิตฺวา นจิรเสฺสว อรหา อโหสิฯ
Migaluddo pure āsintiādikaṃ āyasmato tipupphiyattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro antarā kenaci akusalacchiddena vipassissa bhagavato kāle nesādakule nibbatto migaluddo hutvā araññe viharati. Tadā vipassissa bhagavato pāṭalibodhiṃ sampuṇṇapattapallavaṃ haritavaṇṇaṃ nīlobhāsaṃ manoramaṃ disvā tīhi pupphehi pūjetvā purāṇapattaṃ chaḍḍetvā bhagavato sammukhā viya pāṭalimahābodhiṃ vandi. So tena puññena tato cuto devaloke uppanno tattha dibbasampattiṃ aparāparaṃ anubhavitvā tato cuto manussesu jāto tattha cakkavattisampattiādayo anubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde ekasmiṃ kulagehe nibbatto vuddhimanvāya satthu dhammadesanaṃ sutvā paṭiladdhasomanassahadayo gehaṃ pahāya pabbajitvā nacirasseva arahā ahosi.
๓๑. โส เอวํ สิทฺธิปฺปโตฺต อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสโนฺต มิคลุโทฺท ปุเร อาสินฺติอาทิมาหฯ ตตฺถ มรณาย คจฺฉติ ปาปุณาตีติ มิโค, อถ วา มคยมาโน อิหติ ปวตฺตตีติ มิโค, มิคานํ มารเณ ลุโทฺท โลภี เคโธติ มิคลุโทฺท, ปุเร มยฺหํ ปุญฺญกรณสมเย กานนสงฺขาเต มหาอรเญฺญ มิคลุโทฺท อาสินฺติ สมฺพโนฺธฯ ปาฎลิํ หริตํ ทิสฺวาติ ตตฺถ ปกาเรน ตเลน รตฺตวเณฺณน ภวตีติ ปาฎลิ , ปุปฺผานํ รตฺตวณฺณตาย ปาฎลีติ โวหาโร, ปตฺตานํ หริตตาย หริตํ นีลวณฺณํ ปาฎลิโพธิํ ทิสฺวาติ อโตฺถฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานตฺถเมวาติฯ
31. So evaṃ siddhippatto attano pubbakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento migaluddo pure āsintiādimāha. Tattha maraṇāya gacchati pāpuṇātīti migo, atha vā magayamāno ihati pavattatīti migo, migānaṃ māraṇe luddo lobhī gedhoti migaluddo, pure mayhaṃ puññakaraṇasamaye kānanasaṅkhāte mahāaraññe migaluddo āsinti sambandho. Pāṭaliṃ haritaṃ disvāti tattha pakārena talena rattavaṇṇena bhavatīti pāṭali , pupphānaṃ rattavaṇṇatāya pāṭalīti vohāro, pattānaṃ haritatāya haritaṃ nīlavaṇṇaṃ pāṭalibodhiṃ disvāti attho. Sesaṃ sabbattha uttānatthamevāti.
ติปุปฺผิยเตฺถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ
Tipupphiyattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / อปทานปาฬิ • Apadānapāḷi / ๖. ติปุปฺผิยเตฺถรอปทานํ • 6. Tipupphiyattheraapadānaṃ
