| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / बुद्धवंस-अट्ठकथा • Buddhavaṃsa-aṭṭhakathā |
१९. तिस्सबुद्धवंसवण्णना
19. Tissabuddhavaṃsavaṇṇanā
तस्स पन सिद्धत्थस्स भगवतो अपरभागे एको कप्पो बुद्धसुञ्ञो अहोसि। इतो द्वानवुतिकप्पमत्थके तिस्सो, फुस्सोति एकस्मिं कप्पे द्वे बुद्धा निब्बत्तिंसु। तत्थ तिस्सो नाम महापुरिसो पारमियो पूरेत्वा तुसितपुरे निब्बत्तित्वा ततो चवित्वा खेमकनगरे जनसन्धस्स नाम रञ्ञो अग्गमहेसिया पदुमदलसदिसनयनाय पदुमानामाय देविया कुच्छिस्मिं पटिसन्धिं गहेत्वा दसन्नं मासानं अच्चयेन अनोमुय्याने मातुकुच्छितो निक्खमि। सत्तवस्ससहस्सानि अगारं अज्झावसि। तस्स गुहासेल-नारिसय-निसभनामका तयो पासादा अहेसुं। सुभद्दादेविप्पमुखानि तेत्तिंस इत्थिसहस्सानि अहेसुं।
Tassa pana siddhatthassa bhagavato aparabhāge eko kappo buddhasuñño ahosi. Ito dvānavutikappamatthake tisso, phussoti ekasmiṃ kappe dve buddhā nibbattiṃsu. Tattha tisso nāma mahāpuriso pāramiyo pūretvā tusitapure nibbattitvā tato cavitvā khemakanagare janasandhassa nāma rañño aggamahesiyā padumadalasadisanayanāya padumānāmāya deviyā kucchismiṃ paṭisandhiṃ gahetvā dasannaṃ māsānaṃ accayena anomuyyāne mātukucchito nikkhami. Sattavassasahassāni agāraṃ ajjhāvasi. Tassa guhāsela-nārisaya-nisabhanāmakā tayo pāsādā ahesuṃ. Subhaddādevippamukhāni tettiṃsa itthisahassāni ahesuṃ.
सो चत्तारि निमित्तानि दिस्वा सुभद्दादेविया पुत्ते आनन्दकुमारे उप्पन्ने सोनुत्तरं नाम अनुत्तरं तुरङ्गवरमारुय्ह महाभिनिक्खमनं निक्खमित्वा पब्बजि। तं मनुस्सानं कोटि अनुपब्बजि। सो तेहि परिवुतो अट्ठ मासे पधानचरियं चरित्वा विसाखपुण्णमाय वीरनिगमे वीरसेट्ठिस्स धीताय दिन्नं मधुपायासं परिभुञ्जित्वा सललवने दिवाविहारं वीतिनामेत्वा सायन्हसमये विजितसङ्गामकेन नाम यवपालेन उपनीता अट्ठ तिणमुट्ठियो गहेत्वा असनबोधिं उपसङ्कमित्वा चत्तालीसहत्थवित्थतं तिणसन्थरं सन्थरित्वा तत्थ पल्लङ्कं आभुजित्वा समारं मारबलं विधमित्वा अधिगतसब्बञ्ञुतञ्ञाणो – ‘‘अनेकजातिसंसारं…पे॰… तण्हानं खयमज्झगा’’ति उदानं उदानेत्वा सत्तसत्ताहं बोधिसमीपेयेव वीतिनामेत्वा यसवती नगरे ब्रह्मदेवं उदयञ्च द्वे राजपुत्ते सपरिवारे उपनिस्सयसम्पन्ने आकासेन गन्त्वा यसवतीमिगदाये ओतरित्वा उय्यानपालेन राजपुत्ते पक्कोसापेत्वा तेसं सपरिवारानं अविसारिना ब्यापिना मधुरेन ब्रह्मस्सरेन दससहस्सिलोकधातुं विञ्ञापेन्तोव धम्मचक्कं पवत्तेसि, तदा कोटिसतानं पठमो धम्माभिसमयो अहोसि। तेन वुत्तं –
So cattāri nimittāni disvā subhaddādeviyā putte ānandakumāre uppanne sonuttaraṃ nāma anuttaraṃ turaṅgavaramāruyha mahābhinikkhamanaṃ nikkhamitvā pabbaji. Taṃ manussānaṃ koṭi anupabbaji. So tehi parivuto aṭṭha māse padhānacariyaṃ caritvā visākhapuṇṇamāya vīranigame vīraseṭṭhissa dhītāya dinnaṃ madhupāyāsaṃ paribhuñjitvā salalavane divāvihāraṃ vītināmetvā sāyanhasamaye vijitasaṅgāmakena nāma yavapālena upanītā aṭṭha tiṇamuṭṭhiyo gahetvā asanabodhiṃ upasaṅkamitvā cattālīsahatthavitthataṃ tiṇasantharaṃ santharitvā tattha pallaṅkaṃ ābhujitvā samāraṃ mārabalaṃ vidhamitvā adhigatasabbaññutaññāṇo – ‘‘anekajātisaṃsāraṃ…pe… taṇhānaṃ khayamajjhagā’’ti udānaṃ udānetvā sattasattāhaṃ bodhisamīpeyeva vītināmetvā yasavatī nagare brahmadevaṃ udayañca dve rājaputte saparivāre upanissayasampanne ākāsena gantvā yasavatīmigadāye otaritvā uyyānapālena rājaputte pakkosāpetvā tesaṃ saparivārānaṃ avisārinā byāpinā madhurena brahmassarena dasasahassilokadhātuṃ viññāpentova dhammacakkaṃ pavattesi, tadā koṭisatānaṃ paṭhamo dhammābhisamayo ahosi. Tena vuttaṃ –
१.
1.
‘‘सिद्धत्थस्स अपरेन, असमो अप्पटिपुग्गलो।
‘‘Siddhatthassa aparena, asamo appaṭipuggalo;
अनन्ततेजो अमितयसो, तिस्सो लोकग्गनायको॥
Anantatejo amitayaso, tisso lokagganāyako.
२.
2.
‘‘तमन्धकारं विधमित्वा, ओभासेत्वा सदेवकं।
‘‘Tamandhakāraṃ vidhamitvā, obhāsetvā sadevakaṃ;
अनुकम्पको महावीरो, लोके उप्पज्जि चक्खुमा॥
Anukampako mahāvīro, loke uppajji cakkhumā.
३.
3.
‘‘तस्सापि अतुला इद्धि, अतुलं सीलं समाधि च।
‘‘Tassāpi atulā iddhi, atulaṃ sīlaṃ samādhi ca;
सब्बत्थ पारमिं गन्त्वा, धम्मचक्कं पवत्तयि॥
Sabbattha pāramiṃ gantvā, dhammacakkaṃ pavattayi.
४.
4.
‘‘सो बुद्धो दससहस्सिम्हि, विञ्ञापेसि गिरं सुचिं।
‘‘So buddho dasasahassimhi, viññāpesi giraṃ suciṃ;
कोटिसतानि अभिसमिंसु, पठमे धम्मदेसने’’ति॥
Koṭisatāni abhisamiṃsu, paṭhame dhammadesane’’ti.
तत्थ सब्बत्थाति सब्बेसु धम्मेसु पारं गन्त्वा। दससहस्सिम्हीति दससहस्सियं अथापरेन समयेन तिस्सेन सत्थारा सद्धिं पब्बजितानं भिक्खूनं कोटि महापुरिसस्स गणवासं पहाय बोधिमूलमुपगमनसमये अञ्ञत्र गता। सा तिस्सेन सम्मासम्बुद्धेन धम्मचक्कं पवत्तित’’न्ति सुत्वा यसवतीमिगदायं आगन्त्वा दसबलमभिवादेत्वा तं परिवारेत्वा निसीदि। तेसं भगवा धम्मं देसेसि, तदा नवुतिया कोटीनं दुतियाभिसमयो अहोसि। पुन महामङ्गलसमागमे मङ्गलपरियोसाने सट्ठिया कोटीनं ततियो अभिसमयो अहोसि। तेन वुत्तं –
Tattha sabbatthāti sabbesu dhammesu pāraṃ gantvā. Dasasahassimhīti dasasahassiyaṃ athāparena samayena tissena satthārā saddhiṃ pabbajitānaṃ bhikkhūnaṃ koṭi mahāpurisassa gaṇavāsaṃ pahāya bodhimūlamupagamanasamaye aññatra gatā. Sā tissena sammāsambuddhena dhammacakkaṃ pavattita’’nti sutvā yasavatīmigadāyaṃ āgantvā dasabalamabhivādetvā taṃ parivāretvā nisīdi. Tesaṃ bhagavā dhammaṃ desesi, tadā navutiyā koṭīnaṃ dutiyābhisamayo ahosi. Puna mahāmaṅgalasamāgame maṅgalapariyosāne saṭṭhiyā koṭīnaṃ tatiyo abhisamayo ahosi. Tena vuttaṃ –
५.
5.
‘‘दुतियो नवुतिकोटीनं, ततियो सट्ठिकोटियो।
‘‘Dutiyo navutikoṭīnaṃ, tatiyo saṭṭhikoṭiyo;
बन्धनातो पमोचेसि, सत्ते नरमरू तदा’’ति॥
Bandhanāto pamocesi, satte naramarū tadā’’ti.
तत्थ दुतियो नवुतिकोटीनन्ति दुतियो अभिसमयो अहोसि नवुतिकोटिपाणीनन्ति अत्थो। बन्धनातोति बन्धनतो, दसहि संयोजनेहि परिमोचेसीति अत्थो। इदानि परिमोचिते सत्ते सरूपतो दस्सेन्तो ‘‘नरमरू’’ति आह। नरमरूति नरामरे।
Tattha dutiyo navutikoṭīnanti dutiyo abhisamayo ahosi navutikoṭipāṇīnanti attho. Bandhanātoti bandhanato, dasahi saṃyojanehi parimocesīti attho. Idāni parimocite satte sarūpato dassento ‘‘naramarū’’ti āha. Naramarūti narāmare.
यसवतीनगरे किर अन्तोवस्सं पब्बजितानं अरहन्तानं सतसहस्सेहि परिवुतो पवारेसि, सो पठमो सन्निपातो अहोसि। उभतो सुजातस्स सुजातस्स नाम रञ्ञो नारिवाहनकुमारो नारिवाहननगरं अनुप्पत्ते भगवति लोकनाथे सपरिवारो पच्चुग्गन्त्वा दसबलं सभिक्खुसङ्घं निमन्तेत्वा सत्ताहं असदिसदानं दत्वा अत्तनो रज्जं पुत्तस्स निय्यातेत्वा सपरिवारो सब्बलोकाधिपतिस्स तिस्ससम्मासम्बुद्धस्स सन्तिके एहिभिक्खुपब्बज्जाय पब्बजि। तस्स किर सा पब्बज्जा सब्बदिसासु पाकटा अहोसि। तस्मा ततो ततो आगन्त्वा नारिवाहनकुमारं महाजनो अनुपब्बजि। तदा तथागतो नवुतिया भिक्खुसतसहस्सस्स मज्झगतो पातिमोक्खं उद्दिसि , सो दुतियो सन्निपातो अहोसि। पुन खेमवतीनगरे ञातिसमागमे बुद्धवंसधम्मकथं सुत्वा असीतिसतसहस्सानि तस्स सन्तिके पब्बजित्वा अरहत्तं पापुणिंसु, तेहि परिवुतो सुगतो पातिमोक्खं उद्दिसि, सो ततियो सन्निपातो अहोसि। तेन वुत्तं –
Yasavatīnagare kira antovassaṃ pabbajitānaṃ arahantānaṃ satasahassehi parivuto pavāresi, so paṭhamo sannipāto ahosi. Ubhato sujātassa sujātassa nāma rañño nārivāhanakumāro nārivāhananagaraṃ anuppatte bhagavati lokanāthe saparivāro paccuggantvā dasabalaṃ sabhikkhusaṅghaṃ nimantetvā sattāhaṃ asadisadānaṃ datvā attano rajjaṃ puttassa niyyātetvā saparivāro sabbalokādhipatissa tissasammāsambuddhassa santike ehibhikkhupabbajjāya pabbaji. Tassa kira sā pabbajjā sabbadisāsu pākaṭā ahosi. Tasmā tato tato āgantvā nārivāhanakumāraṃ mahājano anupabbaji. Tadā tathāgato navutiyā bhikkhusatasahassassa majjhagato pātimokkhaṃ uddisi , so dutiyo sannipāto ahosi. Puna khemavatīnagare ñātisamāgame buddhavaṃsadhammakathaṃ sutvā asītisatasahassāni tassa santike pabbajitvā arahattaṃ pāpuṇiṃsu, tehi parivuto sugato pātimokkhaṃ uddisi, so tatiyo sannipāto ahosi. Tena vuttaṃ –
६.
6.
‘‘सन्निपाता तयो आसुं, तिस्से लोकग्गनायके।
‘‘Sannipātā tayo āsuṃ, tisse lokagganāyake;
खीणासवानं विमलानं, सन्तचित्तान तादिनं॥
Khīṇāsavānaṃ vimalānaṃ, santacittāna tādinaṃ.
७.
7.
‘‘खीणासवसतसहस्सानं, पठमो आसि समागमो।
‘‘Khīṇāsavasatasahassānaṃ, paṭhamo āsi samāgamo;
नवुतिसतसहस्सानं, दुतियो आसि समागमो॥
Navutisatasahassānaṃ, dutiyo āsi samāgamo.
८.
8.
‘‘असीतिसतसहस्सानं, ततियो आसि समागमो।
‘‘Asītisatasahassānaṃ, tatiyo āsi samāgamo;
खीणासवानं विमलानं, पुप्फितानं विमुत्तिया’’ति॥
Khīṇāsavānaṃ vimalānaṃ, pupphitānaṃ vimuttiyā’’ti.
तदा अम्हाकं बोधिसत्तो यसवतीनगरे सुजातो नाम राजा हुत्वा इद्धं फीतं जनपदं अनेककोटिधनसन्निचयं अनुरागमुपगतहदयञ्च परिजनं तिणनळमिव परिच्चजित्वा जातिआदीसु संविग्गहदयो निक्खमित्वा तापसपब्बज्जं पब्बजित्वा महिद्धिको महानुभावो हुत्वा ‘‘बुद्धो लोके उप्पन्नो’’ति सुत्वा पञ्चवण्णाय पीतिया फुटसरीरो हुत्वा सपतिस्सो तिस्सं भगवन्तं उपसङ्कमित्वा वन्दित्वा चिन्तेसि – ‘‘हन्दाहं मन्दारवपारिच्छत्तकादीहि दिब्बकुसुमेहि भगवन्तं पूजेस्सामी’’ति। अथ सो एवं चिन्तेत्वा इद्धिया सग्गलोकं गन्त्वा चित्तलतावनं पविसित्वा पदुमपारिच्छत्तकमन्दारवादीहि दिब्बकुसुमेहि रतनमयं चङ्कोटकं गावुतप्पमाणं पूरेत्वा गहेत्वा गगनतलेन आगन्त्वा दिब्बेहि सुरभिकुसुमेहि भगवन्तं पूजेसि। एकञ्च मणिदण्डकं सुवण्णमयकण्णिकं पदुमरागमणिमयपण्णं सुगन्धकेसरच्छत्तं विय पदुमच्छत्तं भगवतो सिरसि धारयन्तो चतुपरिसमज्झे अट्ठासि। अथ भगवा नं – ‘‘इतो द्वेनवुते कप्पे गोतमो नाम बुद्धो भविस्सती’’ति ब्याकासि। तेन वुत्तं –
Tadā amhākaṃ bodhisatto yasavatīnagare sujāto nāma rājā hutvā iddhaṃ phītaṃ janapadaṃ anekakoṭidhanasannicayaṃ anurāgamupagatahadayañca parijanaṃ tiṇanaḷamiva pariccajitvā jātiādīsu saṃviggahadayo nikkhamitvā tāpasapabbajjaṃ pabbajitvā mahiddhiko mahānubhāvo hutvā ‘‘buddho loke uppanno’’ti sutvā pañcavaṇṇāya pītiyā phuṭasarīro hutvā sapatisso tissaṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā vanditvā cintesi – ‘‘handāhaṃ mandāravapāricchattakādīhi dibbakusumehi bhagavantaṃ pūjessāmī’’ti. Atha so evaṃ cintetvā iddhiyā saggalokaṃ gantvā cittalatāvanaṃ pavisitvā padumapāricchattakamandāravādīhi dibbakusumehi ratanamayaṃ caṅkoṭakaṃ gāvutappamāṇaṃ pūretvā gahetvā gaganatalena āgantvā dibbehi surabhikusumehi bhagavantaṃ pūjesi. Ekañca maṇidaṇḍakaṃ suvaṇṇamayakaṇṇikaṃ padumarāgamaṇimayapaṇṇaṃ sugandhakesaracchattaṃ viya padumacchattaṃ bhagavato sirasi dhārayanto catuparisamajjhe aṭṭhāsi. Atha bhagavā naṃ – ‘‘ito dvenavute kappe gotamo nāma buddho bhavissatī’’ti byākāsi. Tena vuttaṃ –
९.
9.
‘‘अहं तेन समयेन, सुजातो नाम खत्तियो।
‘‘Ahaṃ tena samayena, sujāto nāma khattiyo;
महाभोगं छड्डयित्वा, पब्बजिं इसिपब्बजं॥
Mahābhogaṃ chaḍḍayitvā, pabbajiṃ isipabbajaṃ.
१०.
10.
‘‘मयि पब्बजिते सन्ते, उप्पज्जि लोकनायको।
‘‘Mayi pabbajite sante, uppajji lokanāyako;
बुद्धोति सद्दं सुत्वान, पीति मे उपपज्जथ॥
Buddhoti saddaṃ sutvāna, pīti me upapajjatha.
११.
11.
‘‘दिब्बं मन्दारवं पुप्फं, पदुमं पारिछत्तकं।
‘‘Dibbaṃ mandāravaṃ pupphaṃ, padumaṃ pārichattakaṃ;
उभो हत्थेहि पग्गय्ह, धुनमानो उपागमिं॥
Ubho hatthehi paggayha, dhunamāno upāgamiṃ.
१२.
12.
‘‘चातुवण्णपरिवुतं, तिस्सं लोकग्गनायकं।
‘‘Cātuvaṇṇaparivutaṃ, tissaṃ lokagganāyakaṃ;
तमहं पुप्फं गहेत्वा, मत्थके धारयिं जिनं॥
Tamahaṃ pupphaṃ gahetvā, matthake dhārayiṃ jinaṃ.
१३.
13.
‘‘सोपि मं बुद्धो ब्याकासि, जनमज्झे निसीदिय।
‘‘Sopi maṃ buddho byākāsi, janamajjhe nisīdiya;
द्वेनवुते इतो कप्पे, अयं बुद्धो भविस्सति॥
Dvenavute ito kappe, ayaṃ buddho bhavissati.
१४.
14.
‘‘पधानं पदहित्वान…पे॰… हेस्साम सम्मुखा इमं॥
‘‘Padhānaṃ padahitvāna…pe… hessāma sammukhā imaṃ.
१५.
15.
‘‘तस्सापि वचनं सुत्वा, भिय्यो चित्तं पसादयिं।
‘‘Tassāpi vacanaṃ sutvā, bhiyyo cittaṃ pasādayiṃ;
उत्तरिं वतमधिट्ठासिं, दसपारमिपूरिया’’ति॥
Uttariṃ vatamadhiṭṭhāsiṃ, dasapāramipūriyā’’ti.
तत्थ मयि पब्बजितेति मयि पब्बजितभावं उपगते। ‘‘मम पब्बजितं सन्त’’न्ति पोत्थकेसु लिखन्ति, सो पमादलेखोति वेदितब्बो। उपपज्जथाति उप्पज्जित्थ। उभो हत्थेहीति उभेहि हत्थेहि। पग्गय्हाति गहेत्वान। धुनमानोति वाकचीरानि विधुनमानोव। चातुवण्णपरिवुतन्ति चतुपरिसपरिवुतं, खत्तियब्राह्मणगहपतिसमणपरिवुतन्ति अत्थो। ‘‘चतुवण्णेहि परिवुत’’न्ति पठन्ति केचि।
Tattha mayi pabbajiteti mayi pabbajitabhāvaṃ upagate. ‘‘Mama pabbajitaṃ santa’’nti potthakesu likhanti, so pamādalekhoti veditabbo. Upapajjathāti uppajjittha. Ubho hatthehīti ubhehi hatthehi. Paggayhāti gahetvāna. Dhunamānoti vākacīrāni vidhunamānova. Cātuvaṇṇaparivutanti catuparisaparivutaṃ, khattiyabrāhmaṇagahapatisamaṇaparivutanti attho. ‘‘Catuvaṇṇehi parivuta’’nti paṭhanti keci.
तस्स पन भगवतो खेमं नाम नगरं अहोसि। जनसन्धो नाम खत्तियो पिता, पदुमा नाम जनिका, ब्रह्मदेवो च उदयो च द्वे अग्गसावका, समङ्गो नामुपट्ठाको, फुस्सा च सुदत्ता च द्वे अग्गसाविका, असनरुक्खो बोधि, सरीरं सट्ठिहत्थुब्बेधं अहोसि, वस्ससतसहस्सं आयु, सुभद्दा नाम अग्गमहेसी, आनन्दो नाम पुत्तो, तुरङ्गयानेन निक्खमि। तेन वुत्तं –
Tassa pana bhagavato khemaṃ nāma nagaraṃ ahosi. Janasandho nāma khattiyo pitā, padumā nāma janikā, brahmadevo ca udayo ca dve aggasāvakā, samaṅgo nāmupaṭṭhāko, phussā ca sudattā ca dve aggasāvikā, asanarukkho bodhi, sarīraṃ saṭṭhihatthubbedhaṃ ahosi, vassasatasahassaṃ āyu, subhaddā nāma aggamahesī, ānando nāma putto, turaṅgayānena nikkhami. Tena vuttaṃ –
१६.
16.
‘‘खेमकं नाम नगरं, जनसन्धो नाम खत्तियो।
‘‘Khemakaṃ nāma nagaraṃ, janasandho nāma khattiyo;
पदुमा नाम जनिका, तिस्सस्स च महेसिनो॥
Padumā nāma janikā, tissassa ca mahesino.
२१.
21.
‘‘ब्रह्मदेवो च उदयो च, अहेसुं अग्गसावका।
‘‘Brahmadevo ca udayo ca, ahesuṃ aggasāvakā;
समङ्गो नामुपट्ठाको, तिस्सस्स च महेसिनो॥
Samaṅgo nāmupaṭṭhāko, tissassa ca mahesino.
२२.
22.
‘‘फुस्सा चेव सुदत्ता च, अहेसुं अग्गसाविका।
‘‘Phussā ceva sudattā ca, ahesuṃ aggasāvikā;
बोधि तस्स भगवतो, असनोति पवुच्चति॥
Bodhi tassa bhagavato, asanoti pavuccati.
२४.
24.
‘‘सो बुद्धो सट्ठिरतनो, अहु उच्चत्तने जिनो।
‘‘So buddho saṭṭhiratano, ahu uccattane jino;
अनूपमो असदिसो, हिमवा विय दिस्सति॥
Anūpamo asadiso, himavā viya dissati.
२५.
25.
‘‘तस्सापि अतुलतेजस्स, आयु आसि अनुत्तरो।
‘‘Tassāpi atulatejassa, āyu āsi anuttaro;
वस्ससतसहस्सानि, लोके अट्ठासि चक्खुमा॥
Vassasatasahassāni, loke aṭṭhāsi cakkhumā.
२६.
26.
‘‘उत्तमं पवरं सेट्ठं, अनुभोत्वा महायसं।
‘‘Uttamaṃ pavaraṃ seṭṭhaṃ, anubhotvā mahāyasaṃ;
जलित्वा अग्गिक्खन्धोव, निब्बुतो सो ससावको॥
Jalitvā aggikkhandhova, nibbuto so sasāvako.
२७.
27.
‘‘वलाहकोव अनिलेन, सूरियेन विय उस्सवो।
‘‘Valāhakova anilena, sūriyena viya ussavo;
अन्धकारोव पदीपेन, निब्बुतो सो ससावको’’ति॥
Andhakārova padīpena, nibbuto so sasāvako’’ti.
तत्थ उच्चत्तनेति उच्चभावेन। हिमवा विय दिस्सतीति हिमवाव पदिस्सति। अयमेव वा पाठो। यथा योजनानं सतानुच्चो हिमवा पञ्चपब्बतो सुदूरे ठितानम्पि उच्चभावेन च सोम्मभावेन च अतिरमणीयो हुत्वा दिस्सति, एवं भगवापि दिस्सतीति अत्थो। अनुत्तरोति नातिदीघो नातिरस्सो। आयु वस्ससतसहस्सन्ति अत्थो। उत्तमं पवरं सेट्ठन्ति अञ्ञमञ्ञवेवचनानि। उस्सवोति हिमबिन्दु वलाहकउस्सवअन्धकारा विय अनिलसूरियदीपेहि अनिच्चतानिलसूरियदीपेहि उपद्दुतो परिनिब्बुतो ससावको भगवाति अत्थो।
Tattha uccattaneti uccabhāvena. Himavā viya dissatīti himavāva padissati. Ayameva vā pāṭho. Yathā yojanānaṃ satānucco himavā pañcapabbato sudūre ṭhitānampi uccabhāvena ca sommabhāvena ca atiramaṇīyo hutvā dissati, evaṃ bhagavāpi dissatīti attho. Anuttaroti nātidīgho nātirasso. Āyu vassasatasahassanti attho. Uttamaṃ pavaraṃ seṭṭhanti aññamaññavevacanāni. Ussavoti himabindu valāhakaussavaandhakārā viya anilasūriyadīpehi aniccatānilasūriyadīpehi upadduto parinibbuto sasāvako bhagavāti attho.
तिस्सो किर भगवा सुनन्दवतीनगरे सुनन्दारामे परिनिब्बायि। सेसमेत्थ गाथासु पाकटमेवाति।
Tisso kira bhagavā sunandavatīnagare sunandārāme parinibbāyi. Sesamettha gāthāsu pākaṭamevāti.
तिस्सबुद्धवंसवण्णना निट्ठिता।
Tissabuddhavaṃsavaṇṇanā niṭṭhitā.
निट्ठितो सत्तरसमो बुद्धवंसो।
Niṭṭhito sattarasamo buddhavaṃso.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / बुद्धवंसपाळि • Buddhavaṃsapāḷi / १९. तिस्सबुद्धवंसो • 19. Tissabuddhavaṃso
